اشاره

این نوشتار بر اساس مدارک سازمانی دانشگاه و تحلیل منابع اولیه منطقه‌ای، در راستای شناسایی مراکز علمی کلیدی در آسیای میانه و با هدف ترسیم یک نقشه‌راه قاطع برای تعمیق همکاری‌های آکادمیک، پژوهشی، و فناوری میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری قزاقستان تدوین شده است. دانشگاه دولتی قزاقستان جنوبی مختار آویزاف (M. Auezov South Kazakhstan State University - SKSU) که یکی از بزرگترین و مهم‌ترین نهادهای آموزش عالی در قزاقستان است، به عنوان یک شریک استراتژیک در شهر استراتژیک شیمکنت معرفی می‌گردد. تمرکز این تحلیل نه تنها بر ظرفیت‌های پژوهشی و اعتبار بین‌المللی، بلکه بر اهمیت حیاتی توسعه این تعاملات جهت بهره‌مندی متقابل در ابعاد اقتصادی و فرهنگی است، که در این میان، نقش محوری جامعه تاریخی ایرانیان مقیم شیمکنت به عنوان پل فرهنگی، مورد تأکید قرار می‌گیرد.

معرفی رسمی و هویت سازمانی دانشگاه آویزاف شیمکنت (SKSU)

دانشگاه دولتی مختار آویزاف قزاقستان جنوبی که به اختصار با نام SKSU شناخته می‌شود، یک مؤسسه آموزش عالی دولتی و غیرانتفاعی است که در سال ۱۹۴۳ تأسیس شده است. این دانشگاه به طور رسمی توسط وزارت آموزش و علوم جمهوری قزاقستان به رسمیت شناخته شده و به عنوان یک نهاد مرکزی در شهر شیمکنت فعالیت می‌کند. قدمت ۷۷ ساله این دانشگاه نشان‌دهنده ریشه‌دار بودن آن در نظام آموزش عالی قزاقستان است.

دانشگاه آویزاف (SKSU) در میان نهادهای آموزشی قزاقستان جایگاه ویژه‌ای دارد؛ این دانشگاه نه تنها به عنوان بزرگترین دانشگاه قزاقستان از نظر تعداد دانشجو معرفی می‌شود، بلکه وضعیت «دانشگاه پژوهشی» (Research University) را نیز داراست. این هویت پژوهشی، تمرکز دانشگاه بر توسعه علوم کاربردی و تولید فناوری را تأیید می‌کند. از نظر طیف آموزشی، دانشگاه آویزاف (SKSU) یک موسسه آموزش عالی تمام‌عیار است که دوره‌ها و برنامه‌های تحصیلی را در سه مقطع اصلی آموزش عالی ارائه می‌دهد: مدارک کارشناسی، کارشناسی ارشد، و دکترا (PhD) در چندین زمینه تخصصی. این گستردگی مقاطع تحصیلی، امکان تعریف پروژه‌های پژوهشی و برنامه‌های دو مدرکی (Double Degree) در سطوح عالی را برای شرکای بین‌المللی، از جمله دانشگاه‌های ایرانی، فراهم می‌سازد.

لازم به ذکر است که در شهر شیمکنت چندین موسسه آموزش عالی دیگر نیز وجود دارند (مانند دانشگاه دولتی آموزش عالی تربیت معلم قزاقستان جنوبی OKMPU که عمدتاً مدارک لیسانس ارائه می‌دهد و یا دانشگاه شیمکنت). بنابراین، برجسته کردن نام کامل «دانشگاه دولتی مختار آویزاف قزاقستان جنوبی» (که مدرک دکترا ارائه می‌کند و در سال ۱۹۴۳ تأسیس شد) به طور واضح، جایگاه آن را به عنوان یک مرکز پژوهشی تمام‌عیار در منطقه جنوب قزاقستان تثبیت کرده و آن را از مراکز صرفاً آموزشی یا پداگوژیک متمایز می‌سازد. در نهایت، سیاست پذیرش دانشگاه آویزاف (SKSU) یک نظام انتخابی متوسط را بر اساس آزمون ورودی دنبال می‌کند، با محدوده نرخ پذیرش بین ۴۰ تا ۵۰ درصد، که مؤید وجود استانداردهای مشخص برای ورود دانشجویان است.

موقعیت جغرافیایی، اقتصادی و اهمیت شیمکنت

کلانشهر شیمکنت، محل استقرار دانشگاه آویزاف، از نظر استراتژیک دارای اهمیت بالایی است. شیمکنت با جمعیتی که بیش از ۱2۰۰۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شود، پس از آلماتی و آستانه، سومین شهر بزرگ قزاقستان محسوب می‌شود. این موقعیت جغرافیایی، شیمکنت را به مرکز اقتصادی و فرهنگی اصلی منطقه جنوبی قزاقستان تبدیل کرده است.

اهمیت تاریخی شیمکنت به دوران قرن ۱۲ میلادی بازمی‌گردد، زمانی که این شهر در مسیر حیاتی جاده ابریشم قرار داشت. امروزه، این اهمیت با قرارگیری شهر در مسیر حمل و نقل بین‌المللی چین-اروپا دوچندان شده است. این ویژگی لجستیک، شیمکنت را به یک دروازه کلیدی تجاری و ترانزیتی در آسیای مرکزی، در نزدیکی تاشکند (پایتخت ازبکستان) تبدیل کرده است.

از منظر اقتصادی مدرن، شیمکنت به عنوان مرکز استان قزاقستان جنوبی، نقش فعالانه‌ای در توسعه اقتصادی منطقه ایفا می‌کند. این شهر میزبان مناطق ویژه اقتصادی (SEZ) مانند «اونت اوستیک» است که در سال ۲۰۰۵ تأسیس شد و هدف اصلی آن توسعه صنعت نساجی و افزایش رقابت‌پذیری در مسیر دسترسی به کشورهای آسیای مرکزی و جنوبی است. قرارگیری دانشگاه آویزاف در چنین بستر تجاری و لجستیکی، همکاری‌های علمی را از صرف تبادل دانش فراتر برده و آن را به یک همکاری استراتژیک برای تسهیل تجارت و توسعه فناوری‌های صنعتی (به ویژه در حوزه‌های مهندسی حمل و نقل، لجستیک و نساجی) تبدیل می‌کند. این ارتباط تنگاتنگ میان دانشگاه و بازار کار منطقه‌ای، مزیت منحصر به فردی برای شرکت‌های دانش‌بنیان و صنعتی ایرانی فراهم می‌آورد.

جمعیت ایرانیان شیمکنت (پل ارتباطی)

علاوه بر جنبه‌های علمی و اقتصادی، شیمکنت یک دارایی فرهنگی منحصر به فرد برای توسعه روابط با ایران دارد. این شهر به دلیل اسکان جمعیت زیادی از اقوام مختلف، از جمله ایرانیان، ازبک‌ها، روس‌ها و تالش‌ها، نسبت به بسیاری از شهرهای قزاقستان تنوع قومی بیشتری دارد.

بخش قابل توجهی از ایرانیان مقیم شیمکنت از نسل‌هایی هستند که در جریان حوادث تاریخی منطقه، از جمله جنگ‌های ایران و روس و در زمان حکومت پیشه‌وری، اجبارا به قزاقستان کوچ داده شده و در این شهر اسکان یافتند. جمعیت ایرانیان ساکن در شیمکنت، با در نظر گرفتن خانواده‌هایی که اغلب ترکیبی از ایرانیان متولد قزاقستان و قزاق هستند، بین ۵ تا ۱۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود.

وجود این جامعه تاریخی ایرانی، یک اهرم نرم‌افزاری و تسهیل‌گر فرهنگی بسیار قدرتمند برای همکاری‌های آکادمیک فراهم می‌کند. این جمعیت می‌تواند به عنوان یک پل ارتباطی عمل کرده و موانع فرهنگی و زبانی را برای اساتید و دانشجویان ایرانی کاهش دهد. در سطح دیپلماتیک و آکادمیک، این پیشینه تاریخی، توجیه قوی‌تری برای تمرکز بر مطالعات فرهنگی مشترک، راه‌اندازی کرسی‌های زبان و ادبیات فارسی، و تحقیق درباره تاریخ مشترک جاده ابریشم فراهم می‌آورد. این امر به تعاملات با دانشگاه آویزاف، بُعدی تاریخی، اجتماعی و عمیق‌تر از همکاری‌های صرفاً فنی می‌بخشد.

 ارزیابی جایگاه آکادمیک و بین‌المللی SKSU

دانشگاه آویزاف شیمکنت دارای یک اعتبار ملی و بین‌المللی قابل توجه است که تضمین‌کننده کیفیت همکاری‌ها خواهد بود. در سطح ملی، این دانشگاه در رتبه‌بندی کلی قزاقستان جایگاه سوم را داراست و از نظر تعداد گرنت‌های تحقیقاتی کسب شده نیز رتبه سوم را به خود اختصاص داده است.

در عرصه جهانی، ارزیابی‌های نهادهای معتبر بین‌المللی، موقعیت دانشگاه آویزاف (SKSU) را به وضوح نشان می‌دهند:

- رتبه‌بندی جهانی QS: دانشگاه آویزاف در رتبه‌بندی جهانی QS در سال ۲۰۲۶ در محدوده ۷۴۰-۷۳۱ قرار گرفته است. حضور در میان ۸۰۰ دانشگاه برتر جهان، گواهی بر استانداردهای آموزشی و پژوهشی بین‌المللی آن است.

- رتبه‌بندی منطقه‌ای و موضوعی: در رتبه‌بندی آسیای مرکزی، دانشگاه آویزاف (SKSU) به جایگاه ۵ دست یافته و رتبه کلی آن در آسیا برابر با ۱۳۸ است.10 علاوه بر این، در رتبه‌بندی موضوعی جهانی QS، این دانشگاه در محدوده ۳۰۰-۲۵۱ قرار دارد که نشان‌دهنده تخصص عمیق در حداقل یک حوزه علمی کلیدی، احتمالاً در زمینه‌های فنی یا مهندسی، است.

- کیفیت آکادمیک (QS Stars): دانشگاه آویزاف (SKSU) دارای امتیاز ۴ ستاره QS است. مهم‌تر آنکه، این دانشگاه در شاخص‌های حیاتی آموزش (Teaching) و اشتغال‌پذیری (Employability) نیز امتیاز ۴ ستاره را کسب کرده است. کسب امتیاز بالا در شاخص اشتغال‌پذیری نشان می‌دهد که برنامه‌های درسی دانشگاه نه تنها از کیفیت آموزشی برخوردارند، بلکه با نیازهای بازار کار منطقه‌ای همسو بوده و فارغ‌التحصیلان آن مستقیماً در اقتصاد منطقه جذب می‌شوند. این همسویی برای طراحی برنامه‌های مشترک با هدف تربیت نیروی کار مورد نیاز در پروژه‌های صنعتی ایران و قزاقستان بسیار استراتژیک است.

خلاصه وضعیت رتبه‌بندی و جایگاه دانشگاه آویزاف شیمکنت (SKSU)

شناسایی حوزه‌های فنی برای هم‌افزایی

دانشگاه آویزاف به دلیل تمرکز گسترده بر تربیت متخصص برای تمامی بخش‌های اقتصاد، علم و فرهنگ منطقه، دارای زیرساخت‌های علمی و آزمایشگاهی بسیار قوی و کاربردی در حوزه‌های مهندسی است که پتانسیل بالایی برای همکاری با دانشگاه‌های فنی ایران دارند.

ساختار دانشگاه آویزاف شامل چندین دانشکده و مدرسه عالی تخصصی است که مستقیماً با نقاط قوت صنعتی و فنی ایران هم‌پوشانی دارند:

-دانشکده مهندسی مکانیک و نفت (Faculty Mechanical and Petroleum Engineering): این دانشکده نشان‌دهنده تمرکز حیاتی دانشگاه بر بخش انرژی است که برای قزاقستان و ایران به عنوان کشورهای تولیدکننده نفت و گاز، زمینه‌ساز پروژه‌های مشترک در فرآوری، پالایش، انتقال و توسعه فناوری‌های نوین در این حوزه است.

- مدرسه عالی مهندسی شیمی و بیوتکنولوژی (The Higher school of Chemical Engineering and biotechnology): این مدرسه مکمل دانشکده نفت است و می‌تواند زمینه‌های مشترک در پتروشیمی، مواد کامپوزیتی، و توسعه فرآیندهای شیمیایی نوآورانه را پوشش دهد.

-دانشکده ساختمان و حمل و نقل (Faculty of building and transport): با توجه به موقعیت استراتژیک شیمکنت در کریدورهای حمل و نقل بین‌المللی، این دانشکده می‌تواند در پروژه‌های مشترک مربوط به لجستیک، زیرساخت‌های جاده‌ای و ریلی، و استانداردهای ساخت و ساز منطقه‌ای با ایران همکاری کند.

پژوهش‌های دانشگاهی در این حوزه‌ها، از مرحله اول، دانشجویان را برای کار روی «مسائل واقعی» آماده می‌کنند. علاوه بر این، دانشگاه تجهیزات آزمایشگاهی مدرنی را برای تقطیر نفت، تعیین ترکیب کسری نفت خام، و تعیین خواص رئولوژیکی قیر جاده‌ای نفتی خریداری کرده که با استانداردهای اروپایی مطابقت دارند. این تجهیزات پیشرفته، فرصت تبادل هیئت علمی و انجام پروژه‌های آزمایشگاهی مشترک را فراهم می‌کند.

مؤسسات و آزمایشگاه‌های پژوهشی کلیدی (RINTES)

بخش بزرگی از ظرفیت پژوهشی دانشگاه آویزاف در «مؤسسه تحقیقات علوم طبیعی و فنی» (RINTES) متمرکز شده است. تحلیل نام و کارکرد آزمایشگاه‌های زیرمجموعه RINTES، نقشه راه دقیقی از تخصص‌های مورد علاقه و نقاط هم‌افزایی را ارائه می‌دهد.

تمرکز دانشگاه آویزاف (SKSU) بر حل مسائل منطقه‌ای مشهود است و این موضوع آن را برای همکاری‌های علمی-کاربردی با صنعت ایران بسیار جذاب می‌کند:

-آزمایشگاه تحقیقاتی پایش کیفیت آب و فناوری‌های آب (U. BESTEREKOV):

این آزمایشگاه بر نظارت بر کیفیت و منابع آب در مناطق جنوبی قزاقستان متمرکز است. یکی از خدمات کلیدی این آزمایشگاه، کمک متدولوژیک و عملی به آزمایشگاه‌های تولید صنعتی منطقه در استفاده از روش پیشرفته طیف‌سنجی جذب اتمی برای تعیین محتوای فلزات سنگین و ناخالصی‌های سمی در محصولات است.

با توجه به چالش‌های مدیریت منابع آب و تصفیه پساب‌های صنعتی در ایران، این آزمایشگاه می‌تواند در زمینه‌های پایش آلاینده‌ها، بهبود فناوری‌های سنتی و ایجاد سیستم‌های نوآورانه تصفیه آب با دانشگاه‌های محیط زیست و مهندسی شیمی ایران همکاری نزدیک داشته باشد.

- آزمایشگاه تحقیقاتی تجهیزات نوآورانه برای فرآیندهای فناورانه (IETP):

این مرکز با مساحت ۶۰۰ متر مربع و تجهیزات پیچیده، بر نوسازی تجهیزات تصفیه گاز و انتقال حرارت/جرم و ایجاد تجهیزات فناورانه با کارایی بالا برای فرآیندهای صنعتی متمرکز است.

قابلیت‌های تجهیزاتی این آزمایشگاه بسیار گسترده است و شامل موارد زیر می‌شود:

مدل‌های آزمایشگاهی و خلبانی دستگاه‌های ستونی با ظرفیت‌های بالا (برخی از مدل‌های صنعتی تا ۵۰ هزار m^3/h).12)

تأسیسات آزمایشگاهی برای مطالعه رآکتورهای اختلاط و ایروتانک‌ها برای ضدعفونی فاضلاب در مقیاس صنعتی.

تجهیزات صنعتی مانند آسیاب‌های توپی و ارتعاشی و واحدهای خشک‌کن نیمه‌صنعتی.
این ظرفیت‌های مهندسی فرآیند (Process Engineering) و طراحی تجهیزات صنعتی، بستر مناسبی را برای توسعه پروژه‌های مشترک در مهندسی شیمی، مکانیک، و پتروشیمی با دانشگاه‌های صنعتی ایران، از طراحی تا ساخت نمونه‌های صنعتی، فراهم می‌کند.

- آزمایشگاه‌های مواد و متالورژی:

RINTES شامل آزمایشگاه‌هایی است که بر روی مواد خاص متمرکز هستند:

پتروشیمی و مواد کامپوزیت پلیمری: تحقیقاتی در زمینه توسعه مواد کامپوزیت و پلیمری که به طور مستقیم با صنایع پایین‌دستی نفت مرتبط است.

تولید مواد جدید: آزمایشگاه‌های تخصصی بر روی سنتز مواد در دمای بالا و تأمین منابع معدنی برای صنایع سیلیکات و سنگ‌های قیمتی نیز تمرکز دارند.

- آزمایشگاه منطقه‌ای مهندسی "مواد ساختاری و بیوشیمیایی" (Testing Regional Laboratory):

این آزمایشگاه یک نقش حیاتی در منطقه ایفا می‌کند: تحلیل و صدور گواهینامه محصولات شرکت‌های منطقه‌ای به منظور انطباق با معیارهای و استانداردهای بین‌المللی.

حوزه‌های کلیدی مورد پژوهش در این مرکز شامل متالورژی، فناوری‌های شیمیایی، بیولوژیکی، پتروشیمی و به‌ویژه نانوفناوری‌ها است. این مرکز به دلیل تمرکز بر استانداردسازی و تضمین کیفیت (QA/QC) محصولات منطقه‌ای، می‌تواند شریک مهمی برای دانشگاه‌ها و مراکز صنعتی ایران در راستای ارتقای کیفیت محصولات صادراتی به منطقه آسیای میانه باشد.

مدل‌های عملیاتی و ساختار تعاملات بین‌المللی

موفقیت در همکاری‌های مشترک بین‌المللی مستلزم وجود یک ساختار اداری توانمند در دانشگاه میزبان است. دانشگاه آویزاف از این حیث، دارای سابقه درخشان و زیرساخت‌های لازم برای تبدیل تفاهم‌نامه‌ها به برنامه‌های عملیاتی است.

دانشگاه آویزاف یک شبکه بین‌المللی بسیار گسترده ایجاد کرده است. از سال ۲۰۱۲ تاکنون، این دانشگاه بیش از ۱۸۰ توافق‌نامه بین‌المللی امضا کرده و با حدود ۱۰۰ دانشگاه شریک در ۱۰ کشور همکاری داشته است. در حال حاضر، دانشگاه آویزاف توافق‌نامه‌ها و تفاهم‌نامه‌های همکاری مشترک با ۱۴۰ مؤسسه آموزش عالی و تحقیقاتی از ۲۲ کشور را به طور فعال اجرا می‌کند. این شبکه گسترده، نشان‌دهنده تعهد عمیق این نهاد به بین‌المللی‌سازی و مدیریت موفق ارتباطات جهانی است.

«مرکز همکاری‌های بین‌المللی» (International Cooperation Centre - ICC) در دانشگاه آویزاف (SKSU) مسئول برقراری و حفظ تماس با مؤسسات پیشرو جهانی، رسیدگی به امور ویزا و مهاجرت دانشجویان و اساتید بین‌المللی، و هماهنگی پروژه‌های خارجی است.

یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توانمندی اداری دانشگاه آویزاف (SKSU)، سابقه فعال آن در پروژه‌های تأمین مالی شده توسط اتحادیه اروپا است. دانشگاه آویزاف در چندین پروژه مهم Erasmus+ شرکت کرده و حتی برخی از آن‌ها را هماهنگی کرده است. به عنوان نمونه:

KAZDUAL: دانشگاه آویزاف هماهنگ‌کننده اصلی (Coordinator) این پروژه با هدف پیاده‌سازی سیستم آموزش دوگانه در قزاقستان بوده است. این پروژه دارای بودجه‌ای بالغ بر ۹۲۲,۷۷۵ یورو بوده. این امر مؤید ظرفیت بالای مدیریتی و اجرایی دانشگاه آویزاف (SKSU) در جذب، مدیریت و انطباق با استانداردهای پیچیده مالی و اداری پروژه‌های بزرگ بین‌المللی است و تضمین می‌کند که همکاری‌های مشترک با ایران نیز با سطح بالایی از ساختارمندی اجرا خواهند شد.

پروژه‌های موضوعی: دانشگاه آویزاف (SKSU) همچنین در پروژه‌های مهم دیگری نظیر EduEnvi (مدیریت پسماند پایدار)، REILEAP (توسعه تولید چرم)، و STEM (آموزش معلمان STEM) مشارکت فعال داشته است.

این سابقه نشان می‌دهد که دانشگاه آویزاف یک شریک قابل اعتماد و مجرب در اجرای پروژه‌های علمی بزرگ، از مرحله طراحی تا اجرا، بوده و ریسک باقی ماندن تفاهم‌نامه‌ها در حد کاغذ را برای طرف ایرانی به حداقل می‌رساند.

 پیشنهاد توسعه برنامه‌های مشترک و دوگانه (Joint/Double Degree)

یکی از مؤثرترین روش‌ها برای تعمیق روابط آکادمیک، راه‌اندازی برنامه‌های مشترک تحصیلی است. دانشگاه آویزاف زیرساخت‌های لازم برای اجرای این مدل‌ها را به طور فعالانه فراهم کرده است. این مدل‌ها شامل «برنامه‌های تحصیلی مشترک» (Joint EP)، «مدرک دوگانه» (EP double degree)، و «آموزش دوگانه» (Dual EP) هستند.

تجربه موفق دانشگاه آویزاف (SKSU) در همکاری با دانشگاه‌های معتبر روسیه، الگوی روشنی برای ایران فراهم می‌کند. برای نمونه، این دانشگاه برنامه‌های مدرک دوگانه در مقاطع کارشناسی ارشد را با دانشگاه‌هایی نظیر دانشگاه دوستی خلق روسیه (RUDN) و دانشگاه فنی دولتی سامارا اجرا کرده است. مهم‌ترین نمونه‌های همکاری‌های دو مدرکی در حوزه‌های زیر هستند:

فناوری فرآوری نفت و گاز: با دانشگاه فنی دولتی سامارا.

مدیریت بین‌المللی و مدیریت پروژه بین‌المللی: با دانشگاه RUDN.

اقتصاد دیجیتال: با دانشگاه RUDN.

حقوق و فقه، و فیلولوژی روسی: با دانشگاه RUDN.

این الگوها نشان می‌دهند که دانشگاه آویزاف (SKSU) آمادگی و تجربه لازم برای راه‌اندازی برنامه‌های مشترک در حوزه‌های فنی مانند پتروشیمی، نفت و گاز، و فناوری‌های مهندسی را دارد. تعریف برنامه‌های مشترک دو مدرکی (به ویژه در مقاطع ارشد و دکتری) با الگوبرداری از همکاری‌های موجود، می‌تواند متخصصان فنی را با درک عمیق از استانداردهای قزاقستان و بازار منطقه‌ای آسیای میانه تربیت کند.

تسهیل تحرک آکادمیک و ایجاد کرسی مطالعاتی

دانشگاه آویزاف بر تحرک آکادمیک (Academic Mobility) تأکید دارد. مرکز تحرک آکادمیک این دانشگاه به دانشجویان سال‌های دوم و سوم اجازه می‌دهد تا در برنامه‌های تبادل شرکت کنند و برای سفر و تحصیل در دانشگاه‌های شریک خارجی اقدام کنند. جریان تبادل به قدری فعال بوده که در سال‌های ۲۰۱۸-۲۰۱۹، ۱۵۲ دانشجو به اروپا اعزام شده‌اند. شرکت در این برنامه‌ها مستلزم موفقیت در آزمون زبان انگلیسی (یا ارائه مدارک معتبر) است و به دانشجویان تجربه بین‌المللی و مهارت‌های ارتباطی قوی می‌بخشد.

در کنار تبادلات فنی و علمی، ضروری است تا از عامل فرهنگی قوی موجود در شیمکنت استفاده شود. وجود جامعه تاریخی ایرانیان (۵ تا ۱۰ هزار نفر)، یک پتانسیل منحصربه‌فرد برای تعمیق روابط فرهنگی فراهم می‌کند. دانشگاه آویزاف دارای دانشکده‌هایی در حوزه علوم انسانی نظیر دانشکده فیلولوژی و دانشکده تاریخ و پداگوژی است. پیشنهاد راهبردی در این راستا، سرمایه‌گذاری متقابل برای ایجاد «کرسی ایران‌شناسی و مطالعات منطقه‌ای آسیای میانه» در دانشگاه آویزاف (SKSU) است. این کرسی می‌تواند نه تنها برای تدریس زبان فارسی و تاریخ منطقه به دانشجویان قزاق و روس، بلکه به عنوان محوری برای انجام تحقیقات مشترک در مورد مسیرهای تاریخی جاده ابریشم (که شیمکنت بخشی از آن بود) و مطالعات اجتماعی-اقتصادی میان دو کشور عمل کند.

 توصیه‌های راهبردی برای آینده همکاری

توسعه روابط علمی با دانشگاه آویزاف (SKSU) باید به عنوان یک ابزار راهبردی برای تحقق اهداف اقتصادی کلان ایران در منطقه آسیای میانه تلقی شود. قزاقستان به عنوان عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) نقش حیاتی در تجارت منطقه‌ای دارد. با اجرایی شدن موافقت‌نامه تجارت آزاد ایران با EAEU از اردیبهشت ۱۴۰۴، ۸۷ درصد از کالاهای صادراتی ایران به این کشورها از تعرفه گمرکی صفر بهره‌مند خواهند شد.

در این بستر، شیمکنت با توجه به موقعیتش در کریدور چین-اروپا و دسترسی به بازارهای آسیای مرکزی و جنوبی، یک مرکز مهم برای تمرکز تجاری ایران محسوب می‌شود. حضور فعال هیئت‌های تجاری ایرانی (مانند هیئت اتاق بازرگانی خراسان شمالی) در نمایشگاه‌های تجاری شیمکنت، این علاقه را تأیید می‌کند.

همکاری‌های علمی می‌تواند این اهداف تجاری را تسهیل کند:

- تطبیق استانداردها: استفاده از آزمایشگاه منطقه‌ای دانشگاه آویزاف (SKSU) که بر انطباق محصولات با استانداردهای بین‌المللی تمرکز دارد، می‌تواند به تولیدکنندگان ایرانی در تضمین کیفیت و استانداردسازی برای صادرات به بازار قزاقستان و EAEU کمک کند.

- تربیت نیروی کار مشترک: برنامه‌های آموزش دوگانه (Dual EP) در دانشگاه آویزاف می‌تواند با همکاری شرکت‌های ایرانی فعال در مناطق ویژه اقتصادی شیمکنت (مانند SEZ اونت اوستیک که بر نساجی متمرکز است) تعریف شود. این مدل، دانشجویان بومی قزاق را با نیازهای فنی و مدیریتی شرکت‌های ایرانی آشنا کرده و مستقیماً به منافع تجاری (گسترش صادرات و خدمات فنی-مهندسی) تبدیل خواهد شد.

مدل‌های تأمین مالی و همکاری‌های چندجانبه

تجربه برجسته دانشگاه آویزاف (SKSU) در جذب و مدیریت پروژه‌های بزرگ اروپایی مانند Erasmus+ (حتی به عنوان هماهنگ‌کننده پروژه‌ای چون (KAZDUAL) ، یک فرصت کم‌نظیر برای دانشگاه‌های ایرانی فراهم می‌آورد.

بسیاری از دانشگاه‌های ایرانی ممکن است به دلیل محدودیت‌های مالی یا سیاسی، قادر به تعامل مستقیم با منابع تأمین مالی بین‌المللی نباشند. انتخاب دانشگاه آویزاف (SKSU) به عنوان شریک راهبردی در قزاقستان، به دانشگاه‌های ایرانی این امکان را می‌دهد که به صورت مشترک در برنامه‌های تأمین مالی چندجانبه شرکت کنند. این امر به ویژه در حوزه‌هایی که دانشگاه آویزاف (SKSU) دارای پیشینه قوی است، مانند مدیریت آب، اکولوژی (EduEnvi) و انرژی (EEIHSR) ، دارای اهمیت است و می‌تواند به جذب منابع مالی خارجی برای پژوهش‌های مشترک و کاهش بار مالی طرف ایرانی کمک کند.

نقشه هم‌افزایی فنی - آزمایشگاه‌های تخصصی SKSU و حوزه‌های همکاری با ایران

پیشنهادهای همکاری‌های آموزشی و پژوهشی:

مدل پیشنهادی همکاری‌های علوم انسانی و فرهنگی:

آلماتی قزاقستان

منابع:

https://auezov.edu.kz/eng

https://waterharmony.net/organizations/m-auezov-south-kazakhstan-university-sksu/

https://www.topuniversities.com/universities/auezov-south-kazakhstan-university-sku

https://www.topuniversities.com/asia-university-rankings/central-asia

https://auezov.edu.kz/eng/home-en-gb/7911-%D0%BC-%D3%99%D1%83%D0%B5%D0%B7%D0%BE%D0%B2-%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B-%D0%BE%D2%A3%D1%82%D2%AF%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA-%D2%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD-%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%96-%D0%BC%D0%B5%D0%BD-arizona-state-university-asu-%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B-%D3%99%D1%80%D1%96%D0%BF%D1%82%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA%D1%82%D1%96-%D0%BD%D1%8B%D2%93%D0%B0%D0%B9%D1%82%D1%83%D0%B4%D0%B0-3

https://auezov.edu.kz/eng/science-3/department-of-scientific-research/sri-of-social-and-humanitarian-sciences/scientific-center-archeology-and-anthropological-research