پاکستان مدت‌ هاست که قربانی تروریسم و افراط‌گرایی است. بیشتر حوادث تروریستی متعلق به تروریسم مذهبی و تعدادی متعلق به تعصبات زبان، قبایلی و منطقه ای رخ می دهند. دشمنان اسلام و پاکستان توسط اعمال خود برای فروپاشی این کشور سعی و تلاش می کنند. آن ها از یک سو خود را  گروهای مذهبی جلوه داده و فعالیت های تروریستی را انجام می دهند و از سوی دیگر با شعله ور کردن تعصبات مذهبی، زبانی، قبایلی و منطقه ای تروریسم را ترویج می دهند. در حالیکه بسیاری از مردم جهان معتقدند که تروریسم هیچ دینی ندارد و این کاملاً درست است، زیرا اگر ادیان جهان را مطالعه کنیم، هیچ دینی تروریسم را آموزش نمی‌دهد، همه ادیان جهان صلح، عشق، برادری و مدارا را آموزش داده‌ اند.

     بنابراین، نسبت دادن تروریسم به هر دینی کاملاً اشتباه است، اما این حقیقت است که تروریست ها به عنوان دست نشانده های دشمنان دین اسلام و در کسوت مسلمانی فعالیت های تروریستی را انجام می دهند و این در راستای اهداف فرآیند اسلام هراسی پیش می رود و از چند سال اخیر افراط گرایی و تروریسم در پاکستان به اوج رسیده است.

      در خصوص تاریخچه افراط گرایی و تروریسم در این کشور باید گفت نظرات مختلفی در مورد فرقه‌گرایی و تروریسم در پاکستان اظهار شده است. برخی معتقدند اوضاع پاکستان پس از دخالت ‌های خارجی بدتر شده، در حالی که دیگران بر افراط‌گرایی و وقایع تاریخی تأکید دارند و معتقدند که پس از خروج بریتانیایی ‌ها و تقسیم شبه قاره هند، اوضاع بین شیعه و سنی در پاکستان چندان خوب نبوده است. تنش‌ ها در مناسبت ‌های مذهبی مانند عاشورا و اربعین مشهود است. پاکستان به ‌طور کلی کشوری فرقه‌گرا نیست و تنفر بین فرقه ‌ها وجود ندارد، اما شورش‌ های محدود در چند شهر به علت تحولات فرقه‌ ای و استفاده از پاکستان به عنوان میدان نبرد رخ داده است.

      برخی از چهره ‌های اسلامی شبه قاره که رهبران پاکستان پس از سال ۱۹۴۷ میلادی به عنوان الگو در نظر گرفتند، نه تنها ضد هندو، بلکه ضد شیعه نیز بودند، لذا افرادی که از تفکر فرقه ‌ای حمایت می‌کردند، در سطح ملی در پاکستان پذیرفته ‌شدند.

      از سوی دیگر پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1979میلادی هم منجر به این شد که پیرو دخالت کشورهای عربی موضوع افراط گرایی در پاکستان افزایش یابد. به طوری که کشورهای عربی، گروه‌های ضد انقلاب اسلامی را تقویت کردند. کشورهای عربی و غربی به دلیل ترس از گسترش انقلاب اسلامی به پاکستان، از گروه‌ های افراطی ضد شیعی از جمله، سازمان ‌های مذهبی تروریستی در پاکستان شامل تحریک طالبان پاکستان، لشکر طیبه، جیش محمد، سپاه صحابه پاکستان و جماعت الدعوه که این گروه‌ها عمدتاً خود را پیرو فرقه اهل سنت دیوبندی معرفی کرده و در فعالیت ‌های تروریستی فعال ‌اند، همچنین تحریک طالبان پاکستان که به ‌دلیل درگیری‌ های اخیر دولت افغانستان با پاکستان، فعالیت‌ هایش را افزایش داده است. همچنین لشکر طیبه و جیش محمد نیز همانند سپاه صحابه به عنوان دشمنان مسلمانان شیعه شناخته شده ‌اند و تمامی این سازمان‌ ها، با وجود قانون اساسی پاکستان که مطابق به شریعت اسلامی و نظام مصطفوی (ص) است و نیاز به اجرای کامل در سطح ملی دارد، خواستار اجرای نظام خلافت صحابه تحت عنوان «شریعت اسلامی» در پاکستان هستند. این در حالی است که اقدامات‌ شان به بی‌ثباتی و ناامنی در کشور و زندگی شهروندان آسیب می ‌زند.

      لشکر جهنگوی یک گروه تروریستی وابسته به سپاه صحابه است که به  قتل و کشتار شیعه و سنی بریلوی در پاکستان می‌ پردازد و داعش، سازمان افراطی سلفی، به عنوان دولت اسلامی شناخته می‌ شوند. داعش خراسان نیز شاخه‌ ای از این گروههاست که در افغانستان نیز فعال است. این سازمان ‌ها به ادعای برخی با حمایت کشورهای فرا منطقه ای فعالیت می‌کنند و  در نتیجه جماعت شیعه و سنی پاکستان تا حدودی فهمیده اند که انقلاب اسلامی هرگز برای پاکستان تهدیدی نبوده و نخواهد بود.

       تلاش‌هایی توسط کشورهای عربی و غربی برای جلوگیری از افزایش ایران دوستی با گسترش اختلافات مذهبی صورت گرفت و دشمنان اسلام از جمله آژانس های جاسوسی هند و کشورهای حامی تروریست از این فرصت استفاده کرده و تروریسم را افزایش دادند.

       اکنون در بلوچستان پاکستان، هشت گروه شبه ‌نظامی از جمله، ارتش آزادیبخش بلوچستان (BLA) و جبهه آزادیبخش بلوچستان (BLF) بزرگ‌ترین گروه ‌های تروریستی با حمایت آژانس‌های جاسوسی هند، بر اساس زبان و قبایل، تروریسم را ترویج می‌کنند و حملات علیه مردم پنجاب، شیعیان قوم هزاره و زائران را انجام می‌ دهند.

       با توجه افزایش حوادث افراط گرایی و تروریسم در پاکستان نیروهای مسلح یا سازمان ‌های امنیتی این کشور دائماً در تلاش برای جلوگیری از افراط گرایی و تروریسم هستند، اما به دلیل فقدان اختیارات این سازمان ‌های امنیتی برای بازداشت بازجویی در قوانین کشور و همچنین به دلیل فقدان شواهد کافی در دادگاه‌ ها، آزادی این تروریست‌ ها از دادگاه ‌ها و فعال شدن مجدد آنها چالش بزرگی برای سازمان ‌های امنیتی این کشور به شمار می آید.

       همسو با این رویکرد سازمان ‌های امنیتی پاکستان مجبورند افراد درگیر در چنین فعالیت ‌های غیرقانونی را که در قالب فرآیند «ناپدید شدن اجباری» قرار می دهند و به صورت فرا قانونی آنان را بازداشت می کنند. از سوی دیگر، بستان ناپدید شدگان و همچنین سازمان ‌های حقوق بشری همواره معترض به این قضیه بوده اند.

      مانع اصلی اعطای این اختیارات به سازمان ‌های امنیتی از طریق تغییر در قوانین کشور، نگرانی برخی از سیاستمداران به شمار می آید، زیرا کشوری که مدت ‌هاست گرفتار تروریسم و افراط ‌گرایی است، از بی ‌ثباتی سیاسی نیز رنج می‌ برد و در چنین شرایطی این ترس وجود دارد که تصویب چنین قوانینی می تواند به عنوان سلاح سیاسی توسط دولت ‌ها یا سازمان ‌های امنیتی علیه مخالفان سیاسی یا مذهبی استفاده شود. بنابر این نگرانی های ذکر شده ممکن است هنوز در بدنه ی تصمیم گیری کشور پاکستان وجود دارد، اما برخی از سیاستمداران در مسیر حل این مشکل گام برداشته اند.

      نتیجه تلاش های مذکور این بود که پارلمان تغییراتی در قوانین کشور تصویب کرد[1] که به سازمان‌ های امنیتی قدرت ‌دهد چنین افرادی را برای بازجویی تا سه ماه بازداشت کنند که این مصوبه اعتراض برخی از گروهای مذهبی و احزاب سیاسی نیز در بر داشته است زیرا در پاکستان قوانین وضع می‌شوند، اما در بیشتر موارد یا اجرا نمی ‌شوند یا از آن قوانین برای اهداف شخصی استفاده می ‌شود. اگرچه تا به امروز هیچ گروه شیعه ‌ای در تاریخ پاکستان در اقدامات تروریستی دست نداشته است، اما گاهی اوقات برخی از مسئولین متعصب این سازمان‌ های امنیتی، به دستور اربابان خارجی خود، شیعیان را تحت فشار قرار می دهند و آنان را در فرآیند دستگیری یا ناپدیدی فرا قانونی قرار می دهند، به همین دلیل برخی از احزاب شیعی در خصوص سوء استفاده این قانون نگرانی عمیقی دارند، همچنین افرادی که عقاید مشابهی با گروه‌ های تروریستی دارند نیز نسبت به قربانی شدن این قانون نگرانی دارند، اما اکثر مردم واکنش‌های متفاوتی به این قانون نشان دادند و آن را اقدامی ضروری و مطلوب برای بقای پاکستان خواندند، اما از صاحبان قدرت خواستند که از آن به درستی استفاده کنند و گفتند که تاریخ گواه این واقعیت است که هر زمان دولتی سعی می‌کند از قدرت خود برای اهداف شخصی خود استفاده کند، مردم شورش می‌کنند و نتایج آن منجر به نابودی کشورها می ‌شود، لذا اطمینان حاصل کنید که این قانون به دلیل اختلاف نظر علیه هیچ کس اعمال نمی ‌شود.

       اکنون با تصویب قانون جدید مبارزه با تروریسم پاکستان، محتوای این قانون جدید منتشر شده است که طبق آن:

اوّل) این قانون به مدت ۳ سال لازم ‌الاجرا خواهد بود و در طی آن هر مظنونی می‌تواند به مدت ۳ ماه بازداشت شود. طبق این لایحه، بند یک از بخش ۱۱۴E اصلاح شده است.

دوّم) طبق این قانون اصلاح شده نیروهای مسلح یا نیروهای مسلح غیرنظامی مجاز خواهند بود هر شخصی را در بازداشت حفاظتی نگه دارند، هر شخصی که در امنیت ملی، دفاع، صلح و نظم، آدم‌ربایی برای باج‌گیری و قتل هدفمند دخیل باشد، می‌تواند بازداشت شود.

سوّم) طبق متن این قانون، مدت بازداشت شخصی که در جرایم فوق دخیل است، طبق ماده ۱۰ قابل تمدید است و یک تیم تحقیقاتی مشترک، فرد بازداشت شده را بررسی خواهد کرد.

چهارم) طبق متن، تیم تحقیقاتی مربوطه متشکل از افسران پلیس درجه سرپرست پلیس (Superintendent of Police)، سازمان‌های اطلاعاتی، نیروهای مسلح غیرنظامی، نیروهای مسلح و سایر سازمان‌های اجرای قانون خواهد بود. هیچ شخصی را نمی‌توان بدون شواهد محکم بازداشت کرد[2].

       با توجه به مسائل فوق و تصویب این قانون در حال حاضر تحلیلگران معتقدند که:

• بر اساس گزارش ۲۰۲۴ میلادی از سال ۱۹۸۰ تا ۱۰ می ۲۰۲۴ میلادی در مجموع ۱۶۳۵ مورد ناپدید شدن اجباری از پاکستان به گروه کاری سازمان ملل گزارش شده است. طبق داده ‌های سازمان ملل، پاکستان از نظر موارد ناپدید شدن اجباری در منطقه جنوب آسیا رتبه دوم را دارد[3].
• نگرانی‌های برخی از کشورها در مورد صدور انقلاب اسلامی از ایران به پاکستان تفکر منفی بوده که بر اساس آن علیه شیعیان صف‌آرایی شد. وگرنه تا به امروز حتی یک موردی گزارش نشده است که شیعیان در افراط گرایی یا تروریسم دست داشته باشند، در حالی که همه گروه‌ های تروریستی سلفی و دیوبندی هستند. ایران نظرات شیعی را به مردم هیچ کشوری مسلمان مسلط نکرده است که شاهد عمده آن فلسطین و یمن هستند که ایران گروه های سنی را در دفاع اسلام و در مقابل دشمنان اسلام، از جمله رژیم اشغالگر و تروریست صهیونیستی حمایت می کند و به امت اسلامی برای وحدت اسلامی تاکید می کند.

       منابع