وزارت امور مذهبی پاکستان تصمیم مهمی گرفته است که سیستم نماز متحدالشکلی در شهرهای دو قلوی راولپندی و اسلام آباد اجرا کند و شاید این اولین قدمی برای نظام جدیدی، مانند برخی از کشورهای عربی در پاکستان باشد. پاکستان کشوری اسلامی با 97 ٪ جمعیت مسلمان و ۳٪ جمعیت غیرمسلمان است. مسلمانان این کشور به پنج مکتب فکری مختلف وابسته هستند. چهار مکاتب فکری از آنها سنی هستند که از چهار فقهای خود از جمله، امام ابو حنیفه، امام مالک، امام شافعی و امام حنبل پیروی می کنند. در حالی که پنجمین مکتب فکری، مکتب جعفری است که از فقه امام جعفر صادق علیه السلام، امام ششم شیعیان جهان پیروی می کنند. زمان اذان، نماز و زمان سحر و افطار روزه های ماه مبارک رمضان برای این چهار مکتب فکری اهل سنت یکسان است و روش نماز آن ها نیز یکسان است، اما زمان اذان، نماز و زمان سحر و افطار روزه های ماه مبارک رمضان مکتب جعفری با این چهار مکاتب فکری اهل سنت، متفاوت است. در حالی که در قانون اساسی پاکستان، همه ادیان و مذاهب این کشور در انجام مناسک مذهبی خود از آزادی کاملی برخوردارند.پیش از این، دولت ایالت پنجاب پاکستان نیز تمام مساجد و مدارس دینی ایالت پنجاب را ثبت کرده و ضمن اخذ اطلاعات ضروری همه این مساجد، اعلام کرده است که ائمه جماعت آنها را طبق شرایط اعلام شده ثبت کرده و ماهانه مبلغ 25000 روپیه شهریه پرداخت خواهد کرد. براساس گزارش رسانه های کشور دولت پنجاب تصمیم گرفته است که به ائمه جماعت شصت و پنج هزار مساجد این ایالت، ماهانه مبلغی پرداخت کند. این تصمیم در نشستی به ریاست مریم نواز، سروزیر ایالت پنجاب پاکستان گرفته شد. مریم نواز در سخنانی در این مراسم گفت که دولت ایالتی پنجاب به پاس قدردانی از خدمات ائمه جماعت، به آنها کمک مالی خواهد کرد. در این نشست، سروزیر ایالت پنجاب همچنین تأسیس یک واحد مبارزه با جرایم سایبری در پنجاب را تصویب کرد و دستور داد اقدامات سختگیرانه ای علیه استفاده غیرقانونی از بلندگو ها انجام شود[1]. اکنون در نشستی که وزارت امور مذهبی پاکستان در رابطه با سیستم نمازگزاری پاکستان برگزار کرد، مقرر شد که اذان و نماز با جماعت به طور همزمان در تمام مساجد شهرهای دوقلوی راولپندی و اسلام آباد پاکستان اقامه می شود. به زودی تقویم اذان و برنامه نماز نیز منتشر خواهد شد. علما همچنین توافق کرده‌اند که فهرستی در مورد موضوع خطبه های جمعه نیز تهیه کنند. سخنگوی وزارت امور مذهبی پاکستان اعلام کرد که علما موافقت کرده اند که اذان و زمان نماز را در شهرهای دوقلو راولپندی و اسلام آباد، یکسان ادا کنند و فهرستی از موضوعات خطبه های جمعه را نیز تهیه کنند. خطبه های جمعه با هدف اتحاد امت اسلامی، اصلاح جامعه و هدایت نسل جوان ایراد خواهند شد. همچنین توصیه هایی در مورد مدیریت، نظارت و امنیت مساجد به طور مشترک تهیه خواهد شد. اجرای این توصیه ها توسط وزارت امور مذهبی پاکستان نظارت خواهد شد. همچنین تصمیم گرفته شده است که قوانینی برای مؤثر کردن سیستم نماز تصویب شود[2]. در حالیکه این تصمیم دولت با واکنش‌های متفاوتی روبرو شده است. مولانا فضل الرحمان، رئیس حزب جمعیت علمای اسلام پاکستان، از تصمیم دولت پنجاب برای تصویب شهریه برای ائمه جماعت ۶۵۰۰۰ مساجد در این ایالت به شدت انتقاد کرد. وی در سخنرانی خود در کنوانسیون علما گفت که پاکستان به نام اسلام تأسیس شد و میلیون ها مسلمان برای آن فداکاری کرده اند، نقش مدارس دینی در حال از بین رفتن است و تقاضا برای ورود علما به جریان ملی وجود دارد. وی پرسید: می گویند « ما می‌خواهیم ۲۵۰۰۰ روپیه به علما بدهیم و می‌خواهیم از علما حمایت کنیم، اما این تلاش برای خرید وجدان آنها از چه نظر است؟» مولانا گفت که باید در مورد سیستمی که در عربستان سعودی یا امارات وجود دارد صحبت شود، نه اینکه تهدید شود. قانون ثبت مدارس دینی از قبل وضع شده است و هیچ‌کس نباید به آن اعتراض کند[3]. از سوی دیگر چوهدری شافع حسین، وزیر اوقاف و امور مذهبی ایالت پنجاب، از تصمیم دولت پنجاب برای پرداخت حقوق به ائمه جماعت ۶۵۰۰۰ مساجد پنجاب استقبال کرد و گفت که پرداخت حقوق به ائمه مساجد، تصمیم خوبی از سوی سرکار خانم مریم نواز، سروزیر ایالت پنجاب است. اجرای این تصمیم نتایج گسترده ای خواهد داشت. مشکلات مالی ائمه مساجد کاهش می یابد، روند دردناکی پرداخت حقوق با جمع آوری کمک های مالی از محل مسجد، پایان می یابد و پرداخت حقوق به ائمه مساجد به تلاش های صلح آمیز و ترویج تساهل و تسامح کمک خواهد کرد. چوهدری شافع گفت که اسلام دین صلح و امنیت است که در آن جایی برای تروریسم وجود ندارد. علما باید پیام صلح اسلام را به طور کامل برجسته کنند. ائمه مساجد در جامعه پاکستان از احترام ویژه ای برخوردارند، تعیین حقوق برای رفع نیازهای ائمه مساجد، گامی فوق العاده از سوی دولت پنجاب است[4]. در حالی که برخی افراد در شبکه های اجتماعی نسبت به این موضوع ابراز نگرانی می‌کنند و این اقدام را الزام آوری برای ائمه جماعت دارای حقوق دولتی می دانند، به گفته آنها، دولت می‌خواهد قانونی مشابه به برخی از کشورهای عربی در پاکستان وضع کند که در آن خطبه های جمعه توسط دولت نوشته و ارائه می شود و علمای آنجا نمی توانند چیزی خلاف میل دولت در مساجد بیان کنند. اگرچه هیچ واکنشی از سوی چهار مکتب فکری اهل سنت در مورد یکسان بودن وقت اذان و زمان نماز جماعت در مساجد شهرهای راولپندی و اسلام نشان داده نشده است، زیرا رعایت این قوانین برای آنها دشوار نیست، اما برخی از افراد مرتبط با فقه جعفری نگرانی های خود را در رسانه های اجتماعی ابراز کرده اند. در این زمینه، علامه عارف حسین واحدی، یکی از رهبران ارشد شورای علمای شیعه پاکستان، گفت که وی در نشستی که وزارت امور مذهبی پاکستان در آن از علمای مکاتب فکری مختلف نظرخواهی کرده است، حضور داشته است و در مورد تفاوت بین وقت اذان، نماز جماعت و سحر و افطار روزه ماه مبارک رمضان، بحث کردیم و تصمیم گرفته شد که این زمان ها به گونه ای تعیین شوند که مشکلی برای پیروان فقه جعفری وجود نداشته باشد. تحلیلگران معتقدند که این سیستم مدرن عواقب گسترده ای خواهد داشت، حتی اگر در حال حاضر دشواری برای هیچیک از مذاهب اسلامی هم نباشد، احتمال سوء استفاده از این قانون توسط هر دولت متعصب آینده وجود دارد. با این حال، اگر این قانون اکنون تصویب شد، برای همیشه باقی خواهد ماند و لغو آن تحت هیچ شرایطی امکان پذیر نخواهد بود. از آنجایی که همیشه فشارهای خارجی بر دولت های این کشور برای تحت کنترل درآوردن نظام مذهبی کشور وجود داشته است، و دولت های سابق نیز همیشه به دنبال به دست آوردن کنترل کامل بر نظام مذهبی کشور به هر وسیله ای بوده اند. از سوی دیگر، گروه های مذهبی که دولت را از دخالت در این سیستم تهدید می‌کردند، اکنون عقب نشینی کرده اند، در حالی که پس از تصویب متمم ۲۷، هیچ فرد یا گروهی جرأت اعتراض علیه دولت را نخواهد داشت، حتی اگر دولت قانونی خلاف هر مکتب فکری یا افکار عمومی تصویب کند، انتظار واکنش آن چنانه ای نیست، در حالیکه برخی دیگر معتقدند که اگر چنین شود، واکنش شدیدی خواهیم دید. برخی از مردم می ترسند که این موضوع مقدمه ای برای به رسمیت شناختن توافق نامه ابراهیم نباشد، زیرا حاکمان کشور می دانند که اکثریت پاکستان، اعم از شیعه و سنی برقراری روابط با اسرائیل را خیانت به فلسطینیان و دین اسلام می داند، در حالی که فشار زیادی بر دولت برای به رسمیت شناختن اسرائیل وجود دارد. در حالی که اکثر مردم در حال حاضر معتقدند کسانیکه که زمام این کشور را در دست دارند، از دستورات قرآن کریم به خوبی آگاه هستند و مطمئناً از این نبرد نهایی پیش از قیامت بین حق و باطل که در کتب معتبر دینی مانند صحاح سته آمده است، نیز آگاه خواهند بود، زیرا برخی از آن ها حافظ قرآن کریم نیز هستند. بنابراین، مردم تا کنون ساکت هستند، در غیر این صورت مسلمانان پاکستان آماده اند تا جان خود را برای فلسطین و قدس شریف فدا کنند، اما دست از حمایت قدس شریف و فلسطین برندارند، زیرا این اعتقاد مشترک اسلامی است.
منابع:
نظر شما