فیلم که در جهان با نام های فیلم یا تصویر متحرک نیز شناخته می شود، مجموعهای از تصاویری ثابت است که به گونهای روی پرده نمایش داده میشود که به نظر بینندگان متحرک می رسد. توهم بصری اشیاء که به سرعت در حال حرکت هستند، به بیننده این تصور را می دهد که آن افرادی در تصاویر به طور مداوم در حال حرکت هستند. یک فیلم با فیلمبرداری از صحنههای واقعی با استفاده از دوربین فیلمبرداری ساخته می شود. تصاویر کوچک با استفاده از تصاویر ثابت یا تکنیکهای انیمیشن سنتی؛ با (CGI) و انیمیشن کامپیوتری؛ یا با استفاده از برخی یا همه این تکنیکها و سایر جلوههای بصری ساخته میشود. کلمه "سینما" عموماً برای اشاره به فیلم و فیلمسازی یا هنر فیلمسازی استفاده میشود. طبق تعریف رایج سینما، هنر نمایش ایدهها، داستانها، احساسات، عواطف، زیبایی یا تجربیات از طریق ارتباط فضاسازی است.
فرآیند فیلمسازی یک هنر است و هم یک صنعت است. در ابتدا، فیلمها روی فیلمی پلاستیکی پخش می شدند و با استفاده از یک پروژکتور فیلم (به عبارت دیگر، یک فرآیند ضبط آنالوگ) روی یک پرده بزرگ نمایش داده می شدند. استفاده از جلوه های ویژه مبتنی بر(CGI) منجر به استفاده از ابزارهای دیجیتالی فیلمسازی شد. اکنون اکثر فیلمهای معاصر از ابتدا تا انتها کاملاً به صورت دیجیتالی تولید، توزیع و نمایش داده می شوند.
فیلم ها در یک فرهنگ خاص ساخته می شوند و آن ها آن فرهنگ را منعکس میکنند و هم بر آن تأثیری مثبت یا منفی می گذارند. در عصر حاضر، فیلم به عنوان یک شکل مهم هنری، یک وسیله سرگرمی محبوب و یک وسیله قدرتمندی برای آموزش و آگاهی در نظر گرفته می شود. فیلم با ارائه به صورت بصری، وسیله ای جهانی برای ارتباط فراهم میکند. برخی از فیلم ها با دوبله کردن دیالوگ های خود به زبان های مختلف جهان یا ترجمه دیالوگ ها به زبان مخاطب با زیرنویس، محبوبیت جهانی پیدا می کنند. برخی محافل همچنین صنعت فیلم را به ترویج خشونت و برجسته کردن جنبه جنسی زنان متهم میکنند. پاکستان یک کشور اسلامی است که به نام اسلام استقلال یافته است، بنابراین هر فعالیتی در این کشور، از جمله فیلم ها، باید مطابق با سنت های اسلامی باشد، اما تحلیلگران معتقدند که متاسفانه از زمان استقلال تا به امروز، هیچ فعالیتی در پاکستان هرگز با نظر داشتن اهداف تأسیس پاکستان انجام نشده است، مگر اینکه آن کار خود بخود مطابق به اهداف پاکستان در آمده باشد و به همین دلیل است که برخی از تحلیلگران معتقدند که اکثر فیلم ها و سریالهای پاکستانی طوری نیستند که هر فرد مذهبی بتواند در کنار خانواده خود نشسته و به آنها تماشا کند. به همین دلیل وقتیکه،سازمان تنظیم مقررات رسانه های الکترونیکی پاکستان (PEMRA) در سال ۲۰۱۹ میلادی به همه کانالهای تلویزیونی کشور هشدار داد که فوراً پخش سریالهای مبتنی بر مضامین بحثبرانگیز و غیراخلاقی را متوقف کنند، این سؤال پیش آمد: آیا سریالهای پاکستانی واقعاً دیگر ارزش تماشای خانوادگی ندارند؟ در اطلاعیهای که توسط (PEMRA) به کانالهای تلویزیونی سرگرمی محلی صادر شده، آمده است که فیلمبرداری سریالهایی با مضامین بحثبرانگیز و غیراخلاقی به امری عادی تبدیل شده و پوشش و رفتار نامناسب نیز به یکی از ویژگیهای سریالهای امروزی تبدیل شده است که باعث آزار و پریشانی روانی بینندگان می شود. پمرا در اطلاعیه خود اعلام کرده بود که تعداد زیادی از بینندگان به شدت از نحوه به تصویر کشی زنان در سریال های پاکستانی، انتقاد می کنند. این اطلاعیه به همه کانالهای تلویزیونی پاکستان اطلاع داده است که مضامینی را در سریالهای خود ارائه دهند که واقعاً منعکسکننده جامعه پاکستان باشد و با اصول اسلامی، اجتماعی و فرهنگی آن سازگار باشد. از برجسته کردن فساد و بدی ها از طریق سریالها خودداری کنید. از ارائه مطالبی مرتبط با موضوعات حساس مانند طلاق و حلاله خودداری کنید، اما به واکنش این اطلاعیه برخی از نویسندگان داستان سریال های پاکستانی از جمله، خلیل الرحمان قمر گفت: «هیچ وقت نباید در کار یک قلمزن دخالت کرد.»، وی گفت: ما معتقدیم هیچکس نباید جرأت کند که حال و هوای تلویزیون یا سینمای پاکستان را نسبت به خودش تغییر دهد. نباید هیچ محدودیتی برای نوشتن داستان فیلم و ساختن فیلم وجود داشته باشد. این آزادی برای توسعه کشور بسیار مهم است». خلیل الرحمان قمر در مورد دستورالعمل های (PEMRA) در مورد فیلمبرداری گفت: «آیا بازیگران این روزها برهنه در تلویزیون ظاهر می شوند؟ لباسهای این سریال همان لباسهایی است که مردم معمولاً در پاکستان می پوشند»[1].تحلیلگران معتقدند که اگر دولت دخالت نکند، فیلم هایی در پاکستان تولید خواهند شد که شاید کسی نتواند در کنار خانواده خود نشسته و به آن ها تماشا کنند، برخی از تولید کنند گان فیلم های پاکستانی تحت تاثیر منفی تهاجم فرهنگی غرب قرار گرفته اند و حتی از تولید فیلم ها بدون لباس هم قباحت نمی دانند، زیرا چندین فیلم در گذشته به دلیل اعتراض دولت و مردم پاکستان از پخش ممنوع شدند و دولت به همین دلیل هیأت سانسور را تشکیل داده است، تا پس از بررسی مواد فیلم و سریال برای پخش آن مجوز صادر کند، تحلیلگران همچنین در مورد دلایل شکست فیلم های پاکستانی معتقدند که داستان های ضعیف، کیفیت پایین تولید، آهنگ های گران قیمت و کم هزینه، رقابت با بالیوود و همه گیری ویروس کرونا در سالهای گذشته بوده است که روند سینما را کاهش داده و مانع از محبوبیت فیلم های محلی در بین مردم شده است. اگرچه چند فیلم موفق بوده اند، اما بطور کلی جایی برای پیشرفت وجود دارد. آنها معتقدند که اغلب داستان های فیلم های پاکستانی ضعیف یا قدیمی هستند که مخاطب را خسته می کند، در حالی که داستان های واقع گرایانه نشان داده نمی شود. برخی از فیلم ها مثل «تری میری کهانی»، «الله یار و صد گل خدا» و بقیه خوب عمل کردند و مورد پسند عموم قرار گرفتند، اما این موفقیت بسیار نادر است، لذا، صنعت سینمای پاکستان برای بقا و پیشرفت نیاز به بهبود روایت داستان، تولید و بازاریابی دارد. تحلیلگران معتقدند که صرف نظر از رعایت شئونات اسلامی در تولید فیلم های پاکستانی، باید تولید کنندگاه توجه خود را برای جامعه سازی خوب و تربیت اخلاقی نسل جوان جلب کنند،در دوران دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی فیلم های پاکستانی در سراسر جهان مشهور بودند، این دوران طلایی فیلم های پاکستانی بود که پاکستان در مورد تولید فیلم در سطح بین المللی شناختی داشته است، اما بعدها به دلیل عوامل مختلفی مانند بی ثباتی سیاسی، عدم نوآوری در داستان ها، وضعیت رو به زوال سینماها و نفوذ فیلم های هندی، فیلم های پاکستانی با افول مواجه شدند. اگرچه صنعت سینما در سال های اخیر با کمک نسل جدیدی از کارگردانان و استفاده از فناوری احیا شده است، اما بازیابی دوران اوج گذشته هنوز یک چالش بزرگی است. دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی، عصر طلایی صنعت سینمای پاکستان محسوب می شود، زمانی که فیلم های پاکستانی نه تنها در داخل کشور، بلکه در خارج از کشور، به ویژه در خاورمیانه، آفریقا و بریتانیا، نیز بسیار محبوب بودند. فیلم های ساخته شده در این دوره، جوایزی را در جشنواره های بینالمللی فیلم از آن خود کردند و با استقبال خوبی روبرو شدند. پس از آن، دوره افول سینمای پاکستان آغاز شد، دلیل آن این بود که حکومت نظامی و بحران های سیاسی به شدت بر صنعت سینمای پاکستان تأثیر گذاشت. کیفیت فیلم های پاکستانی به دلیل کپی برداری از فیلم های بالیوود رو به کاهش شده است. وضعیت سینماهای قدیمی رو به وخامت شد و امکانات مدرن وجود نداشت. محبوبیت روزافزون فیلم های هندی، فیلم های پاکستانی را به بازار عقب راند. درآمدهای فیلم پاکستانی به دلیل کپی های غیرقانونی و کانال های تلویزیونی خصوصی تحت تأثیر قرار گرفت، این عواملی بودند که صنعت فیلم پاکستانی رو به زوال شد، اما اکنون روند احیای فیلم های پاکستانی آغاز شده است، نسل جدیدی از کارگردانان شروع به ساختن فیلم هایی با داستان های باکیفیت و تکنیک های مدرن کردند و فیلم هایی مانند «به خاطر خدا» و «بول» جان تازه ای به صنعت فیلم پاکستان، بخشیدند. خلاصه اینکه، صنعت سینمای پاکستان شاهد رونق و سپس افول بوده و اکنون در تلاش برای بازیابی خود است، اما رسیدن به جایگاه بینالمللی گذشته چالش بزرگی است. در همین زمینه، دولت پنجاب پاکستان در حال برداشتن گام های متعددی برای رفاه صنعت فیلم پاکستان است. دولت پنجاب پاکستان تصمیم گرفته است برای ارتقای صنعت فیلم، «اداره توسعه فیلم پنجاب» را تشکیل دهد. اخیراً، لایحه قانونی توسعه فیلم پنجاب ۲۰۲۵ میلادی در نشست مجلس ایالتی پنجاب پاکستان، در روز جمعه ارائه شد. طبق متن این لایحه، سازمان توسعه فیلم پنجاب از فیلمسازی، سریال ها و مستندات حمایت مالی خواهد کرد. متن این لایحه بیان می کند که یک سیاست، قوانین و مقررات جدید سینمایی و یک سیستم جامع صدور مجوز معرفی خواهد شد که به فیلمسازان امکانات، مجوزها و عملیات تک اتاقی ارائه می دهد، مشوق های ویژه ای برای ترویج سرمایه گذاری داخلی و خارجی ارائه می شود و راهی برای تأسیس استودیوهای فیلمسازی، شهرهای سینمایی و تأسیسات پس از تولید هموار می شود. طبق متن این لایحه، سیستمی برای تأمین بودجه، کمک های مالی و یارانه ها نیز برای صنعت سینما معرفی خواهد شد. این مرجع مجاز به حل و فصل شکایات و مسائل مربوط به صنعت سینما خواهد بود. این لایحه به مدت ۲ ماه به کمیته مربوطه مجلس پنجاب ارجاع داده شده است. کمیته ظرف ۲ ماه گزارشی ارائه خواهد داد. این لایحه توسط مجلس ایالتی پنجاب پاکستان تصویب خواهد شد، در حالی که تأیید نهایی توسط فرماندار ایالت پنجاب، انجام خواهد شد[2]. به گفته تحلیلگران، پیش از شهر کراچی ایالت سند، شهر لاهور در ایالت پنجاب پاکستان مرکز سینمای پاکستان (و شبه قاره هند قبل از تجزیه هند) بوده است، جایی که فیلمسازی در دهه ۱۹۲۰میلادی آغاز شد و در دهه های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ میلادی در اوج خود بوده است. سپس شهر کراچی، پس از انتشار اولین فیلم ملی پاکستان در دهه ۱۹۵۰میلادی به مرکز واقعی صنعت سینما تبدیل شد و از دهه ۱۹۷۰ میلادی به بعد، کنترل کامل صنعت سینما را به دست گرفت. دلایلی تبدیل شدن شهر لاهور به قطب فیلم این بوده که فیلمسازی در لاهور با تأسیس شرکت "یونایتد پلیرز" در سال ۱۹۲۸ میلادی آغاز شد و از دهه ۱۹۳۰ میلادی تولید سالانه چندین فیلم آغاز شد، حتی قبل از تقسیم هند و استقلال پاکستان، ۱۰۹ فیلم در شهر لاهور ساخته شد، از جمله فیلم هایی به زبان اردو، هندی، پنجابی و سایر زبان های محلی که در بمبئی و کلکته نیز مورد استقبال قرار گرفتند. در دهه ۱۹۵۰میلادی اولین فیلم پنجابی تولید شهر کراچی، «هیر» (۱۹۵۵م)، در لاهور فیلمبرداری شد که منعکس کننده سنت های فیلم سازی لاهور بوده است. در دهه ۱۹۷۰میلادی به دلیل حکومت نظامی پاکستان(حکومت نظامی ژنرال ضیاء الحق که معتقد به نظام اسلامی در کشور بوده و به دلیل گرایش به عربستان از تولید فیلم در کشور مخالف بوده است) و سایر مشکلات، صنعت فیلم در لاهور تضعیف شد و در دهه های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰میلادی بازیگران، تهیهکنندگان و فیلمسازان شروع به مهاجرت به شهر کراچی کردند و پس از آن شهر کراچی تا دهه ۲۰۰۰ میلادی به مرکز جدید سینمای پاکستان تبدیل شد، اما اکنون اقدامات دولت پنجاب پاکستان نشان می دهند که بزودی دوباره شهر لاهور به مرکز جدید سینمای پاکستان تبدیل خواهد شد. شاید توجه دولت پنجاب پس از کسب جایزه اخیر به این جنبه، جلب شده است. پاکستان در دهه جاری ( ۲۰۲۰ تا-۲۰۲۹ میلادی) جوایز بین المللی متعددی را در حوزه فیلم از آن خود کرده است که جدیدترین آن فیلم «به پنجاب خوش آمدید» است که در جشنواره فیلم باکو که در اواخر سال ۲۰۲۵ میلادی برگزار شد، جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را از آن خود کرد و این نشان از نفوذ روزافزون سینمای پاکستان دارد. به پنجاب خوش آمدید، برنده جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران در جشنواره فیلم باکو دسامبر ۲۰۲۵میلادی است. فیلم «The Dun»، این فیلم همچنین چندین جایزه بینالمللی از جمله جایزهای در جشنواره فیلم مونترال (۲۰۲۳ میلادی) را از آن خود کرد.فیلم های پاکستانی مانند «سرزمین شادی» و «آینه» نامزد دریافت جایزه و تقدیر در جشنوارههای بینالمللی شده اند که نشاندهنده احیا و رشد صنعت سینمای پاکستان در این دهه است. این جوایز نشاندهندهی شناخت جهانی و بهبود کیفیت سینمای پاکستان است و حضور روزافزون فیلمهای پاکستانی در جشنوارههای بینالمللی را برجسته میکند. بنابراین، صنعت فیلم شهر لاهور (لالیوود) در تلاش است تا دوران طلایی خود را احیا کند، جایی که کارگردانان، تهیهکنندگان و هنرمندان جدید با فناوری و داستانهای مدرن در حال بازگشت هستند و این تلاش همچنین به موفقیتهایی مانند تجارت خوب و شناخت بینالمللی فیلم های اخیر دست یافته است. این یک مبارزه مداوم است که در آن ستارگان قدیمی و نسل جدید سعی در بازگرداندن جایگاه از دست رفته این صنعت دارند، اگرچه چالشهایی نیز وجود دارد. در مجموع، صنعت سینمای لاهور در تلاش است تا دوباره روی پای خود بایستد و در جهت مثبتی حرکت کند، اما برای بازیابی کامل دوران طلایی خود به تلاش بیشتر و استراتژی مناسب نیاز دارد. اگر دولت پنجاب با جدت توجه دهد، شهر لاهور نه فقط می توانند دوران طلایی خود را بازیابی کند، بلکه پاکستان را نیز به جایگاه خود برساند، زیرا پنجاب یکی از ایالت های پرجمعیتترین پاکستان است که در آن کارهایی برای بهبود آموزشی و سوادآموزی در حال انجام است و تفاوت آشکاری در نرخ سواد آموزی و فقر بین مناطق شمالی و جنوبی و سایر ایالت های پاکستان وجود دارد و آن را به ایالتی با نرخ سواد متعادل تبدیل کرده است، لذا می تواند در هر زمینه توسعه و پیشرفت نماید.تا آن جایی که به انقلاب در سینمای پاکستان مربوط می شود، فیلم جدید «صلاحالدین بعدی» تاریخ را تغییر داد. صنعت سینمای پاکستان آماده است تا برای اولین بار پروژهای را به نمایش بگذارد که کاملاً با کمک فناوری پیشرفته هوش مصنوعی ساخته شده است. این فیلم با عنوان «صلاحالدین بعدی» از ۱۹ دسامبر 2025 میلادی در سینماهای سراسر کشور اکران خواهد شد. فرحان صدیقی، خالق، تهیهکننده و کارگردان این فیلم، ضمن اعلام این فیلم منحصر به فرد در یک کنفرانس مطبوعاتی، گفت که این پروژه نمونه جدیدی از پیشرفت فناوری در سینمای پاکستان است. وی گفت که هدف اصلی ساخت این فیلم نشان دادن همبستگی با مردم فلسطین و گسترش پیام صلح، احترام و حقوق بشر در سطح جهان است[i].
منابع:
نظر شما