طارق علی تحلیلی رادیکال، ضد امپریالیستی و منتقد ساختارهای قدرت ارائه میدهد. او به شدت نسبت به نقش آمریکا، اسرائیل و بیعملی کشورهای عربی انتقاد دارد. تحلیل او مبتنی بر تجربه تاریخی، شناخت عمیق از ساختار قدرت جهانی و توجه به روندهای اجتماعی درون جوامع است. او آیندهای پرآشوب برای منطقه پیشبینی میکند مگر آنکه مردم منطقه، بهویژه در مصر، وارد صحنه شوند و نظمی نو را طلب کنند.
طارق علی روشنفکر پاکستانی-بریتانیایی و منتقد جدی امپریالیسم غرب و سیاستهای نئولیبرالی، در این گفتوگوی بلند(3200کلمه ای)، تحلیلی عمیق و تند از وضعیت کنونی خاورمیانه، سیاست آمریکا، اسرائیل و کشورهای عربی ارائه میدهد.
طارق علی معتقد است آمریکا فقط زمانی آتشبس را پیش برد که از گسترش واکنشهای منطقهای ترسید. آمریکا برای تحقق این آتشبس، به اسرائیل امتیازاتی در سوریه و لبنان داده و نوعی تقسیم منافع شکل گرفته است. آتش بس باید شش ماه زودتر در دوران بایدن انجام می شد. اما کاخ سفید در زمان دموکرات ها نپذیرفت. در ذهن من شکی نیست که بخشهایی از نخبگان حاکم آمریکا، چه نظامی و چه غیرنظامی، احساس میکردند که اکنون باید به آن پایان داده شود، زیرا در حال رسیدن به مرحلهای است که ممکن است واکنشهای دیگری در منطقه رخ دهد. برای تحمیل آتش بس باید به نتانیاهو قولی می دادند. بنابراین با حمایت ترک ها سوریه را به اسرائیلی ها دادند. برو لبنان را بمباران کن، سوریه را بگیر، فقط در غزه توقف کن. این چیزی است که اتفاق می افتد.
طارق علی معتقد است که حمایت آمریکا از اسرائیل نه صرفاً به دلیل لابیهای سیاسی (مثل آیپک) بلکه بهطور بنیادین از استراتژی سلطهجویانه آمریکا در منطقه سرچشمه میگیرد. به گفته او، آمریکا، اسرائیل را همچون پایگاهی امپریالیستی برای کنترل خاورمیانه بهکار گرفته، همانطور که در دوران جنگ سرد مثل سنتو و پیمان بغداد کشورهای دیگر را وارد بلوک خود کرده بود.
از نگاه طارق علی، حمایت واشنگتن از اسرائیل، شکلی از استعمار نوین است که صرفاً با ابزار نظامی نیست، بلکه با ترکیبی از سیاست، سرمایهداری بیپرده و کنترل انرژی دنبال میشود.
طارق علی شدیداً از دولتهای عربی مانند مصر، عربستان، اردن و کشورهای خلیج فارس انتقاد میکند و آنها را «خریدهشده» توسط آمریکا میداند. او میگوید ارتش مصر مستقیماً از آمریکا حقوق میگیرد و کشورهای عربی هیچ اقدام واقعی در حمایت از فلسطینیان انجام ندادهاند.
به باور او، خیانت دولتهای عربی به آرمان فلسطین یکی از دلایل اصلی انزوای فلسطینیان و افزایش قدرت بیمهار اسرائیل است.
پایان توهم «راهحل دو دولت»
طارق علی معتقد است که راهحل دو دولتی سالهاست مرده، و اسرائیل نهتنها هیچ تمایلی به اجرای آن نداشته بلکه در عمل بر خلاف آن پیش رفته است (از طریق شهرکسازی، پاکسازی قومی و اشغال مداوم). او تأکید میکند که وضعیت فعلی اسرائیل ناپایدار است و در ۱۰ تا ۲۰ سال آینده ممکن است موجودیت فعلی آن به خطر بیفتد.
او به درستی اشاره میکند که اگر هیچ راهحل عادلانهای وجود نداشته باشد، انفجار اجتماعی در سطح منطقهای یا در داخل خود اسرائیل میتواند ساختار فعلی را فرو بپاشد.
در سطح کلانتر، طارق علی معتقد است که پس از فروپاشی شوروی سابق، غرب به رهبری آمریکا، به سمت نوعی استعمار جدید حرکت کرده است که نه فقط شامل خاورمیانه بلکه بخشهایی از آفریقا و آسیا نیز میشود. هدف اصلی این سیاستها، محدودسازی چین و کنترل منابع انرژی است.
ترامپ سیاست خود را با نگاه سرمایهداری محض پیش میبرد؛ از ساختن «بهشت توریستی» در غزه بدون فلسطینیها سخن میگوید. او حتی در پی کسب منافع اقتصادی در منطقه است. به عبارتی، این نگرش با طرحهایی چون ایجاد «بهشت گردشگری» در غزه بدون فلسطینیها، بازسازی غزه توسط پولهای نفتی عربی و... بهخوبی نمایان است.
به باور طارق علی، ادامه سیاستهای سرکوبگرانه اسرائیل و همراهی غرب ممکن است در میانمدت منجر به بحرانی وجودی برای خود اسرائیل شود. او هشدار میدهد که موج واکنش مردمی در جهان عرب و حتی در دل جامعه یهودی آمریکا میتواند در آینده منجر به دگرگونیهای اساسی شود.
طارق علی معتقد است که تنها نیرویی که میتواند این وضعیت را تغییر دهد، مردم منطقه هستند، نه دولتها. او مصر را مهمترین کشور برای آغاز یک خیزش مردمی میداند و تأکید میکند که ممکن است همانند انقلاب تونس، یک جرقه کوچک خشم عمومی را به یک حرکت انقلابی بزرگ تبدیل کند.
طارق علی همچنین اشاره میکند که خیابان عربی (مردم عادی) همچنان حامی فلسطین هستند، اما سرکوب دولتها مانع از بروز عملی این حمایت شده است.
علی معتقد است آنچه امروز شاهد آن هستیم نوعی استعمار جدید با توجیهاتی همچون «حقوق بشر» و «دموکراسی» است که در عمل فقط پوششی برای منافع امپریالیستی است.
مصاحبه طارق علی نه فقط نقدی تند بر سیاستهای غرب و اسرائیل است، بلکه یک هشدار صریح است.
نظر شما