ورائیچ نوشت: به عنوان یک دانش آموز فروتن تاریخ، گفتن این نکته خالی از لطف نیست که در طول تاریخ پاکستان، پس از هر دیدار یکی از رهبران ارشد این کشور، اعم از روسا، نخست وزیران یا فرماندهان ارتش پاکستان با رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، تغییرات شگرفی در سیاست داخلی و خارجی کشور پاکستان پدید آمده است. لیاقت علی خان، نخست وزیر سابق و شهید پاکستان در سال ۱۹۵۰ میلادی به عنوان اولین نخست وزیر پاکستان به آمریکا سفر کرد و با هری ترومن، رئیس‌جمهور وقت دیدار نمود. پس از این ملاقات، پاکستان وارد اردوگاه غرب شد و شوروی با آن به مخالفت پرداخت. پاکستان از کمک های مالی و حمایت سیاسی آمریکا بهره مند شد و لیاقت علی خان به عنوان نخستین رهبر قدرتمند داخلی مطرح شد. در سال ۱۹۵۳ میلادی، غلام محمد، خادم ملت و فرماندار سابق کل پاکستان با آیزنهاور، رئیس‌جمهور آمریکا دیدار کرد. در سال ۱۹۵۴ میلادی، غلام محمد مجلس پاکستان را منحل کرد و در همان سال، نظریه معروفی بنام «ضرورت» از سوی قاضی منیر مطرح شد تا این اقدام را مشروع جلوه دهد. در همین سال پاکستان به پیمان نظامی سیتو به رهبری آمریکا پیوست و غرب پاکستان به صورت یک واحد در آمد تا اکثریت شرق پاکستان تضعیف شود. حسین شهید سهروردی نیز به آمریکا سفر کرد، اما دستاورد قابل توجهی نداشت. سپس ژنرال ایوب خان در سال های ۱۹۶۱، ۱۹۶۲ و ۱۹۶۵ میلادی با رؤسای جمهور آمریکا از جمله، آیزنهاور و جانسون دیدار مهم انجام داد. او پیش از اجرای کودتای نظامی سال ۱۹۵۸ء در ارتباط دائم با وزارت خارجه آمریکا و پنتاگون بود. ایوب خان نظام پارلمانی را کنار گذاشت، قانون اساسی ۱۹۵۶ء که میان نخبگان دو بخش پاکستان به تصویب رسیده بود را لغو کرد. در دوران او جنگ هند و پاکستان رخ داد، سیاست تضعیف شد، اما خود او ده سال با اقتدار کامل حکومت کرد. در سال ۱۹۷۰ء یحیی‌خان با نیکسون رئیس جمهور آمریکا دیدار کرد. در همان زمان، هنری کیسینجر از طریق پاکستان به صورت مخفیانه به چین سفر کرد و بدین ترتیب، روابط دیپلماتیک آمریکا و چین برقرار شد. یحیی خان انتخابات ۱۹۷۰ ء را برگزار کرد، اما در انتقال قدرت تعلل ورزید، زیرا می خواست خود در مقام ریاست جمهوری باقی بماند، حتی اگر نخست وزیر پاکستان فرد دیگری باشد. در نهایت، جنگ ۱۹۷۱ ء درگرفت، پاکستان تجزیه شد و بنگلادش پدید آمد.
از دید تاریخی، دیده می شود که ذوالفقار علی بوتو در سال های ۱۹۷۳ و ۱۹۷۵ میلادی با نیکسون رئیس جمهور آمریکا دیدار کرد، اما بر سر موضوع بمب اتمی اختلافات شدیدی پیش آمد. پس از آن که کیسینجر در سخنرانی ای تهدید آمیز در اقامتگاه فرماندار در لاهور سخن گفت، بوتو با شجاعت به او پاسخ داد و گفت که مرگ شرافتمندانه را ترجیح می دهد، اما در سال ۱۹۷۷ء جنبش « نظام مصطفی(ص) » آغاز شد و بوتو زندانی گردید. ژنرال ضیاء الحق در سال های ۱۹۸۰، ۱۹۸۲ و ۱۹۸۵ء سه بار به آمریکا سفر کرد و با ریگان رئیس جمهور آمریکا دیدار نمود. لازم به ذکر است که ضیاء الحق پیش از این دیدارها، بوتو را اعدام کرده و بذر بی ثباتی دائمی را در کشور کاشته بود. با حمایت آمریکا، جنگ افغانستان در سال ۱۹۷۹ ء آغاز شد. در داخل کشور، ضیاء الحق بیش از پیش قدرتمند شد و با استفاده از سرکوب، حزب مردم را تضعیف نمود. انتخابات غیرحزبی سال ۱۹۸۵ء پاکستان را به سمت تقسیم بندی های قومی و فرقه ای سوق داد و زمینه ساز فساد ساختاری در سیاست شد. به عنوان متحد آمریکا، ضیاء الحق یازده سال بر کشور حکومت کرد، اما او در قبال آمریکا بازی دوگانه ای آغاز کرد.
در این میان، محمد خان جونیجو نخست وزیر وقت پاکستان ، که ضیاء او را منصوب کرده بود، در سال ۱۹۸۶ء با رئیس‌جمهور ریگان دیدار کرد. او سپس حکومت نظامی را لغو نمود و بر خلاف خواسته ضیاء، معاهده ژنو را امضا کرد. در سال ۱۹۸۷ء بی نظیر بوتو به پاکستان بازگشت و فضای سیاسی تغییر کرد. بی‌نظیر بوتو پس از انتخابات ۱۹۸۸ء در سال ۱۹۸۹ء به آمریکا سفر کرد، با جورج بوش رئیس‌جمهور آمریکا دیدار نمود و افتخار سخنرانی در جلسه مشترک کنگره را یافت. هرچند روابط شخصی خوبی با رئیس‌جمهور آمریکا داشت، اما نتوانست با ساختار پنهان سیاست خارجی آمریکا کنار بیاید و پس از ۱۸ ماه از قدرت کنار گذاشته شد. در سال ۱۹۹۴ء رئیس‌جمهور فاروق لغاری با بیل کلینتون دیدار کرد و بعداً در مقابل رهبر خود، بی نظیر ایستاد و بار دیگر او را از قدرت برکنار کرد. نواز شریف نخست وزیر سابق پاکستان در سال های ۱۹۹۷، ۱۹۹۸ و ۱۹۹۹ ء سه بار با بیل کلینتون دیدار کرد. پس از دیدار، کارزار ضد طالبان را آغاز نمود. پس از برکناری از قدرت، کلینتون در تبعید او به عربستان نقش داشت. ژنرال پرویز مشرف پنج بار به آمریکا سفر کرد و دوست جرج بوش رئیس‌جمهور سابق آمریکا شد. او احزاب سیاسی را تضعیف کرد، حزب خود را ساخت و در جنگ آمریکا علیه القاعده و طالبان در افغانستان مشارکت کرد. آصف علی زرداری، یوسف رضا گیلانی و شوکت عزیز نیز به آمریکا سفر کردند، اما دستاورد بزرگی نداشتند. عمران خان نخست وزیر پاکستان در جولای ۲۰۱۹ء با ترامپ دیدار کرد. اگرچه دیدار وی بسیار برجسته شد، ولی نتیجه ملموسی در پی نداشت، اما دیدار ژنرال عاصم منیر، فیلد مارشال کنونی پاکستان با رئیس‌جمهور ترامپ، همه را شگفت زده کرد. پیش از آن، ژنرال کیانی نیز با رئیس‌جمهور آمریکا دیدار کرده بود، اما این دیداری صرفاً رسمی و تشریفاتی بود. این بار، ژنرال منیر به ناهار رسمی در کاخ سفید دعوت شد، که بسیار غیر معمولی است. در این ضیافت، مشاور امنیتی، رئیس اطلاعات ارتش (آی‌اس‌آی) ژنرال عاصم ملک و محسن نقوی وزیر کشور پاکستان نیز حضور داشتند. با این حال، هیچ عکس یا ویدیویی از این دیدار از سوی هیچ یک از دو کشور منتشر نشد. من غیب گو نیستم، اما اگر از گذشته بیاموزیم که هر دیدار مهم بین مقامات عالی پاکستان و آمریکا پیامد هایی داشته، اکنون نیز می توان به روشنی دید که اتفاقات جدیدی در راه است. نخستین نتیجه این دیدار، ازسرگیری کمک های مالی USAID است. نخستین تأثیر این سفر بر سیاست داخلی پاکستان دیده شده: زندانی شماره ۸۰۴ از زندان ایالتی ادیاله پنجاب به زندان فدرالی جدید اسلام آباد منتقل می شود. این زندان در مراحل پایانی ساخت قرار دارد و منتظر میهمان جدید خود است، چرا که تحت نظارت وزارت کشور قرار دارد.
تأثیر فوری دیگری این ملاقات بر موقعیت دیپلماتیک پاکستان مشهود است. پاکستان اکنون در تحرکات دیپلماتیک میان ایران، افغانستان، عربستان سعودی و امارات عربی نقش کلیدی دارد. به نظر می رسد توافقنامه ابراهیم در آستانه فروپاشی است و تلاشی برای یافتن جایگزینی مناسب تر در جریان است. نقش پاکستان در عدم سقوط حکومت ایران بسیار مؤثر بوده و ایران نیز این نقش را تحسین کرده است. ترامپ رئیس جمهور آمریکا اکنون یک متحد مسلمان و قدرتمند به صورت پاکستان دست یافته و جایگاه پاکستان در مقابل هند ارتقا یافته است. گمان می رود فعالیت های پشت پرده در حال آماده سازی زمینه برای سفر رئیس‌جمهور ترامپ به پاکستان است. خیلی چیزها تغییر کرده و خیلی چیزها در آستانه تغییرند. متوجه به این موضع باشید، تحلیل ها بعداً خواهند آمد. [1]
منبع:
نظر شما