سازمان کشورهای تُرک (OTS) امنیت و اقتصاد دنیای تُرک را تقویت می‌کند
اجلاس سران سازمان کشورهای تُرک که با حضور قاسم جومارت توقایف ، رئیس‌جمهور قزاقستان، در آذربایجان برگزار شد، سهم مهمی در زیربنای امنیت منطقه‌ای و توسعه اقتصادی داشت.
امنیت در یک بستر گسترده
در این اجلاس، رؤسای کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک – قزاقستان، آذربایجان، ترکیه، ازبکستان و قرقیزستان – شرکت کردند. نمایندگان کشورهای ناظر و دبیرکل سازمان، «پنجگانه» تُرک را تکمیل می‌کردند. این نشست در مرکز کنگره گابالا برگزار شد و با خوش‌آمدگویی‌های سنتی و عکس یادگاری آغاز شد.
گابالا پیش‌تر در سال ۲۰۱۳ نیز میزبان اجلاس سران سازمان کشورهای تُرک بود. این شهر در دامنه کوه‌های قفقاز بزرگ به دلیل تاریخ خود قابل توجه است و به‌حق با حدود دو هزار سال قدمت، یکی از قدیمی‌ترین شهرهای آذربایجان به شمار می‌رود.
از نظر تاریخی، دنیای تُرک فضایی با پویایی و انرژی بالا بوده است. با جذب فرهنگ‌ها و ارزش‌های مختلف، همواره نقش پلی بین شرق و غرب را ایفا کرده است و امروز نیز به این کار ادامه می‌دهد.
رئیس‌جمهور قاسم جومارت توقایف در سخنرانی خود در اجلاس اظهار داشت: «همواره تأکید کرده‌ایم که تاریخ تُرک‌ها به ریشه‌های مشترک بازمی‌گردد و ملت‌ها دارای یک خاستگاه واحد هستند که قدمت آن به اعماق قرون می‌رسد. همه این‌ها به‌مثابه ستون طلایی برادری و انسجام ابدی ملت‌های ماست. اخیراً، کشورهای ما "روز همکاری دولت‌های تُرک" را جشن گرفتند. این جشن پرمعنا نماد تقویت وحدت ملت‌های تُرک است. امروز این سازمان به ساختاری با نفوذ و معتبر تبدیل شده است که ملت‌های تُرک دوست را متحد می‌کند.»
موضوع دوازدهمین اجلاس سران، «صلح و امنیت منطقه‌ای» بود. این موضوع مکمل بحث‌هایی است که در جریان هشتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک در اواخر سپتامبر مطرح شد.
رئیس دولت قزاقستان در سخنرانی خود در گابالا تصریح کرد که سیستم امنیتی جهانی دوره دشواری را پشت سر می‌گذارد. درگیری‌ها و چالش‌ها، و تناقضات ژئوپلیتیک به روندی منفی تبدیل شده‌اند که تهدیدی برای همه کشورهاست.
قاسم جومارت توقایف گفت: «در این زمان بی‌ثبات، می‌خواهم به ویژه بر امضای اخیر اعلامیه روابط صلح‌آمیز بین آذربایجان و ارمنستان تأکید کنم. این سند تاریخی به مناقشه‌ای که بیش از ۳۰ سال حل نشده باقی مانده بود، پایان داد و مبنایی برای تقویت ثبات و رشد اقتصادی در این منطقه ایجاد کرد. وضعیت ژئوپلیتیک کنونی جهان بسیار پیچیده است، بنابراین کشورهای تُرک باید در راستای منافع مشترک با یکدیگر همکاری کنند.»
در اینجا باید گفت که سازمان کشورهای تُرک در مسیر توسعه خود، حوزه تعامل را گسترش می‌دهد و همکاری را نه تنها بر اساس هویت مشترک، بلکه در راستای منافع عملی اقتصادی و ژئوپلیتیک نیز پیش می‌برد. در اجلاس، تصمیم به توسعه فرمت جدید «OTS+» اتخاذ شد.
قاسم جومارت توقایف تأکید کرد: «بسیاری از کشورها به فعالیت سازمان ما ابراز علاقه می‌کنند. قزاقستان از ایده ایجاد فرمت "سازمان کشورهای تُرک‌زبان +" حمایت می‌کند که وظیفه اصلی آن، گسترش بیشتر همکاری ما خواهد بود. این ابتکار مسلماً برای ارتقای بیشتر اعتبار بین‌المللی سازمان کشورهای تُرک طراحی شده است.»
سازمان کشورهای تُرک در حال تبدیل شدن به یک بستر ارتباطی مؤثر بین شرق و غرب، شمال و جنوب است. حتی در داخل سازمان، منافع اعضا در طیف نسبتاً رنگارنگی ارائه شده است: از عضویت در ناتو تا سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO)، و از سازمان همکاری اقتصادی دریای سیاه تا اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU)، سازمان همکاری شانگهای (SCO) و کنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادسازی در آسیا (CICA).
اتحادیه‌های یکپارچه‌ساز یکدیگر را تکمیل و تقویت می‌کنند. به ویژه، رئیس‌جمهور به نقش و پتانسیل منحصربه‌فرد CICA در تقویت ثبات، امنیت و صلح در حوزه دولت‌های تُرک اشاره کرد.
رئیس دولت اظهار داشت: «من صمیمانه‌ترین قدردانی خود را از طرف آذربایجان و همچنین همه کشورهای تُرک به خاطر حمایت از روند تبدیل CICA به یک سازمان بین‌المللی تمام‌عیار ابراز می‌کنم. دولت‌های تُرک یک هدف مشترک را دنبال می‌کنند - تقویت امنیت و مقابله با چالش‌های مختلف از جمله تروریسم، و ما در این زمینه همکاری موفقی داریم. به طور مداوم به اجرای ابتکارات برای حفظ امنیت جهانی کمک می‌کنیم. با این حال، نباید به دستاوردهای کنونی اکتفا کنیم.»
در شرایطی که چالش‌ها مرز نمی‌شناسند، رئیس‌جمهور همچنین بر اهمیت پاسخ مشترک به تهدیدات دیجیتالی تأکید کرد و پیشنهاد ایجاد شورای امنیت سایبری در چارچوب سازمان را ارائه داد.
همان‌طور که می‌بینیم، سازمان کشورهای تُرک در حال تبدیل شدن به یکی از مراکز دنیای چندقطبی است و توازن و ثبات منطقه‌ای را در مرزهای پیرامونی شکل می‌دهد. و در جایی که ثبات وجود دارد، اقتصاد به طور مؤثر توسعه می‌یابد.
آزامات بایگالیف کارشناس علوم سیاسی و ارتباطات بین‌المللی، خاطرنشان می‌کند: «نقش سازمان کشورهای تُرک در سیاست خارجی قزاقستان منحصر به فرد و غیرقابل جایگزینی است. از یک سو، سازمان کشورهای تُرک، یکپارچگی عمیق قزاقستان را در فرآیندهای اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی منطقه‌ای بین دولت‌های تُرک تضمین می‌کند. این امر شامل جذب سرمایه اضافی، فناوری‌ها (از جمله در حوزه‌های استخراج، انرژی و ساخت و ساز)، و صنایع خلاق است. از سوی دیگر، سازمان کشورهای تُرک، به همراه SCO، EAEU و CIS، نقش مهمی در دیپلماسی چندجانبه قزاقستان ایفا می‌کند و از منظر ژئوپلیتیک، تأثیر همسایگان بزرگ ما بر فضای اوراسیا را متعادل می‌سازد.»
این کارشناس همچنین افزود که توسعه سازمان با خواسته‌های ذهنی بدنه رأی‌دهندگان همه دولت‌های تُرک که از نظر تاریخی دارای ریشه‌های مشترک عمیق فرهنگی، زبانی و جهان‌بینی هستند، مطابقت دارد.
پتانسیل و فرصت‌ها
پتانسیل کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک، اگر بخواهیم کلی صحبت کنیم، بسیار چشمگیر است: مساحت کل حدود ۴.۵ میلیون کیلومتر مربع است که ۲۰۰ هزار کیلومتر مربع بیشتر از کل مساحت اتحادیه اروپاست. حدود ۱۷۵ میلیون نفر در کشورهای تُرک زندگی می‌کنند. فرصت‌های اقتصادی نیز خیره‌کننده هستند، اما تجارت داخلی بین کشورهای عضو به طور کامل محقق نشده است.
لیدیا پارخومچیک کارشناس مؤسسه اقتصاد و سیاست جهانی (IWEP)، آماری را ارائه کرد: «اگر در مورد قزاقستان صحبت کنیم، در پایان سال ۲۰۲۴، حجم تجارت با کشورهای تُرک‌زبان به ۱۱.۴ میلیارد دلار رسید. در عین حال، مجموع تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک در حال حاضر بیش از ۲ تریلیون دلار است که نشان‌دهنده نیاز به تقویت تعاملات تجاری و اقتصادی است.»
بر اساس داده‌های کوبانیچبک اومورالیف دبیرکل سازمان کشورهای تُرک، مجموع تجارت کشورهای عضو سازمان در سال گذشته ۸۵۰ میلیارد دلار بوده که ۷٪ از این مبلغ مربوط به تجارت داخلی است.
ک. اومورالیف اظهار داشت: «بله، در نگاه اول، ۷٪ کم است، اما سه سال پیش این شاخص فقط ۳٪ بود. بنابراین شاهد رشد پایداری هستیم و این پویایی حفظ می‌شود.»
هدف در کوتاه‌مدت، رساندن حجم تجارت دوجانبه بین کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک به ۱۰٪ است. برای این منظور، مکانیسم‌های سرمایه‌گذاری ایجاد می‌شود، موانع تجاری برداشته می‌شود و همکاری صنعتی و پتانسیل حمل و نقل توسعه می‌یابد.
قاسم جومارت توقایف اظهار داشت: «باید بر اجرای کامل برنامه "چشم‌انداز دنیای تُرک - ۲۰۴۰" تمرکز کنیم. محتوای اجلاس امروز باید این طرح را با فعالیت‌های عملی تکمیل کند.»
به گفته رئیس دولت، مکانیسم‌های مشخصی برای اجرای پروژه‌های بزرگ تجاری و اقتصادی در چارچوب سازمان پیشنهاد شده است. یکی از آن‌ها، صندوق سرمایه‌گذاری تُرک است.
رئیس‌جمهور تأکید کرد: «باید از فرصت‌های این نهاد مالی حداکثر استفاده شود. امسال نشست وزرای اقتصاد و تجارت کشورهای ما در ترکستان برگزار خواهد شد. معتقدم که در چارچوب این رویداد، تهیه فهرستی از پروژه‌ها برای تأمین مالی توسط صندوق، منطقی خواهد بود.»
علاوه بر این، بر پتانسیل بزرگ اتاق بازرگانی و صنعت کشورهای تُرک تأکید شد. در سال ۲۰۲۶، قزاقستان ریاست این اتحادیه را بر عهده خواهد داشت.
قاسم جومارت توقایف اظهار داشت: «در این راستا، پیشنهاد می‌کنیم که برنامه همکاری صنعتی را به تصویب برسانیم که پروژه‌های اولویت‌دار مشخص در آن تعیین شده باشند.»
مسائل توسعه حمل و نقل و لجستیک نیز نادیده گرفته نشد. رئیس‌جمهور گفت که پنج کریدور بین‌المللی راه‌آهن از خاک قزاقستان عبور می‌کنند و مسیر بین‌المللی حمل و نقل ترانس‌خزر در حال حاضر به یک حلقه استراتژیک از چارچوب حمل و نقل اوراسیا تبدیل شده است.
سانات کوشومبایف پژوهشگر ارشد در مؤسسه تحقیقات استراتژیک ریاست‌جمهوری قزاقستان (KISI)، اظهار نظر می‌کند: «کریدور میانی به عنوان پروژه اقتصادی شاخص سازمان کشورهای تُرک عمل می‌کند و اهمیت اساسی دارد. این کریدور نه تنها اعضای سازمان را به یک شبکه ترانزیتی واحد متصل می‌کند، بلکه نقش ژئواکونومیک آن‌ها را در صحنه جهانی تقویت می‌نماید. این مسیر چندوجهی به جایگزینی رو به رشد برای مسیرهای دریایی و زمینی سنتی تبدیل شده است.»
این کارشناس KISI به اهمیت فزاینده کریدور حمل و نقل در شرایط بی‌ثباتی جهانی اشاره کرد. اگر قبلاً این مسیر به عنوان یک پروژه خاص تلقی می‌شد، امروز یک ضرورت استراتژیک را نشان می‌دهد. و نتایج تلاش‌های دولت‌های عضو از پیش آشکار است: تنها در سال ۲۰۲۴، حجم حمل و نقل کالا در مقایسه با سال ۲۰۲۰ تقریباً شش برابر افزایش یافت.
س. کوشومبایف گفت: «قزاقستان به عنوان حلقه کلیدی کریدور میانی عمل می‌کند. در پایان سپتامبر، رئیس‌جمهور قاسم جومارت توقایف خط دوم راه‌آهن دوستیک – مویینتی را راه‌اندازی کرد که امکان افزایش حجم حمل و نقل تا پنج برابر را فراهم می‌کند. هم‌زمان، ساخت بخش مویینتی – کیزیلژار و نوسازی خط از کیزیلژار تا بندر آکتاو در حال پیشرفت است. این پروژه‌ها چارچوب زیرساختی کریدور میانی را تقویت کرده و ظرفیت‌های آن را به طور قابل توجهی گسترش می‌دهند.»
آمار، مقیاس سهم قزاقستان را تأیید می‌کند: این کشور حدود ۸۰٪ از کل ترانزیت زمینی در مسیر چین – اروپا را تأمین می‌کند.
س. کوشومبایف تأکید کرد: «با این حال، پتانسیل همچنان قابل توجه است: تا سال ۲۰۲۷، ظرفیت این مسیر می‌تواند به ۱۰ میلیون تن بار، از جمله تا ۲۰۰ هزار کانتینر، و در درازمدت تا ۲۰ میلیون تن برسد.»
کارهای زیادی در پیش است. رئیس‌جمهور قاسم جومارت توقایف در این راستا، کشورهای تُرک را به مشارکت فعالانه در نوسازی زیرساخت‌های هاب‌های هوایی، ایستگاه‌های راه‌آهن و بنادر دریایی در امتداد کریدور میانی دعوت کرد.
رئیس دولت اظهار داشت: «امروز، کار فعالی در زمینه دیجیتالی‌سازی بخش حمل و نقل و ترانزیت در حال انجام است. استفاده از فناوری هوش مصنوعی در اینجا قطعاً مفید خواهد بود. بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم که موضوع ایجاد یک مرکز نظارت دیجیتال ویژه در چارچوب سازمان کشورهای تُرک با مشارکت کارشناسان برجسته مورد بحث قرار گیرد.»
همچنین رئیس‌جمهور پیشنهاد کرد که مرکز نوآوری‌های دیجیتال سازمان کشورهای تُرک بر اساس مرکز بین‌المللی هوش مصنوعی Alem.Ai در آستانه تأسیس شود.
رئیس‌جمهور پیشنهاد داد: «باید از پتانسیل دیجیتالی‌سازی و هوش مصنوعی برای خیر ملت‌هایمان استفاده منطقی کنیم و همچنین از ریسک‌ها و چالش‌های مرتبط با فناوری‌های جدید جلوگیری نماییم. بنابراین، پیشنهاد می‌کنم که اجلاس غیررسمی سازمان که سال آینده در قزاقستان برگزار می‌شود، به موضوع "هوش مصنوعی و توسعه دیجیتال" اختصاص یابد. آماده‌ایم که پیش از این نشست، یک کنفرانس بین‌المللی با مشارکت کارشناسان واجد شرایط برگزار کنیم.»
دیجیتالی‌سازی مترادف رقابت موفق است. و تصادفی نیست که رئیس‌جمهور در سخنرانی خود این موضوع را به طور گسترده‌ای مطرح کرد – از آموزش پرسنل برای اقتصاد جدید تا اجرای فناوری‌های جدید در کشاورزی.
به‌طور خاص، او پیشنهاد کرد که امکان تصویب یک برنامه مشترک مورد بررسی قرار گیرد که شامل کنترل دیجیتال سیستم‌های آبیاری، استفاده گسترده از روش‌های آبیاری قطره‌ای و افزایش کارایی مخازن باشد.
از دیگر موضوعات روز، محیط زیست، خشک شدن دریای خزر و اجلاس منطقه‌ای برنامه‌ریزی شده در آوریل سال آینده با حمایت سازمان ملل متحد با موضوع «چشم‌انداز مشترک برای آینده‌ای پایدار» بود.
قاسم جومارت توقایف اظهار داشت: «انتظار داریم که کشورهای تُرک در این مجمع شرکت کرده و در سطح بالا نماینده داشته باشند.»
ایجاد پل‌ها
کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک، با تبدیل شدن به یک چهارراه جهانی، در حال حاضر جایگاهی منحصر به فرد را اشغال کرده‌اند و بر روی شکاف‌های ژئوپلیتیک پل می‌زنند. یکی از این پل‌های جدید، کریدور زنگه‌زور یا به قول معروف «مسیر ترامپ» است که ساخت آن پس از حل و فصل وضعیت پیرامون قره‌باغ کوهستانی ممکن شد. علاوه بر کریدور میانی، شاخه‌های کریدور حمل و نقل «شمال – جنوب» نیز از طریق قفقاز و آسیای مرکزی می‌گذرند.
ل. پارخومچیک، کارشناس IWEP، خاطرنشان کرد: «همکاری در زمینه حمل و نقل بین کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک مطابق با مفاد کلیدی سند «چشم‌انداز دنیای تُرک – ۲۰۴۰» انجام می‌شود. باید اذعان داشت که در چارچوب کار سازمان، مکانیسم‌های ویژه‌ای برای تعامل بین صنایع حمل و نقل کشورهای عضو برای بیش از یک دهه توسعه یافته است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۳، روند ایجاد بندرهای خواهرخوانده آغاز شد که به ویژه برای قزاقستان، آذربایجان و ترکیه در چارچوب شکل‌گیری پل چندوجهی در مسیر چین به اروپا بسیار مهم است.»
به گفته وی، این کار به طور سیستماتیک در حال تعمیق است. از سال ۲۰۲۲، جلسات و نشست‌هایی با حضور رؤسای ادارات راه‌آهن و انجمن‌های حمل و نقل برگزار می‌شود. از جمله ابتکارات جدید می‌توان به ایجاد اتحادیه مراکز لجستیک و حمل‌ونقل کالا، و همچنین اتحادیه انجمن‌های حمل و نقل جاده‌ای کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک اشاره کرد.
«نقشه راه» برای اجرای برنامه اتصال حمل و نقل تا سال ۲۰۲۷ تدوین و به تصویب رسیده است.
ل. پارخومچیک اظهار داشت: «ادامه منطقی ابتکارات در این زمینه، دیجیتالی‌سازی حمل و نقل کالا و صدور اسناد مجوز الکترونیکی است. دفتر منطقه‌ای حمل و نقل، اجرای سیستم مجوزهای الکترونیکی (E-PERMIT) را در زمینه حمل و نقل جاده‌ای بین‌المللی ترویج می‌کند. در واقع، باید گفت که چنین اقداماتی تنها پس از تصویب استراتژی تسهیل رویه‌های تجاری در چارچوب سازمان کشورهای تُرک امکان‌پذیر شده است.»
توسعه کریدورهای حمل و نقل، مهم‌ترین ابزار برای تعمیق تعامل اقتصادی، تحریک تجارت متقابل و همکاری صنعتی است. اما نه تنها پل‌های حمل و نقل، بلکه پل‌های انرژی نیز از کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک به اروپا متصل می‌شوند.
رئیس‌جمهور در چارچوب اجلاس تأکید کرد: «پروژه "کریدور انرژی سبز" که توسط قزاقستان، آذربایجان و ازبکستان در حال اجراست، نمونه بارز همکاری سازنده در این زمینه است. معتقدیم که باید بر منابع انرژی تجدیدپذیر، در وهله اول، انرژی خورشیدی، تأکید ویژه‌ای شود. در این راستا، پیشنهاد می‌کنیم که شورای تعالی بهره‌وری انرژی در چارچوب سازمان کشورهای تُرک ایجاد شود.»
کریدور انرژی به اتحادیه اروپا که رئیس دولت در مورد آن صحبت کرد، با سایر ارتباطات تکمیل می‌شود.
آزامات بایگالیف، کارشناس علوم سیاسی، اظهار نظر کرد: «اگر قزاقستان و آذربایجان را مثال بزنیم، امروز اقتصادهای ما نه تنها توسط مسیر ترانس‌خزر و انتقال نفت، بلکه با ایجاد ارتباطات زیردریایی جدید نیز متحد شده‌اند. علاوه بر انتقال برق "سبز" از طریق کف خزر به کشورهای اتحادیه اروپا، بحث بر سر کابل فیبر نوری (FOLC) برای افزایش تبادل داده‌های دیجیتال بین آسیا و اروپاست.»
همان‌طور که می‌بینیم، کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک روابط خود را در همه زمینه‌ها، از جمله تعامل با دولت‌های ناظر – مجارستان و ترکمنستان – به طور فشرده توسعه می‌دهند. آن‌ها به طور ارگانیک در معماری اقتصادی سازمان، هم به عنوان حلقه‌های مهم شبکه حمل و نقل مشترک و هم در بستر امنیت انرژی، ادغام شده‌اند. ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، و قربانقلی بردی‌محمداف، رئیس شورای خلق ترکمنستان، به اجلاس آمدند.
س. کوشومبایف، پژوهشگر ارشد KISI، اظهار نظر می‌کند: «شرکای ناظر اهمیت ویژه‌ای در معماری نهادی سازمان کشورهای تُرک پیدا می‌کنند. مجارستان از دسامبر ۲۰۱۸ دارای وضعیت ناظر در شورای تُرک و آکادمی بین‌المللی تُرک است که نشان‌دهنده تمایل بوداپست به توسعه اشکال رسمی همکاری در فضای تُرک است. ترکمنستان در اجلاس سران سازمان کشورهای تُرک در نوامبر ۲۰۲۱ وضعیت ناظر را کسب کرد و بدین ترتیب پیوندهای خود را با سازمان تقویت نمود.»
همین مجارستان در حال تبدیل شدن به یک شریک اقتصادی مهم برای دولت‌های تُرک در قالب‌های چندجانبه و دوجانبه است. کافی است به سفر اخیر تاماش سویوک، رئیس‌جمهور مجارستان به قزاقستان اشاره کنیم.
آیگول کوشربایف، دبیر علمی KISI در ریاست‌جمهوری قزاقستان، گفت: «مهم است که توجه داشته باشیم که مجارستان عضو اتحادیه اروپا است و همکاری فعال آن با قزاقستان می‌تواند به تقویت گفت‌وگو بین آستانه و بروکسل کمک کند. در بحبوحه آشفتگی ژئوپلیتیک، قزاقستان علاقه‌مندی خود را به گسترش تماس‌ها با اتحادیه اروپا نشان می‌دهد، و مجارستان، به نوبه خود، می‌تواند نقش نوعی "راهنما" برای منافع قزاقستان در فضای اروپا را ایفا کند.»
بوداپست در حال تبدیل شدن به دروازه‌ای به اروپا برای همه کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک است، و تصادفی نیست که اجلاس غیررسمی رهبران کشورهای عضو با شعار «محل تلاقی شرق و غرب» در ماه مه امسال برای اولین بار در تاریخ سازمان در مجارستان برگزار شد.
در روح برادری
در چارچوب این اجلاس، بر نقش ویژه روابط فرهنگی و بشردوستانه در فضای سازمان کشورهای تُرک تأکید شد.
رئیس‌جمهور قزاقستان تأکید کرد: «امسال آکتائو به عنوان پایتخت فرهنگی دنیای تُرک اعلام شد. تعدادی از رویدادها در این شهر برگزار شد، از جمله جشنواره فرهنگ تُرک در سواحل خزر که بیش از ۱۰۰ هزار تماشاگر را به خود جلب کرد. هم‌زمان، آلماتی به پایتخت جوانان دنیای تُرک تبدیل شد. باید نسل جوان را در روح برادری تربیت کرده و یکپارچگی فرهنگی جوانان را تقویت کنیم. در این راستا، پیشنهاد می‌کنیم که مجمع اقتصاد خلاق در سال آینده در آلماتی برگزار شود. این امر به نزدیک‌تر شدن جوانان ما و افزایش دانش و صلاحیت‌های آنان کمک خواهد کرد. ضرب‌المثل قزاقستان می‌گوید: «Önerli örge júzedi» («فرد با استعداد همیشه رو به جلو حرکت می‌کند»).»
رئیس دولت پیشنهاد کرد که یک رویداد ویژه با مشارکت نمایندگان روشنفکر کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک در قزاقستان برگزار شود.
قاسم جومارت توقایف گفت: «این رویداد می‌تواند در چارچوب شورای ریش‌سفیدان سازمان ما برگزار شود. علاوه بر این، پیشنهاد می‌کنیم که باشگاه محققان دنیای تُرک ایجاد شود که می‌تواند بر اساس آکادمی تُرک تشکیل گردد.»
بستر فرهنگی نه تنها برای تربیت نسل جوان بسیار مهم است، بلکه یک ابزار مؤثر «قدرت نرم» و تعامل اقتصادی نیز هست. پروژه‌های مقیاس بزرگی مانند برنامه «پایتخت فرهنگی دنیای تُرک» و بازی‌های جهانی کوچ‌نشینان نه تنها میراث تاریخی و فرهنگی مشترک را احیا می‌کنند، بلکه جذابیت گردشگری کشورهای عضو را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند و فرصت‌های شغلی جدید ایجاد کرده و توسعه بخش‌های مرتبط اقتصاد را تحریک می‌کنند.
س. کوشومبایف، پژوهشگر ارشد KISI، خاطرنشان کرد: «ابتکاراتی که دارای تأثیر همگرایی قوی هستند، شامل جشن مشترک نوروز، برگزاری جشنواره‌های اپرا («روزهای اپرای TURKSOY»)، و همچنین رویدادهای اختصاص‌یافته به شخصیت‌های تاریخی مشترک مانند آبای، نظامی و نوایی است. این پروژه‌ها بر اشتراک میراث فرهنگی تأکید کرده و بنیان‌های نمادین همبستگی تُرک را تقویت می‌کنند. بنیاد فرهنگ و میراث تُرک نقش نهادی مهمی در بعد بشردوستانه سازمان کشورهای تُرک ایفا می‌کند که فعالیت آن در راستای حفظ، ترویج و توسعه فضای فرهنگی مشترک است. این بنیاد ابتکارات بشردوستانه را اجرا می‌کند، از پروژه‌های علمی و آموزشی حمایت می‌کند و به تبادل فرهنگی بین کشورهای عضو کمک می‌نماید. توجه ویژه‌ای به حفظ میراث فرهنگی ناملموس، تحقیق در مورد تاریخ و سنت‌ها، و همچنین شکل‌گیری تصویری مثبت از دنیای تُرک در بستر بین‌المللی می‌شود.»
... اجلاس با امضای اعلامیه گابالا به پایان رسید. ریاست سازمان کشورهای تُرک از قرقیزستان به آذربایجان منتقل شد.
این سازمان گام دیگری به سوی آینده برداشت و «پل اوراسیا» را شکل داد که بر اساس ایجاد یک چارچوب پایدار امنیت منطقه‌ای، عمل‌گرایی اقتصادی و قدرت نرم فرهنگ استوار است.
دنیای تُرک مدل تعامل خاص خود را ارائه می‌دهد که مبتنی بر تقابل بلوکی نیست، بلکه بر ارتباط متقابل سودمند و توازن منافع است.
آلماتی قزاقستان
منابع:
https://liter.kz/ot-bratstva-k-sotrudnichestvu-tiurkskii-mir-obediniaetsia-radi-budushchego-1759930817/
https://rus.baq.kz/amp/news/sammit-otg-v-gabale-tyurkskie-gosudarstva-formiruyut-novyy-format-sotrudnichestva_300024166/
https://www.inform.kz/ru/sammit-otg-ukreplyaet-bezopasnost-i-ekonomiku-tyurkskogo-mira-dee644
نظر شما