کالج اسلامی اسنابروک به زودی، یک دوره آموزشی دو ساله برای امامان جماعت در آلمان برگزار می‌کند. این دوره که با حمایت وزارت کشور آلمان برگزار می‌شود، به زبان آلمانی است. همچنین گفته می‌شود که امامان جماعت در این دوره با ارزش‌ها و فرهنگ آلمانی نیز آشنا می‌شوند. مسئولان دولت فدرال معتقدند که با این حرکت، گرایش به گروه‌های افراطی کمتر خواهد شد. این در حالی است که بسیاری از مسلمانان، این عمل دولت آلمان را نقض آزادی مذهبی در این کشور می‌دانند. آن‌ها معتقدند که دولت فدرال با آموزش امامان تلاش می‌کند تا جوامع اسلامی آلمان را بیش از گذشته کنترل کند.
هورست زی‌هوفر، وزیر کشور فدرال در نوامبر سال ۲۰۲۰ در کنفرانس اسلامی آلمان گفت:« ما باید اسلامی را در آلمان ترویج کنیم که با قانون اساسی و ارزش‌های آلمانی هماهنگ باشد و به سبک زندگی در این کشور احترام بگذارد.» او البته در سال ۲۰۱۸، نظری کاملا متفاوت درباره اسلام و مسلمانان داشت. در آن زمان، خبرنگار روزنامه بیلد از وزیرکشور تازه‌کار فدرال پرسید که آیا اسلام به آلمان تعلق دارد؟ و زی‌هوفر در جواب گفت که اسلام به آلمان تعلق ندارد. پس از حملات ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ در ایالات متحده آمریکا، “اسلام” به یکی از دغدغه‌های اصلی سیاستمداران و مسئولان امنیتی آلمان تبدیل شد. از آن زمان، سیاستمداران آلمانی بر مبارزه با اسلام‌گرایی و تروریسم تمرکز کردند و در مقابل، بهبود شرایط زندگی مسلمانان را از یاد بردند. در چنین شرایطی، مصاحبه زی‌هوفر با نشریه بیلد در سال ۲۰۱۸ نیز باعث شد که حساسیت‌ها نسبت به اسلام و مسلمانان در آلمان افزایش یابد. سیاستمدار حزب اتحاد سوسیال مسیحی پس از مدتی از این اظهارات مناقشه‌برانگیز، سخنان خود را تغییر داد و بر بومی‌سازی اسلام تاکید کرد. او گفت:« اسلام آلمانی باید با مولفه‌های فرهنگی آلمان هماهنگی داشته باشد تا مسلمانان آلمانی نیز بتوانند، خودشان را با آداب و رسوم آلمانی هماهنگ کنند.»
طبیعی است که زی‌هوفر از آن زمان به فکر راه‌هایی برای هماهنگ‌سازی اسلام با قانون اساسی و فرهنگ آلمانی است. از نگاه او، یکی از گام‌های اساسی برای دستیابی به چنین اسلامی، آموزش امامان جماعت است. این در حالی است که تاکنون، اکثر امامان جماعت در خارج از مرزهای آلمان آموزش می‌دیدند و سپس به این کشور اعزام می‌شدند. حال براساس دستورالعمل جدید وزارت کشور فدرال، کالج اسلامی اسنابروک به زودی، یک دوره آموزشی برای امامان جماعت در آلمان برگزار می‌کند. بولنت اوچار، استاد الهیات اسلامی در دانشگاه اوسنابروک و مدیرعلمی کالج اسلامی اسنابروک درباره آموزش امامان جماعت در آلمان گفت:« ما در آلمان به امامانی نیاز داریم که در این کشور آموزش دیده باشند. تنها در این صورت، امامان می‌توانند به نیازهای اعضای مساجد پاسخ دهند و با جامعه اکثریت ارتباط برقرار کنند. فلسفه ایجاد دوره آموزش امامان نیز همین امر است.» مارکوس کربر، معاون وزیر کشور آلمان نیز در این باره گفت:« اگر آموزش امامان در آلمان انجام شود، ما شاهد استقلال جوامع اسلامی و مساجد خواهیم بود.» او که از سال ۲۰۱۸ مسئولیت سیاست‌های مرتبط با مسلمانان در وزارت کشور فدرال را برعهده دارد، درباره دلایل تاسیس کالج اسلامی اسنابروک گفت:« این کالج اسلامی قرار است، پلی میان موسسات اسلامی و جوامع مساجد باشد. براساس تخمین‌ها، ۲۵۰۰ موسسه اسلامی و انجمن مساجد در آلمان وجود دارد. از این میان، پنج انجمن اسلامی با عنوان شورای مرکزی مسلمانان، شورای مرکزی مراکش، اتحاد جماعات مالکی، جامعه اسلامی بوسنیایی ها و انجمن مسلمانان نیدرزاکسن در شورای تصمیم‌گیری کالج اسلامی اسنابروک حضور دارند. این در حالی است که انجمن‌های بزرگ اسلامی مانند اتحادیه ترکی-اسلامی دیتیب در این کالج فعالیت نمی‌کنند. در واقع، جوامع اسلامی بزرگ آلمان بیش از ۱۰ سال است که امامان جماعت را به روش خود در داخل و خارج آلمان تعلیم می‌دهند و به همین دلیل با آموزش امامان در آلمان مخالف هستند.»
هورست زی‌هوفر، وزیر کشور فدرال در خصوص برگزاری دوره آموزشی برای تعلیم امامان مساجد گفت:« من ترجیح می‌دهم که آموزش امامان با حمایت دولت آلمان انجام شود. از نگاه من، دولت‌های خارجی از آموزش امامان در جهت اهداف سیاسی خود استفاده می‌کنند. با تاسیس این دوره آموزشی، نقش دولت‌های خارجی از جمله ترکیه در آموزش امامان کمتر خواهد شد.» با این اوصاف به‌نظر می‌رسد که آموزش امامان در کالج اسلامی اسنابروک، برای دولت فدرال تنها یک پروژه مذهبی نیست، بلکه یک پروژه سیاسی است که با هدف کاهش نفوذ کشورهای خارجی بر جوامع مساجد انجام می‌شود. یاسمین المنار، کارشناس امور دینی از بنیاد برتلزمان در این باره گفت:« دولت آلمان با جوامع اسلامی در این کشور مشکلی ندارد، بلکه هدف مقامات آلمانی کاهش نفوذ کشورهای خارجی در مساجد و جوامع اسلامی آلمان است. علاوه بر این، دولت آلمان معتقد است که با آموزش امامان می‌تواند با افراط‌گرایی در این کشور مقابله کند.» او برگزاری دوره آموزشی برای امامان در کالج اسنابروک را مثبت دانست و گفت:« من فکر می‌کنم امامان مساجد باید دنیای جوانان مسلمان آلمان را بشناسند. جوانان مسلمان در سال‌های اخیر جواب بسیاری از سوالات خود را در اینترنت جست‌وجو می‌کنند. این در حالی است که اگر امامان اطلاعات به روزی داشته باشند، می‌توانند درباره نیازهای مختلف جوانان با آن‌ها به گفت‌وگو بپردازند.»
دوره آموزش امامان در کالج اسلامی اسنابروک، شامل هفت بخش آموزش خطبه، تلاوت قرآن، مراقبت معنوی، آموزش سیاسی، عبادی، اجتماعی و همچنین مددکاری اجتماعی خواهد بود. براساس اعلام کالج اسلامی اسنابروک، حداکثر ۳۰ نفر می‌توانند در دوره مذکور شرکت کنند. شرط پذیرش در این دوره، داشتن مدرک الهیات اسلامی و آشنایی با مبانی اسلام است. بولنت اوچار درباره برنامه‌های مختلف کالج اسنابروک گفت:« در این کالج علاوه بر آموزش امور اسلامی، مباحثی مانند آزادی بیان، دموکراسی، حقوق بشر و برابری میان زن و مرد نیز مورد بحث قرار خواهد گرفت. از این رو، کالج اسلامی اسنابروک با سایر موسسات اسلامی که تاکنون در امر آموزش امامان فعالیت می‌کردند، متفاوت است.
چندین سال است که اتحادیه ترکی اسلامی دیتیب در آیفل، جامعه احمدیه در هسن، انجمن مراکز فرهنگی اسلامی در کلن و جامعه اسلامی ملی گوروش در ماینتس به آموزش امامان مساجد می‌پردازند. اما تنها در کالج اسلامی اسنابروک قرار است که آموزش به زبان آلمانی و به شکلی کاملا عملی انجام شود.» هر چند برگزاری دوره‌های آموزشی برای امامان در آلمان به خواست دولت فدرال و نمایندگان احزاب مختلف آلمان در بوندستاگ انجام می‌شود، اما این طرح مخالفان زیادی هم دارد. اتحادیه ترکی اسلامی دیتیب و شورای اسلامی آلمان از جمله موسسات اسلامی هستند که به طرح آموزش امامان در آلمان اعتراض دارند. آن‌ها نگرانند که دولت آلمان با چنین طرحی، بیش از حد در امور مذهبی مسلمانان دخالت کند. برخی دیگر از انجمن‌های اسلامی نیز معتقدند که چنین طرحی موجب نقض آزادی مذهبی مسلمانان می‌شود. به طور مثال، انجمن اسلامی ملی گوروش در بیانیه‌ای اعلام کرده است:« این ظن برای ما به وجود آمده است که افرادی می‌خواهند از بودجه دولت فدرال برای ترویج اسلام در یک جهت خاص استفاده کنند. مقامات دولت فدرال باید بدانند که چنین رفتاری با قانون بی‌طرفی آلمان مغایرت دارد. واقعیت این است که براساس قانون اساسی آلمان، دولت فدرال مجاز نیست که در امور دینی دخالت کند.» اعضای بسیاری از جوامع اسلامی نیز معتقدند که دولت آلمان قصد دارد تا “اسلام دولتی” را ترویج دهد. این انتقادات در حالی مطرح می‌شود که مسئولان دولت فدرال چنین اتهاماتی را رد می‌کنند. به گفته آن‌ها دولت هیچ‌کس را مجبور نکرده است که در چنین طرحی شرکت کند و قصد ندارد تا اسلام دولتی به وجود آورد.
یاسمین ال-منوور در این باره گفت:«بسیاری از اعضای جوامع اسلامی نگرانند که دولت فدرال در امور مذهبی مسلمانان بیش از حد دخالت کند، چرا که قرار است، نوعی آموزش سیاسی نیز در این آکادمی‌ها انجام شود. بنابراین طبیعی است که منافع دولت فدرال در این آموزش دینی در نظر گرفته شده است. اما به نظر من، این امر به نفع جوامع مسلمان است. هدف دولت فدرال تنها مقابله با افراط‌گرایی و ادغام بهتر در جامعه آلمان است.» همچنین بولنت اوچار، مدیرعلمی کالج اسلامی اسنابروک معتقد است که دولت آلمان باید زودتر شرایطی را برای آموزش امامان در این کشور ایجاد می‌کرد:« این کار باید زودتر انجام می‌شد. من از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰، پیوسته در رسانه‌های آلمان درباره ضرورت آموزش امامان در این کشور صحبت کردم، اما متاسفانه هیچ‌کس حرف‌های مرا جدی نگرفت. در آن زمان نه سیاستمداران و نه رسانه‌ها به این امر توجه نکردند. بیش از ۱۰ سال است که آموزش الهیات اسلامی در آلمان راه‌اندازی شده است و ما می‌توانستیم از این شرایط برای آموزش علمی امامان نیز استفاده کنیم. اما متاسفانه این کار انجام نشد. در حال حاضر نیز گسترش نفوذ برخی کشورهای اسلامی مانند ترکیه در اروپا، موجب نگرانی مقامات آلمانی شده است و به همین‌دلیل، دولت فدرال از برگزاری دوره آموزشی برای امامان حمایت می‌کند.» البته وزارت کشور فدرال پیش از این نیز برای توسعه اسلام آلمانی، اقداماتی انجام داده بود. از جمله این اقدامات می‌توان به برگزاری کنفرانس اسلامی آلمان، ایجاد موسسات الهیات اسلامی در دانشگاه‌ها و ایجاد کمیسیون مقابله با اسلام‌هراسی اشاره کرد. اما آموزش امامان همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، علاوه بر توسعه اسلام آلمانی، به دلایل امنیتی انجام می‌شود. همان‌طور که هورست زی‌هوفر، وزیر کشور آلمان بارها عنوان کرده است؛ آلمان به اسلامی نیاز دارد که با سیاست‌های امنیتی این کشور مغایرتی نداشته باشد. او یک بار گفته بود که مسلمانان افراطی می‌خواهند امنیت این کشور را برهم بزنند و دولت فدرال برای مقابله با آن‌ها اقدامات زیادی را برنامه‌ریزی کرده است. هر چند مقامات آلمانی ادعا می‌کنند که آموزش امامان در مساجد به نفع مسلمانان این کشور است، اما به نظر می‌رسد؛ همان‌طور که اعضای بسیاری از جوامع اسلامی عنوان کرده‌اند؛ مقامات آلمانی به دنبال کنترل بیشتر جوامع اسلامی و مسلمانان این کشور هستند. براساس قانون اساسی آلمان هر جامعه مذهبی باید بتواند در امور مربوط به خود به طور مستقل و بدون نفوذ دولت عمل کند. در نتیجه، آموزش امامان جماعت وظیفه دولت نیست و نباید در این کار دخالت کند. این در حالی است که دولت فدرال آموزش امامان را به زودی آغاز خواهد کرد.
منبع: شبکه خبر آلمان
لینک گزارش:
https://www.deutschlandfunk.de/ausbildungsbeginn-am-islam-kolleg-der-imam-gehoert-zu.724.de.html?dram:article_id=494311dram:article_id=494311
نظر شما