خانواده، واحد اساسی جامعه بشری است که استحکام آن ضامن موفقیت انسانها دانسته می شود. یک نظام خانواده قوی و توانا برای بقای نسل بشر و رشد فرزندان در جهت درست ضروری است. ازدواج ناموفق نه تنها موجب جدایی بین دو نفر است، بلکه بر نسل های آینده خانواده نیز تأثیر زیادی می گذارد. زن و شوهر با تحمل و تفاهم می توانند شکاف های بین دو خانواده را برطرف کنند. کارشناسان می گویند؛ طلاق و جدایی بین زن و مرد نشان دهنده ضعف نظام خانواده است. اگر بزرگان خانواده یا خاندان میانجی گری کنند و سعی در آشتی داشته باشند، می توان میزان طلاق در جامعه را بسیار کاهش داد. برای حل اختلافات خانوادگی در اسلام آباد پایتخت پاکستان نهادی بنام"شورای سازش خانواده" تشکیل شده است که نقش کلیدی خود را برای حل و فصل مسائل خانوادگی ایفا می کند. یکی از وکلای دیوان عالی کشور گزارش داده است که این شورا توانسته است تاکنون40 درصد از مسائل مربوط به خانواده را در منطقه حل کند.
میزان طلاق در پاکستان
در حال حاضر میزان طلاق در پاکستان به میزان نگران کننده ای افزایش یافته است. تنها در سال جاری حدود15000(پانزده هزار) پرونده طلاق در دادگاه شهر کراچی تشکیل شده است. طبق گزارش های غیر رسمی نرخ طلاق در پاکستان در پنج سال گذشته 35 درصد افزایش یافته است. افزایش آمار طلاق نسبت به گذشته به یک معضل اجتماعی نگران کننده تبدیل شده است و این معضل ریشه های نظام خانواده را در پاکستان از بین می برد. براساس یک نظرسنجی، روزانه بیش از یکصد پرونده طلاق در پاکستان تشکیل می شود. در سال 2022، در مجموع سیزده هزار پرونده طلاق در پاکستان تشکیل شده است که از آنها شش هزار پرونده مراحل قانونی را تکمیل کرد و هفت هزار پرونده در دادگاه ها هنوز در حال رسیدگی است. بر اساس گزارش سازمان آمار دولتی، تعداد زنان مطلقه در کشور تا سال گذشته چهارصد و نود و نه هزار نفر بوده است. اداره آمار پاکستان گزارش داده است که 29.75 درصد از مردم این کشور مجرد هستند. بر اساس گزارش دیگری از این نهاد، نرخ متاهلین در پاکستان 65.97 درصد، نرخ بیوه ها 3.78 درصد، نرخ طلاق 0.35 درصد و میزان افرادی که بدون طلاق از هم جدا شده اند 0.15 درصد است. پرونده های طلاق زنان در پاکستان دارای نرخ بالاتری برای ثبت هستند. بیشتر پرونده ها در دادگاه ها مربوط به زنان شاغل و تحصیل کرده است. در این کلاس، دعوای زن و شوهر بر سر مسائل جزئی و کوچک از تفریحات رایج است که گاهی منجر به طلاق می شود. دلایل بسیار دیگری از جمله؛ بی فرزندی، رواج ازدواج دوم در مردان و نداشتن فرزند پسر و غیره نیز وجود دارد. عوامل و دلایل هرچه که باشد، طلاق عملی است نگران کننده که مستقیماً بر فرزندان تأثیر می گذارد.
عوامل اساسی طلاق در پاکستان
در هیچ جامعه ای دلیل ویژه ای برای طلاق وجود ندارد. دلایل مختلف اجتماعی، اقتصادی، اخلاقی و روانی می تواند در این مورد نقش داشته باشد. از آنجایی که تفکر اجتماعی، ارزش‌های ملی، سبک زندگی و سایر مسائل اجتماعی در سایر کشورهای شبه قاره از جمله پاکستان تقریباً یکسان است، بنابر این موارد زیر ممکن است از عوامل اصلی طلاق در منطقه باشد:
عدم آینده نگری والدین
این اولین وظیفه همه والدین است که قبل از انتخاب همسر فرزندان پسر یا دخترشان باید اطمینان حاصل کنند که افراد مورد نظر ارزش‌های اخلاقی را داشته باشد که بر اساس آن فرزندان خود را تربیت کرده‌اند. زمانی که هماهنگی روانی و اجتماعی هنگام تنظیم رابطه ازدواج نادیده گرفته شود، نتیجه حتما طلاق است.
سوء استفاده از رسانه ها
طلاق در یک جامعه شرقی تنها به دلیل افزایش فقر، بیکاری یا عدم تحمل، به یک معضل اجتماعی تبدیل نمی شود، گرچه این مسائل هم تا حدودی در جای خود نقش مهی را دارند؛ اما ریشه اصلی این معضل، دوری از ارزش‌های اجتماعی، سنت‌ها و آموزه‌های دینی اخلاقی است که رسانه‌های نوین معاصر در آن بشدت دخیل اند. وسایل الکترونیکی رسانه ای مدرن به سرعت نسل جوان جامعه را در جهان سوم از جمله پاکستان به سمت سبک زندگی غربی جذب می کنند. به خصوص استفاده بیش از حد از تلفن همراه، از دیگر دلایل افزایش نرخ طلاق به ویژه در جامعه پاکستان است. در عصر کنونی هم مردان و هم زنان پاکستانی بیشتر وقت خود را در شبکه های اجتماعی از طریق موبایل می گذرانند. این عمل موجب فاصله بین اعضای خانواده، بروز بداخلاقی و مادی گرایی در جامعه گردیده و باعث تضعیف و حتی خراب شدن روابط خانواده می شود. امروزه وسایل الکترونیکی مدرن رسانه ای در جامعه های جهانی از جمله پاکستان، خانواده ها را بشدت تحت تاثیر قرار داده اند. زنان به دلیل رسانه های اجتماعی و فیلم سریال های تلویزیونی در حال تبدیل شدن به بخشی از دنیای فانتزی هستند که در تلاش‌های ناموفق خود برای شکل‌دهی به نقش‌های دراماتیک، گرفتار افراط می شوند. لباس‌ها، زیورآلات، وسایل آرایش صورت و امکانات سبک زندگی رنگارنگ مدرن که در درام‌ها دیده می شود، تقاضاهایی بیشتری در زنان جامعه های مدرن ایجاد می‌کند و در نتیجه انتظارات غیر منطقی منجر به ناراحتی و تنش در خانه و در نهایت طلاق می‌شود. گزارش های متعددی نشان داده است که اینترنت و آزادی اجتماعی بیش از حد نقش مهمی در افزایش آمار طلاق در جامعه داشته است. استفاده تلفن همراه و اینترنت توسط دختران و پسران در سنین نوجوانی، بدون نظارت والدین، روابط نادرستی بین آنها ایجاد می کند که در عرض چند روز این ارتباط، تبدیل به میل ازدواج می شود. بسیاری از والدین با اصرار و لج بازی فرزندان، برخلاف میل خوشان برای ازدواج آنها آماده می شوند ولی در مدت کوتاهی پس از ازدواج معلوم می شود که این رابطه در واقع ایده آل نبوده است.
عدم تحمل در جامعه
یکی از مهمترین دلایل افزایش آمار طلاق در پاکستان عدم تحمل در جامعه است که ریشه های آن؛ اجتماعی، اقتصادی، روانی و تا حدودی خودساخته نیز هست. در عصر کنونی عدم کنترل بر احساسات که موجب عدم تحمل می شود، جامعه پاکستان را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. در تداوم و تحکیم رابطه ظریف مانند زن و شوهر، عنصر تحمل و مدارا همیشه نقش اساسی را ایفا می کند. اگر زن و شوهرحرف‌های یکدیگر را تحمل نکنند و انعطاف‌پذیری را نشان ندهند، این رابطه اجتماعی و خانوادگی هرگز دوام نخواهد داشت. امروزه طلاق ها به دلیل عدم تحمل و ترجیح دادن خواسته های خود نسبت به روابط خانوادگی به شدت در حال افزایش است. اکثراً شوهران از روی عصبانیت همسر خود را طلاق می دهند و بعداً تا آخر عمر پشیمان می شوند. از ناحیه زن نیز همین وضعیت دیده می شود.
فقر و بیکاری
جامعه پاکستان درچند دهه گذشته از نابرابری اقتصادی رنج می برد که درکنار سایر مسائل اجتماعی به افزایش طلاق نیز کمک کرده است. دلایل بسیاری دیگر برای این امر وجود دارد، اما دلیل اصلی آن تسلط عده ای از نخبگان سیاسی، تجاری و اجتماعی بر سایر امکانات کشور است که به دلیل آن بسیاری از افراد جامعه پاکستان گرفتار بیکاری و سایر مشکلات اقتصادی هستند و به این علت اکثریت شهروندان عادی دائماً تحت فشار روحی قرار می گیرند. تورم در پاکستان در چند دهه گذشته بیش از دویست درصد افزایش یافته است. به همین دلیل میزان طلاق در پاکستان نیز نسبت به گذشته به سرعت در حال افزایش است.
ازدواج زودهنگام
در قرن بیست و یکم کنونی نیز، روند ازدواج زودهنگام نوجوانان در پاکستان رایج است. به خصوص در روستاها، دختران و پسران قبل از هجده سالگی ازدواج می کنند. برخی سرپرستان خانواده ها بدون اهمیت دادن به آینده فرزندانشان، در سن بسیار پایین به زور فرزندان خود را به ازدواج می بندند. بدیهی است که عواقب اینگونه بازی های کودکانه حتما نتیجه درستی را نشان نمی دهد. در این زمینه قوانین و مجازات هایی در کشور نیز وجود دارد، اما به نظر می رسد دولت قادر به اجرای کامل آن نیست.
ازدواج در خانواده مشترک
در حالی که امکانات رفاهی مختلفی در سیستم خانواده مشترک وجود دارد، مشکلاتی بسیاری نیز در این سیستم دیده می شود. در این گونه خانواده ها، خدمت به افراد خانواده، وظیفه اولیه عروس تلقی می شود و بار غیرضروری در این زمینه، بر دوش برخی دختران گذاشته می شود که در مقطعی از زمان غیر قابل تحمل نشان می دهد. در خانواده های مشترک شبه قاره، بروز اختلاف بر سر مسائل کوچک، اغلب به صورت عدم کنترل توسط بزرگان خانواده غیرعادی نیست. رئیس سنتی یک خانواده مشترک در کشورهای شبه قاره از جمله پاکستان معمولاً مادر شوهر است. او در کنار اداره سیستم خانواده، بر اختلافات بین دختران و عروس هایش نیز نظارت دارد. اگر مادر شوهر عاقل باشد، اختلافات کوچک منجر به دعوا نمی شود، اما اگر طرفداری از طرف مادر شوهر صورت بگیرد، موضوع از خانه شوهر به خانه والدین عروس می رسد. بدینگونه پرونده های طلاق زن و شوهر به طور خودکار ارائه می شود. اختلافات بین مادرشوهر و عروس و خواهر شوهر و عروس فقط در درام های پاکستانی دیده نمی شود، بلکه همه این عوامل معمولا در زندگی حقیقی طبقه متوسط پاکستان عملاً رواج دارد. رسم تحقیر و تهمت زدن به یکدیگر به خصوص در طبقه زنان نظام خانواده مشترک در پاکستان بیشتر رایج است. افراد خانواده مشترک اغلب عامل اختلافات بین زن و شوهر می شوند. افراد خانواده‌های بیشتری که زیر سقف یک خانه زندگی می‌کنند، به جای حفظ صلح و هماهنگی، یکدیگر را سرزنش می‌کنند، جایی که دخالت در مسائل شخصی یکدیگر به یک روش معمول تبدیل شده منجر به طلاق می‌شود.
ازدواج عاشقانه
ازدواج های عاشقانه، دلیل اصلی80 درصد طلاق ها در جهان است. زوج های جوان با امید زیاد وارد چنین ازدواج هایی می شوند اما پس از مدت کوتاهی امیدشان مانند شیشه می شکند. بر اساس تحقیقات، زوج های جوان بین17تا 25سال بجای شخصیت و ویژگی های تربیتی اخلاقی بیشتر به زیبایی ظاهری یکدیگر تمایل پیدا می کنند و تصمیم می گیرند به هر قیمتی که شده خواست های خودشان را بدست بیارند. ولی بعد از30 و 35 سالگی که زیبایی ظاهری در زوج ها کم می شود، به تدریج احساسات خوب نسبت به یکدیگر نیز در دل کاهش پیدا می کند و در نتیجه نزدیکی به دوری تبدیل می شود و باعث طلاق می شود.
زوجین پس از کاهش احساسات عاطفی نسبت به یکدیگر متوجه می شوند که تمام صحبت های عاشقانه که قبل از عقد داشتند فقط احساسی و فانتزی بوده است. بنابراین، روابط ضعیفی که بر پایه‌های شکننده ازدواج‌های عاشقانه بنا شده‌اند، اغلب شکست می خورند و منجر به طلاق می‌شوند.
ازدواج در خانواده های نابرابر
بسیاری از پسران یا دختران که بدون توجه به عواقب، در خانواده‌های ثروتمندتر یا فقیرتر از خودشان ازدواج می کنند با سبک زندگی متفاوتی مواجه می شوند که هماهنگ شدن با آن گاهی اوقات زمان بر و گاهی بسیار مشکل می شود. اینگونه زوج ها نمی توانند به سادگی خانواده های یکدیگر را درک کنند و با سبک زندگی آنان هماهنگ شوند. در نتیجه با گذشت زمان، بجای نزدیک شدن، شکاف بین روابط زناشویی افزایش پیدا می کند و منجر به طلاق می‌شود.
لینک منابع:
https://jang.com.pk/news/1406991
https://mashriqtv.pk/latest/359341/
https://dailypakistan.com.pk/18-Jul-2024/1734241
نظر شما