مقدمه:
قدرت نرم به عنوان توانایی یک کشور برای تأثیر گذاری بر ادراکات، رفتارها و اتحادهای جهانی از طریق جذب و متقاعد سازی، بدون استفاده از زور یا اجبار، تعریف می‌شود. این مفهوم از طریق مؤلفه‌ هایی مانند فرهنگ، آموزش، تجارت، رسانه، پایداری و ارزش ‌ها اندازه ‌گیری می‌شود.  گزارش شاخص جهانی قدرت نرم سال 2025 که توسط Brand Finance به عنوان پیشرو ترین شرکت مشاور ارزیابی و استراتژی برندینگ در جهان ارائه گردیده است، نشان می‌دهد که رقابت در عرصه قدرت نرم بین کشورهای جهان تشدید شده و شکاف بین کشورهای قدرتمند و ضعیف در حال افزایش است. این شاخص که تمام 193 عضو سازمان ملل را پوشش می‌دهد، نشان می‌دهد که نفوذ قدرت نرم، یک بازی حاصل جمع صفر[1] است؛ به این معنا که پیشرفت برخی کشورها اغلب به قیمت عقب ‌ماندگی دیگران تمام می‌شود. در این میان کشورهای آفریقایی به ‌طور فزاینده ‌ای در حال افزایش نفوذ خود در صحنه جهانی هستند که در این گزارش به بررسی 10 کشور آفریقایی با قوی ‌ترین نفوذ قدرت نرم در سال 2025 پرداخته شده است.

روش ‌شناسی

شاخص جهانی قدرت نرم، 193 کشور عضو سازمان ملل را بر اساس نظرسنجی از بیش از 170,000 نفر در 100 بازار جهانی رتبه ‌بندی می‌کند. این شاخص تأثیر کشورها را در حوزه‌ هایی مانند تجارت، روابط بین ‌الملل، فرهنگ، آموزش، حکومت، رسانه، پایداری و ارزش ‌ها ارزیابی می‌کند. کشورهایی که دارای قدرت نرم قوی هستند، از طریق برند سازی، سرگرمی، آموزش و نوآوری، روایت ‌های جهانی را شکل می‌دهند و متحدان جدیدی به دست می‌آورند.

تحلیل داده‌ها

1. مصر
   مصر با کسب امتیاز 47.8 در رتبه 38 جهانی، به عنوان قدرتمند ترین کشور آفریقایی از نظر قدرت نرم شناخته می‌شود. این کشور از طریق میراث فرهنگی غنی، صنعت گردشگری پررونق و نقش دیپلماتیک خود در منطقه خاورمیانه و آفریقا، نفوذ قابل توجهی در صحنه جهانی دارد.
2. آفریقای جنوبی

آفریقای جنوبی با کسب امتیاز 44.9 در رتبه 41 جهانی قرار دارد. این کشور به ‌عنوان یکی از اقتصادهای پیشرو در آفریقا، از طریق صنایع خلاقانه ورزشی مانند راگبی و کریکت و نقش فعال در سازمان ‌های بین ‌المللی، قدرت نرم خود را تقویت کرده است.

3. مراکش
   مراکش با کسب امتیاز 40.6 در رتبه 50 جهانی، به ‌عنوان یکی از کشورهای پیشرو در حوزه گردشگری و فرهنگ در آفریقا شناخته می‌شود. این کشور همچنین از طریق دیپلماسی فعال و مشارکت در پروژه ‌های بین‌المللی، نفوذ خود را افزایش داده است.
4. نیجریه
   نیجریه با کسب امتیاز 36.4 در رتبه 77 جهانی، به ‌عنوان بزرگترین اقتصاد آفریقا، از طریق صنعت فیلم نالیوود، موسیقی و نقش رو به رشد خود در تجارت جهانی، قدرت نرم خود را تقویت کرده است.
5. الجزایر
   الجزایر با کسب امتیاز 36.4 در رتبه 78 جهانی، از طریق منابع طبیعی غنی و نقش دیپلماتیک خود در منطقه، نفوذ خود را افزایش داده است.
6. تونس
   تونس با کسب  امتیاز 36.3 در رتبه 79 جهانی، به ‌عنوان یکی از کشورهای پیشرو در حوزه دموکراسی و حقوق بشر در آفریقا، از طریق مشارکت در سازمان ‌های بین‌المللی و صنعت گردشگری، قدرت نرم خود را تقویت کرده است.
7. غنا
   غنا با کسب امتیاز 34.8 در رتبه 90 جهانی، به ‌عنوان یکی از کشورهای با ثبات در آفریقا، از طریق فرهنگ غنی، موسیقی و نقش فعال در صلح‌ سازی منطقه ‌ای، نفوذ خود را افزایش داده است.
8. کنیا
   کنیا با کسب امتیاز 34.4 در رتبه 92 جهانی، به ‌عنوان یکی از قطب ‌های فناوری و نوآوری در آفریقا، از طریق صنعت گردشگری و مشارکت در سازمان ‌های بین‌المللی، قدرت نرم خود را تقویت کرده است.
9. تانزانیا
   تانزانیا با کسب امتیاز 34.7 در رتبه 93 جهانی، از طریق جاذبه ‌های طبیعی مانند کوه کلیمانجارو و پارک ‌های ملی، و همچنین مشارکت در پروژه ‌های توسعه ‌ای، نفوذ خود را افزایش داده است.
10. ساحل عاج

ساحل عاج با کسب امتیاز 34.1 در رتبه 94 جهانی، به‌ عنوان یکی از اقتصادهای در حال رشد در آفریقا، از طریق صنعت کشاورزی و فرهنگ غنی، قدرت نرم خود را تقویت کرده است.

نتیجه ‌گیری

رتبه ‌بندی کشورهای آفریقایی در شاخص جهانی قدرت نرم نشان ‌دهنده نفوذ رو به رشد این قاره در صحنه جهانی است. مصر، آفریقای جنوبی و مراکش به ‌عنوان پیشروان قدرت نرم در آفریقا، نقش مهمی در شکل ‌دهی به روایت ‌های جهانی و افزایش همکاری ‌های بین‌المللی ایفا می‌کنند. با توجه به رشد اقتصادی، فرهنگی و دیپلماتیک کشورهای آفریقایی، انتظار می‌رود نفوذ قدرت نرم این قاره در سال ‌های آینده افزایش یابد.

منابع:

1. https://africa.businessinsider.com/local/lifestyle/top-10-african-countries-with-the-strongest-soft-power-influence-over-the-world-in/wrdh0py
2. https://brandirectory.com/softpower/2025/report

تهیه کننده:

حمید درویشوند- کارشناس اقتصادی سفارت جمهوری اسلامی ایران- اکرا