مقدمه
اندونزی کشوری با بیش از 280 میلیون نفر جمعیت، بازار بزرگ و رو به رشدی درحوزه بازی های رایانه‌ای و نوشت افزاردارد. دراین پژوهش به طورجامع به بررسی این دو بازار پرداخته و عوامل مؤثر بر رشد آن ها، چالش های موجود و فرصت های همکاری میان دو کشور ایران و اندونزی را مورد بررسی قرار می دهد.
بخش اول: بازار بازی های رایانه ای
1. رشد چشمگیر صنعت بازی های رایانه‌ای
اندونزی با جمعیتی جوان و علاقه‌مند به فناوری، یکی از بزرگ ترین بازارهای بازی های رایانه‌ای در جنوب شرق آسیا است. درآمد این صنعت دراندونزی در سال 2023 به بیش از 2 میلیارد دلار رسیده است و پیش‌بینی می‌شود که این رقم در سال‌های آینده نیز با رشد قابل توجهی همراه باشد. عوامل متعددی در این رشد مؤثر بوده‌اند از جمله:
- افزایش ضریب نفوذ اینترنت و گوشی‌های هوشمند: دسترسی آسان به اینترنت پرسرعت و گوشی‌های هوشمند با قیمت مناسب، باعث شده است که قشر وسیعی از جامعه اندونزی بتوانند به بازی‌های آنلاین دسترسی داشته باشند.
- رشد طبقه متوسط و افزایش قدرت خرید: رشد اقتصادی اندونزی و افزایش قدرت خرید مردم، باعث شده است که افراد بیشتری توانایی مالی برای خرید بازی و تجهیزات گیمینگ را داشته باشند.
- سرمایه‌گذاری شرکت های داخلی و خارجی: شرکت های بزرگ بازی‌سازی مانند Garena، Tencent و Moonton در بازار اندونزی سرمایه‌گذاری و به رشد این صنعت کمک کرده‌اند.
- فرهنگ گیمینگ: فرهنگ گیمینگ در اندونزی در حال گسترش است و رویدادها و مسابقات گیمینگ بسیاری در این کشور برگزار می‌شود. این رویدادها به محبوبیت بازی‌های رایانه‌ای و جذب گیمرهای جدید کمک می‌کنند.
1.2 بازی های محبوب در اندونزی:
- بازی های موبایلی: بازی‌های موبایلی مانند Mobile Legends: Bang Bang، Free Fire، PUBG Mobile و Arena of Valor در اندونزی بسیار محبوب هستند. این بازی ها به دلیل دسترسی آسان، رایگان بودن و امکان بازی به صورت آنلاین با دوستان، مخاطبان زیادی را به خود جذب کرده‌اند.
- بازی‌های رایانه‌ای: بازی‌های رایانه‌ای مانند Valorant، Dota 2، League of Legends و Counter-Strike: Global Offensive نیز در اندونزی طرفداران زیادی دارند. مسابقات eSports این بازی‌ها به صورت منظم در اندونزی برگزار و جایزه‌های نقدی قابل توجهی به برندگان اهدا می‌شود.
- بازی های کنسولی: اگرچه بازار بازی های کنسولی در اندونزی نسبت به دو دسته قبلی کوچک‌تر ، اما با این حال در حال رشد است. بازی‌های PlayStation، Xbox و Nintendo Switch در این کشور به وفورعرضه می‌شوند.
2. دسته بندی بازی های رایانه‌ای :
- بازی‌های موبایلی: این دسته به دلیل فراگیری گوشی‌های هوشمند و دسترسی آسان به اینترنت، محبوب‌ترین نوع بازی در اندونزی است. بازی های موبایلی معمولاً رایگان هستند و از طریق خریدهای درون برنامه‌ای کسب درآمد می‌کنند.
- مثال: بازی Mobile Legends: Bang Bang که توسط شرکت Moonton توسعه داده شده و میلیون‌ها کاربر فعال در اندونزی دارد. این بازی در ژانر MOBA قرار دارد و بازیکنان در آن به صورت تیمی با یکدیگر رقابت می‌کنند.
- بازی های رایانه‌ای: بازی‌های رایانه‌ای به دلیل گرافیک و گیم پلی بهتر، تجربه جذاب تری را برای گیمرها فراهم می‌کنند. بازی‌های آنلاین چندنفره (MMO) و بازی‌های رقابتی (eSports) در این دسته قرار می‌گیرند.
- مثال: بازی Dota 2 که توسط Valve Corporation توسعه داده شده و مسابقات فراوانی برای آن برگزار می‌شود. این بازی نیز در ژانر MOBA قرار دارد و یکی از محبوب‌ترین بازی‌های eSports در جهان است.
- بازی‌های کنسولی: این دسته به دلیل قیمت بالاتر کنسول‌ها و بازی‌ها، نسبت به دو دسته قبلی کوچک‌تر است. با این حال بازی های انحصاری کنسول ها مانند God of War، The Last of Us و Ghost of Tsushima طرفداران خاص خود را در اندونزی دارند.
3. گسترش بازی های آموزشی
بازی های آموزشی و جدی علاوه بر سرگرمی به یادگیری، افزایش مهارت ها و آموزش مفاهیم مختلف کمک می‌کنند. این بازی ها در اندونزی درحال گسترش اند و مورد توجه والدین، مربیان و سیستم آموزشی قرار گرفته است . بازی های آموزشی به روش‌های مختلفی وارد شده که از جمله:
- آموزش مهارت های خاص: مانند زبان های خارجی، ریاضیات، علوم و برنامه‌نویسی
- تقویت مهارت های شناختی: مانند حل مسئله، تفکر انتقادی و خلاقیت
- افزایش آگاهی و دانش: در مورد موضوعات مختلف مانند تاریخ، فرهنگ و محیط زیست
- توسعه مهارت های اجتماعی: مانند همکاری، ارتباط و رهبری
3.1 نمونه هایی از بازی های آموزشی و جدی موفق در اندونزی:
- Duolingo: برای یادگیری زبان انگلیسی و سایر زبان ها به صورت تعاملی و جذاب
- Toca Boca: مجموعه‌ای از بازی های آموزشی برای کودکان که به آن‌ها در یادگیری مهارت‌های زندگی، خلاقیت و حل مسئله کمک می‌کند.
- Minecraft: بازی محبوبی که برای افزایش خلاقیت، آموزش مفاهیم پایه و مهارت‌های همکاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- Code Combat: برای آموزش برنامه نویسی به کودکان و نوجوانان به صورت تعاملی و جذاب
- بازی های شبیه‌سازی: بازی‌هایی که به کاربران اجازه می‌دهند تجربه فعالیت‌های مختلف مانند رانندگی، پرواز و مدیریت یک کسب و کار را داشته باشند.
4. تحلیل رفتارشناسی مصرف‌کنندگان در صنعت بازی
- گروه سنی: اگرچه عمدتاً جوانان و نوجوانان به بازی‌های رایانه‌ای علاقه‌مند هستند، اما با گسترش بازی‌های موبایلی، بزرگسالان نیز به این بازار علاقه‌مند شده‌اند. درحال حاضر گیمرهای اندونزیایی از گروه‌های سنی مختلف و با سلیقه های متنوع دسته بندی شده اند.
- میانگین زمان بازی در روز: میانگین زمان بازی در روز برای گیمرهای اندونزیایی حدود 2 تا 3 ساعت است. البته این میزان می‌تواند بسته به سن، جنسیت و نوع بازی متفاوت باشد.
- تمایل به بازی های آنلاین چندنفره: بازی‌هایی که امکان تعامل با دیگران را فراهم می‌کنند، مانند بازی‌های MOBA و MMORPG، محبوبیت بیشتری دارند. این بازی‌ها به گیمرها اجازه می‌دهند که با دوستان خود و یا سایر بازیکنان از سراسر جهان به صورت آنلاین بازی کنند.
- خرید درون‌برنامه‌ای: بسیاری از گیمرها برای خرید آیتم های مجازی، شخصیت‌ها، لباس‌ها و سایر موارد درون بازی هزینه می‌کنند. این موضوع به یکی از مهم‌ترین منابع درآمد بازی‌های رایانه‌ای تبدیل شده است.
- تأثیر شبکه‌های اجتماعی: شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی در انتخاب و محبوبیت بازی ها در اندونزی دارند. گیمرها از طریق شبکه‌های اجتماعی با یکدیگر در ارتباط هستند و نظرات و تجربیات خود را با هم به اشتراک می‌گذارند. همچنین شرکت های بازی‌سازی از شبکه‌های اجتماعی برای تبلیغ بازی‌های خود و ارتباط با مشتریان استفاده می‌کنند. دربرخی مناطق اندونزی که دسترسی به اینترنت پرسرعت محدود است، کافی نت ها نقش مهمی در فراهم کردن امکان بازی آنلاین برای گیمرها داشته اند.
5. حمایت دولت از صنعت بازی های رایانه ای
دولت اندونزی به اهمیت صنعت بازی‌های رایانه‌ای پی برده و از طریق نهادهای مختلف مانند آژانس اقتصاد خلاق (Bekraf)، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (Kominfo) و وزارت آموزش و پرورش به دنبال توسعه این صنعت است. برای همین منظور به اقدامات ذیل دست زده است .
5.1حمایت مالی: ارائه وام و کمک‌های بلاعوض به توسعه‌دهندگان بازی و استارتاپ های گیمینگ
- کاهش مالیات: معافیت مالیاتی و تسهیلات مالیاتی برای شرکت‌های بازی سازی و توسعه‌دهندگان بازی
- رویدادها و مسابقات: برگزاری مسابقات و رویدادهای گیمینگ مانند Indonesia Games Championship برای ترویج صنعت بازی و جذب سرمایه‌گذاری
- آموزش: حمایت از برنامه‌های آموزشی برای توسعه‌دهندگان بازی و ایجاد مراکز آموزش بازی‌سازی و رشته‌های دانشگاهی مرتبط با بازی‌سازی
- بین‌المللی سازی: کمک به حضور شرکت‌های اندونزیایی در نمایشگاه‌های بین‌المللی مانند Gamescom و Tokyo Game Show و جذب سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت بازی اندونزی
- توسعه زیرساخت ها: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های دیجیتال مانند اینترنت پرسرعت و مراکز داده برای پشتیبانی از رشد صنعت بازی
- جذب سرمایه‌گذاری خارجی: ایجاد محیط سرمایه‌گذاری مناسب برای جذب شرکت‌های بازی‌سازی خارجی و تسهیل شرایط برای ورود آن‌ها به بازار اندونزی
- حمایت از بازی‌های موبایلی: با توجه به محبوبیت بازی‌های موبایلی در اندونزی، دولت برنامه‌های ویژه‌ای برای حمایت از توسعه‌دهندگان این بازی‌ها دارد.
- ترویج بازی‌های eSports: دولت اندونزی از بازی‌های eSports نیز حمایت می‌کند و به دنبال تبدیل این کشور به یکی از مراکز اصلی eSports در جهان است.
5.2 اهداف آتی دولت در صنعت بازی:
- تبدیل اندونزی به قطب بازی‌های رایانه‌ای در جنوب شرق آسیا و یکی از بازیگران اصلی در بازار جهانی بازی
- افزایش سهم بازی‌های اندونزیایی در بازار جهانی و صادرات بازی‌های تولید داخل به سایر کشورها
- ایجاد فرصت‌های شغلی جدید در صنعت بازی و کاهش بیکاری جوانان
- توسعه بازی‌های آموزشی و جدی برای بهبود کیفیت آموزش و پرورش و افزایش مهارت و دانش دانش‌آموزان
- توسعه صنعت بازی به عنوان یکی از بخش‌های مهم اقتصاد دیجیتال اندونزی و افزایش سهم آن در تولید ناخالص داخلی
6. چالش های پیش روی صنعت بازی در اندونزی:
کمبود نیروی کار متخصص ،رقابت شدید با بازارهای جهانی ، مسئله‌ی حق نشر و کپی رایت ،عدم تطبیق برخی از بازی های غربی با فرهنگ بومی از موانع و چالش های اصلی پیش روی در صنعت بازی در اندونزی است . ازسوی دیگر امروزه اعتیاد به بازی های رایانه‌ای یکی از نگرانی‌های مهم دراندونزی است. دولت و خانواده ها امروزه برای پیشگیری از اعتیاد به بازی و کنترل زمان بازی کودکان و نوجوانان اقدامات لازم را انجام نداده اند.
بخش دوم: بازار نوشت افزار در اندونزی
1. تقاضای بالا برای محصولات نوشت افزاری
اندونزی با جمعیت جوان و در حال رشد و نیازهای آموزشی گسترده، یکی از بزرگ ترین بازارهای نوشت‌افزار در جهان است. عوامل متعددی در تقاضای بالای نوشت افزار در این کشور مؤثرند از جمله:
- رشد جمعیت دانش‌آموزی: افزایش تعداد دانش‌آموزان در مدارس و دانشگاه‌ها به دلیل افزایش جمعیت و تلاش‌های دولت برای افزایش سطح تحصیلات
- افزایش نرخ باسوادی: تلاش‌های دولت برای افزایش سطح سواد درکشور و کاهش بی سوادی
- توسعه سیستم آموزشی: بهبود کیفیت و گسترش نظام آموزشی و افزایش تعداد مدارس و دانشگاه‌ها
- فرهنگ نوشتن: فرهنگ نوشتن و یادداشت برداری در اندونزی هنوز هم قوی است و بسیاری از افراد برای کارهای روزمره، تحصیل و فعالیت های شغلی خود از نوشت افزار استفاده می‌کنند.
2. دسته بندی بازار نوشت افزار در اندونزی:
-
- نوشت افزار سنتی: این دسته شامل محصولات سنتی و پرمصرف مانند خودکار، مداد، دفتر، کاغذ، پاکن و تراش است. این محصولات هنوز هم بخش عمده‌ای از بازار نوشت افزار را تشکیل می‌دهند و به دلیل قیمت مناسب و کارایی قابل قبول، مورد استفاده قشر وسیعی از جامعه قرار می‌گیرند. مثل دفترهای معمولی با جلدهای مقوایی وکاغذهای خط‌دار، خودکارهای بیک و پنتر، مدادهای فابرکاستل و استدلر
- نوشت افزارمدرن: این دسته شامل محصولات جدیدتر و با کیفیت‌تر مانند ماژیک‌های هایلایت، خودکارهای ژله‌ای، لوازم طراحی و نقاشی، و ست‌های هدیه نوشت‌افزار است. این محصولات به دلیل طراحی جذاب و کارایی بهتر، مورد توجه مصرف‌کنندگان قرار گرفته‌اند. مانند خودکارهای چندرنگ، ماژیک‌های وایت‌برد، مدادهای مکانیکی، خودکارهای Parker و Waterman
- نوشت افزار الکترونیکی: این دسته شامل محصولات دیجیتالی مانند تبلت های مخصوص نوشتن و قلم های هوشمند است. این محصولات به دلیل قابلیت های خاص خود مانند ذخیره و اشتراک‌گذاری یادداشت‌ها و طراحی ها، مورد توجه و به عنوان جایگزینی برای نوشت افزار سنتی در برخی کاربردها استفاده می‌شوند. بعنوان مثال تبلت‌های گرافیکی و قلم‌های نوری مانند Wacom و Huion، قلم‌های هوشمند مانند Livescribe و Neo Smartpen
3. برندهای مطرح در بازار نوشت‌افزار:
- برندهای بین‌المللی: برندهای معروف و با کیفیت بین‌المللی مانند Double A، Copimax، Faber-Castell، Stabilo، Pilot و Uni-ball در بازار اندونزی حضورفعال و قوی دارند. این برندها به دلیل کیفیت بالا، تنوع محصولات و تبلیغات مؤثر مورد توجه مصرف‌کنندگان قرار گرفته‌اند.
- برندهای محلی: برندهای محلی مانند Sidu، Bola Dunia، Kenko و Joyko نیز در بازار نوشت افزار اندونزی در درجه پایین تر است و سهم قابل توجهی از بازار را در اختیار دارند. این برندها معمولاً محصولات خود را با قیمت مناسب‌تر عرضه می‌کنند و بر روی نیازهای خاص بازار داخلی تمرکز دارند.
4. تأثیر فناوری بر بازار نوشت افزار و روندهای نوین
ظهور ابزارهای دیجیتال مانند تبلت‌ها، گوشی های هوشمند و نرم‌افزارهای یادداشت‌برداری بر تقاضای نوشت‌افزار سنتی تأثیر گذاشته است. با این حال، نوشت‌افزار سنتی هنوز هم جایگاه خود را در بازار حفظ کرده است و بسیاری از افراد هنوز هم ترجیح می‌دهند از خودکار و کاغذ برای نوشتن و یادداشت برداری استفاده کنند.
4.1 روندهای جدید در بازار نوشت افزار:
- افزایش تقاضا برای نوشت افزار سازگار با محیط زیست: با افزایش آگاهی مردم نسبت به مسائل محیط زیستی، تقاضا برای نوشت افزار سازگار با محیط زیست در حال افزایش است. این محصولات از مواد بازیافتی و قابل تجزیه ساخته شده‌اند و به کاهش آلودگی و حفظ منابع طبیعی کمک می‌کنند.
- مثال: دفترهای ساخته شده از کاغذ بازیافتی، خودکارهای با بدنه از مواد گیاهی، مدادهای بدون چوب
- استفاده از مواد اولیه بازیافتی در تولید نوشت‌افزار: بسیاری از شرکت های تولیدکننده نوشت‌افزار در حال حاضر از مواد بازیافتی در تولید محصولات خود استفاده می‌کنند.
- محبوبیت نوشت‌افزار با طرح‌های خلاقانه و جذاب: نوشت‌افزار با طرح‌های خلاقانه و جذاب، به ویژه در بین کودکان و نوجوانان، محبوبیت زیادی دارد. شرکت ها برای جلب توجه مشتریان و افزایش فروش محصولات خود، از طرح‌های جدید و منحصربه فرد استفاده می‌کنند. این طرح‌ها می‌توانند شامل شخصیت‌های کارتونی، الگوهای گرافیکی مدرن، و یا طرح‌های سنتی و فرهنگی باشند.
- شخصی سازی نوشت افزار: امکان شخصی‌سازی نوشت‌افزار مانند چاپ نام یا عکس بر روی دفترها و خودکارها نیز در حال گسترش است. این موضوع به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهد که نوشت‌افزار منحصربه‌فرد خود را داشته باشند و آن را با سلیقه و شخصیت خود هماهنگ کنند.
- نوشت‌افزار چندمنظوره: محصولاتی که علاوه برنوشتن، قابلیت‌های دیگری نیز دارند، مانند خودکارهایی که به عنوان فلش مموری نیز قابل استفاده هستند، در حال گسترش هستند. این محصولات به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهند که از یک محصول برای چند منظور مختلف استفاده کنند و نیازهای خود را به صورت کارآمدتر برطرف کنند.
5. چالش های بازار نوشت افزار در اندونزی:
- رقابت با برند های خارجی: رقابت با برندهای معروف و با کیفیت خارجی که در بازار اندونزی حضور دارند، یکی از چالش های اصلی برندهای محلی است. برندهای خارجی معمولاً از قدرت مالی و تجربه بیشتری برخورداراند و می‌توانند محصولات خود را با قیمت رقابتی و تبلیغات گسترده عرضه کنند.
- نوسانات قیمت مواد اولیه: نوسانات قیمت کاغذ، پلاستیک و سایر مواد اولیه مورد نیاز برای تولید نوشت‌افزار، بر قیمت تمام شده محصولات و سودآوری شرکت ها تأثیرگذاشته است . این نوسانات از عوامل مختلفی مانند تغییرات قیمت نفت، شرایط اقتصادی جهان و یا بلایای طبیعی پیروی می کند
- تغییرالگوهای مصرف به سمت ابزارهای دیجیتال: با گسترش استفاده از ابزارهای دیجیتال تقاضا برای برخی از محصولات نوشت افزار سنتی مانند دفتر و کاغذ کاهش یافته است. این موضوع شرکت های تولیدکننده نوشت افزار را وادار کرده است که به دنبال راه‌هایی برای تطبیق با شرایط جدید و تولید محصولات جدید و خلاقانه باشند.
- افزایش هزینه‌های حمل و نقل: موقعیت جغرافیایی اندونزی و پراکندگی جزایر آن، باعث افزایش هزینه‌های حمل و نقل مواد اولیه و محصولات نوشت‌افزار شده است . موقعیت جغرافیایی برموضوع قیمت تمام‌شده محصولات و رقابت‌پذیری شرکت های اندونزیایی تأثیر گذاشته است.
- قاچاق و کالاهای تقلبی: ورود نوشت‌افزار قاچاق و تقلبی به بازار اندونزی، به صنعت داخلی این کشور آسیب زده است . این کالاها معمولاً با قیمت پایین‌تر عرضه و باعث کاهش فروش محصولات با کیفیت اصلی می شوند.
بخش سوم: فرصت ها ی همکاری میان ایران و اندونزی
1. فرصت ها در حوزه بازی های رایانه‌ای:
-
- ایجاد بازی های مشترک با تأکید بر فرهنگ های اسلامی و آسیایی: ایران و اندونزی به عنوان دو کشور با فرهنگ و تاریخ غنی اسلامی و آسیایی، می‌توانند در زمینه تولید بازی های رایانه‌ای با محتوای مشترک و جذاب برای بازار داخلی و جهانی همکاری کنند. بعنوان مثال بازی با موضوع قصه‌های شاهنامه، داستان های قرآنی، افسانه‌های اندونزیایی و یا تاریخ اسلام در جنوب شرق آسیا می تواند برای مخاطبان جذاب باشد.
انتقال دانش فنی و آموزشی: ایران در زمینه توسعه بازی‌های رایانه‌ای تجربه و دانش فنی خوبی دارد و می‌تواند این دانش و تجربه را به اندونزی منتقل کند. این انتقال می‌تواند از طریق برگزاری کارگاه‌های آموزشی، تبادل متخصص و همکاری در پروژه‌های مشترک باشد.
- سرمایه‌گذاری مشترک در توسعه پلتفرم های بازی های موبایلی: دو کشور با توجه به شناخت از یگدیگر می‌توانند به صورت مشترک در توسعه پلتفرم های جدید برای عرضه بازی های موبایلی سرمایه‌گذاری کنند.
- برگزاری نمایشگاه ها و مسابقات مشترک: برگزاری نمایشگاه‌ها و مسابقات مشترک بازی های رایانه‌ای فصل دیگری ازهمکاری میان دوکشور است.
- حمایت از توسعه بازی های آموزشی و جدی: ایران و اندونزی می‌توانند در زمینه توسعه بازی های آموزشی با کیفیت برای دانش‌آموزان و دانشجویان دو کشور همکاری کنند. بازی های آموزشی که براساس ذائقه فرهنگی دوکشور تولید شده ،قطعا دربهبود کیفیت آموزش وافزایش مهارت های دانش‌آموزان نقش اساسی دارد.
- 2. فرصت ها در حوزه نوشت‌افزار:
- صادرات محصولات نوشت‌افزاری ایرانی به بازار اندونزی: ایران در محصولات نوشت‌افزار با کیفیت خوب در بازار جهانی مطرح است . محصولات ایرانی با دارا بودن تنوع در طراحی و رنگ آمیزی می‌توانند با قیمت مناسب، در بازار اندونزی عرضه شوند. بعنوان نمونه صادرات دفترهای فانتزی، خودکارهای لوکس،لوازم تحریربا طرح های سنتی ایرانی،محصولات خوشنویسی و نقاشی
- همکاری درتولید با برندهای مطرح و مشترک : شرکت های ایرانی با برندهای مطرح و جدید اندونزیایی در زمینه تولید مشترک نوشت افزار به تفاهم مشترک برسند .
- ارائه محصولات سفارشی برای بازارهای خاص: شرکت‌های ایرانی این ظرفیت را دارند که درتولید محصولات نوشت‌افزار سفارشی برای بازار اندونزی همکاری کنند. این محصولات می‌توانند شامل دفترهای آموزشی با محتوای دو زبانه (فارسی و اندونزیایی)، نوشت افزار با طرح های اسلامی و یا محصولات خاص برای رویدادها و مناسبت های مختلف باشند.
نتیجه‌گیری:
بازارهای بازی های رایانه‌ای و نوشت افزار دراندونزی به دلیل جمعیت جوان و پویای این کشور فرصت‌های بی‌نظیری برای رشد و توسعه دارند.صنعت بازی های رایانه‌ای با استفاده ازحمایت دولت و توسعه فناوری های نوین درحال پیشرفت است و می‌تواند به عنوان یک ابزار مهم برای آموزش، سرگرمی و ایجاد فرصت های شغلی جدید نقش‌آفرینی کند. علاوه براین بازار بازی های آموزشی نشان داده است که این حوزه می‌تواند به توسعه مهارت ها و افزایش سطح دانش درمیان دانش‌آموزان و جوانان کمک کند. ازسوی دیگر بازار نوشت افزار نیز با تمرکز بر نوآوری و محصولات سازگار با محیط زیست، توانسته است خود را به عنوان یک بخش کلیدی در اقتصاد و سیستم آموزشی کشور اندونزی معرفی کند. محصولات نوشت‌افزاری سفارشی و فناورانه، نقش مهمی در افزایش کیفیت آموزش و رفع نیازهای متنوع کاربران ایفا می‌کنند. همکاری ایران با اندونزی در این دوحوزه می‌تواند به توسعه روابط اقتصادی و فرهنگی میان دوکشورمنجر شود. انتقال فناوری، سرمایه‌گذاری مشترک و تبادل دانش دراین حوزه‌ها فرصتی برای گسترش دسترسی به بازارهای جدید و ایجاد هم افزایی میان دو کشوراست . با برنامه‌ریزی دقیق و بهره‌گیری از ظرفیت های موجود، هر دو کشور می‌توانند به توسعه پایدار در این صنایع دست یابند و روابط بین‌المللی خود را تقویت کنند.
منابع:
https://www.statista.com/outlook/dmo/digital-media/video-games/indonesia
https://kemenparekraf.go.id/layanan/Subsektor-Ekonomi-Kreatif
https://www.kemlu.go.id
https://www.kemendag.go.id
https://www.bkpm.go.id
https://www.bps.go.id
https://www.bi.go.id
https://www.antaranews.com
https://www.kompas.com
https://www.detik.com
https://www.thejakartapost.com
https://www.tempo.co
https://www.csis.or.id
https://www.lipi.go.id
https://www.ui.ac.id
نظر شما