اگر جمهوری قزاقستان در زمان خود مدل‌های غربی آموزش دانشجویان را "نمی‌چشید"، این اتفاق نمی‌افتاد. اکنون این برنامه‌های پیشرفته به سرعت در حال ورود به قزاقستان هستند و ما را مجبور می‌کنند که از مفاهیم قدیمی دست برداریم و با تغییرات در حال وقوع سازگار شویم.

گام اول

در سال ۱۹۹۳، زمانی که نورسلطان نظربایف رئیس جمهور وقت، طرح "بولاشاک" را پیشنهاد کرد، این یک ایده بسیار مترقی بود - نشان دادن دانشگاه‌های غربی به بهترین دانشجویان قزاقستان، فرصتی برای غوطه‌ور شدن در یک زندگی کاملاً متفاوت، تا بعداً ایده‌های پیشرفته کشورهای توسعه یافته را در عمل پیاده کنند.

کمتر از یک دهه بعد، مشخص شد که این برنامه خوب است، اما مانند دو کشور همسایه روسیه و چین، نمی‌توان ده‌ها هزار دانشجو را در این برنامه گنجاند، و حتی صدها فارغ‌التحصیل این طرح تأثیر چندانی در کشور ندارند. در سال ۲۰۱۱، آموزش کارشناسی در "بولاشاک" متوقف شد. بودجه این برنامه، مانند تعداد بورسیه‌های آن، به طور قابل توجهی کاهش یافت.

در آن زمان، رهبری کشور به این درک رسید که می‌توان فرزندان قزاقستانی را در داخل کشور با روش‌های غربی آموزش داد و این به طور قابل توجهی تعداد فارغ‌التحصیلانی را که مهارت‌های لازم را برای کشور قزاقستان دارند، افزایش می‌دهد.

این درک از طریق تجربه در سال ۲۰۰۹به دست آمد ، مدارس هوشمند نظربایف در کشور شروع به کار کردند و در سال ۲۰۱۰، دانشگاه نظربایف افتتاح شد. برنامه‌های درسی در این مؤسسات بر اساس الگوهای بهترین دانشگاه‌های غربی با گنجاندن استانداردهای قزاقستانی تدوین شده بود.

بنابراین، درها به روی دعوت از معلمان خارجی به قزاقستان باز شد و نه تنها در دانشگاه نظربایف و مدارس هوشمند نظربایف، بلکه در سایر مؤسسات آموزشی نیز از این مسیر پیروی شد.

اکنون طبق داده‌های Menmedia، اولین فارغ‌التحصیلان دانشگاه نظربایف در سال ۲۰۱۵ تحصیلات خود را به پایان رساندند. از آن زمان، این دانشگاه ۸۷۳۷ نفر را فارغ‌التحصیل کرده است. از این تعداد، ۵۴۶۹ نفر در مقطع کارشناسی و ۳۲۶۸ نفر در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا فارغ‌التحصیل شده‌اند. ۱۸۶۷ نفر تصمیم گرفتند، تحصیلات خود را ادامه دهند؛ ۴۰ درصد از آنها در دانشگاه‌های پیشرو خارجی در کشورهایی مانند ایالات متحده، ایتالیا، آلمان، بریتانیا، کره جنوبی و غیره پذیرفته شدند.

۵۸۳۲ فارغ‌التحصیل دانشگاه نظربایف (۶۶٪) با موفقیت در حال ساختن حرفه خود هستند و ۹۱.۵٪ از آنها برای کشور مفید هستند.

تا امسال، تعداد بورسیه‌های برنامه "بولاشاک" در یک سطح ثابت  ۵۵۵ مانده است که دیگر تغییر نکرده است.

در سال ۲۰۲۲، قاسم جومارت توقایف در دیدار با بازرگانان بزرگ کشور در مورد "بولاشاک" صحبت کرد.

رئیس جمهور وقت گفت: «برنامه "بولاشاک" را به سمت فنی تغییر جهت می‌دهیم و جوانان خود را برای تحصیل به خارج از کشور، از جمله روسیه و شاید در وهله اول به روسیه، اعزام خواهیم کرد.»

تمرکز بر خارجی‌ها

قاسم جومارت توقایف، در دوم سپتامبر سال جاری در پیام خود، اعلام کرد که در این مرحله تمرکز آموزش بر جذب دانشگاه‌های خارجی به قزاقستان است و تعداد مشخصی از شعب را که در کشور قزاقستان ظاهر خواهند شد، نام برد.

رئیس جمهور دستور داد: «دولت در حال بین‌المللی کردن آموزش عالی است ؛ ۲۳ دانشگاه مشهور خارجی به این کشور جذب شده‌اند. لازم است از فعالیت‌های آنها، از جمله از طریق گسترش تدریجی سفارش دولتی برای تربیت متخصص، حمایت همه‌جانبه شود.» منظور وی این بود که پول برای این سفارش دولتی به طور اضافی از بودجه اختصاص داده نخواهد شد.البته، آنها را از سایر برنامه‌ها، از جمله احتمالاً "بولاشاک" و همچنین از کمک‌های مالی به دانشگاه‌های داخلی ناکارآمد، خارج خواهند کرد.

با این حال، بودجه دانشگاه نظربایف و مدارس هوشمند نظربایف که توسط دولت اختصاص داده می‌شود نیز کاهش یافته است و احتمالاً این آخرین مورد نخواهد بود. اما این به هیچ وجه به این معنی نیست که حتی بهترین مؤسسات آموزشی داخلی در برابر هجوم دانشگاه‌های خارجی مقاومت نخواهند کرد و سقوط خواهند کرد. دانشگاه نظربایف و مدارس هوشمند نظربایف پشتوانه امنیتی خود را دارند. این صندوق آموزشی دانشگاه نظربایف و مدارس هوشمند نظربایف است. به عبارت دیگر اینها موقوفات هستند و این یک کلمه جدید در شیوه‌های آموزشی قزاقستان است که در صورت تأمین به موقع این ابزار با هنجارهای قانونی، به دانشگاه‌های داخلی کمک می‌کند تا به طور شایسته در برابر رقابت مقاومت کنند.

روندهای قرن بیست و یکم

موقوفات صندوق‌های هدفمندی هستند که سرمایه اصلی آنها از طریق کمک‌های داوطلبانه تشکیل می‌شود. به عنوان مثال، تاریخچه موقوفات هاروارد دقیقاً با چنین کمکی توسط جان هاروارد نیکوکار آغاز شد و دانشگاه به نام او نامگذاری شد، انجام شد. با این حال، بعداً، فارغ‌التحصیلان سپاسگزار که به اوج شغلی خود رسیدند، به صندوق موقوفات آن کمک کردند.

در مورد قزاقستان، توسعه موقوفات در مراحل اولیه خود قرار دارد. آنها وجود دارند و در میان آنها موارد موفقی نیز وجود دارد. به عنوان مثال، صندوق آموزشی دانشگاه نظربایف و مدارس هوشمند نظربایف که قبلاً ذکر شد، و موقوفات مدرسه فیزیک و ریاضیات جمهوری. این موقوفات به دانش‌آموزان مدرسه فیزیک و ریاضیات جمهوری، دانشگاه نظربایف و مدارس هوشمند نظربایف اجازه می‌دهد تا آموزش با کیفیت بسیار بالایی دریافت کنند. در مورد دانشگاه نظربایف، این آموزش توسط معلمانی که از کشورهای توسعه یافته جذب شده‌اند، از جمله مهاجران موفق از قزاقستان، ارائه می‌شود.

با این حال، هنوز هیچ مبنای قانونی برای این فعالیت در کشور وجود ندارد. لایحه صندوق‌های سرمایه هدفمند، همانطور که موقوفات نیز نامیده می‌شوند، در حال بررسی در پارلمان است.

کارشناسان معتقدند که تصویب آن، محرکی خواهد بود که آموزش عالی قزاقستان و به همراه آن علم، از جمله علوم کاربردی و بنیادی، را به ارتفاعات جدیدی ارتقا می‌دهد. موفقیت‌های دانشگاه نظربایف در فعالیت‌های علمی و مشاغل اولین فارغ‌التحصیلان آن گواه این موضوع است.

"بولاشاک" درهای آموزش مدرن و مترقی را به روی قزاقستان گشود. زمان آن رسیده است که جوانه‌های آن را در خاک خود پرورش دهیم.

آلماتی قزاقستان

منبع:https://inbusiness.kz/ru/news/nastupaet-novyj-etap-razvitiya-kazahstanskogo-vysshego-obrazovaniya