مقدمه
زبان و ادبیات فارسی از دیرباز به عنوان یکی از غنی ترین و پرمحتواترین فرهنگ ها درجهان شناخته شده است. این زبان که آثارادبی بزرگی همچون شاهنامه فردوسی، دیوان حافظ، گلستان و بوستان سعدی را درخود جای داده، نه تنها در مرزهای ایران محدود نمانده، بلکه تأثیرات گستردهای بر فرهنگ ها و زبان های دیگر از جمله اندونزی گذاشته است. اندونزی به عنوان یکی از بزرگ ترین کشورهای مسلمان، از طریق روابط تجاری، فرهنگی و دینی با ایران، تحت تأثیر زبان و ادبیات فارسی قرار گرفته است. از قرون وسطی، ارتباطات تجاری و فرهنگی میان ایران و جنوب شرق آسیا، به ویژه اندونزی آغاز شد. تجار و دریانوردان ایرانی با سفرهای خود به این مناطق، زبان و فرهنگ فارسی را به مردم محلی انتقال دادند. یکی از مهمترین دلایل این تأثیرگذاری، نقش مهم تجار ایرانی در تجارت ادویه و سایر کالاهای ارزشمند بود. این تجار با خود زبان، ادبیات و فرهنگ ایرانی را به اندونزی آوردند و به مرور زمان، این تأثیرات در بخشهای مختلف زندگی مردم اندونزی نمایان شد
ورود واژگان فارسی به زبان های محلی
واژگان فارسی به مرور زمان وارد زبانهای محلی اندونزی شد و درحوزههای مختلفی مانند دین، هنر، علم و فناوری مورد استفاده قرارگرفت. این واژگان نه تنها در مکالمات روزمره، بلکه در متون دینی و ادبی نیز به کار میرفتند. برای مثال، واژههایی مانند "کتاب"، "دفتر"، "استاد" و "شاگرد" از زبان فارسی به زبانهای محلی اندونزیایی وارد شدهاند. در برخی از مناطق اندونزی، خط فارسی به عنوان سیستم نوشتاری استفاده می شده است . این امر به ویژه در مناطقی که تحت تأثیر مستقیم فرهنگ ایرانی بودند، مشاهده میشود. استفاده از خط فارسی به دلیل زیبایی و سادگی آن، مورد توجه مردم قرار گرفت و در نگارش متون دینی و فرهنگی به کار رفته است .
تأثیرات ادبی
ادبیات فارسی به عنوان یکی از برجستهترین ادبیاتهای جهان، تأثیراتی برادبیات محلی اندونزی گذاشته است. شاعران و نویسندگان اندونزیایی از سبک ها و موضوعات ادبیات فارسی الهام گرفتهاند. آثار بزرگی همچون شاهنامه فردوسی، گلستان و بوستان سعدی، و دیوان حافظ به زبان مالایایی ترجمه شدهاند و مورد استقبال مردم قرار گرفتهاند. این آثار نه تنها به عنوان منابع ادبی، بلکه به عنوان منابع دینی و اخلاقی نیز مورد استفاده قرار گرفتهاند. تأثیر زبان و ادبیات فارسی بر زبان و فرهنگ اندونزی نشان دهنده ارتباطات عمیق و پایدار میان این دو فرهنگ بزرگ است. این تأثیرات نه تنها درگذشته، بلکه درحال حاضر نیز ادامه دارد و به عنوان یکی از عوامل غنیسازی فرهنگی و زبانی اندونزی شناخته میشود. آشنایی و مطالعه بیشتر در این زمینه میتواند به تقویت روابط فرهنگی و زبانی میان ایران و اندونزی کمک کند و به درک بهتر و احترام متقابل میان این دو ملت منجر شود.نقش و نگارههای فارسی بر روی سنگ قبرها در اندونزی نشاندهنده تأثیرات عمیق فرهنگی و تاریخی ایران دراین منطقه است. این سنگ نوشته ها که با خط زیبا و اشعار دلنشین فارسی تزئین شدهاند، اطلاعات ارزشمندی در مورد روابط فرهنگی و تاریخی میان ایران و اندونزی ارائه میدهند و به عنوان میراثی ارزشمند برای نسلهای آینده حفظ می شوند. ادبیات فارسی تأثیرات عمیقی بر شاعران و نویسندگان اندونزیایی داشته است. این تأثیرات نه تنها در قرون گذشته بلکه در ادبیات معاصر نیز مشاهده میشود. اشعار و نثرهای فارسی با مضامین عرفانی، فلسفی و دینی خود، الهامبخش بسیاری از نویسندگان و شاعران اندونزیایی بوده و به غنای ادبیات این کشور افزودهاند. مطالعه آثار این شاعران و نویسندگان میتواند به درک بهتر از تعاملات فرهنگی و ادبی میان ایران و اندونزی کمک کند. تاکنون بالغ بر هفتصد کلمه مشترک زبانی میان دوکشور احصا شده که در ادامه به برخی از آنان اشاره می شود.
لغت اصیل ایرانی لغت ایرانی به انگلیسی معنی انگلیسی لغت اندونزیایی
A
Abdas |
absolution before prayer |
abdast |
آبدست، وضو |
Abilah |
small pox |
abeleh |
آبله |
Acar |
pickle |
acar |
ترشی هندی |
Aftab |
sunlight, sun |
aftab |
آفتاب |
Afsun |
sorcery |
afsoon |
افسون |
Agar |
if |
agar |
اگر |
Anggur |
grape |
angour |
انگور |
aiwan (ewan) |
hall, large sitting room |
eywan |
ایوان |
Ajaibkhanah |
museum |
ajayeb khaneh |
عجایب خانه، موزه |
Almas |
diamond |
almas |
الماس |
Anjar |
anchor |
langar |
لنگر |
Anjiman |
association |
Anjoman |
انجمن |
Anggur |
grape |
angur |
انگور |
Anjir |
fig |
anjir |
انجیر |
Arghavani |
purple |
arghavani |
ارغوانی |
Asmani |
heavenly |
asemani |
آسمانی |
Atisynak |
Fiery |
atashnak |
آتشناک |
Azad |
Without fault |
azad |
آزاد |
B
baba (babah) |
Father |
baba |
بابا |
Bad |
Wind |
Bad |
باد |
Badam |
Almond |
badam |
بادام |
Bafta |
Fine calico |
bafteh |
بافته |
Bahadur |
Hero, warrior |
bahador |
بهادر |
Bahaduri |
Heroic |
bahadori |
بهادری |
Bahari |
Pretty, charming |
Hahari |
بهاری |
Bakht |
Fortune |
Bakht |
بخت |
baksis (baksyis) |
Gratuity |
bakhshesh |
بخشش |
Bala |
Diasater |
bala |
بلا |
Balabad |
Windward |
balabad |
بالاباد |
Bam |
Roof |
bam |
بام |
Bandar |
Port |
bandar |
بندر |
Bang |
Azan, bombing noise |
bang |
بانگ |
Barid |
Messenger |
barid |
برید (نامه رسان) |
Barzangi |
Nigro |
barzangi |
برزنگی (سیاهپوست) |
basyah, basyaw |
Pasha |
pasha |
پاشا |
Bau |
Smell |
bou |
بو |
Baz |
Falcon |
baz |
باز(شاهین) |
Bazar |
Market |
Bazar |
بازار |
Bedebah |
Wretched |
badbakht |
بدبخت |
Beriani |
Rice cooked with butter |
Biryani |
بریانی |
Biadab |
Rude, impolite |
Biadab |
بی ادب |
Bibi |
Aunt |
Bibi |
بی بی (عمه) |
Bius |
Unaware |
Bihes |
بی حس |
Bokca |
Bag for food |
Boghche |
بقچه |
Bulbul |
Nightingale |
Bolbol |
بلبل |
Burjasmani |
Eplictic |
Borje asemani |
برج آسمانی |
Bustan |
Garden |
Bustan |
بوستان |
But |
Idol |
Bot |
بت |
C
Cadar |
Women's viel |
Chador |
چادر |
Caku |
Knife |
Chaghu |
چاقو |
Camca |
Small spoon |
Chamcheh |
چمچه |
Canar |
Plane tree |
Chenar |
چنار |
Cara |
Way |
Chareh |
چاره |
Carkhah |
Cycle |
Charkheh |
چرخه |
D
Cokmar |
War-club |
Ghomagh |
چماق |
Dabir |
Clerk |
Dabir |
دبیر |
Daftar |
List |
Daftar |
دفتر |
Dam |
Breath |
Dam |
دم |
Dargah |
palace |
Dargah |
درگاه |
Darwis |
Dervish |
Darvish |
درویش |
Dewan |
Assembly, meeting |
Diwan |
دیوان |
Dawat |
Ink |
Dawat |
دوات |
Dayah |
Foster mother |
Dayeh |
دایه |
Darji |
Tailor |
Darzi |
درزی |
Destar |
Hear cloth |
Dastar |
دستار |
Dewal(a) |
Wall around castle |
Diwar |
دیوار |
Dewan |
Council |
Diwan |
دیوان |
Dibacah |
Preface |
Dibacheh |
دیباچه |
Dibaj |
Silk fabric |
Dibaj |
دیبا(ج) |
Domba |
Sheep |
Donbeh |
دنبه |
E
Emat |
Checkmate in checss |
Mat |
مات |
Emat syah |
Checkmate in checss |
matshah |
مات شاه |
F
Faedah (faidah) |
Usefulness |
Faedeh |
فایده |
Fahrasat |
List |
Fehrest |
فهرست |
Faradkhana |
Guesthouse |
Fardkhaneh |
فردخانه (مسافرخانه) |
Feringgi |
Westerner |
Ferangi |
فرنگی |
Falsafi (filsafi) |
Phylesophic |
Falsafi |
فلسفی |
Fil |
Elephent |
Pil |
پیل، فیل |
Faransawi |
French |
Faransawi |
فرانسوی |
Farsakh |
Parasang |
Farsakh |
فرسخ (فرسنگ) |
Farisi |
Persian |
Farsi |
فارسی |
Firdaus |
Heaven, garden |
Ferdous |
فردوس |
Firman |
Order |
Farman |
فرمان |
Firdausi |
Heavenly |
Ferdowsi |
فردوسی |
G
Gandum |
Wheat |
Gandom |
گندم |
Gaz |
A linear measure for length |
gaz |
گز |
Giwah |
sandals |
Giweh |
گیوه |
Gogah |
Din, high noise |
Ghogha |
غوغا |
Gul |
Rose |
Gol |
گل |
Gusti |
Wrestling |
Koshti |
کشتی |
H
Hablur |
Crystal |
Blur |
بلور |
Hakiki |
Real |
Haghighi |
حقیقی |
Haramzadah |
Illegitimate (child) |
Haramzadeh |
حرامزاده |
Hardam |
Constantly |
Hardam |
هردم |
Hindu |
Hindu |
Hendu |
هندو |
Hindustan |
India |
Hendustan |
هندوستان |
I
Iklim |
Climate |
Eghlim |
اقلیم، آب و هوا |
J
Jadah |
Road |
Jaddeh |
جاده |
Jah |
Splendor |
Jah |
جاه |
Jau |
Barley |
Jo |
جو |
Johan |
World |
Jahan |
جهان |
Jung |
Boat |
Jong |
جُنگ، کشتی |
K
Kahrab |
Amber |
Kahroba |
کهربا |
Kalamdan |
Pen case |
Ghalamdan |
قلمدان |
Kalamkari |
Painted calico |
ghalamkari |
قلمکاری |
Kalandar |
Religious mendicant |
Ghalandar |
قلندر |
Kamarban |
Belt |
Kamarband |
کمربند |
Kamkha |
Silk brocade with gold |
kamkha |
کمخا |
K(h)anjar |
A large curved dagger |
Khanchar |
خنچر |
Karkun |
Clerk |
Karkon |
کارکن، کارمند |
Karwan |
Karvan |
Karvan |
کاروان |
Kasykinah |
Porridge |
Kachi |
کاچی، کاشی |
Kaus |
Shoes |
Kafsah |
کفش |
Kawin |
Marry |
Kabin |
کابین |
Kelisa |
Church |
Kelisa |
کلیسا |
Kermi |
Threadworm |
Kerm |
کرم |
Keskul |
Bagging bowel |
Kashkul |
کشکول |
Khakan |
Emperor |
Khaghan |
خاقان |
Khamah |
Tent |
Kheimeh |
خیمه |
Khanah |
Building |
Khaneh |
خانه |
Khayal |
Imagination |
Khial |
خیال |
Khik |
Bottle |
Khik |
خیک، مشک |
Khojah |
Moslem merchant |
Khajeh |
خواجه |
Khunkar |
Emperor |
Khunkhar |
خونخوار |
Kiani/keyani |
Royal |
Kiani |
کیانی |
Kismis |
Raisin |
Keshmesh |
کشمش |
Kobah |
Kettledrum |
Kobeh |
کوبه، طبل |
Khoja(h)/koja |
Muslim merchant |
Khajeh |
خواجه |
kulah |
Helmet |
Kolah |
کلاه |
Kumkuma |
Water bottle |
Ghomghomeh |
قمقمه |
Kurasani/kersani |
Good quality of iron from Khurasan |
Khorasani |
خراسانی |
Kurma |
Date palm |
Khorma |
خرما |
Kus |
Vulva |
Kos |
آلت تناسلی زنانه |
Kusti |
Wrestle |
Koshti |
کشتی |
Kutubkhana |
Library |
Ketabkhaneh |
کتابخانه |
L
La'al |
Runy |
La'l |
لعل، لال، بدخشانی |
Lagam |
Horse's bit |
Legam |
لگام |
Lazuardi |
The color of sky |
Lajavardi |
لاجوردی |
Limau |
Lemon fruit |
Limu |
لیمو |
M
Mahtab |
Moonlight |
Mahtab |
مهتاب |
Mardan |
Human beings |
Mardan |
مردان |
Medan |
Field, area, square |
Maidan |
میدان |
mazmur |
Psalm |
Mazmur |
مزمور (سرود روحانی) |
Meja |
Table |
Miz |
میز |
Mirza |
Writer |
Mirza |
میرزا |
Mohor |
Seal |
Mohr |
مهر |
N
Nafiri |
Trumpet |
Nafir |
نفیر |
nakhoda |
Captain of ship |
Nakhoda |
ناخدا |
Naranja |
Orange |
Narangi |
نارنگی |
Nauroz |
New year |
Noruz |
نوروز |
nakara |
Large bronze drum |
Naghareh |
نقاره |
Naskhah |
Copy |
Noskheh |
نسخه |
O
Onar |
Art |
Honar |
هنر |
P
Padsyah |
King |
Padeshah |
پادشاه |
Pahlawan |
Hero |
Pahlewan |
پهلوان |
Pauluda |
Slush |
Faloudeh |
فالوده |
Pasar |
Market |
Bazar |
بازار |
Pesona |
Charm |
Afsoun |
افسون |
Pelita |
Lamp with fuel |
feltileh |
فتیله (پلیته) |
Perca |
Rag |
Parche |
پارچه |
Perdah |
Curtain/screen |
Pardeh |
پرده |
Peri |
Fairy |
Pari |
پری |
Peringgi |
People from Europe |
Ferangi |
فرنگی |
Persangga |
Parasang |
Farsang |
فرسنگ |
Pesona |
enchantment |
Afsun |
افسون |
Piadah |
Pawn in chess |
Piadeh |
پیاده |
Piala |
Cup |
Pialeh |
پیاله |
Pinggan |
Dish |
Fenjan |
فنجان |
Pirus |
turquoise |
Firuzeei |
فیروزه ای |
Purdah |
Curtain |
Pardeh |
پرده |
R
Ramal |
Tell fortunes |
Ramal |
رمل |
Rubah |
Fox |
Rubah |
روباه |
ruji |
Ration |
Rouzi |
روزی |
Rustam |
Rostam |
Rostam |
رستم |
S
Sabas |
Good for you |
Shabash |
شاباش |
Sakar |
Suger |
Shekar |
شکر |
Samsir |
Sword |
Shamshir |
شمشیر |
Sardar |
Commander in chief |
Sardar |
سردار |
Sardi |
Cold in the head |
Sardi |
سردی |
Sarhad |
Limit |
Sarhad |
سرحد (مرز) |
Sarwar |
Lord, master |
Sarwar |
سرور |
saudagar |
Merchant |
Sodagar |
سوداگر (تاجر) |
Seluar |
Trousers |
Shalvar |
شلوار |
Semandar |
Salamander |
Samandae |
سمندر |
Serban |
Turban |
Sarband |
سربند |
Sihir-baz |
sorcerous |
Sehr baz |
سحرباز (ساحر) |
Sikari |
Hunter |
Shekari |
شکاری |
Sipahi |
Soldiers |
Sepahi |
سپاهی |
Sis |
Sound of hissing |
Sis |
سیس (هیس) |
Sufal |
Tile |
Sofal |
سفال |
Sufi |
related to Sufism |
Sufi |
صوفی |
Suryani |
People from Syria |
Suriani |
سوریانی |
Syah |
King |
Shah |
شاه |
Syal |
shawl |
shal |
شال |
Syabas(h), |
Good! Excellent! |
Shabash |
شاباش (احسنت) |
Syahansyah |
king |
shahanshah |
شاهنشاه |
Syahbandar |
harbormaster |
Shahbandar |
شاه بندر |
Syahmat |
Checkmate |
Shahmat |
شاه مات |
Syahmurah |
Magic stone |
Shahmohreh |
شاه مهره |
Syahriar |
King |
Shahryar |
شهریار |
Syak |
Doubt |
shak |
شک |
Syams(y)ir |
Scimitar |
Shamshir |
شمشیر |
syatranj |
Chess |
Shatranj |
شطرنج |
Syaukaran |
Hemlock |
Shokaran |
شوکران |
Sabun (sobuun) |
Soap |
Sabun |
صابون |
T
Taftah (taffeta) |
Silk fabric |
Tafteh |
تافته |
tajuk |
Crown |
Taj |
تاج |
Takhta |
Thorne |
Takht |
تخت |
Tamasya |
View |
Tamasha |
تماشا |
Tembakau |
Tobacoo |
Tanbaku |
تنباکو |
Teraju |
A balance, pair of scales |
Tarazu |
ترازو |
U
Ustad |
Teacher |
Ostad |
استاد |
W
wazir |
Prime minister |
Vazir |
وزیر |
Wirid |
Passage of kuran |
Werd |
ورد |
Y
Yazdi |
From yazd |
yazdi |
یزدی |
Yunani |
Greek |
Yunani |
یونانی |
Z
Zabarjad |
topaz |
Zabarjad |
زبرجد |
Zamin |
Land, country |
Zamin |
زمین |
Zamindar |
Landowner |
Zamindar |
زمین دار |
Zanggi (zenggi) |
Nigro |
Zangi |
زنگی (سیاهپوست) |
Zaradusyti |
zoroaster |
Zartoshti |
زرتشتی |
Zarafah zirafah zurafah |
Giraffe |
zarrafeh |
زرافه |
Zarbaf |
Brocade |
Zarbaft |
زربافت |
zardozi |
embroidery decorated with gold and silver thread |
Zardouzi |
زردوزی |
Zarkar |
Brocade |
Zarkar |
زرکار |
Zarzari |
Fabric with golden thread |
Zarzari |
زرزری |
zenana(s) |
woman's area, part of a house for women |
Zananeh |
زنانه |
Zend |
Avesta |
Zand |
زند |
Ziadah |
Additional |
Ziadeh |
زیاده |
Zindik(h) |
Ethnic |
zandigh |
زندیق |
Zir |
Below |
Zir |
زیر |
Zirah |
Armor |
Zereh |
زره |
Zirbad |
Leeward |
Zirbad |
زیرباد |
Zirnikh |
Arsinik |
Zarnikh |
زرنیخ، آرسینیک |
Zohrah, zuhra |
Venus |
Zohreh |
زهره، ناهید |
منابع:
کتاب "ایران و جنوب شرق آسیا: روابط فرهنگی و تاریخی" نوشته احمد اشرف
Seni Kaligrafi: Peran Dan Kontribusinya terhadap Peradaban Islam
MEMBEDAH SENI KALIGRAFI ISLAM KITA – Lembaga Kaligrafi Alquran
Nasta'liq Script - Simple English Wikipedia
Nasta'liq Script (Beginners) - Museum of Islamic Art
Simple Wikipedia - Nasta'liq Script
Museum of Islamic Art - Nasta'liq Script
Aga Khan Museum - Persian Calligraphy Workshop
https://brill.com/edcollchap-oa/book/9789004529397/BP000004.xml
Brill - Malay-Indonesian Islamic Studies
https://en.wikipedia.org/wiki/Raja_Ali_Haji
نظر شما