درگذشت بابا چلاسی، شاعر فارسی گوی معاصر پاکستان

شیخ غلام نصیر معروف به باباچلاسی، پس از طی مدتی بیماری در شهریورماه 1404 در سن 87 سالگی در پاکستان درگذشت. وی در میان اهالی شعر و ادب ایران ناشناخته بود و عده معدودی با نام و آثار او آشنایی داشتند. در سال 1403 در ملاقات مسئول خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در راولپندی، از علاقه خود به ایران و اهل بیت پیامبر گفت. به همین مناسبت به شخصیت و آثار او پرداخته می شود.

معرفی بابا چلاسی:

شیخ غلام نصیرمعروف به بابا چلاسی، شاعر معاصر فارسی و یکی از چهره‌های برجسته شعر و ادبیات پاکستان که در سال ۱۹۳۸میلادی در مرکز چلاس در ایالت گلگت به دنیا آمد. بعضی ها جای تولدش را کهنبری دیهی نزدیک چلاس می دانند ولی در یک مصاحبه ای بابا چلاسی درباره زادگاهش چنین می گوید ’’جای تولد من مرکز چلاس است‘‘.

چلاسی ایام کودکی را در زادگاه خود سپری کرد و از سن چهارده سالگی به سرودن شعر به زبان فارسی روی آورد. نکته جالب این است که او هرگز به ‌طور رسمی زبان فارسی را نیاموخت؛ بلکه به گفته‌ی خود، اشعارش به‌ او الهام می ‌شد. او در مورد چگونگی سرودن اشعار در زبان فارسی می ‌گوید:  راجه جلال رئیس ایالت نگر، در ملاقاتی متوجه شد اشعار فارسی من زیبا و تاثیرگذار است و من برای حفظ اشعار وسیله‌ای ندارم، یک ضبط صوت به من هدیه داد. این اقدام نشان ‌دهنده‌ی حمایت و ارادت وی به استعداد و هنر من و                                                                                                                                                                                                                          زبان فارسی بود و فرصتی برای من فراهم کرد تا اشعاری که به صورت الهام به من نازل می شد را ضبط و حفظ کنم. وی افزود: ابتدا اشعارم را ضبط می ‌کردم و سپس آن‌ها را به تحریر درمی ‌آوردم. بابا چلاسی، شخصیت درویش ‌منش و عارف بزرگی است که هرگز در پی مقام و منزلت یا شهرت نبوده است، به همین دلیل، مردم درباره او کمتر می‌دانند.

بابا چلاسی شاعری الهامی است. اشعار او گویی از دل طبیعت و احساسات عمیق انسانی ‌اش جاری می‌شدند. او نه تنها توانست به زبان فارسی شعری بسازد، بلکه با زبانی ساده و روان، مفاهیم عمیق و پیچیده‌ای را بیان کند و بر هر خواننده ای تاثیر بگذارد.

ویژگی خاص شعرهای بابا چلاسی، استفاده از زبان محاوره‌ای و بیان احساسات واقعی است. حکایات، رباعیات و قطعات اخلاقی، عرفانی  و اجتماعی او به‌ طرزی شگفت‌انگیز با اشعار بزرگانی چون رومی، سعدی و سنایی هم ‌خوانی دارد. این نزدیکی در مضمون و زبان، نشان ‌دهنده‌ی عمق تفکر و احساس اوست که در قالبی ساده و قابل فهم، مضامین عمیق انسانی و اجتماعی را به تصویر می ‌کشده است.

نکته جالب این است که بیشتر شاعران در یک زبان یا در حوزه‌ای محدود شعر می‌سرایند و مضامین خاصی را دنبال می‌کنند؛ اما بابا چلاسی نه ‌تنها در پنج زبان(فارسی،اردو،عربی،شنا(زبان محلی) و پشتو)شعر گفته، بلکه خداوند بزرگ به او این توانایی را عطا کرده که با ترکیب واژه‌های مختلف، اشعار جالب و زنده‌ای بیافریند. این تنوع زبانی و توانایی در استفاده از واژگان گوناگون، آثار او را منحصر به فرد و غنی می‌ سازد و نشان ‌دهنده‌ی عمق خلاقیت و تجربه‌ی او در عرصه‌ی شعر است.

عیادت دکتر مهدی طاهری، مسئول خانه فرهنگ راولپندی از باباچلاسی در بستر بیماری(1403)

ابو بلال محمد بغلانی، یکی از روحانیون اهل سنت و نزدیکان بابا چلاسی، می ‌گوید: او هرگز زبان فارسی را نیاموخته است، اما بیشتر اشعارش به این زبان است. او می‌افزاید: اشعار فارسی‌ بابا چلاسی الهامی است و از دل و جان او برمی ‌خیزد. این الهام به او کمک کرده تا احساسات و اندیشه‌های عمیقش را به زیبایی در قالب شعر بیان کند. با وجود عدم آموزش رسمی زبان فارسی، او توانسته است با الهاماتی که دریافت می‌کند، آثار ارزشمندی خلق کند.

بابا چلاسی در پاسخ به این سوال که فارسی را چگونه و از کجا یاد گرفته ای، می گوید:  قصه‌اش خیلی طولانی است و این مسلم است که من فارسی را از کسی و از جایی یاد نگرفته‌ام. شعرهایی که در فارسی سرودم، الهام است.

آثار بابا چلاسی

کلیات فارسی چلاسی شامل هفت کتاب منظوم است که هر یک دارای ویژگی‌های خاص خود می‌باشد. آثار بابا چلاسی به قرار زیر هستند:

آثار بابا چلاسی