دولت نامیبیا روز ۲۸ می را به‌عنوان روز یادبود نسل‌کشی انتخاب کرد؛ در این تاریخ مقامات استعماری آلمان دستور بستن اردوگاه‌های کار اجباری را صادر کردند.
بین سال‌های ۱۹۰۴ تا ۱۹۰۸، سربازان آلمانی حدود ۶۵ هزار نفر از قوم هررو (Herero) و ۱۰ هزار نفر از قوم ناما (Nama) را قتل‌عام کردند؛ رخدادی که مورخان و سازمان ملل مدت‌هاست از آن به عنوان اولین نسل‌کشی قرن بیستم یاد می‌کنند که نزدیک به چهار دهه پیش از هولوکاست، رخ داد. قربانیان به اردوگاه‌های کار اجباری برده شدند، مورد شکنجه و کشتار قرار گرفتند و جمجمه‌هایشان برای آزمایش‌های شبه‌علمی توسط آلمانی‌ها مورد استفاده قرار گرفت.
در سال ۲۰۲۱، آلمان برای نخستین بار این کشتارها را رسماً نسل‌کشی خواند و با اختصاص بودجه‌ای به ارزش ۱.۱ میلیارد یورو (۱.۲ میلیارد دلار) برای پروژه‌های توسعه‌ای در نامیبیا موافقت کرد؛ اما از پرداخت غرامت مستقیم خودداری نمود. مقام‌های نامیبیایی و نمایندگان اقوام هررو و ناما اعلام کردند که این اقدام کافی نیست.
نتومبو ناندی-ندایتوا، رئیس‌جمهور نامیبیا، در مراسم یادبودی که در محوطه پارلمان این کشور در پایتخت، ویندهوک، برگزار شد، اظهار داشت که کشورش بیش از یک دهه است که با آلمان درباره عذرخواهی رسمی و غرامت این نسل‌کشی و قتل‌عام در حال مذاکره است. او گفت: اگرچه دولت آلمان با عذرخواهی موافقت کرده است، اما هنوز به توافقی در مورد جبران خسارت نرسیده‌ایم. وی افزود: این مذاکرات پیچیده از سال ۲۰۱۳ در جریان است و ما پیشرفت‌هایی داشته‌ایم. اجماع در این زمینه کلیدی است، " ما ممکن است، ببخشیم، اما هرگز فراموش نخواهیم کرد." او همچنین اعلام کرد که ۲۸ می از امسال به‌عنوان یک تعطیلی رسمی برای بزرگداشت این رویداد در تقویم نامیبیا باقی خواهد ماند و این امر برای تقویت صلح و وحدت در کشورش حیاتی است. ناندی-ندایتوا افزود: بله، می‌توان گفت ماه می روزهای تعطیل زیادی دارد، اما تعطیلی 28 می برای یادآوری نیاکانمان، ریشه‌هایمان و آزادی که امروز از آن برخورداریم، اساسی است. به همین دلیل برگزاری این مراسم در محوطه‌ی پارلمان امروز اهمیت دارد.
تاریخ ۲۸ می به این دلیل انتخاب شد که در این روز در سال ۱۹۰۷، مقامات آلمانی به دلیل انتقادات بین‌المللی، رسماً اردوگاه‌های کار اجباری را تعطیل کردند.
استعمار آلمان در نامیبیا
نامیبیا، که در آن زمان آفریقای جنوب غربی آلمان نامیده می‌شد، از سال ۱۸۸۴ تا ۱۹۱۵ تحت حاکمیت استعماری آلمان قرار داشت. پس از کنفرانس برلین در سال ۱۸۸۵، آلمان این منطقه را به‌عنوان مستعمره خود اعلام کرد و با هدف جذب مهاجران آلمانی، زمین‌های وسیعی را برای کشاورزی دام مناسب دانست.
ورود مهاجران آلمانی به شهرهای ساحلی مانند لودرویتز و سواکوپموند و حرکت آن‌ها به سمت مناطق داخلی، به‌تدریج منجر به تنش با جوامع بومی، به‌ویژه قوم هرورو و ناما، شد که به دامداری مشغول بودند. در ابتدا، روابط میان آلمانی‌ها و قوم هررو نسبتاً دوستانه بود و برخی از قوم هررو به مسیحیت گرویدند، اما سیاست‌های استعماری مانند مصادره زمین و احشام و تبعیض نژادی، تنش‌ها را افزایش داد.
آغاز نسل‌کشی
در ژانویه ۱۹۰۴، قوم هررو به رهبری «ساموئل ماهررو» علیه حاکمیت استعماری آلمان قیام کردند و بیش از ۱۰۰ مهاجر آلمانی را در منطقه‌ی اوکاهانجا کشتند. این قیام، که از نظر رهبران قوم هررو تلاشی برای بازپس‌گیری کنترل بود، مقامات آلمانی را شوکه کرد. در ژوئن ۱۹۰۴، ژنرال «لوتار فون تروتا» به‌عنوان فرمانده کل آفریقای جنوب غربی آلمان منصوب شد. فون تروتا نه‌تنها به دنبال سرکوب شورش بود، بلکه در اکتبر ۱۹۰۴ دستوری برای نابودی کامل قوم هررو صادر کرد. در نبرد واتربرگ در اوت ۱۹۰۴، هرروها شکست خوردند و به بیابان اوماهکه رانده شدند، جایی که بسیاری از آن‌ها به دلیل تشنگی و گرسنگی جان باختند. در اکتبر همان سال، مردم ناما نیز به رهبری «کاپیتان هندریک ویتبوی» علیه آلمانی‌ها شورش کردند، اما آن‌ها نیز سرنوشتی مشابه یافتند.
اردوگاه‌های کار اجباری و آزمایش‌های شبه‌علمی
بازماندگان قوم هررو و ناما به اردوگاه‌های کار اجباری مانند جزیره‌ی کوسه (Shark Island) در نزدیکی لودرویتز و سواکوپموند فرستاده شدند. این اردوگاه‌ها شرایط غیرانسانی داشتند، با میزان مرگ‌و میر بین ۴۷ تا ۷۴ درصد. زندانیان با کمبود غذا، کار اجباری، بیماری، خشونت جنسی و آزمایش‌های پزشکی غیراخلاقی مواجه شدند. حدود ۳۰۰ جمجمه از زندانیان اردوگاه‌ها به آلمان فرستاده شد تا در تحقیقات شبه‌علمی برای اثبات برتری نژادی اروپاییان سفیدپوست استفاده شود. این آزمایش‌ها، که توسط افرادی مانند دکتر یوگن فیشر انجام شد، بعدها الهام‌بخش نظریه‌های نژادپرستانه نازی‌ها شد.
آمار قربانیان
بر اساس گزارش‌های تاریخی، حدود ۸۰ درصد از جمعیت قوم هررو (تقریباً ۵۰هزار تا ۶۵هزار نفر) و ۵۰ درصد از جمعیت ناما (حدود ۱۰هزار نفر) در این نسل‌کشی کشته شدند. طبق گزارش ویتاکر، جمعیت قوم هررو از ۸۰هزار نفر در سال ۱۹۰۴ به ۱۵هزار پناهنده گرسنه در سال ۱۹۰۷ کاهش یافت. برخی منابع تعداد کل قربانیان را تا ۱۰۰هزار نفر تخمین زده‌اند.
تلاش برای جبران و عذرخواهی
برای سال‌ها، آلمان از به رسمیت شناختن این قتل‌عام به‌عنوان نسل‌کشی خودداری کرد. در سال ۲۰۲۱، آلمان رسماً این رویدادها را نسل‌کشی نامید و قول داد ۱.۱ میلیارد یورو (۱.۱۶ میلیارد دلار) طی ۳۰ سال برای پروژه‌های توسعه در نامیبیا اختصاص دهد، اما از به‌کاربردن واژه «غرامت» خودداری کرد. این پیشنهاد با انتقاد شدید رهبران اهررو و ناما مواجه شد، زیرا آن‌ها در مذاکرات مشارکت نداشتند و معتقد بودند این مبلغ جبران خسارات وارده، از جمله از دست دادن زمین‌های اجدادی، را به‌طور کامل پوشش نمی‌دهد. بسیاری خواستار بازگرداندن زمین‌هایی هستند که هنوز در دست نوادگان مهاجران آلمانی است.
در سال ۲۰۰۱، هررو در ایالات متحده علیه دولت آلمان و دویچه بانک، که حامی مالی دولت آلمان در آفریقای جنوبی بود، اقامه دعوی کردند. در ژانویه ۲۰۱۷، نوادگان قربانیان هررو و ناما با استناد به قانون جرایم بیگانگان (Alien Tort Statute) در دادگاهی در نیویورک علیه آلمان شکایت کردند و خواستار جبران خسارات نامشخص برای هزاران نفر از نوادگان قربانیان شدند. بااین‌حال، آلمان با استناد به قانون مصونیت دولت‌های خارجی در ایالات متحده، مدعی است که به دلیل ماهیت حاکمیتی‌اش نمی‌توان آن را در دادگاه‌های آمریکا به دلیل اقدامات خارج از این کشور محاکمه کرد.
بازگرداندن بقایای انسانی
در اکتبر ۲۰۱۱، پس از سه سال مذاکره، اولین مجموعه از حدود ۳۰۰ جمجمه‌ی ارسالی به آلمان، شامل ۲۰ جمجمه، از موزه‌ی شاریته به نامیبیا بازگردانده شد تا دفن شوند. در سال ۲۰۱۴، دانشگاه فرایبورگ ۱۴ جمجمه‌ی دیگر را بازگرداند. این اقدام بخشی از تلاش برای رسیدگی به میراث استعماری و احترام به قربانیان بود.
نسل‌کشی هررو و ناما به‌عنوان اولین نسل‌کشی قرن بیستم شناخته می‌شود و برخی مورخان آن را پیش‌زمینه‌ای برای هولوکاست می‌دانند، به‌ویژه به دلیل ایدئولوژی سلسله‌مراتب نژادی و روش‌های به‌کاررفته مانند اردوگاه‌های کار اجباری. این رویداد تأثیرات عمیقی بر جوامع نامیبیا گذاشته و بحث‌های جاری درباره‌ی اصلاحات ارضی، حافظه‌ی تاریخی و عدالت برای نوادگان قربانیان را شکل داده است. جزیره‌ی کوسه اکنون به‌عنوان مکانی مقدس و یادبود برای مردم هررو و ناما محسوب می‌شود.
منبع: Reuters - theholocaustexplained - wikipedia - bbc
نظر شما