افزایش نرخ سوخت و متعاقب آن آلودگی هوا در پاکستان به دلیل کمبود حامل های انرژی باعث شده است تا افراد روش های مختلفی را برای تامین سوخت و انرژی به کار بگیرند. یکی از روش ها زیست‌گاز یا بیوگاز (به انگلیسی: Biogas) می باشد که از شکستن و تجزیه زیست‌توده توسط ریزاندامگان (میکروارگانیسم‌ها) و باکتری‌ها در غیاب اکسیژن به‌دست می‌آید.زیست‌گاز یک منبع تجدیدپذیر انرژی حساب می‌شود، مشابه انرژی خورشیدی و انرژی بادی بوده و از زیست‌توده یا زباله‌های زیستی تولید می شود و سازگار با محیط زیست است.

ارشادالحق، یکی از ساکنان منطقه لوئر دیر در خیبر پختونخوا، که در خانه‌اش به گاز طبیعی دسترسی ندارد، برای تأمین نیازهای انرژی خود از روشی مدرن و دوستدار محیط زیست استفاده می‌کند. او با استفاده از پسماند حیوانی، بیوگاز تولید می‌کند.

ارشادالحق روزانه پسماند حیوانات را جمع‌آوری کرده و آن را با آب مخلوط می‌کند تا ترکیبی ایجاد شود که به داخل یک مخزن خلاء و عاری از هوا منتقل می‌شود. پس از چند روز، گاز تولید شده و برای پخت‌وپز و سایر نیازهای خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فرایند نه‌تنها نیازهای انرژی را برآورده می‌کند، بلکه باقی‌مانده این مواد به عنوان کود برای کشاورزی قابل استفاده است و به افزایش باروری زمین کمک می‌کند.

عبدالبصیر، پژوهشگر دانشگاه قائداعظم اسلام‌آباد، می‌گوید که بیوگاز یک روش علمی و دوستدار محیط زیست است که در آن پسماند در غیاب اکسیژن توسط باکتری‌ها تجزیه می‌شوند. نتیجه این فرایند، تولید گاز متان است که یک منبع کارآمد انرژی محسوب می‌شود. اگر انرژی خورشیدی و فناوری‌های ترکیبی ترویج شوند، می‌توان در مصرف گاز صرفه‌جویی کرد. همچنین، استفاده از بیوگاز در سطح خانوار می‌تواند به پاکیزگی محیط زیست کمک کند.

دکتر محمد نفیس، رئیس دپارتمان علوم محیط زیست دانشگاه پیشاور، درباره گاز متان می‌گوید که این گاز توانایی بیشتری در به دام انداختن گرما نسبت به دی‌اکسید کربن دارد، اما به دلیل میزان کم آن در جو، اهمیت کمتری به آن داده می‌شود. به گفته دکتر نفیس، گاز متان می‌تواند حدود ۱۲ سال در جو باقی بماند و سهم آن در تغییرات اقلیمی بین ۲۵ تا ۳۰ درصد است.

پاکستان نیز یکی از ۱۰۰ کشوری است که در سال ۲۰۲۱ توافقنامه کاهش ۳۰ درصدی انتشار متان را امضا کرده است. کارشناسان معتقدند که اگر پاکستان منابع دوستدار محیط زیست مانند بیوگاز را در سطح خانوار ترویج دهد، می‌توان نه‌تنها بحران انرژی را مدیریت کرد، بلکه اثرات آلودگی هوا و تغییرات اقلیمی را نیز کاهش داد.

90 درصد از نیروگاه‌های بیوگاز در سوئد، گاز را تصفیه کرده و برای حمل‌ونقل مورد استفاده قرار دادند که به‌عنوان جایگزینی برای سوخت‌های نفتی، انتشار کربن را تا ۷۰ درصد کاهش داد. همچنین، هند تحت برنامه ملی انرژی‌های بیولوژیک، بیش از ۵ میلیون نیروگاه کوچک بیوگاز نصب کرد که مشکلات سوخت در مناطق روستایی را کاهش داده است. بر اساس گزارش سازمان ملل در سال ۲۰۲۳، نیروگاه‌های بیوگاز می‌توانند سالانه ۶ تا ۱۰ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهند که این امر برای کاهش اثرات گرمایش جهانی تا سال ۲۰۵۰ حیاتی است.

در پاکستان، برنامه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر از سال ۲۰۰۸ اجرا شده و تاکنون بیش از ۱۰ هزار نیروگاه بیوگاز در استان‌های پنجاب و خیبر پختونخوا نصب شده است. به گفته هیئت توسعه انرژی‌های جایگزین، نیروگاه‌های بیوگاز می‌توانند سالانه ۲ تن سوخت برای یک خانواده متوسط صرفه‌جویی کنند. در استان‌های خیبر پختونخوا و سند، سازمان‌های غیردولتی مختلف واحدهای کوچک بیوگاز را در مناطق روستایی نصب کرده‌اند. به‌عنوان نمونه، تحت برنامه تاب‌آوری اقلیمی بانک جهانی، در سال ۲۰۲۳ تعداد ۲۰۰ نیروگاه جدید در استان سند راه‌اندازی شده است.

بر اساس گزارش گلوبال فارست واچ، استفاده از بیوگاز می‌تواند تقاضای سوخت چوب در کشورهای در حال توسعه را بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش دهد. وجود ۲۰۰ میلیون رأس دام در پاکستان می‌تواند سالانه تا ۱۰۰۰ مگاوات انرژی تولید کند. با سرمایه‌گذاری دولت و کمک سازمان‌های غیردولتی، میلیون‌ها خانواده روستایی می‌توانند از این منابع بهره‌مند شوند.

منابع:

https://ibcurdu.com/news/160304/

https://fa.wikipedia.org

https://issuu.com/biogascompanypakistan/docs/biogas-plant.pptx