یک ابتکار جدید با نام چایم – مداخلات سلامت اجتماعی از طریق تعامل موسیقایی در حال تغییر زندگی مادران در سراسر آفریقا است. دانشگاه استلنبوش به تیمی از پژوهشگران از بریتانیا، گامبیا، لسوتو و استرالیا پیوسته است تا بررسی کند که چگونه سنت‌های موسیقایی ریشه‌دار در فرهنگ، می‌توانند سلامت روانی مادران در دوران بارداری را بهبود بخشند.
این پروژه که با بودجه‌ای نزدیک به ۶۵ میلیون رند از مؤسسه ملی تحقیقات سلامت بریتانیا (NIHR) حمایت می‌شود، قصد دارد نقش موسیقی را در حمایت از سلامت روانی مادران باردار بررسی کند. این بودجه از سه پژوهش مرتبط در آفریقای جنوبی، لسوتو و گامبیا حمایت خواهد کرد تا اثربخشی چایم، یک روش مداخله‌ای گروه محور مبتنی بر آواز برای زنان باردار، مورد ارزیابی قرار گیرد. محققان همچنین به بررسی نحوه تطبیق این برنامه با محیط‌های مختلف، به‌ویژه جوامعی که موسیقی مشارکتی بخش جدایی‌ناپذیر فرهنگ و زندگی روزمره آن‌ها است، خواهند پرداخت.
تحقیقات اولیه نشان می‌دهند که گوش دادن روزانه به موسیقی‌های خاص در دوران بارداری می‌تواند اضطراب را کاهش دهد. این امر بسیار مهم است، زیرا استرس و اضطراب در دوران بارداری می‌توانند بر رشد جسمی و روانی کودک تأثیر بگذارند. استفاده از روش‌های کم‌هزینه و بدون برچسب منفی، مانند موسیقی، نقش مهمی در کاهش تأثیرات استرس و اضطراب در نسل‌های آینده دارد.
پروفسور سارا اسکین از مؤسسه پژوهش سلامت در دوره زندگی در دانشگاه استلنبوش، که این پروژه را به همراه پروفسور لورن استوارت از دانشگاه روهمپتون بریتانیا هدایت می‌کند، توضیح داد:
"موسیقی مشارکتی بخش عمیقی از فرهنگ و زندگی روزمره جوامع در آفریقای جنوبی و لسوتو است."
وی افزود: "تیم تحقیقاتی در آفریقای جنوبی با همکاری مادران و اعضای جامعه در منطقه خایلتیشا نسخه‌ای بومی‌سازی‌شده از چایم را توسعه خواهد داد و امکان گسترش و تطبیق این پروژه در مناطق مختلف لسوتو را بررسی خواهد کرد." پژوهش‌ها نشان داده‌اند که اجرای گروهی موسیقی باعث بهبود روحیه و تقویت روابط اجتماعی می‌شود.
پروفسور استوارت بر اهمیت آگاهی فرهنگی در مداخلات جهانی سلامت تأکید کرد:
"بسیار مهم است که چایم در فرهنگ و سنت‌های جوامع محلی ریشه داشته باشد. رویکرد ما بر شناسایی چالش‌های محلی و همکاری با منابع جامعه برای ارائه راه‌حل‌های متناسب تمرکز دارد."
این ابتکار بر پایه تحقیقات پیشین برای توسعه چایم در آفریقای جنوبی و گامبیا بنا شده است. در گامبیا، پژوهشگران با همکاری وزارت بهداشت و رفاه اجتماعی، مرکز ملی هنر و فرهنگ، و گروه‌های محلی کانیلِنگ این برنامه را طراحی و اجرا کرده‌اند. گروه‌های کانیلِنگ، که انجمن‌های باروری زنان در گامبیا هستند، جلسات موسیقی مشارکتی را با زنان باردار برگزار می‌کنند و به موضوعاتی همچون تاب‌آوری، حمایت اجتماعی، و راهکارهای مقابله با چالش‌های جسمی و روانی دوران بارداری می‌پردازند.
در آفریقای جنوبی، پیش از اجرای این پروژه، شرکای آن شامل پروژه سلامت روانی دوران بارداری دانشگاه کیپ‌تاون و مؤسسه وان تو وان آفریقا با همکاری مادران راهنما، که از کارکنان بهداشت اجتماعی هستند، مجموعه‌ای از ترانه‌ها را برای ارتقای سلامت روانی مادران طراحی کرده‌اند.
خلاصه
ابتکار چایم (مداخلات سلامت اجتماعی از طریق تعامل موسیقایی) با ادغام موسیقی سنتی در مراقبت‌های دوران بارداری، در حال تغییر سلامت روانی مادران در آفریقا است. این پروژه که با بودجه ۶۵ میلیون رند از مؤسسه ملی تحقیقات سلامت بریتانیا (NIHR) پشتیبانی می‌شود، توسط محققانی از آفریقای جنوبی، لسوتو، گامبیا، بریتانیا و استرالیا اجرا می‌شود و به بررسی تأثیر آوازهای گروهی بر کاهش استرس و اضطراب زنان باردار می‌پردازد.
تحقیقات اولیه نشان داده‌اند که گوش دادن روزانه به موسیقی باعث بهبود سلامت روانی مادران و پیشگیری از مشکلات جسمی و روانی در نوزادان می‌شود. این برنامه با توجه به سنت‌های محلی طراحی خواهد شد، مانند گروه‌های کانیلِنگ در گامبیا که از موسیقی برای حمایت از زنان باردار استفاده می‌کنند.
در آفریقای جنوبی، دانشگاه استلنبوش با همکاری پروژه سلامت روانی دوران بارداری دانشگاه کیپ‌تاون، نسخه‌ای بومی از چایم را برای جوامعی مانند خایلتیشا توسعه می‌دهد. هدف این طرح ارائه راهکارهای کم‌هزینه و بدون انگ اجتماعی برای بهبود سلامت روان مادران باردار در محیط‌های مختلف است.
محققان تأکید دارند که موسیقی مشارکتی پیوندهای اجتماعی را تقویت می‌کند، سلامت روانی را بهبود می‌بخشد و باید در راهبردهای جهانی سلامت مادران گنجانده شود.
اهمیت این خبر در آفریقای جنوبی چیست؟
مقدار اهمیت سلامت مادران باردار را نمی‌توان به اندازه کافی تأکید کرد. زندگی انسان برای وجود ما ضروری است و به همین دلیل، توسعه آن نقش مهمی در زندگی انسان ایفا می‌کند. آفریقای جنوبی‌ها باید یافته‌های فرهنگی سنتی را به‌طور علمی مطالعه و تحقیق کنند تا سبک زندگی سالم سنتی را دوباره در فرهنگ معاصر خود وارد کنند. ایران بیش از ۴۰۰۰ سال است که سبک زندگی سالم سنتی را به‌کار می‌برد و یکی از بالاترین امیدهای طول عمر در جهان را دارد. ایران نمونه‌ای از سبک زندگی سالم از طریق روش‌های سنتی است که در فرهنگ ایران یکپارچه شده‌اند. ایران می‌تواند در همکاری و به اشتراک‌گذاری روش‌های حفظ فرهنگ سنتی خود مشارکت کند.
آفریقای جنوبی می‌تواند از فرهنگ موسیقایی ایران در چندین زمینه‌ی معنادار و نوآورانه بهره‌مند شود، به‌ویژه از طریق تبادل فرهنگی، پژوهش در حوزه سلامت روان، و همکاری‌های آموزشی. در ادامه، برخی از حوزه‌های کلیدی این بهره‌مندی آمده است:
۱. موسیقی برای درمان و سلامت روان
ایران قرن‌ها تجربه در استفاده از موسیقی سنتی (مانند نظام دستگاهی و مقامی) برای درمان عاطفی، تعالی معنوی، و تعادل روان‌شناختی دارد. آفریقای جنوبی می‌تواند:
-
به مطالعه سنت‌های موسیقی‌درمانی ایرانی، به‌ویژه در موسیقی عرفانی (تصوف) بپردازد؛ همچون ذکرخوانی و ریتم‌های تنبک که در آیین‌هایی برای رسیدن به آرامش درونی به‌کار می‌روند.
-
در پروژه‌هایی مشابه CHIME همکاری کند و با بهره‌گیری از روش‌های ایرانی، مداخلات موسیقایی اجتماع‌محور برای درمان تروما، افسردگی و اضطراب طراحی نماید که با بافت اجتماعی–تاریخی آفریقای جنوبی، به‌ویژه تجربه‌ی خشونت ساختاری و نابرابری، همخوان است.
۲. آموزش میان‌فرهنگی موسیقی و تلفیق سبک‌ها
صحنه موسیقی پویای آفریقای جنوبی بر پایه‌ی ترکیب‌گرایی و تلفیق (Fusion) بنا شده است. معرفی سازهای ایرانی (مانند سه‌تار، سنتور، نی) و ساختارهای مدال (نظیر بیات اصفهان، شور) می‌تواند:
-
برنامه‌های درسی موسیقی در آفریقای جنوبی، به‌ویژه در دانشگاه‌ها و هنرستان‌ها را غنا بخشد.
-
الهام‌بخش خلق گونه‌های موسیقایی جدید یا آنسامبل‌های مشارکتی شود که تلفیقی از زبان‌های موسیقایی آفریقایی و ایرانی هستند و خلاقیت میان‌فرهنگی را ترویج می‌دهند.
۳. تقویت دیپلماسی فرهنگی و گفت‌وگوی هویتی
موسیقی ابزار قدرت نرم فرهنگی است. ایران و آفریقای جنوبی می‌توانند:
-
جشنواره‌های موسیقی دوجانبه، دوره‌های اقامت هنری متقابل یا اجراهای مشترک با محوریت موسیقی سنتی و معاصر برگزار کنند.
-
با معرفی تنوع آیین‌های موسیقایی شیعی مانند نوحه‌خوانی، مداحی و اذکار صوفیانه، احترام متقابل میان جوامع مسلمان آفریقای جنوبی را تقویت کنند.
۴. غنای تاریخی و فلسفی
میراث موسیقایی ایران با سنت‌های فلسفی، ادبی و عرفانی عمیق همچون آثار مولانا، حافظ و ابن‌سینا پیوند دارد. موسیقیدانان، شاعران و پژوهشگران آفریقای جنوبی می‌توانند:
-
اشعار ایرانی و مبانی فلسفی موسیقی سنتی ایران را در تولیدات هنری یا مطالعات دانشگاهی خود ادغام کنند.
-
گفت‌وگوهایی میان‌فرهنگی در باب موسیقی و معنویت شکل دهند، به‌ویژه در زمینه‌های شفابخشی بین‌ادیانی و پساسلطه‌گرایی.
۵. همکاری در حوزه پژوهش و مستندسازی
ایران در مستندسازی و صیانت از میراث فرهنگی ناملموس، دستاوردهای قابل‌توجهی دارد. آفریقای جنوبی می‌تواند:
-
از الگوهای ایرانی در زمینه آرشیو موسیقی، تاریخ شفاهی و پژوهش‌های قوم‌موسیقی‌شناسی (Ethnomusicology) بهره‌گیرد.
-
پژوهش‌های مشترک درباره موسیقی سنتی را به‌صورت چاپی یا دیجیتال منتشر کرده و در صیانت از اشکال بومی موسیقی، که در معرض تهدید جهانی‌سازی قرار دارند، مشارکت فعال داشته باشد.
نظر شما