به نظر می‌رسد که سطح زندگی در قزاقستان به شدت به یک عامل بستگی دارد: اینکه شما در چه خانواده‌ای زندگی می‌کنید، خانواده‌ای پرجمعیت یا کم‌جمعیت؟

بر اساس داده‌های دفتر آمار ملی (BNS)، نشریه «کاروان» به این نتایج زیر رسیده است.

تحلیلگران «هالیک فایننس» با بررسی داده‌های دفتر آمار ملی (BNS) معتقدند که نرخ فقر در قزاقستان با تعداد افراد در خانوار متناسب است و این رابطه خطی نیست.

در خانوارهای تک‌نفره، نرخ فقر 0.12%، در خانوارهای دونفره 0.44%، در خانوارهای سه‌نفره 1.08%، در خانوارهای چهارنفره 2.54% و در خانوارهای پنج‌نفره و بیشتر، این نرخ به 8.92% می‌رسد.

خانواده‌های دارای فرزندان زیر 16 سال بیشتر در معرض قرار گرفتن در گروه با درآمد پایین هستند و با افزایش تعداد فرزندان، نرخ فقر در این خانواده‌ها نیز افزایش می‌یابد.

شکل 1. جمعیت با درآمد کمتر از حداقل معیشت بر اساس اندازه خانوار در سه‌ماهه چهارم 2024. منبع: دفتر آمار ملی (BNS)

همچنین، اختلافات بسیار زیادی در شاخص‌های فقر و تفاوت درآمد بین مناطق و همچنین بین شهر و روستا وجود دارد.

در بزرگترین شهرهای کشور، نرخ فقر پایین‌ترین است (آستانه 2.1%، آلماتی 3.5%). بالاترین نرخ فقر در استان ترکستان (8.4%) و استان مانگیستائو (7.9%) مشاهده می‌شود. قدرت خرید درآمدها متفاوت است: در استان قراقندی، درآمدها 2.7 برابر حداقل معیشت است، در حالی که در استان ترکستان تنها 1.4 برابر است.

شکل 2. سهم جمعیت دارای درآمد کمتر از حداقل معیشت در سه‌ماهه چهارم 2024. منبع: دفتر آمار ملی (BNS)

در شهرها، نرخ فقر (3.6%) تقریباً نصف مناطق روستایی (6.8%) است.

در مناطق روستایی استان مانگیستائو، بالاترین نرخ فقر در کشور (11.9%) ثبت شده است. این تضاد بسیار زیادی با نرخ فقر جمعیت شهری همین استان (3.2%) دارد. به طور کلی، میانگین درآمد در مناطق شهری (116.5 هزار تنگه) تقریباً 1.4 برابر مناطق روستایی (84.4 هزار تنگه) است.

آمارها نشان‌دهنده نابرابری بزرگ درآمد بین گروه‌های مختلف جمعیتی است. 10% ثروتمندترین قزاق‌ها 25% از کل درآمدها را به دست می‌آورند، که 6.4 برابر بیشتر از 10% فقیرترین افراد است. 20% از جمعیت 40% از کل درآمدها را به دست می‌آورند، که تقریباً 4.5 برابر بیشتر از 20% فقیرترین افراد است.

در شهرهای بزرگ، به طور سنتی نرخ فقر پایین‌تر است، اما نابرابری درآمد در آنها بسیار بیشتر از روستاها است. بالاترین تفاوت درآمد در آلماتی (ضریب صندوق‌ها 7.31)، آستانه (ضریب صندوق‌ها 5.98) و پایین‌ترین تفاوت درآمد در استان‌های مانگیستائو، آتیراو و ترکستان (به ترتیب 2.68، 3.41 و 3.36) مشاهده می‌شود.

%10  فقیرترین افراد تقریباً 59% از هزینه‌های خود را صرف غذا می‌کنند، در حالی که 10% ثروتمندترین افراد فقط 42.5% از هزینه‌های خود را صرف غذا می‌کنند. در عین حال، هزینه‌های کالاهای غیرخوراکی در بین ثروتمندان بیشتر است (26.5% در مقایسه با 19.8% در بین 10% فقیرترین افراد).

نابرابری‌های عمیق در بین مناطق همچنان وجود دارد: استان‌های ترکستان و مانگیستائو سال‌هاست که در بین مناطق با بالاترین نرخ فقر قرار دارند. خانواده‌های پرجمعیت همچنان آسیب‌پذیر هستند: با افزایش اندازه خانواده، نرخ فقر به شدت افزایش می‌یابد. علاوه بر این، نابرابری درآمد همچنان وجود دارد که برخلاف نرخ فقر، در شهرهای بزرگ افزایش می‌یابد، جایی که درآمد 10% ثروتمندترین افراد می‌تواند 7 برابر یا بیشتر از درآمد 10% فقیرترین افراد باشد.

نکته: در سالهای تسلط اتحاد جماهیر شوروی، بخش قابل توجهی از جمعیت قزاقها همانند اوکراینی ها در قحطی ساختگی از سوی استالین از بین رفتند و این قحطی و مرگ و میر جمعی از نظر برخی محققان قزاق در جهت نسل کشی مردم قزاق انگاشته شده است. در دوره استقلال قزاقستان، جریان گسترده فرزندآوری به همراه گرایشات ملی گرایی و قوم گرایی به روند تزایید جمعیت قزاق ها منجر شده و رشد جمعیت قزاق ها به اصطلاح علم جمعیت شناختی شتاب گرفته است(شتاب رشد جمعیت). آمارهای ارایه شده در گزارش تحلیلی فوق مبین این نکات است که با افزایش اندازه خانواده و تعداد فرزندان، شاخص فقر نیز هم آوردی می کند و برابری اقتصادی با مسایل و مشکلاتی مواجه است. اما رشد شتابان جمعیت قزاق ها در جریان است و خانواده های جوان قزاق آرزوی داشتن سه الی پنج فرزند را آرمان خود قرار دادند تا جمیعت 20 میلیونی قزاق ها فزونی یابد. از منظر علم جمعیت شناسی، قزاقستان نمونه مناسبی برای مطالعات جمعیتی در دوره اخیر است.

آلماتی قزاقستان

منبع: https://www.caravan.kz/analytics/kazahskaja-dilemma-stat-bogatym-ili-mnogodetnym/