مقدمه:
حملات اسرائیل جنایتکار و تروریست صهیونیستی به ایران در ۱۳ ژوئن 2025ء آغاز شد، زمانی که اسرائیل به تأسیسات هسته ای ایران حمله کرد و در همان روز اول، چندین نفر از رهبران ارشد نظامی، دانشمندان هسته ای و غیرنظامیان ایرانی را به شهادت رساند. حملات تلافی جویانه ایران در همان روز آغاز شد و ایران تأسیسات نظامی و تأسیسات مهم اسرائیل را در شهرهای مختلف از جمله در تل آویو و حیفا هدف قرار داد. پس از آن، هر دو طرف به مدت ۱۲ روز متوالی به حملات علیه یکدیگر ادامه دادند و کل اسرائیل تبدیل به غزه دوم شد، ساختمان های آن فرو ریختند و مردم اسرائیل علیه رژیم خود دست به اعتراض زدند. هواپیماهای آمریکایی تأسیسات هسته ای در فردو، نطنز و اصفهان را بمباران کردند. در شب ۲۳ ژوئن، ایران حملات موشکی بالستیکی را به پایگاه های آمریکایی در عراق و قطر تحت عملیات «بشارت فتح» انجام داد. در ۲۴ ژوئن، با درخواست آمریکا شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر قطر، ایران را متقاعد کرد که با آتش بس با اسرائیل موافقت کند و تهران نیز با پیشنهاد قطر و آمریکا موافقت کرد. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل نیز موافقت خود را با ایران در مورد پیشنهاد آتش بس ترامپ اعلام کرد و آتش بس از هر دو طرف لازم الاجرا شد.
در واقع، اشغال سرزمین فلسطین توسط رژیم صهیونیستی و تلاش این رژیم برای بیرون راندن مردم مظلوم فلسطین، با حمایت آمریکا و اروپا، و همچنین سیاستهای ناعادلانه و اسلامهراسانه اخیر غرب، موجب نگرانی و اضطراب عمیق در میان امت اسلامی شده است. اگرچه برخی حکام عربِ وابسته سکوت پیشه کردهاند، جمهوری اسلامی پاکستان، به عنوان کشوری با تنوع مکاتب فکری، که گاه تحت تأثیر تبلیغات غرب دستخوش اختلافات فرقهای بوده، با درایت و آیندهنگری علمای خود، بیش از دیگران این ناآرامی و دغدغه را درک کرده و نسبت به آن واکنش نشان داده است.
به همین ترتیب، رهبری دینی آگاه و بصیر پاکستان بهدرستی دریافت که ادعاهای غرب مبنی بر دشمنی شیعه و ایران با اهل سنت، چیزی جز ابزاری تبلیغاتی برای تفرقهافکنی در میان امت اسلامی و تضعیف اسلام نیست. واقعیت این است که امروز تنها کشوری که عملاً به یاری مردم مظلوم فلسطین شتافته و در برابر یاغیگری رژیم صهیونیستی ایستاده، جمهوری اسلامی ایران است. از همین رو، پس از حمله جنایتکارانه اسرائیل به ایران و در پی آن، تجاوز آمریکا به تأسیسات هستهای این کشور، مردم پاکستان اعم از شیعه و سنی، به رهبری علمای دینی خود، با وحدت کامل به خیابانها آمدند و با مشتهای گره کرده، این جنایاتِ زادهی نامشروع غرب را محکوم کردند. در ادامه این گزارش، به بررسی دیدگاهها و مواضع علما و رهبران مذهبی پاکستان در این زمینه خواهیم پرداخت.
اظهارات علمای شیعه پاکستان
علامه سید ساجد علی نقوی رهبر و رئیس نهضت جعفری پاکستان.
هیأتی عالی رتبه از شورای علمای شیعه پاکستان به رهبری علامه سید ساجد علی نقوی، رهبر ملت جعفری پاکستان، با رضا امیری مقدم، سفیر جمهوری اسلامی ایران در اسلام آباد دیدار کرد و حملات ایالات متحده و اسرائیل به کشور اسلامی و برادر همسایه ایران را محکوم و با مردم ایران ابراز همبستگی کرد. این هیأت شامل علامه
عارف حسین واحدی، معاون رئیس شورای مرکزی علمای شیعه پاکستان، دکتر شبیر حسن میثمی، دبیرکل شورای مرکزی، اسکندر عباس گیلانی، معاون دبیر شورای مرکزی و زاهد علی آخوند زاده، دبیر اطلاعات شورای مرکزی بود که حملات متقابل ایران را پیروزی آشکار برای ایران خواندند. علامه سید ساجد علی نقوی، ضمن تسلیت به سفیر ایران به خاطر از دست رفتن جان انسان های بیگناه در نتیجه هر دو حمله، حملات اسرائیل و حامی آن، ایالات متحده، را نقض قوانین بینالمللی و تجاوز آشکار به یک کشور مستقل خواند و دفاع و حملات متقابل موفقیت آمیز ایران را پیروزی آشکار برای ایران دانست. وی گفت که امروز انقلاب اسلامی جمهوری اسلامی ایران برای دومین بار سربلند شده است و در این آزمون، جایگاه مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله سید علی خامنه ای، مدّ ظله العالی ، به عنوان یک رهبر جهانی خردمند و فرزانه، به منصه ظهور رسید. وی گفت: این جنگ همچنین تمام تصورات غلط ما و دیگران در مورد جمهوری اسلامی ایران را از بین برده است[1]. (روزنامه نوای وقت، ۲۵ ژوئن ۲۰۲۵ء)
سناتور علامه راجا ناصر عباس، رئیس حزب وحدت مسلمین پاکستان.
ایران مانعی برای تبدیل شدن اسرائیل به «اسرائیل بزرگ» است. جنگی که ایران در حال حاضر در حال انجام است، جنگی برای تمام شرق، جنگی برای تمام آسیا، جنگی برای تمام جهان اسلام است. اگر خدایی ناکرده، این دیوار فرو بریزد، چه کسی مانع اشغال مکه و مدینه خواهد شد؟ کتابی از دنیس آوی لپکن به نام «بازگشت به مکه» وجود دارد و آن صهیونیست است، این کتاب لایق مطالعه است، آنها به مکه خواهند رفت، به مدینه خواهند رفت، به خیبر خواهند رفت. در این زمان، جهان اسلام، مسلمانان و شرق در معرض خطر بزرگی هستند و ما باید درک کنیم که این خطر چقدر بزرگ است. ما نباید در این مورد سکوت کنیم و به اظهارات توخالی محدود شویم. این جنگ همه ماست، جنگ تمام شرق، جنگ جهان اسلام و جنگ امت مسلمان است. یک اسرائیل کوچک وجود دارد که نه ستون فقرات دارد و نه عمق، این همه شجاعت را از کجا می آورد، چه کسی به آن قدرت داده است؟ آمریکا، اروپا، غرب. به همین دلیل است که آن را به اینجا، در قلب مسلمانان، آورده اند. می توانید نقشه ای بردارید و ببینید اسرائیل کجا قرار دارد؟ در قلب مسلمانان. بنابراین آن را به اینجا آورده اند تا کل این منطقه را تحت کنترل خود نگه دارند. آنها می خواهند یک اسرائیل بزرگ ایجاد کنند و تمام مسیرهای دریایی، از "باب المندب" تا "تنگه هرمز"، که ذخایر انرژی هستند را تصرف کنند و همیشه بر جهان حکومت کنند. آنها می خواهند سلطه خود را حفظ کنند، کشورها را بیشتر بشکنند، کشورهای کوچکی مانند کویت و قطر ایجاد کنند. آنها می خواهند پاکستان را بشکنند، ایران را بشکنند، عراق را بشکنند، ترکیه را بشکنند، همه را بشکنند. به همین دلیل است که این یک وضعیت خطرناک است، مسئولیت همه ماست که در برابر آن بایستیم. من در ایران زندگی کرده ام، نوزده سال در آنجا تحصیل کرده ام، جنگ را از نزدیک دیده ام. ایران شکست نمی خورد، آنها پیروان امام حسین (ع) هستند، آخرین چیزی که برای ما باقی مانده این است که کربلا را تشکیل دهیم، مانند عاشورائیان با ظلم مقابله کنیم و جان و خون خود را بدهیم، اما سر خم نکنیم[2]. (آج نیوز، ۱۸ ژوئن ۲۰۲۵ء)
علامه سید جواد نقوی، رئیس حوزه علمیه عروه الوثقی و جنبش بیداری امت مصطفی(ص) پاکستان.
راهپیمایی بزرگی توسط جنبش بیداری امت مصطفی(ص) پاکستان از مجلس پنجاب تا کنسولگری آمریکا علیه تجاوز اخیر اسرائیل به ایران، جنایات مداوم اسرائیل در غزه و توطئه ها برای منزوی کردن مقاومت اسلامی در سطح جهانی برگزار شد. علامه سید جواد نقوی، رئیس این جنبش و رئیس حوزه علمیه جامعه العروه الوثقی در لاهور ضمن توصیف ایران به عنوان نماد مقاومت امت اسلامی، گفت که در شرایط فعلی، هرگونه حمله به ایران در واقع حمله به کل امت اسلامی است[3]. وی در بیانیه دیگری گفت: حمله به ایران در حقیقت حمله نیست، بلکه آغاز نابودی اسرائیل است. رئیس جنبش امت مصطفی (ص) گفت: پس از غزه و ایران، هدف بعدی صهیونیست ها پاکستان خواهد بود. اسرائیل با کمک آمریکا به ایران حمله کرد. اگر پاکستان در کنار ایران نایستد، به یاد داشته باشید، همین جانوران فردا سعی خواهند کرد خاک پاکستان را زیر پنجه های خود لگد مال کنند. امروز ایران است، فردا شما هدف خواهید بود. وی گفت این نبرد که از سرزمین غزه آغاز شد و پایه های باطل را لرزاند، اکنون به دروازه های ایران رسیده است و باید به یاد داشته باشیم که هدف بعدی صهیونیست ها کسی جز پاکستان نیست، زیرا قدرت هسته ای پاکستان خنجری غیرقابل تحمل برای نیات شوم آنهاست. علامه تصریح کرد که حمله ای که اسرائیل به ایران انجام داد، تنها حمله نبود، بلکه توطئه ای با حمایت دستان شیطانی آمریکا انجام شد، این فقط یک حمله نیست، بلکه آغاز نابودی اسرائیل است. علامه نقوی در توضیح مبنای واقعی این مبارزه بزرگ، گفت که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بنیاد ایران نه بر پایه ملی گرایی یا تعصبات قومی، بلکه بر اساس آموزه های اصیل دین ابراهیمی (ع)، آیین محمدی (ص) و مکتب اهل بیت (ع) استوار شده است. دین محمدی (ص) حکم می کند که چه یزید زمان باشد و چه فرعون زمان و چه متحدان صهیونیستی آنها، نباید در برابرشان سر تعظیم فرود آورد، بلکه باید راه مقاومت را در پیش گرفت، حتی اگر تمام جهان ایران را رها کنند، ایران هرگز به تنهایی تسلیم قدرت های استکباری نخواهد شد[4].
علامه عارف وحیدی، عالم برجسته شیعی معاون شورای علمای شیعه پاکستان.
علامه عارف حسین واحدی، معاون رئیس شورای علمای شیعه پاکستان و شورای همبستگی ملی پاکستان، در بیانیه ای اظهارات توهین آمیز ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در مورد رهبر بزرگ و پرافتخار جهان اسلام، حضرت آیت الله امام خامنه ای، را به شدت محکوم کرد و گفت: رئیس جمهور ترامپ از بدترین شکست دولت نامشروع صهیونیستی به دست ایران عمیقاً شوکه شده است، به همین دلیل است که او هر روز از زبان بی ادبانه ای استفاده می کند که تمام نزاکت و تمدن را از دست داده است، اما این یک واقعیت است که رسانه ها و سازمان های اطلاعاتی کل جهان ظاهراً بیان میکنند که دو قدرت هسته ای در مقایسه با ایران شکست تحقیرآمیزی را متحمل شده اند. اظهارات ترامپ باعث اضطراب و بی قراری شدید در جهان اسلام شده است و این لحن او حتی برای خود مردم آمریکا نیز علامت سوال است. اظهارات مراجع عظام دینی، اضطراب جهان اسلام را آشکار می کند. ما کاملاً از اظهارات و فتوای مراجع دینی حمایت می کنیم و معتقدیم که توهین به مقام معظم رهبری به منزله دشمنی با جهان اسلام است. الحمدلله جهان اسلام در واکنش به تجاوزی که برخلاف قوانین بین المللی به ایران صورت گرفته، متحد شده و از ایران حمایت کرده است. در حال حاضر این آگاهی جهانی وجود دارد که مسلمانان با اتحاد خود توطئه های قدرت های امپریالیستی را خنثی خواهند کرد[5].
حجتالاسلام سید حسن ظفر نقوی، دبیرکل مرکزی مجمع وحدت مسلمین پاکستان
در بیانیه ای، حجتالاسلام سید حسن ظفر نقوی، دبیرکل مرکزی مجمع وحدت مسلمین پاکستان، تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران را محکوم کرد و اعلام داشت که جمهوری اسلامی ایران پایان این جنگ تحمیلی را تعیین خواهد کرد. نقوی تأکید کرد که در حالی که ایران حداکثر خویشتن داری را برای جلوگیری از درگیری به کار بست، این رژیم صهیونیستی بود که با نقض قوانین و هنجارهای بینالمللی، جنگی تمام عیار را آغاز کرد. او گفت: «این جنگ انتخاب ایران نبود، بلکه بر ملتی تحمیل شد که همواره در مسیر صلح و کرامت ایستاده است. اما اکنون این ایران است که تصمیم می گیرد چگونه و چه زمانی این جنگ به پایان برسد.» وی با ترسیم تفاوتی آشکار میان متجاوزان و جبهه مقاومت، اظهار داشت: «آنان که جنگ را آغاز کردند، اکنون در پناهگاه ها و سنگرها پنهان شده اند، ایستادگی میکنند.»
نقوی از حمایت دولت پاکستان نسبت به موضع به حق ایران تمجید کرد و آن را "شجاعانه، مسئولانه و شایسته تقدیر" خواند. همچنین از مواضع قاطع پاکستان و عربستان سعودی قدردانی نمود و سایر کشورهای اسلامی را به محکومیت صریح و قاطع تجاوز اسرائیل فراخواند. او افزود: «جمهوری اسلامی ایران هرگز خواهان جنگ نبود. اما زمانی که دشمنی رژیم صهیونیستی به اوج رسید، ایران چاره ای جز پاسخ نداشت. اکنون این ایران است — استوار بر ایمان و مقاومت — که این جنگ ناعادلانه را به سرانجام خواهد رساند. صهیونیستها و متحدان آمریکایی شان از مرگ می هراسند، در حالی که مؤمنان شهادت در راه حق را مدال افتخار می دانند.»
نقوی همچنین به چالش های داخلی اشاره کرد و نسبت به جریان های فرصت طلب داخلی که ممکن است ناآگاهانه به دشمن جرأت داده باشند، هشدار داد. او تأکید کرد: «اگر برخی جریان های فریب خورده و فرصت طلب داخلی با روایت های دشمن همراهی نمی کردند، شاید تجاوز اسرائیل از همان ابتدا قاطعانه تر دفع می شد.» او در پایان با هشدار نسبت به دورویی نهادهای بینالمللی گفت: «به محض اینکه پاسخ ایران شدت یابد، فریادهای رژیم صهیونیستی در جهان طنین انداز خواهد شد و آمریکا و متحدانش به سوی شورای امنیت سازمان ملل خواهند شتافت تا برای رژیمی که خود قوانین بینالمللی را لگد مال کرده، حمایت جلب کنند. و بار دیگر، جهان شاهد استانداردهای دوگانه این نظم به اصطلاح بینالمللی خواهد بود.»[6]
حجتالاسلام شبیر حسن میثمی، دبیرکل شورای علمای شیعه پاکستان
حجتالاسلام شبیر حسن میثمی، دبیرکل شورای علمای شیعه پاکستان، حملات اخیر رژیم صهیونیستی به ایران را به شدت محکوم کرد و آن را نمونه ای آشکار از تجاوز و نقض فاحش قوانین بینالمللی دانست. وی تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران حق مسلم دارد تا پاسخ قاطع ای به این اقدامات بدهد. به گزارش خبرگزاری حوزه، حجتالاسلام دکتر شبیر میثمی در گفت و گویی اختصاصی، حملات صبح گاهی رژیم صهیونیستی به خاک ایران را دکتر میثمی ضمن تأکید بر حق مشروع ایران در دفاع از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی خود، تصریح کرد: «تهران حق دارد به هرگونه تهدید یا اقدام خصمانه، پاسخی درخور و مقتضی ارائه دهد.» وی گفت: «جهان به خوبی آگاه است که این تجاوزات با حمایت کامل دولت آمریکا انجام گرفته است.» دکتر میثمی همچنین قطعنامه اخیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی علیه برنامه هسته ای ایران را به چراغ سبز برای تشدید اقدامات خصمانه رژیم صهیونیستی تعبیر کرد و هشدار داد: «این اقدامات نه تنها ثبات منطقه خاورمیانه را تهدید می کند، بلکه صلح جهانی را نیز در معرض خطر قرار داده است.
وی با اشاره به تنش های فزاینده منطقه ای افزود: «با توجه به همکاری آشکار میان افراط گرایان صهیونیست و عناصر تندروی هندو، ضروری است که تمامی کشورهای اسلامی، از جمله پاکستان، گام هایی قاطع در برابر تجاوزات فزاینده رژیم اسرائیل بردارند.» حجتالاسلام میثمی با تمجید از رهبری جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: «رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره با درایت و خویشتن داری در برابر تحریکات دشمنان عمل کرده اند. در عین حال، پیشرفت های فناورانه و تقویت توان دفاعی ایران، اقدامی ضروری و مبتنی بر منافع ملی این کشور است.»
وی در پایان با صدور هشداری قاطع بیان کرد: «رژیم صهیونیستی از تمامی خطوط قرمز عبور کرده است. شیران حیدر کرار (علیه السلام) به میدان آمده اند. جهان به زودی شاهد پاسخ کوبنده، قاطع و فراموش نشدنی ایران خواهد بود.»[7]
آیت الله حافظ سید ریاض حسین نجفی، رئیس هیأت حوزوی "وفاق المدارس الشیعه پاکستان"
آیت الله حافظ سید ریاض حسین نجفی، رئیس وفاق المدارس الشیعه پاکستان، در بیانیه ای رسمی از فتوای صادره توسط دو مرجع تقلید برجسته، آیت الله ناصر مکارم شیرازی و آیت الله حسین نوری همدانی، حمایت کرد. این فتوا در واکنش به اظهارات توهین آمیز رئیس جمهور وقت آمریکا، دونالد ترامپ، علیه رهبر معظم انقلاب اسلامی، آیت الله العظمی سید علی خامنهای صادر شده اند. در این فتوا، ترامپ به عنوان دشمن اسلام معرفی شده و تأکید گردیده است که بر همه مسلمانان واجب است علیه چنین شخصی اعتراض کنند.
آیت الله ریاض نجفی در ادامه سخنان خود بیان داشتند: «رهبر معظم انقلاب اسلامی، آیت الله خامنهای، نه تنها مرجع تقلید، بلکه رهبر کل مسلمانان هستند و هرگونه اهانت یا زبان تحقیرآمیز علیه ایشان به هیچ وجه قابل قبول نیست.» وی افزود: «دونالد ترامپ باید به عنوان محارب با اسلام شناخته شود و هر فردی که در راه مقابله با چنین دشمنی گام بردارد و در این مسیر متحمل خسارت شود، از منظر اسلامی در زمره مجاهد فی سبیل الله محسوب خواهد شد.»[8]
علامه انور علی نجفی، رئیس حوزه علمیه جامعه الکوثر در اسلام آباد
پس از اشغال غاصبانه قبله اول جهان اسلام، اکنون هیولای توسعه طلبی صهیونیستی نه تنها در غزه، با گرسنگی دادن به کودکان، مردان ناتوان و بی دفاع، و زنان بی پناه و آواره را یکی یکی به کام مرگ می فرستد، بلکه با نهایت وقاحت و بی اعتنایی به تمام قوانین بینالمللی و منشور سازمان ملل، حمله ای بزدلانه علیه جمهوری اسلامی ایران انجام داده است؛ حمله ای که تاکنون منجر به شهادت و زخمی شدن ده ها تن از مردم بیگناه شده است. ما با قاطعیت تمام، تجاوز صهیونیستی علیه کشور اسلامی جمهوری اسلامی ایران را محکوم می کنیم و از تمامی ملت های جهان، به ویژه سازمان ملل، خواستار مهار و توقف تجاوزگری های رژیم صهیونیستی هستیم. از درگاه خداوند متعال مسئلت داریم که سرزمین ایران را به برکت حضرت امام رضا (علیه السلام) و حضرت بی بی معصومه (سلام الله علیها) از هرگونه اقدام ناپاک صهیونیستی محفوظ بدارد و خواری و ذلت اسرائیل را به پیروزی و نصرت جبهه حق در برابر کفر جهانی بدل سازد. آمین.[9]
علامه امین شهیدی، رئیس سازمان "امتِ واحده" در پاکستان
علامه امین شهیدی، رئیس امتِ واحده پاکستان، در واکنش به جنگ تحمیلی اسرائیل و آمریکا علیه ایران و اظهارات رئیس جمهور وقت آمریکا، دونالد ترامپ، اظهار داشت: تهدید به ترور رهبر بزرگ جهان اسلام، آیت الله العظمی سید علی خامنهای، از سوی دونالد ترامپ، پس از شکست ذلت بار اسرائیل، آمریکا و اروپا به دست ایران، موجب رنجش و جریحه دار شدن احساسات میلیون ها انسان در سراسر جهان شده است. وی افزود: ساکنان خانه های شیشه ای شاید ویتنام و لبنان را فراموش کرده اند، اما باید بدانند که تهدید رهبری امت اسلام می تواند نتایج بسیار خطرناکی به همراه داشته باشد. سخنان نه سنجیده و غیر مسئولانه سران آمریکا و رژیم صهیونیستی، کل منطقه را به سوی یک جنگ فراگیر سوق میدهد. گرچه دین اسلام ما را به صبر و بردباری دعوت می کند، اما در پرتو تعالیم اسلامی، پاسخ قاطع و دندان شکن به اهانت ها و تهدید ها نیز وظیفه ای اجتناب ناپذیر است.
علامه شهیدی همچنین تأکید کرد: آمریکا باید از گذشته درس بگیرد و از گرفتار شدن در بحران های جدید خودداری کند. در صورت تکرار اقدامات خصمانه، امت اسلام دیگر سکوت نخواهد کرد. در چنین صورتی، منافع آمریکا و غرب از آسیا تا آفریقا در امان نخواهد ماند، و نیروهای مقاومت بی درنگ دست به اقدامات عملی خواهند زد. این روند ممکن است جهان را وارد جنگی جدید و خطرناک کند.
در پایان، وی از مسئولان و تصمیم گیرندگان آمریکایی خواست که چنین حاکم نا لایقی را از سخنان نه سنجیده و تحریک آمیز باز دارند، چراکه اقدامات غیرمنطقی ترامپ نه تنها برای خود آمریکا، بلکه برای کشورهای دوست آن نیز قابل تحمل نخواهد بود. کشورهای غربی با روح واقعی تعالیم اسلامی و قرآنی ناآشنا هستند؛ تعالیمی که در آن، هم جان دادن در راه حق و هم گرفتن جان دشمن، به عنوان اقدامی مقدس و والا شناخته می شود. واقعه کربلا، که پس از گذشت ۱۴۰۰ سال همچنان دل های مسلمانان را به تپش وا داشته، گواه زنده و جاودانه این حقیقت است.[10]
تحلیل کارشناسی
تحلیلگران معتقدند همه احزاب و گروهای سیاسی و مذهبی شیعی پاکستان در این ساعت مشکل در کنار مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران بودند و همبستگی کامل خود را ابراز کردند، حتی بسیاری از جوانان این ملت آمادگی داشتند که اگر دولتهای پاکستان و ایران اجازه دهند، در این جنگ حضور یافته و جان خود را برای دین اسلام فدا کنند.
منابع:
[4] https://www.islamtimes.com/ur/news/1214633/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D8%B1-%DB%81%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7-%D8%AD%D9%85%D9%84%DB%81-%D9%86%DB%81%DB%8C%DA%BA-%D8%A8%D9%84%DA%A9%DB%81-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84-%DA%A9%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AF%DB%8C-%DA%A9%D8%A7-%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2-%DB%81%DB%92-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%81-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF-%D9%86%D9%82%D9%88%DB%8C
[6] https://cica.ismc.ir/en/news-en/pakistani-islamic-leader-iran-will-end-the-war-israel-illegally-started/
[7] https://en.hawzahnews.com/news/371256/SG-of-Pakistan-s-Shia-Ulema-Condemns-Israeli-Attack-on-Iran-as
نظر شما