جاده‌های بلوچستان که زمانی شریان‌های حیاتی سفر و تجارت بودند، اکنون به دلیل افزایش ناامنی، ایست‌های بازرسی شبه‌نظامیان، سرقت‌های مسلحانه و اعتراضات مکرر، به مناطق خطر تبدیل شده‌اند. بزرگراه‌های کویته-کراچی، کویته-پنجاب و کویته-اسلام‌آباد که زمانی راه‌های ارتباطی مهمی بودند، اکنون نماد ترس و عدم اطمینان هستند. مداخله فوری دولت برای بازگرداندن امنیت، تضمین آزادی تردد و بازسازی اعتماد عمومی ضروری است.
افزایش ناامنی در جاده‌ها
بلوچستان به دلیل توسعه‌نیافتگی زیرساخت‌های خود، به شدت به شهر کراچی برای درمان، آموزش، تجارت و سفرهای بین‌المللی وابسته است. با این حال، افزایش ناامنی در جاده‌ها سفر را برای مردم این منطقه دشوار کرده است. بسیاری از افراد به دلیل مسدود شدن مداوم جاده‌ها به دلیل تهدیدهای امنیتی و اعتراضات، ماه‌ها قادر به سفر به کراچی نبوده‌اند. برخی از زائرانی که از سفر عمره بازگشته‌اند، روزها در کراچی گیر افتاده‌اند زیرا بزرگراه‌ها بسته شده‌اند.
محدودیت در آزادی سفر، زندگی روزمره، فعالیت‌های تجاری و دسترسی به خدمات اساسی مانند مراقبت‌های بهداشتی و آموزش را مختل کرده است. برای بسیاری از ساکنان مناطق دورافتاده بلوچستان، این جاده‌ها تنها راه ارتباطی با دنیای بیرون هستند، و ناامنی فزاینده باعث شده است که این مسیر حیاتی قطع شود.
ایست‌های بازرسی شبه‌نظامیان و سرقت‌های مسلحانه
در ماه‌های اخیر، شبه‌نظامیان جدایی‌طلب بلوچ در برخی مناطق ایست‌های بازرسی خود را ایجاد کرده‌اند. آن‌ها وسایل نقلیه را متوقف کرده و مسافران را مورد بازجویی قرار می‌دهند. این موارد دیگر حوادثی پراکنده نیستند، بلکه به یک روند نگران‌کننده تبدیل شده‌اند، و مسافرانی که از پنجاب وارد بلوچستان می‌شوند در معرض خطر بالایی قرار دارند.
علاوه بر این، سرقت‌های مسلحانه در مسیرهای پر رفت‌وآمد، به ویژه در بزرگراه کویته-کراچی و جاده دیره اسماعیل‌خان-اسلام‌آباد افزایش یافته است. باندهای تبهکار بدون هیچ مانعی فعالیت می‌کنند، پول، اشیای قیمتی و حتی وسایل نقلیه مسافران را غارت می‌کنند. در یک حادثه تکان‌دهنده، سارقان حتی کفش‌های مسافران را نیز به سرقت بردند. ترس از دزدی و حمله به حدی شدید شده است که بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند اصلاً سفر نکنند، که این امر منجر به انزوای اجتماعی و اقتصادی شده است.
تأثیر ناامنی در جاده‌ها
۱. اختلالات اقتصادی
تعطیلی حمل‌ونقل به دلیل تهدیدات امنیتی، کسب‌وکارها و تجارت را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. تاجران نمی‌توانند کالاهای خود را جابه‌جا کنند، که این امر منجر به زیان‌های مالی و افزایش قیمت‌ها در بازارهای محلی شده است. شهرهای کوچک بلوچستان برای تأمین نیازهای روزانه خود به این جاده‌ها وابسته هستند، و بسته شدن بزرگراه‌ها باعث کمبود کالاهای ضروری شده است. کشاورزانی که محصولات فاسدشدنی حمل می‌کنند، در اثر تأخیر یا سرقت کالاهایشان، متحمل ضررهای هنگفتی می‌شوند و این وضعیت فشار اقتصادی بیشتری به منطقه وارد می‌کند.
۲. انزوای اجتماعی و محدودیت در دسترسی به خدمات ضروری
به دلیل ناامنی در جاده‌ها، دسترسی به مراقبت‌های پزشکی، تحصیلات و سایر نیازهای اساسی به شدت محدود شده است. بسیاری از ساکنان نمی‌توانند برای درمان یا ادامه تحصیل به کراچی سفر کنند. دانشجویانی که مجبور به رفت‌وآمد برای تحصیلات عالی هستند، با هر بار سفر، با خطرات جدی مواجه می‌شوند، که این امر پیشرفت تحصیلی آن‌ها را تحت تأثیر قرار داده است. کسانی که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند، که خود نیز امکانات محدودی دارند، اکنون بیش از پیش منزوی شده‌اند.
۳. فشار روانی
ترس مداوم از حملات، گروگان‌گیری و سرقت در جاده‌ها، موجب اضطراب و استرس گسترده در میان مردم بلوچستان شده است. خانواده‌ها در ترس زندگی می‌کنند و حتی برای سفرهای ضروری نیز دچار تردید هستند. این بار روانی، حس امنیت و آرامش مردم را از بین برده است.
نقش اعتراضات در انسداد جاده‌ها
افزون بر ناامنی، اعتراضات علیه ناپدیدشدگان اجباری نیز به مسدود شدن مکرر جاده‌ها منجر شده است. خانواده‌های افراد ناپدیدشده و فعالان حقوق بشر، برای مطالبه عدالت، مسیرها را مسدود می‌کنند. در زمان نگارش این گزارش، بزرگراه کویته-کراچی در دو نقطه به دلیل چنین اعتراضاتی بسته شده است. در حالی که مطالبات این معترضان مشروع است، انسداد راه‌ها موجب فلج شدن شبکه حمل‌ونقل و تشدید مشکلات امنیتی شده است.
هزینه محدود بودن گزینه‌های سفر
با ناامن شدن جاده‌ها، سفر هوایی تنها گزینه جایگزین محسوب می‌شود. اما قیمت بلیط هواپیما از کویته به کراچی به بیش از ۶۰,۰۰۰ روپیه برای یک مسیر افزایش یافته است، که برای اکثر مردم مقرون‌به‌صرفه نیست. همچنین تعداد پروازها محدود است و تهیه بلیط در مواقع اضطراری دشوار شده است. هزینه بالای سفر هوایی، این منطقه را بیش از پیش منزوی کرده و مردم را مجبور به انجام سفرهای جاده‌ای خطرناک کرده است.
بی‌توجهی دولت و افزایش نارضایتی عمومی
با وجود وخامت اوضاع، واکنش دولت ناکافی بوده است. بسیاری از مردم احساس می‌کنند که دولت آن‌ها را به حال خود رها کرده و امنیت آن‌ها را در اولویت قرار نمی‌دهد. عدم اقدام قاطع، اعتماد عمومی را از بین برده و نارضایتی‌ها را افزایش داده است.
ایست‌های بازرسی امنیتی و فساد گسترده
اگرچه ایست‌های بازرسی متعددی در بزرگراه‌های بلوچستان وجود دارد، اما این نقاط کنترل در تأمین امنیت مسافران موفق نبوده‌اند. این ایست‌های بازرسی عمدتاً بر کنترل قاچاق متمرکز هستند و گفته می‌شود که با فساد گسترده همراه‌اند. علاوه بر این، اتوبوس‌های مسافربری مجبور می‌شوند ساعت‌ها در این نقاط توقف کنند، که این امر موجب افزایش زمان سفر و نارضایتی مردم شده است.
پیشنهادات برای اقدامات فوری
برای بازگرداندن امنیت به جاده‌های بلوچستان و جلب اعتماد عمومی، رویکردی چندجانبه ضروری است:
۱. رسیدگی به علل ریشه‌ای اعتراضات
- دولت باید با جوامع آسیب‌دیده گفت‌وگوی معناداری داشته باشد تا شکایات آن‌ها، به ویژه در مورد ناپدیدشدگان اجباری، حل شود. حل‌وفصل مسالمت‌آمیز این مشکلات می‌تواند به کاهش انسداد جاده‌ها و کاهش تنش‌ها کمک کند.
۲. تقویت اقدامات امنیتی
- ایجاد ایست‌های بازرسی مؤثر و بدون فساد که تنها بر امنیت مسافران تمرکز داشته باشد.
- انجام عملیات‌های امنیتی علیه گروه‌های شبه‌نظامی و باندهای تبهکار که در جاده‌ها فعالیت می‌کنند.
۳. بهبود زیرساخت‌ها
- سرمایه‌گذاری در اقدامات ایمنی جاده‌ای مانند ایجاد استراحتگاه‌های ایمن، نصب دوربین‌های نظارتی و راه‌اندازی سیستم‌های واکنش اضطراری.
۴. تسهیل سفرهای جاده‌ای
- کنترل‌های امنیتی باید سریع و کارآمد باشند و باعث ایجاد تأخیرهای غیرضروری در سفر نشوند.
۵. کاهش هزینه سفرهای هوایی
- دولت باید در تعیین نرخ بلیط‌های هوایی مداخله کرده و تعداد پروازها را افزایش دهد تا گزینه‌های سفر ایمن‌تری در دسترس مردم باشد.
نتیجه‌گیری
ناامنی در جاده‌های بلوچستان صرفاً یک مشکل امنیتی نیست، بلکه بحرانی انسانی است که بر معیشت، آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و کیفیت کلی زندگی مردم تأثیر می‌گذارد. دولت باید فوراً برای بازگرداندن امنیت، رسیدگی به مشکلات اساسی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها اقدام کند. تأمین آزادی سفر برای مردم بلوچستان، نه‌تنها مسئله‌ای امنیتی، بلکه یک حق اساسی و کرامت انسانی است.
نظر شما