بیش از یک سال بود که سکوتی عجیب بر یکی از مورد انتظارترین پروژه‌های سینمایی پاکستان سایه افکنده بود — فیلم "آسمان بولے گا"، نوشته و کارگردانی‌شده توسط کارگردان نامدار شعیب منصور، که به دلیل روایت‌های اجتماعی-سیاسی تأثیرگذارش در آثاری چون خدا کے لیے و بول شناخته می‌شود. این فیلم نه تبلیغی داشت، نه تیزری، و نه حتی تریلری رسمی؛ گویی کاملاً از حافظه عمومی پاک شده بود. اما اکنون، با انتشار پستی از سوی بازیگر اصلی فیلم، مایا علی، بار دیگر شایعات و کنجکاوی‌ها جان گرفته‌اند — شاید پروژه‌ای که مدت‌ها خاموش بود، اکنون صدای خود را بازیابد.

فیلمی که به‌خاطر "ضد هندی بودن" خاموش ماند؟

بر اساس گفته‌های مایا علی،" آسمان بولے گا" ظاهراً به دلایل سیاسی کنار گذاشته شده بود، عمدتاً به این دلیل که در فضای فعلی که دیپلماسی فرهنگی اغلب بر بیان صریح هنری اولویت دارد، "بیش از حد ضد هندی" تلقی می‌شد. این فیلم بر اساس عملیات پاسخ سریع ساخته شده است — واکنش نظامی پاکستان به حملات هوایی بالاکوت هند در سال ۲۰۱۹ — و در منطقه‌ای که روایت‌های سینمایی می‌توانند به‌آسانی احساسات ملی‌گرایانه را شعله‌ور سازند، فیلمی تحریک‌آمیز دانسته شد.

اما اکنون که بار دیگر تنش‌ها به تیتر اخبار بازگشته‌اند — به‌ویژه با گزارش‌هایی از حملات موشکی فرامرزی و تشدید لحن خصمانه در سطح دیپلماسی — شاید زمان برای اکران این فیلم مناسب‌تر از همیشه باشد. همان‌طور که مایا می‌نویسد: "بگذار آسمان سخن بگوید تا جهان صدای حقیقی را بشنود".

روایتی در برابر سینمای هند؟

بیانیه مایا علی در واقع نقدی صریح است بر موج اخیر فیلم‌های جنگ‌طلبانه ملی‌گرایانه بالیوود، جایی که بازیگران سطح اول هندی در نقش‌هایی ظاهر شده‌اند که نظامی‌گری را ستایش می‌کنند و پاکستان را شر مطلق نشان می‌دهند. آثاری چون Uri: The Surgical Strike، Shershaah و Mission Majnu همگی در پاکستان به خاطر تصویرسازی‌های تبلیغاتی‌شان به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفته‌اند.

در مقابل، مایا تأکید دارد که آسمان بولے گا در اصل درباره "انسانیت" است، و بار دیگر این پرسش را مطرح می‌کند که چرا همیشه از پاکستانی‌ها انتظار می‌رود که دست دوستی دراز کنند، آن‌هم در حالی که از آن سوی مرز، روایت‌های خصمانه پی‌درپی منتشر می‌شوند؟ "چرا همیشه ما باید آغازگر صلح باشیم؟" او می‌پرسد، و خواستار ترسیمی متوازن‌تر از منازعه و هزینه‌های انسانی آن می‌شود.

بازگشت شعیب منصور به مضامین حساس و بحث‌برانگیز

میراث شعیب منصور بر پایه پرداختن بی‌پرده به موضوعات حساس اجتماعی و سیاسی بنا شده است — خدا کے لیے با افراط‌گرایی مذهبی مقابله کرد، بول ساختارهای پدرسالارانه و سلطه روحانیت را به چالش کشید، و ورنہ خشونت جنسی و تبانی ساختار قدرت را افشا کرد. اما به نظر می‌رسد آسمان بولے گا سیاسی‌ترین فیلم او تاکنون باشد، چرا که به‌طور مستقیم به موضوعاتی چون جنگ، حاکمیت ملی، و دست‌کاری روایت‌های رسانه‌ای می‌پردازد.

اگر شایعات اولیه درست باشند، این فیلم نه‌تنها عملیات پاسخ سریع را بازسازی می‌کند، بلکه تأثیرات روانی، احساسی و ژئوپولیتیکی آن را نیز واکاوی می‌نماید — و صدایی به مردم عادی می‌بخشد که در میان تبلیغات جنگ‌طلبانه ملی‌گرایانه گم شده‌اند.

هنوز تاریخ اکران مشخص نیست — اما افکار عمومی در حال تغییر است

هرچند هنوز تاریخ رسمی اکرانی برای آسمان بولے گا اعلام نشده، اما برخی منابع در صنعت سینما می‌گویند که تصمیم‌گیری نهایی ممکن است بسیار نزدیک باشد. فضای سیاسی کنونی، به‌علاوه فراخوان عمومی مایا علی و موج دوباره احساسات میهن‌دوستانه در پاکستان، ممکن است در نهایت تهیه‌کنندگان و نهادهای تصمیم‌گیرنده را به سمت انتشار این فیلم سوق دهد.

اگر فیلم انتظارات را برآورده کند، می‌تواند به‌طور هم‌زمان پادروایتی سینمایی و لحظه‌ای فرهنگی از تخلیه احساسی ملی باشد — لحظه‌ای نادر که سینمای پاکستان مستقیماً روایت‌های مسلط منطقه را به چالش می‌کشد.

اینکه فیلم شکاف‌ها را عمیق‌تر می‌کند یا گفت‌وگوهای تازه‌ای را آغاز، هنوز نامعلوم است. اما یک چیز مسلم است: سکوت در حال شکستن است، و شاید اکنون، آسمان واقعاً سخن بگوید.

https://pakistanicinema.net/2025/05/09/kya-aasman-ab-bolay-ga/