ضرورت وحدت در کلام شیخ الازهر
شیخ الازهر به عنوان بالاترین مقام معنوی و دینی مصر همواره بر وحدت مذاهب اسلامی و حتی فراتر از آن وحدت ادیان آسمانی دعوت کرده است.
یکی از اقدامات مهمی که اخیرا در منامه شکل گرفت گفتگوی اسلامی اسلامی بود که شیخ الازهر به عنوان پیشنهاد دهنده برگزاری آن، ابعاد مختلف آن را در برنامه تلویزیونی الامام الطیب تشریح کرد
در نخستین قسمت از ویژه‌برنامه «الإمام الطیب»، شیخ احمد الطیب، شیخ الازهر، در گفت‌وگویی صریح و مهم به تبیین رویکردهای خود در زمینه وحدت اسلامی، گفت‌وگوی مذاهب و کنفرانس اخیر منامه پرداخت.
در ابتدای برنامه، شیخ الازهر از مخاطبان خواست دعای خود را به مردم فلسطین تقدیم کنند و از خداوند خواست تا آنان را بر دشمنانشان پیروز گرداند و در سرزمینشان پایدار بمانند.
کنفرانس گفت‌وگوی اسلامی – اسلامی؛ چرا این عنوان؟
در پاسخ به چرایی انتخاب عنوان «کنفرانس گفت‌وگوی اسلامی - اسلامی» برای نشست اخیر منامه، شیخ الطیب گفت: از سال ۲۰۱۱، پس از حمله به کلیسایی در اسکندریه، به همراه علمای الازهر و رهبران مسیحی به این نتیجه رسیدیم که باید گفتمان اخوت و همزیستی در سطوح ملی، عربی و اسلامی نهادینه شود. به همین منظور، نهاد «بیت العائلة المصریة» را تأسیس کردیم که به صورت مشترک بین الازهر و کلیسای قبطی اداره می‌شود و هیچ تمایزی میان ادیان قائل نیست.
وی تأکید کرد که وحدت علمایی در جهان اسلام باید اساس کار باشد؛ علمای مسلمان باید برای مردم، چشم‌اندازی واحد و هدفی مشترک ترسیم کنند. این نگاه، زمینه‌ساز برگزاری نشست‌هایی همچون کنفرانس منامه شد. شیخ الازهر همچنین از تلاش‌های مشابه در سال ۲۰۲۲ مانند کنفرانس الأخوة الإنسانیة با مشارکت واتیکان یاد کرد و گفت: «زیبا نیست مسلمانان با غرب در صلح و گفت‌وگو باشند، ولی میان خود به گفت‌وگو نپردازند.»
مشارکت فراگیر و گفت‌وگویی بی‌سابقه
به گفته شیخ الطیب، کنفرانس منامه با حضور نمایندگانی از بیش از ۳۰ کشور و تمامی مذاهب فقهی سنی و شیعی برگزار شد. وی حضور علمای شیعه امامیه از ایران، عراق، پاکستان و دیگر کشورها، همچنین اباضیه و زیدیه را نشانه‌ای از صداقت و برادری میان مسلمانان دانست.
او تأکید کرد: «وحدت در مذهب امری غیرممکن است، همان‌طور که خداوند انگشتان انسان را نیز یکسان نیافریده است. اما این اختلاف، نشانه‌ای از آزادی عقیده است، نه دلیلی برای تفرقه.»
«فراخوان اهل قبله» و تأکید بر وحدت در برابر دشمن
در بخشی دیگر از گفت‌وگو، شیخ الازهر به سخنان خود در افتتاحیه کنفرانس با عنوان «فراخوان اهل قبله» اشاره کرد. او گفت: «مذهب‌گرایی قابل پذیرش است، اما تعصب مذهبی نه. شیعه می‌تواند به اصل امامت و سنی به اصل خلافت پایبند باشد، اما در برابر دشمنان باید متحد بایستند.»
او افزود: «عاقلانه نیست که اختلافات مذهبی را بر وحدت و بقاء امت مقدم بدانیم. در مسائل حیاتی باید موضعی مشترک داشته باشیم؛ همچون اتحادیه اروپا که با وجود تفاوت‌های فرهنگی و زبانی، برای منافع مشترک خود هم‌صدا عمل می‌کند. حال آنکه ما مسلمانان اشتراکات بیشتری داریم.»
تشکیل کارگروه برای گام‌های بعدی
در پایان، شیخ الطیب اعلام کرد کارگروهی تشکیل خواهد شد تا مسیر عملی برداشتن گام‌های وحدت و همگرایی اسلامی را بررسی کند.
نظر شما