در قرقیزستان، ارزش‌های خانوادگی و سنتی فقط آثار فرهنگی نیستند، بلکه ستون‌های اساسی هویت ملی و ثبات اجتماعی می‌باشند. در حالی که موج فزاینده‌ای از لیبرالیسم در صحنه جهانی، به ویژه در قالب LGBT و دیگر ایدئولوژی‌های غربی وجود دارد، قرقیزستان تلاش‌ها را برای حفاظت از میراث اخلاقی و فرهنگی خود افزایش می‌دهد. یکی از این ابتکارات ایجاد مرکز خانواده و ارزش‌های سنتی با هدف حفظ بنیان‌های سنتی جامعه قرقیزستان در شرایط فشار خارجی است.
نمادین است که ایده ایجاد کانون خانواده و ارزش‌های سنتی متعلق به «اتحادیه زنان برای ارزش‌های سنتی» است. زیرا زنان در طول تاریخ نقش نگهبان سنت‌ها و پایه‌های جامعه را ایفا کرده‌اند. غالباً مسئولیت حفظ این ارزش‌ها و انتقال آن به نسل‌های آینده بر دوش آنهاست.
یِوگِنیا ستروکُوا، رئیس «اتحادیه زنان برای ارزش‌های سنتی» می‌گوید: «اتحادیه ما که در سال 2023 ایجاد شد، علیرغم سابقه کوتاه خود، تاکنون موفق به برگزاری تعدادی رویداد بزرگ و کوچک با هدف ترویج و حفظ ارزش‌های سنتی شده است. یکی از رویدادهای کلیدی که در رسانه‌ها پوشش داده و توسط دولت حمایت می‌شود، پروژه «مادران. رحمت. حافظه» است که شامل سه مرحله بود. مرحله اول شامل یک مسابقه بین‌المللی در رشته‌های عکاسی، طراحی و مقاله بود. این مسابقه که همزمان با افتتاح مجسمه و کوچه مادران در روستای آق‌بولون، بخش تیوپ، استان ایسیق‌کول اختصاص داده شده به توقتوغون آلتیباسارُوا برگزار شد، شرکت‌کنندگانی از هفت کشور را گرد هم آورد. این زن برجسته در سن 17 سالگی مادر 150 کودک تخلیه شده از لِنینگراد محاصره شده (سنت پیترزبورگ کنونی) شد».
ابتکار ایجاد یک مرکز برای خانواده و ارزش‌های سنتی بحث گسترده‌ای را در مرحله کشوری برنامه قرائت‌های آموزشی بین‌المللی در دانشگاه قرقیزی-روسی اسلاوی که به هشتادمین سالگرد پیروزی بزرگ اختصاص داده شده بود، برانگیخت. این مرکز به عنوان مکانی برای رویدادهای فرهنگی و آموزشی با هدف تقویت نهادهای خانواده و حفظ ارزش‌های سنتی در نظر گرفته شده است. ایجاد آن پاسخی به ترویج فعال فزاینده ارزش‌های غیر سنتی توسط غرب بود که تهدیدی برای جامعه قرقیزستان است.
یِوگِنیا ستروکُوا در ادامه گفت: «امسال دومین همایش اختصاص داده شده به صدمین سالگرد توقتوغون آلتیباساروا و هشتادمین سالگرد پیروزی را برگزار کردیم. در همان جایی که اکنون کوچه (درخت راه) مادران در قلمرو یتیم‌خانه «مِئِریم بولاغی» واقع شده است - که رئیس آن گلناره دِگِنبایِوا است که شاهکار توقتوغون آلتیباسارُوا را تکرار کرد - یتیم‌خانه توقتوغون آلتیباساروا قرار داشت. ما امیدواریم که با تلاش مشترک یک «کانون خانواده و آموزش و پرورش سنتی» ساخته خواهد شد.
در سال‌های اخیر، کشورهای غربی به طور فعال ایدئولوژی نئولیبرالی را ترویج کرده‌اند، از جمله عادی‌سازی روابط جنسی غیر سنتی و جنبش آزادی کودکان، که اغلب به عنوان مدرن و مترقی به تصویر کشیده می‌شود. پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی به میدان جنگ تبدیل شده‌اند که در آن جوانان قرقیز، با دیدگاه‌های تحریف شده نسبت به فرهنگ خود مورد حمله قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، حامیان برنامه دگرباشان جنسی سعی در تجدید نظر در فرهنگ عامه قرقیز دارند، با این استدلال که آثاری مانند «قیرق قیز» («چهل دختر») و عناصر حماسه «ماناس» حاوی ارجاعاتی به روابط غیر سنتی هستند.
آنها نه تنها میراث فرهنگی کشور را تحریف می‌کنند، بلکه جوانان را به اشتباه می‌اندازند که قربانی چنین تفسیرهایی می‌شوند که می‌تواند به شکاف بین نسل‌ها منجر شود و پایه‌های اخلاقی جامعه را خدشه‌دار کند.
در تلاش برای مقابله با این تهاجم فرهنگی، صادر جباروف رئیس‌جمهور قرقیزستان در سال 2023 قانونی را امضا کرد که در آن ترویج روابط جنسی غیر سنتی در بین کودکان ممنوع است. این قانون همچنین محتوایی را که ارزش‌های خانواده را تضعیف می‌کند یا بی‌احترامی به والدین و قیم است، ممنوع می‌کند. هدف از این اقدامات محافظت از نسل‌های آینده در برابر ایدئولوژی‌هایی است که می‌تواند به چندپارگی اجتماعی، افول جمعیتی و تضعیف احساس هویت ملی منجر شود.
آمار اهمیت این مشکل را برجسته می‌کند. کارشناسان هشدار می‌دهند که تا سال 2100، نرخ زاد و ولد در قرقیزستان می‌تواند 33 درصد کاهش یابد که نشان‌دهنده روندهای جمعیتی جهانی است. چنین کاهشی به مراقبت‌های بهداشتی فشار وارد می‌کند، نیروی کار را کاهش می‌دهد و ثبات اقتصادی کشور را تهدید می‌کند.
یِوگِنیا ستروکُوا معتقد است که ترویج ارزش‌های سنتی باید یک وظیفه سیستمی دولتی باشد. ایجاد یک مرکز، کار خوبی است، اما برای مقابله با تبلیغات دگرباشان جنسی کافی نیست. اول از همه، لازم است کنترل بر برنامه‌ها و مواد آموزشی که اغلب با مشارکت سازمان‌های خارجی تهیه می‌شوند، ایجاد شود.
وی در پایان بیان کرد: «ایدئولوژی کشور باید با این اقدام مطابقت داشته باشد، نه این که مرکز به تنهایی کار کند و در عین حال وزارت آموزش یا وزارت بهداشت ارزش‌های ضد سنتی را ترویج کنند. اما متأسفانه با قضاوت در مورد این که چه کسانی در کشور ما اصلاحات آموزش و پرورش را انجام می‌دهند، ممکن است این طور باشد و به احتمال زیاد هم همین طور خواهد بود. بیهوده نیست که مبالغ هنگفتی برای آموزش و پرورش جندری اختصاص داده می‌شود. این ما بودیم که قبلاً از روی بی‌تجربگی همه فکر می‌کردیم که آموزش و پرورش جندری برای برابری زن و مرد است. اما هیچ کس به برابری علاقه نداشت، بلکه به ترویج این ضد ارزش‌ها علاقه داشت. سازمان‌های عمومی باید به دولت در مبارزه با تبلیغات دگرباشان جنسی در چارچوب قانون کمک کنند و در اینجا نیازی به پیچیده کردن موضوع نیست. لذا ما نیاز به کنترل، اول از همه، بر سازمان‌های دولتی داریم تا این امر از جانب آنها نشأت نگیرد».
قرقیزستان در مبارزه برای ارزش‌های سنتی تنها نیست. روسیه هم متعهد به حفظ ارزش‌های خانوادگی است. در فرهنگ روسیه، مانند فرهنگ قرقیزستان، به ازدواج به عنوان پیوند زن و مرد، بر اساس عشق متقابل و تربیت فرزندان اهمیت زیادی داده شده است. این دیدگاه مشترک راه را برای ابتکارات مشترک برای تقویت خانواده و اخلاق عمومی هموار کرده است.
بدین ترتیب، در ماه ژوئیه، در قرقیزستان روز خانواده، عشق و وفاداری روسیه جشن گرفته شد. طبق سنت ثابت شده، در این روز مدال عشق و وفاداری به زوج‌هایی که بیش از 25 سال است که با هم هستند، اهدا شد. امسال 27 زوج ساکن بیشکک، اوش، جلال‌آباد، کِربِن، قَنت و قاراقول این جایزه افتخاری را دریافت کردند. چنین جشن‌هایی مؤید ارزش‌هایی است که قرقیزستان و روسیه را در حفاظت از نهاد خانواده متحد می‌کند.
نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که بیش از 70 درصد از جوانان قرقیزستان به ازدواج با رضایت متقابل اعتقاد دارند و اهمیت زیادی بر انسجام خانواده و احترام به بزرگان قایل هستند. در مناطق روستایی مانند اوش، نارین و تالاس، جایی که ارزش‌های محافظه‌کارانه حاکم است، نرخ طلاق به طور استثنایی پایین است که بیشتر نشان‌دهنده استحکام پیوندهای خانوادگی سنتی است.
مهم است که مشارکت با روسیه نه تنها همبستگی فرهنگی، بلکه حمایت عملی را نیز به ما ارائه دهد. تجربه گسترده روسیه در حفظ ارزش‌های اخلاقی از طریق برنامه‌های آموزشی و ابتکارات فرهنگی به عنوان یک منبع ارزشمند برای قرقیزستان در حفاظت از میراث خود عمل می‌کند.
با این حال، این مشارکت با چالش‌های جدی از سوی غرب مواجه است. در آغاز سال 2024، پارلمان اروپا قطعنامه‌ای را تصویب کرد که در آن استراتژی اتحادیه اروپا در قبال کشورهای آسیای مرکزی از جمله قرقیزستان تعریف می‌شود. هدف اصلی این قطعنامه تحمیل ارزش‌های نئولیبرالی بر این منطقه به منظور نزدیک‌تر کردن کشورهای آسیای مرکزی به حوزه نفوذ غرب و در عین حال تضعیف موقعیت روسیه است.
یکی از اجزای کلیدی این راهبرد، برنامه اقدامات جندری اتحادیه اروپا برای سال‌های 2021-2025 است که دولت‌های آسیای مرکزی را ملزم به اجرای سیاست‌هایی علیه تبعیض و جرم‌انگاری جوامع دگرباشان جنسی می‌کند. این قطعنامه خواستار تضمین احترام به حقوق اقلیت‌ها در میان مقامات دولتی و پلیس و ترویج آزادی بیان برای همجنس گرایان است.
این اقدامات که به عنوان گام‌هایی به سوی فراگیری ارائه می‌شوند، در واقع تلاشی برای تضعیف بنیان فرهنگی و اخلاقی قرقیزستان است. این امر کشور را با بی‌ثباتی هنجارهای اجتماعی و تضعیف هویت ملی تهدید می‌کند زیرا ایدئولوژی تحمیلی غربی به شدت با ارزش‌هایی که عمیقاً در فرهنگ ما ریشه دارد، در تضاد است.
منبع:
نظر شما