پیشتر به این موضوع پرداخته شد که کشور غنا در غرب آفریقا یکی از اصلیترین مسیرهای ترانزیت برده به آمریکا بوده است. این موضوع سبب شده بود که در سواحل دریایی کشور غنا، قلعههایی ساخته شود که در دوران تاریک بردهداری، اصلیترین کارویژه آنها، نگهداری و سپس انتقال سیاهپوستان آفریقایی به عنوان برده به آمریکا بوده است. در یکی از گزارشهای پیشین، به قلعه کیپ کست و تاثیر مثبت امروزین آن بر تقویت انسجام هویتی و فرهنگی کشور غنا پرداخته شد. در یادداشت پیش رو به قلعه المینا[1]، پرداخته میشود که یک ویژگی متمایز دیگر نیز دارد؛ هنر معماری.
مشابه قلعه کیپ‌کست، قلعه المینا در سواحل غربی غنا واقع شده است. این قلعه به عنوان یک مکان تاریخی و فرهنگی مهم، با میراث تجارت برده، پیوند عمیقی دارد. قلعه المینا که به طور رسمی با نام "کاستلو د سان جورژه دا مینا[2]" شناخته میشود، در سال ۱۴۸۲ توسط تاجران پرتغالی ساخته شد. اهمیت تاریخی قلعه المینا در این است که اولین پایگاه تجاری اروپا در زیرصحرای آفریقا بود که به مثابه یک مرکز حیاتی برای تجارت طلا عمل میکرد.
پس از اینکه هلندی‌ها در سال ۱۶۳۷ کنترل قلعه را به دست آوردند، قلعه المینا از یک پایگاه تجاری طلا به یک مرکز اصلی برای تجارت برده در اقیانوس اطلس تبدیل شد. هلندی‌ها از المینا به عنوان محلی برای نگهداری بردههای آفریقایی‌های، پیش از انتقال اجباری آنها به آمریکا، استفاده میکردند. طبق برآوردها، تخمین زده میشود که در قرن ۱۸، حدود ۳۰,۰۰۰ برده هر ساله از طریق "دروازه بدون بازگشت" المینا به آمریکا انتقال داده شدهاند.
در ادامه و در سال ۱۸۷۲، کنترل قلعه المینا به بریتانیایی‌ها منتقل شد. در دوره سلطه بریتانیا بر قلعه که تا زمان استقلال غنا در سال ۱۹۵۷، ادامه داشت، بردهداری منسوخ شد اما آثار و پیامدهای آن برای جامعه غنا در دهههای بعد نیز ادامه داشت و چه بسا در سدههای بعد نیز آثار آن ادامه پیدا کند.
علاوه بر ارزش تاریخی قلعه المینا و نقش آن در دوران بردهداری، باید این قلعه را حیث معماری نیز مورد توجه قرار داد. از حیث معماری، قلعه المینا شامل ترکیبی از سبک‌های معماری پرتغالی با دیوارهای مستحکم و حیاط‌های بزرگ است. همچنین یکی از ویژگی‌های کلیدی قلعه، برج‌هایی است که نقاط دیدی برای نظارت بر کشتی‌های در حال ورود به ساحل غنا را فراهم می‌آورد. علاوه بر این، قلعه در بر دارنده اتاقهای است که توسط تاجران اروپایی استفاده می‌شدند. در کنار این، قلعه در درون خود اتاقها و سیاهچاله‌هایی تدارک دیده بود که به مثابه سلولهای انفرادی برای بردههای سیاه پوست به شمار میرفتند. هنر معماری قلعه در این بود که محل زیست همزمان بردههای آماده اعزام و نیز تجار اروپایی برده بود. برخلاف اتاقهای تجملی تجار اروپایی، سیاهچاله‌ها و سلولهای انفرادی بردگان، شرایط بهداشتی لازم را نداشتند که خود واقعیت وحشتناک زندگی زندانیان را نشان می‌داد. به طور کلی، معماری قلعه نه تنها در جهت اهداف نظامی طراحی شده بود بلکه همچنین نماد تسلط کشورهای اروپایی‌ها بر سرزمین‌های آفریقایی در دوران استعمار نیز محسوب میشود. در واقع، این قلعه نشانه‌ای از تاریخ پیچیده استعمار اروپایی در غرب آفریقا و یادآور جنایات تجارت برده میباشد.
به این خاطر است که قلعه بخشی حیاتی از میراث فرهنگی غنا است و هر ساله گردشگران زیادی را جذب خود میکند؛ از جمله بسیاری از آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار که به دنبال برقراری ارتباط با ریشه‌های اجدادی خود هستند. اهمیت فرهنگی، تاریخی و معماری قلعه المینا سبب شده که این قلعه توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت شود. به این خاطر است که امروزه، قلعه المینا به عنوان یک موزه عمل میکند که بازدیدکنندگان را درباره گذشته تاریک آن و نیز دوران بردهداری آموزش می‌دهد و آگاه میکند. برای مثال، تورهای راهنما، بازدیدکنندگان را به مکان‌های مهمی مانند "دروازه بدون بازگشت" میبرند که نماد خروج نهایی بسیاری از سیاهپوستان آفریقایی‌های به عنوان برده، میباشد. علاوه بر بعد آموزشی، اقتصاد محلی نیز به شدت به گردشگری مرتبط با این مکان تاریخی مهم گره خورده است.
در پایان باید گفت که برای مردم غنا، قلعه المینا بیشتر از یک ساختمان تاریخی است؛ این قلعه بخشی مهم از هویت فرهنگی غنا را تجسم میکند و یادآور دوران بردهداری از یک سو و تاب‌آوری افرادی است که از سوی دیگر تحت تأثیر آن قرار گرفتند. قلعه المینا با کمک به حفظ تاریخ مردم غنا از طریق آموزش و گردشگری، نقش اساسی در درک گذشته غنا و شکل‌دهی به روایت فرهنگی امروز آن دارد. مردم غنا از طریق این قلعه و مکان های تاریخی مشابه یاد می گیرند که اجداد آنها چه درد و رنج هایی را متحمل شده اند تا یک واحد سیاسی – اجتماعی به عنوان کشور غنا حیات پیدا کرده است. این یادگیری انسجام اجتماعی آنها را تقویت کرده و هویت ملی و غنایی را میان آنها عمق بخشیده است. آنها با یادگیری تاریخ گذشته خود، همواره روبه جلو حرکت کرده اند.
منابع:
https://www.blackpast.org/global-african-history/cape-coast-castle
نظر شما