ایران موقعیتی استراتژیک در نقشه جهان دارد که در تقاطع اروپا، غرب و جنوب آسیا قرار دارد. آسیای مرکزی که شامل کشورهایی مانند قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، تاجیکستان و قرقیزستان می شود، به دلایل متعدد اقتصادی و سیاسی برای ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

• همکاری اقتصادی

آسیای مرکزی دارای منابع طبیعی غنی مانند نفت، گاز، زغال سنگ و انواع ثروت معدنی است. ایران به نوبه خود یک قطب مهم ترانزیتی برای صادرات این منابع به بازارهای جهانی است.روابط نزدیک اقتصادی با کشورهای آسیای مرکزی به ایران این امکان را می دهد که منابع درآمد خود را متنوع کرده و دسترسی پایدار به مواد خام را تضمین کند.علاوه بر این، ایران آسیای مرکزی را بازاری امیدوارکننده برای کالاها و خدمات خود می‌بیند. توسعه تجارت و سرمایه گذاری دوجانبه می تواند به رشد اقتصادی ایران و همسایگانش کمک کند.

• ثبات و امنیت سیاسی

حفظ روابط پایدار و صلح آمیز با همسایگان خود به ویژه در آسیای مرکزی برای ایران بسیار مهم است، جایی که نفوذ نیروهای خارجی و درگیری های مختلف می تواند منطقه را بی ثبات کند.روابط دوستانه با این کشورها به ایران کمک می کند تا "کمربند امنیتی" در اطراف مرزهای خود ایجاد کند و از تهدیدات احتمالی گروه های رادیکال یا سایر دولت ها جلوگیری کند.ایران همچنین می تواند نقش مهمی در حل مناقشات منطقه ای و حمایت از ابتکارات صلح ایفا کند که این امر موقعیت خود را به عنوان یک بازیگر مسئول و تأثیرگذار در منطقه تقویت می کند.

• نفوذ فرهنگی و مذهبی

ایران و کشورهای آسیای مرکزی پیوندهای عمیق تاریخی و فرهنگی دارند. بسیاری از کشورهای منطقه دارای میراث فرهنگی مشترکی از جمله زبان، مذهب و سنت ها با ایران هستند. حمایت و توسعه این پیوندهای فرهنگی به تقویت روابط دوستانه و درک متقابل بین مردم کمک می کند.

• نفوذ ژئوپلیتیک

ایران به دنبال افزایش نفوذ خود در آسیای مرکزی برای مقابله با فشار قدرت های غربی و منطقه ای است.تقویت همکاری با کشورهای آسیای مرکزی به ایران اجازه می دهد تا اتحادها و مشارکت های راهبردی جایگزین ایجاد کند که به تقویت موقعیت خود در عرصه بین المللی کمک می کند.

کشورهای آسیای مرکزی چه چیزهایی می توانند از ایران بیاموزند؟

• تجربه مدیریت منابع

ایران با وجود سال ها تحریم و محدودیت های اقتصادی، تجربه زیادی در مدیریت و توسعه منابع طبیعی خود دارد.کشورهای آسیای مرکزی که ذخایر قابل توجهی از نفت، گاز و سایر منابع نیز دارند، می توانند تجربیات ایران را در ایجاد مدل های توسعه پایدار با در نظر گرفتن عوامل داخلی و خارجی بیاموزند و به کار گیرند.

• تنوع اقتصادی

تحت تحریم‌ها، ایران توانست اقتصاد خود را متنوع کند و بخش‌هایی مانند صنعت، کشاورزی و فناوری پیشرفته را توسعه دهد.کشورهای آسیای مرکزی می توانند از تجربه ایران در ایجاد اقتصاد پایداری که صرفاً متکی به صادرات منابع طبیعی نباشد، درس بگیرند.

• سیاست خارجی مستقل

ایران نمونه‌ای از یک سیاست خارجی مستقل را نشان می‌دهد که به کشور اجازه می‌دهد با وجود فشارهای قدرت‌های بزرگ، از منافع خود در عرصه بین‌المللی دفاع کند.کشورهای آسیای مرکزی می توانند این رویکرد را برای تقویت حاکمیت خود و دستیابی به خودمختاری بیشتر در تصمیم گیری در سیاست خارجی بیاموزند و اجرایی کنند.

• توسعه اجتماعی و فرهنگی

ایران توجه زیادی به توسعه فرهنگ، آموزش و علم دارد. با وجود مشکلات اقتصادی، این کشور فعالانه از توسعه آموزش و تحقیقات علمی حمایت می کند که به رشد اجتماعی و اقتصادی بلندمدت کمک می کند.آسیای مرکزی با جمعیت جوان و تلاشگر خود می تواند از این تجربه برای ایجاد پایه ای قوی برای توسعه آینده خود استفاده کند.

• نتیجه گیری

روابط دوستانه با آسیای مرکزی برای ایران مهم است، زیرا به تقویت همکاری های اقتصادی، تضمین امنیت و ثبات در منطقه و گسترش نفوذ فرهنگی و سیاسی کمک می کند.کشورهای آسیای مرکزی نیز به نوبه خود می توانند با استفاده از تجربه ایران در مدیریت منابع، تنوع اقتصادی و سیاست خارجی مستقل، چیزهای زیادی از ایران بیاموزند.ایران امروز در قالب‌های همکاری مهمی مانند سازمان همکاری شانگهای، بریکس و همچنین ناظر اوراسیا که شامل کشورهای آسیای مرکزی می‌شود، عضویت دارد. در این راستا، پروژه‌های اقتصادی مختلفی وجود دارد که کشورهای منطقه و ایران را می‌توان به هم پیوند بزنند. از جمله این ظرفیت ها: روسیه «شمال-جنوب»، چین «یک کمربند، یک جاده» و غیره...  این اتحادها در آینده ممکن است به یکی از عوامل کلیدی تبدیل شوند که نظم جهانی جدید را تشکیل می دهد جهان چند قطبی را ایجاد کنند.

نویسنده: عزیز پیریمکولوف

تهیه وتنظیم: آلیگر کارشناس فرهنگی قزاقستان

منبع: https://eurasiatoday.ru/obshhaya-sudba-pochemu-ukreplenie-svyazej-irana-s-tsentralnoj-aziej-imeet-vazhnoe-znachenie/