صربستان کشوری واقع در جنوب شرقی اروپا و در زمره کشورهای بالکان غربی قرار دارد که علاقمندی مردم این کشور به هنر و جشنواره های مختلف از جمله ادبی، فیلم، تئاتر، عکس و به ویژه برنامه های هنری مربوط به کودکان زبان زد همگان است و تعدد جشنواره های داخلی و بین المللی در این کشور بیانگر این مساله است.
 افزون بر بلگراد بعنوان پایتخت صربستان، شهر نووی ساد دومین شهر بزرگ این کشور نمادین جشنوره های بزرگ در صربستان محسوب می شوند که جوایز نفیسی را هر ساله برای هنرمندان به ارمعان دارد و هنرمندان ایرانی نیز در جشنواره های مختلف در بلگراد و نووی ساد و دیگر شهرهای این کشور جوایز نفیسی را از آن خود کرده اند.

جشنواره ها و نمایشگاه های مختلف ادبی و هنری و فرهنگی در صربستان 
قدیمی ترین و عظیم ترین رویداد فرهنگی در صربستان، مجلس «ووک» است. این رویداد فرهنگی برای اولین بار از سال ۱۹۳۳ در روستای ترشیچ نزدیک لوزنیکا در غرب صربستان شروع به کار کرده و هر ساله برنامه ها و جشنواره های مختلف هنری و ادبی در آن برگزار می شود.
  
نمایشگاه بین المللی کتاب بلگراد
بزرگترین نمایشگاه در جنوب شرقی اروپا به شمار می رود به تبلیغ کتاب و نشر اختصاص دارد و هر ساله علاقمندان زیادی را از داخل کشور، منطقه، اروپا و دیگر نقاط جهان به خود جلب می کند.
(تقریبا بطور متوسط هر ساله نزدیک به ۸۰۰ ناشر از کشور و خارج در این نمایشگاه شرکت دارند و جمهوری اسلامی ایران نیز بیش از بیست سال است که بطور متداول در آن حضور فعال دارد.)

جشنواره تابستانی بلگراد تحت عنوان بیتف (BELEF)
 این جشنواره با هدف تولید و ارائه دستاوردهای برتر هنری در زمینه تئاتر، موسیقی، هنرهای تجسمی و سایر رشته های هنری ایجاد شده و در این زمینه گام های بلندی را با یاری علاقمندان به هنر برداشته است.
در زمره جشنواره های محلی در شهرهای مختلف به جشنواره بین المللی تئاتر بلگراد که به بیتف (BITEF) معروف است، اشاره می شود که معرف جشنواره گرایش های جدید در هنر تئاتر در این کشور می باشد، اشاره می شود.
در کنار این جشنواره می توان به جشنواربین المللی یوآکیم فست Joakimfest در شهر کراگویواتس اشاره کرد که یک جشنواره بین المللی با صحنه های کوچک است.
جشنواره استریا پوزوریه  festival strijapozorije در شهر نووی ساد نیز از دیگر جشنواره ای است که در آن نمایشنامه هایی بر اساس متن نویسندگان تئاتر داخلی به رقابت گذاشته می شوند.
در زمینه هنر فیلم، برجسته ترین جشنواره، «فست»FEST  است که در ابتدای هر سال در بلگراد برگزار می شود. 
دیگر جشنواره های معروف فیلم عبارتند از؛ جشنواره فیلمنامه فیلم در "ورنیاچکا بانیا" که از سال ۱۹۷۷ برگزار می شود، جشنواره فیلم "پالیچ"، جشنواره فیلم «نیش»، جشنواره فیلم "سوپوت سوفست" Sopot - SOFEST، جشنواره فیلم "کوستندورف" Kustendorf  و جشنواره شهر "سینما" در نووی ساد از جمله دیگر جشنواره های مهم در صربستان هستند که هر ساله علاقمندان زیادی را از داخل و خارج به سوی خود جلب می کنند.
جشنواره بین المللی ادبیات "INĐIJA PRO POET ۲۰۲۰"
جشنواره های بین المللی در صربستان از جمله جشنواره هایی محسوب می شوند که مورد استقبال فراوان کشورهای مختلف قرار می گیرد و مخاطبین زیادی دارند. 
از جمله این جشنواره ها که چهارمین دوره متوالی آن در سال گذشته میلادی ( ۲۰۲۰ ) در شهر "اینجیا" تحت عنوان «اینجیا پروپت ۲۰۲۰ » ("INĐIJA PRO POET ۲۰۲۰") برگزار شد، مورد استقبال علاقمندان به هنر و ادبیات قرار گرفت. 
برگزار کنندگان این جشنواره با ابراز خوشحالی از چهارمین دوره متوالی جشنواره بین المللی ادبی  INĐIJA PRO POET ۲۰۲۰ که از ۱ تا ۴ ژوئن ۲۰۲۰ برگزار گردید، اعلام کردند که این جشنواره در چهارمین دوره خود به دلیل وضعیت ناشی از ویروس کووید- ۱۹ و مطابق با اقدامات تعیین شده، شامل برنامه هایی بوده که در شهر اینجیا سازماندهی شده است.
مخاطبین خارجی از طریق برنامه های ویدئویی، شبکه های اینترنتی و اجتماعی و کانال های تلویزیونی از این برنامه ها استقبال کردند.
بایستی اشاره کرد که برنده جایزه بزرگ جشنواره بنام «گران پری پرو پوئت» در آن جشنواره به نویسنده صربستانی بنام «لیلیانا هابجانویچ شوروویچ» تعلق گرفت.
برندگان این جایزه در سال های گذشته «ماتیجا بیشکوویچ»، «میلووان وایتزوویچ» و «پرو زوباک» دیگر نویسندگان مشهور داخلی و خارجی بودند.
برنامه جشنواره اینجیا پرو پوئت در سال ۲۰۲۰ شامل بیش از ۶۰ شاعر، نثر نویس، مترجم ادبی و ترانه سرای از ۲۵ کشور از جمله هند، روسیه، انگلیس، دانمارک، اسرائیل، یونان، ترکیه، بلغارستان، ایران، کانادا، رومانی، ایسلند، کلمبیا و اسپانیا، مقدونیه شمالی، اسلوونی، پرتغال، ایالات متحده، قبرس، فرانسه، اوکراین، مصر، کرواسی، مجارستان، جمهوری صربسکا بوسنی و هرزگوین و صربستان بودند.
هدف از برگزاری جشنواره INĐIJA PRO POET ۲۰۲۰ مانند سال های گذشته، آشنایی بیشتر و آشنایی زنده  مردم با روند معاصر ادبی در جهان است و همچنین معرفی بازیگران فرهنگی صربستان که توجه جدی به اهمیت پرورش ادبیات و کلمات شاعرانه دارد.

نهمین جشنواره ادبیات اروپا بلگراد بصورت آنلاین
وسوسه های مشهود و ادبیات نامرئی،
علاقمندی مردم در صربستان به برگزاری جشنواره های مختلف به حدی است که در شرایط بیماری همه گیر ویروس کرونا موجب گردید انتشارات «آرخیپلاگ»  Arhipelag با همکاری کتابخانه ملی صربستان نسخه آنلاین نهمین جشنواره ادبیات اروپا در بلگراد را در ۲۲ و ۲۳ دسامبر سال ۲۰۲۰ برگزار کند.
هنرمندان و منتقدین هنری و ادبی صربستان بر این باورند که با اعتقاد به اینکه گفت و گوها درباره ادبیات در جشنواره ها ضروری است و می توانند مردم این کشور را به دیگر مباحث و گفت و گوهای مهم نزدیک کند، موجب گردید که برگزارکنندگان جشنواره ادبیات اروپا در بلگراد دو صفحه برای خوانندگان در مورد ادبیات در شرایط جدید ارائه دهند. 
محور این گفت و گوها با این سئوال که آیا ادبیات در میان وسوسه های مشهود و نامرئی دنیای مدرن نامرئی شده است؟ آغاز شد و در پایان در پانل ادبیات صربستان در جهان، ترجمه ادبیات با ارائه ادبیات صربستان در زمینه بین المللی و همچنین امکانات جدید برای ارتقا ادبیات معاصر این کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

ترجمه شعرها و داستان های شرکت کنندگان در نهمین جشنواره ادبیات اروپا در بلگراد همچنین در نشریات و مجله ها از جمله مجله "آیخیپلگ" Arhipelag  و در وب سایت www.arhipelag.rs منتشر گردید. در این جشنواره نویسندگان مشهور اروپایی و صربستانی حضور داشتند.
جشنواره بین المللی ادبی نووی ساد 
این جشنواره با هدف معرفی ادبیات معاصر، نگرش مستقیم نسبت به کلمه زنده نویسنده و همچنین معرفی نویسندگان مهم از کشور و جهان با ایده نیاز به گسترش و موفقیت بیشتر ادبیات و فرهنگ صربستان در سال ۲۰۰۶ توسط «انجمن نویسندگان ووی وودینا» DKV  تاسیس شد. 
این اولین رویداد بین المللی ادبی در شعر در شهر نووی ساد در شمال صربستان است. این جشنواره، شاعران برجسته، نثرنویسان و نظریه پردازان و منتقدان را گرد هم جمع می کند و هر ساله در هفته آخر ماه آگوست برگزار می شود.
اصولا در این جشنواره حدود هفتاد شرکت کننده در میدان "ملادناتسا" mladenaca ، در مرکز شهرنووی ساد جمع شده و ضمن قرائت و دیکلمه متن های خود به انتقادهای ادبی در مورد شعر و ادبیات ملی معاصر و همچنین می پردازند. 
با مشارکت گسترده و پویای مخاطبان، یک مسابقه دو روزه در خصوص شعر "اسلم" برای قلمرو صربستان سازماندهی شده است که در آن برنده مسابقه بهترین شاعر "اسلم" صربستان اعلام می شود.
سمپوزیومی با موضوعات مهم ادبی و فرهنگی و حضور منتقدین برجسته، فیلسوف و نویسنده از دیگر برنامه های این جشنواره هستند.
در طول جشنواره حدود ۲۰ رویداد ادبی و موسیقی برگزار و برنامه ها توسط بیش از  چند هزار بازدید کننده دنبال می شوند. برخی از برنامه ها در شهرهای استان ووی وودینا مانند کیکیندا و سرمسکا میتروویتسا نیز برگزار می گردد.
در این جشنواره همچنین جایزه بین المللی ادبیات نووی ساد به شاعران برجسته، یا نثرنویسان و اندیشمندان ادبیات که به ادبیات هنر معاصر در جهان و صربستان کمک کرده اند، اهدا می شود. 

جشنواره های به نام و خاص در صربستان
اصولا مردم در تمامی کشورها علاقه زیادی به جشنواره های مختلف دارند و به این منظور است که علاقمندان می توانند با برنامه ها و موضوعات مورد دلخواه خود در مدت زمان کوتاه و در یک محل آشنا شوند. 
بطور خلاصه می توان جشنواره را به اینصورت معنا کرد که محلی برای آشنا شدن مردم با سنت ها، آداب و رسوم، غذا، موقعیت های سیاسی-جغرافیایی- تاریخی، مکان های گردشگری، تمدن، ورزش، فرهنگ، ادبیات، تاریخ و غیره است. 
صربستان نیز علاوه بر جشنواره های ادبیاتی که در بالا ذکر شد، جشنواره های بزرگ دیگری مانند جشنواره های موسیقی، فیلم و غذا دارد که می توان گفت که مرکز تجمعی برای هزاران نفر شهروند داخلی و خارجی محسوب می شوند که در زیر به معرفی نمونه هایی از این جشنواره ها می پردازیم؛

جشنواره نیش ویل 
شهر نیش واقع در ۲۶۰ کیلومتری جنوب صربستان که از شهرهای زیبا و بزرگ این کشور محسوب می شود، دارای قلعه تاریخی بسیار جالبی است که قدمت آن به اوایل قرن ۱۸ می رسد و یکی از قشنگترین قلعه‌ های قرون وسطایی در این کشور محسوب می شود و هر ساله در این قلعه جشنواره ای به نام این شهر یعنی جشنواره «نیشویل» برگزار می شود که یک جشنواره موسیقی جاز است و جمع بزرگی از مردم را به سوی خود جلب می کند. 
این جشنواره تقریبا حدود ۴۰ سال است که هر ساله در قلعه نیش برگزار شده و چهار روز ادامه دارد و در این مدت علاقه مندان به موسیقی جاز دور هم جمع شده  و در باره این نوع موسیقی و گسترش آن به گفت و گو می پردازند.
 
جشنواره اگزیت
این جشنواره از پرمخاطب ترین جشنواره های صربستان است که هر ساله در شهر نووی ساد در جنوب این کشور برگزار می شود و میزبان چند هزار علاقمند به موسیقی می باشد.
این جشنواره برای اولین بار در سال ۲۰۰۰ میلادی در قلعه ای به نام «پتروواردین» Petrovardin در شهر نووی ساد برگزار شد که بیشتر شرکت کنندگان آن جوانان و دانشجویان هستند. 
در حقیقت گفته شده است که دانشحویان این جشنواره را با هدف نشان دادن زندگی دانشجویی و نحوه استراحت خود در این منطقه از اروپا برگزار کرده اند.
اکنون می بینیم در این جشنواره بسیاری از جوانان اروپایی، آمریکایی، کانادایی، اسلوونی و ..... از  دیگر شرکت کنندگان و پا قرص این جشنواره موسیقی هستند. این جشنواره هر ساله در ماه جولای برگزار می شود.

جشنواره شیپور و ترومپت
این یک جشنواره موسیقی دیگر در صربستان است که در سال ۱۹۶۱ میلادی برای اولین بار در شهر «گوچا» در غرب صربستان برگزار شده و از آن بعنوان یکی از جشنواره های بزرگ شیپور در جهان نام برده می شود و هر ساله هزاران علاقمند به این نوع موسیقی را به سوی خود جلب می کند.
 
در حقیقت با تماشای این نوع جشنواره می توان به علاقمندی مردم و سنت و فرهنگ مردم در این منطقه از اروپا آشنا شد. 
 

جشنواره فیلم و موسیقی کوستندروف 
این جشنواره به ابتکار «امیر کوستوریتسا» Emir Kustoritsa که یکی از کارگردانان و بازیگران بزرگ و بنام صربستان است برای اولین بار در سال ۲۰۰۸ میلادی شروع به کار کرد.

این جشنواره اکنون به یکی از بزرگترین جشنواره فیلم و موسیقی در اروپا تبدیل شده که بازدیدکنندگان زیادی دارد و کارگردان به نامی از دیگر کشورها از جمله از ایران به دعوت این کارگردان بزرگ صربستانی دعوت شده اند.
هدف از برگزاری چنین جشنواره ای تشویق هنرمندان و کارگردانان در حرفه فیلم سازی و سینما و تشویق قشر جوان جامعه به گسترش هنر و موسیقی در کشور می باشد.
 

شرایط شرکت در جشنواره های بین المللی صربستان
شرکت در جشنواره های هنری در صربستان یک شرایط عام دارد که اجرای آن در مورد هر جشنواره نیاز است و یک شرایط خاص که بستگی به نوع جشنواره دارد و از طرف سابت های جشنواره ها اعلام می شود.
 شرایط عمومی را می توان از جمله به مشخصات شرکت کننده (فرد و یا موسسه)، مشخصات برنامه و پر کردن فرم شرکت درجشنواره است که می توان از سایت جشنواره به آن دست یافت.
همچنین رزیمه خاص در مورد برنامه مورد نظر و ارائه درخواست از طریق ئی میل و در صورت امکان برقراری دیدار و یا مکالمه تلفنی با مسئولین جشنواره از الزامات هستند.
 از طرف دیگر به این مهم اشاره می شود که برخی از جشنواره های خاص شرایط ویژه خود را دارند که می بایستی از طریق شبکه های عمومی و یا درخواست کتبی از طریق ئی میل با آن شرایط آشنا شد.
صربستان در تمامی زمینه ها به ویژه فرهنگی با جمهوری اسلامی ایران روابط بسیار خوبی دارد و از سوی دیگر مردم صربستان علاقه خاصی به هنر و فرهنگ در کل و فیلم های ایرانی دارند، لذا ایران می تواند در تمامی جشنواره های مورد علاقه خود در صربستان شرکت و با این وصف می توان گفت که تمامی نهادهای فرهنگی و هنری صربستان با آغوش باز از حضور ایران در تمامی جشنواره ها استقبال می کنند.
برای نمونه می توان به برگزاری جشنواره فیلم های ایرانی که حدود بیست سال است در بلگراد پایتخت صربستان و دیگر شهرهای این کشور برگزار می شود، اشاره کرد که علاقه مندان زیادی را به خود جلب می کنند و مردم صربستان مشتاق تماشای فیلم های ایرانی هستند.
 تا کنون کارگردانان و دیگر هنرمندان ایرانی در زمینه های مختلف جوایز نفیسی را در جشنواره و یا رقابت های هنری، علمی، فرهنگی و غیره در صربستان به ارمغان برده اند.

اهدای جوایز با هدف تشویق در ادامه گسترش فعالیت های ادبی، فرهنگی و هنری 
جوایز صربستان به افراد و مؤسسات موفق در جشنواره ها اعطا می شود که سهم آنها مشهود و مورد توجه فرهنگ و علوم صربستان است. 
این جوایز به منظور برجسته شدن آثار هنرمندان در جمع اعطا می شوند. جوایز می توانند به صورت دیپلم، لوح تقدیر، جایزه، سفارش و یا وجوه باشند. 
نوع و محتوای هدایا و جوایز به امکانات اهدا کننده بستگی دارد، این وجوه می توانند نمادین یا قابل توجه باشند.
برخی از برندگان، جوایز خود را به امور خیریه می دهند. وقتی جایزه و یا مدالی به یک برنده اعطا می شود، در عین حال انگیزه ای برای وی است که فعالیتی که انجام می دهد مورد توجه قرار می گیرد و همچنین موجب می شود که توجه عموم به کارهای بعدی آن هنرمند جلب شود.

فهرست جوایز 
تمامی جشنواره ها در پایان برنامه های خود جوایزی را در نظر دارند که به بهترین کارگردان، بازیگر، بهترین نقاش، بهترین سناریونویس و ..... با هدف تشویق بیشتر شرکت کنندگان به ویزه حمایت از قشر جوان در اراده کار و آثارهای بیشتر و بهتر اهدا می شود.
این جوایز در موضوعات و زمینه های زیر اهدا می شوند؛
دانش در علوم مختلف، سیاست، روشنگری، سلامت و بهداشت، اقتصاد، فرهنگ، معماری، کتابخانه ای، ادبیات- روزنامه نگاری، شعر، ترجمه، تئاتر- فیلم- تلویزیون- رادیو، موسیقی، نقاشی و مجسمه سازی، تاریخ هنر، گردشگری، اتصای خارجی تقسیم یندی شده است. 
جوایزی دیگری از جمله در موارد آزادی، حقوق بشر، دموکراسی، مدارا و تحمل و بردباری وجود دارد که این جوایز با عنوان های بهترین مدیر، تهیه کننده اهدا می شوند.

:منابع

https://strik.rs/festival-mali-jezici-pisu-veliku-knjizevnost/

https://sinhro.rs/nedelja-vrhunske-knjizevnosti/

https://sr.wikipedia.org/sr-ec/%D۰%A۴%D۰%B۵%D۱%۸۱%D۱%۸۲%D۰%B۸%D۰%B۲%D۰%B۰%D۰%BB%D۰%B۸_%D۰%B۸_%D۱%۸۱%D۰%B۰%D۱%۹۸%D۰%BC%D۰%BE%D۰%B۲%D۰%B۸_%D۱%۸۳_%D۰%A۱%D۱%۸۰%D۰%B۱%D۰%B۸%D۱%۹۸%D۰%B۸
https://sr.wikipedia.org/sr-el/%D۰%A۴%D۰%B۵%D۱%۸۱%D۱%۸۲%D۰%B۸%D۰%B۲%D۰%B۰%D۰%BB%D۰%B۸_%D۰%B۸_%D۱%۸۱%D۰%B۰%D۱%۹۸%D۰%BC%D۰%BE%D۰%B۲%D۰%B۸_%D۱%۸۳_%D۰%A۱%D۱%۸۰%D۰%B۱%D۰%B۸%D۱%۹۸%D۰%B۸