برای نخستین بار؛ تاسیس انجمن فرهنگی بوعلی سینا در بلغارستان
گامی جدید در شرق اروپا در راستای راهبرد تصویر ایران فرهنگی
در راستای توسعه فعالیت های فرهنگی مردم نهاد در بلغارستان و با توجه به درخواست های متعدد علاقمندان به فرهنگ ایرانی اسلامی برای معرفی هرچه بهتر تمدن ایرانی اسلامی و گسترش فعالیت های فرهنگی، انجمن فرهنگی بوعلی سینا در صوفیه پس از دو سال تلاش و پیگیری و با پیگیری های متعدد و نشست ها و همفکری های مفصل انجام شده و با همکاری فارسی آموزان بلغار و علاقمندان به زبان و فرهنگ فارسی و ایرانی تاسیس شد.
در شرایطی که فضای فرهنگی و سیاسی در بسیاری از کشورهای اروپایی، . نیز در حوزه بالکان، با محدودیت‌های رسمی و غیررسمی متعددی برای فعالیت‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران همراه شده است، تأسیس یک انجمن فرهنگی مستقل توسط بلغاریان و با مشارکت علاقه‌مندان به فرهنگ و زبان فارسی در بلغارستان، دستاوردی ارزشمند، راهبردی و نوآورانه به شمار می‌آید.
انتخاب نام بوعلی سینا برای این انجمن، صرفاً یک انتخاب نمادین نیست؛ بلکه مبتنی بر شناخت دقیق از جایگاه این دانشمند و حکیم الهی برجسته در ذهنیت فرهنگی جامعه بلغارستان و اعتبار جهانی او در حوزه فلسفه و دین ، پزشکی و علم است. نام بوعلی سینا، به‌عنوان نماد خرد ایرانی و پیونددهنده تمدن ایرانی اسلامی با تمدن جهانی، بهترین گزینه برای تجلی مأموریت فرهنگی این انجمن بوده است.
همانگونه که مقام معظم رهبری درمورد بوعلی سینا به درستی تاکید کرده اند که: اگر کسی مثل ابن‌سینا در دنیای امروز با امکانات امروز درس میخواند، کاری میکرد که تا هزار سال دیگر دنیا مدیون او باشد؛ همچنان که در آن دوران و به حسب آن زمان کاری کرد که هزار سال دنیا مدیون او شد. ...
نمیشود از اینها گذشت پس از بیش از دو سال تلاش مستمر، فارسی‌آموزان، استادان، فعالان فرهنگی و علاقه‌مندان به تمدن ایرانی–اسلامی موفق به ثبت رسمی انجمن فرهنگی بوعلی سینا در پایتخت بلغارستان، صوفیه، شدند. این انجمن به‌عنوان نهادی مردم‌نهاد، در مسیر ارتقاء دیپلماسی فرهنگی، شناخت متقابل و تصویرسازی واقع‌بینانه از ایران فعالیت خواهد کرد.
ایده تأسیس این انجمن در سال نخست مأموریت فرهنگی در بلغارستان و با الهام از تاسیس الگوی موفق انجمن فرهنگی حافظ در آلمان و در چارچوب راهبرد کلان «تصویر ایران» طراحی شد و ، طی دو سال گذشته پیگیری شد و اکنون به نتیجه رسیده است. و نیز بر مبنای تاکیدات جناب آقای دکتر ایمانی پور رییس محترم سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی که تصریح کردند: ما در دوران جدید که از آن به عنوان دوران تحول در حوزه دیپلماسی فرهنگی یاد می‌کنیم، معتقدیم با فراهم کردن بسترهای لازم برای کنشگران مردمی و بومی می‌توانیم ظرفیت‌های فراوان نظام اسلامی را برای ایجاد پیوندهای جدید فعال کنیم. تأسیس این انجمن در موقعیتی حساس، که فعالیت‌های رسمی فرهنگی با محدودیت‌های فراوان روبه‌رو شده‌اند، فرصت تازه‌ای برای معرفی تمدن ایران، ایجاد ارتباط با نخبگان فرهنگی و دانشگاهی، و بسترسازی برای تبادل علمی و هنری میان ایران و بلغارستان فراهم می‌سازد.
از جمله اهداف کلیدی این انجمن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
الف) حمایت از شناخت شهروندان بلغار نسبت به ایران فرهنگی و تعمیق این شناخت برای علاقه‌مندان به فرهنگ و تمدن ایران از طریق برنامه‌های علمی، فرهنگی، هنری، ادبی، رسانه‌ای و گردشگری؛
ب) گسترش آموزش زبان فارسی و ایجاد بسترهای تعامل پایدار میان فارسی‌آموزان، مترجمان و دانشگاهیان؛
ج) معرفی نویسندگان، شاعران، هنرمندان و اندیشمندان جوان ایرانی و بلغار و حمایت از تولیدات مشترک فرهنگی؛
د) تسهیل تبادل تجربیات و اجرای برنامه‌های مشارکتی در حوزه‌های فرهنگی، هنری، علمی و دانشگاهی میان دو کشور؛
ه) ایجاد زمینه‌های نوآوری، کارآفرینی فرهنگی، خلاقیت و توانمندسازی اعضا و مشارکت فعال آنان در پروژه‌های بین‌فرهنگی؛
و) ترویج گفت‌وگوی بین‌فرهنگی، مقابله با کلیشه‌های رسانه‌ای و ارتقاء تصویر واقعی و تاریخی ایران در سطح عمومی و نخبگانی جامعه بلغارستان؛
ز) بسترسازی برای نقش‌آفرینی زنان، جوانان، و فارسی‌آموزان در فعالیت‌های فرهنگی میان‌فرهنگی.
اساسنامه رسمی انجمن، ابزارها و راهکارهای متعددی را برای دستیابی به این اهداف پیش‌بینی کرده است، از جمله:
1- برگزاری همایش‌ها، نشست‌های تخصصی، نمایشگاه‌های هنری، جشنواره‌های فرهنگی و برنامه‌های مناسبتی مشترک؛
2- طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی، کارگاه‌های مهارتی و دوره‌های تخصصی در حوزه‌های زبان، ادبیات، هنر، تاریخ و تمدن ایرانی–اسلامی؛
3- برنامه‌ریزی برای تبادل فرهنگی و سفرهای علمی و هنری میان دانشگاهیان، جوانان و فعالان فرهنگی دو کشور؛
4- همکاری با مؤسسات دولتی و غیردولتی، مراکز پژوهشی، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها و نهادهای بین‌المللی مشابه؛
5- تولید و توزیع محتواهای چندرسانه‌ای، ترجمه و چاپ کتاب‌ها، فیلم‌ها و محصولات فرهنگی و ادبی ایرانی برای مخاطب بلغار؛
6- تأسیس و پشتیبانی از پایگاه‌های اطلاع‌رسانی، رسانه‌های دیجیتال، پلتفرم‌های محتوایی و شبکه‌های ارتباطی فرهنگی؛
7- فراهم‌سازی منابع مالی لازم از طریق جذب کمک‌های داوطلبانه، مشارکت نهادهای خصوصی و حمایت از پروژه‌های فرهنگی مشترک؛
8- ارائه تحلیل‌های فرهنگی، اجتماعی و رسانه‌ای به نهادهای رسمی، پژوهشگران و افکار عمومی برای سیاست‌گذاری دقیق‌تر فرهنگی؛
9- انجام پژوهش‌های میدانی، مطالعات افکار عمومی و نیازسنجی‌های فرهنگی جامعه میزبان جهت بهینه‌سازی فعالیت‌ها؛
10- انجام فعالیت‌های اقتصادی مجاز در چارچوب قانون که به تحقق اهداف فرهنگی انجمن خدمت نماید.
موضوعات فعالیت و حوزه‌های کاری
بر اساس چارچوب مصوب، فعالیت‌های انجمن شامل محورهای زیر خواهد بود:
الف) انتشارات فرهنگی، ترجمه و تألیف آثار مرتبط با فرهنگ، تمدن و ادبیات فارسی؛
ب) تولید محتوای رسانه‌ای، بصری و دیجیتال با رویکرد معرفی فرهنگ ایرانی به جامعه بلغار؛
ج) ترجمه و انتشار آثار سینمایی، مستند و هنری ایرانی به زبان بلغاری؛
د) آموزش زبان فارسی، ایران‌شناسی، مطالعات اسلامی و تاریخ فرهنگی ایران برای سطوح مختلف؛
ه) ایجاد شبکه‌های تخصصی در زمینه هنر، ادبیات، زبان و رسانه و تقویت همکاری میان نهادهای ایرانی و بلغاری؛
و) حمایت از برگزاری مسابقات، کارگاه‌ها و برنامه‌های خلاقانه فرهنگی با مشارکت جوانان و دانشجویان.
با آغاز به کار رسمی انجمن فرهنگی بوعلی سینا، چشم‌انداز روشنی برای گسترش نفوذ فرهنگی نرم جمهوری اسلامی ایران در بلغارستان و منطقه بالکان ترسیم شده است. این انجمن می‌تواند به‌تدریج به مرجعی معتبر برای شناخت عمیق‌تر از ایران، ایجاد ارتباط میان نخبگان، و شکل‌دهی به دیپلماسی عمومی فرهنگی ایران در بلغارستان در شرق اروپا تبدیل شود.
در افق میان‌مدت، انجمن بوعلی سینا می‌کوشد به سمت مطرح شدن به عنوان مرکزی پویا و مستقل در حوزه فرهنگی تبدیل شود برای اهدافی متناسب با زمینه های پذیرفته شده در جامعه بلغارستان از جمله برای:
v توسعه همکاری‌های فرهنگی و علمی ایران و بلغارستان؛
v پشتیبانی از نسل جدید مترجمان، محققان و هنرمندان دو کشور؛
v تولید روایت‌های اصیل و واقعی از تمدن ایرانی–اسلامی در برابر تبلیغات یک‌سویه؛
v ایجاد زمینه‌های کارآفرینی فرهنگی و تبادل محتوای دیجیتال در حوزه زبان و فرهنگ؛
v تبدیل‌شدن به پلتفرم رسمی گفت‌وگوی بین‌فرهنگی و چندجانبه.
اکنون، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران نیز با همراهی این نهاد مردم‌نهاد می‌تواند فعالیت‌های خود را در قالبی جدید، مؤثر و پایدار ادامه دهد. مراحل عضوگیری، تشکیل کارگروه‌ها، برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های سال اول، و جذب مخاطب گسترده‌تر در سطح ملی و منطقه‌ای، در دستور کار قرار گرفته است. این انجمن مردم نهاد می تواند گام مهمی در مسیر نهادینه‌سازی همکاری‌های فرهنگی میان ایران و بلغارستان به شمار آید.
رایزنی فرهنگی کشورمان ازین پس می تواند برای گسترش فعالیت های خود علاوه بر برنامه های مصوب از ظرفیت این انجمن فرهنگی نیز استفاده کند. برنامه ریزی اولیه برای عضوگیری و فراخوان های مربوطه در سطح بلغارستان برای همکاری ایرانیان مقیم و بلغاریان علاقمند پس از مراحل لازم قانونی به انجام خواهد رسید.
نظر شما