هندوان    :

  "حسینی برهمن"                            

              عاشقان امام حسین (ع) و خاندان عصمت و طهارت(ع)

هند یکی از پنج گهواره تمدن جهان به شمار می آید که درون خود مذاهب و آیین های مختلفی را جای داده است و به همین منظور به کشور هفتاد و دو ملت معروف است. مذاهب گوناگون برای سالیان دراز در کنار یکدیگر با همزیستی مسالمت آمیز، هارمونی بسیار زیبا و شگفت آوری را ایجاد کرده اند و همگی به هم احترام می گذارند. هندوها اکثریت جمعیت جامعه هند را تشکیل می دهند و دارای کاست های مختلفی هستند. در میان جامعه اکثریت هند، گروهی از پیروان آیین هندوئیسم وجود دارند که مشهور به نام «حسینی برهمن» هستند. اعتقاد و ایمان آنها ترکیبی از دین مبین اسلام و آیین هندوئیسم است.

اصطلاح « حسینی برهمن» برای اغلب خوانندگان اصطلاحی تعجب برانگیز است. این گونه به نظر می رسد که مرکب از دو واژه کاملا متناقض ( هندو و اسلام) می باشند. با این حال، تعریف و توضیح  این واژه می تواند منبعی مهم برای کسانی که به اتحاد میان گروهها معتقدند، محسوب گردد. امروزه در دورانی که شاهد خصومت های فرقه ای میان مسلمانان و هندوها هستیم؛ مناسب است دلاوری و شجاعت برهمنان ساکن مرزهای شمال غربی هند (پاکستان کنونی) برای پیوستن به قافله سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین (ع) آن هم برای احیای حماسه حسینی و عشق به خون خدا که مظهر همه خوبی ها بودند مورد واکاوی قرارگیرد.

حسینی برهمن گروهی از کاست (نظام اجتماعی) "موهیال" در طبقه برهمن ها هستند که هم با اسلام و هم با هندوئیسم مرتبط هستند. این گروه در سراسر سند و پنجاب در پاکستان، ماهاراشترا، راجستان، دهلی، و مناطق دیگر هند و همچنین در عربستان سکنی گزیده اند.

داستان‌هایی مربوط به این گروه نقل می شود که همگی آنها به راهبی به نام «دات سینگ» ختم می گردد. وی راهبی والا مقام در میان برهمن ها بود، اما پسری نداشت. علاوه بر آن وی بازرگانی بود که به شبه جزیره عربستان رفت و آمد داشت و روزی برای زیارت پیامبر اسلام (ص) مشرف می شود و ماجرا را به پیامبر عظیم الشان اسلام گفتند، پیامبر اعظم (ص) خطاب به او فرمودند باید این خواهش خود را با سید الشهدا (ع) مطرح کنید. راهب دات سینگ با سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین (ع) ملاقات نموده و خواسته وآرزویش را برای فرزند پسر دار شدن به ایشان می‌گوید. امام حسین (ع) در پاسخ وی می‌گوید که در سرنوشت او پسری نیست. راهب دات سینگ به گریه می‌افتد و از آن امام همام عاجزانه می‌خواهد برای حاجت فرزند پسردار شدن وی دعا کند. در این زمان امام حسین (ع) به او می‌گوید که خداوند سبحان به زودی به او یک پسر عطا خواهد نمود. یکی از افرادی که شاهد این اتفاق بود به آن امام همام اعتراض کردند که ایشان قضای الهی را نقض کرده‌ اند. دوباره امام حسین (ع) رو به سوی آن راهب کرده و به او می گویند خداوند متعال به او دو پسر خواهد داد. این اتفاق چندین بار دیگر تکرار می‌شود تا اینکه امام حسین (ع) به راهب دات خبر می‌دهد که او هفت پسر خواهد داشت و حاجت و خواسته آن راهب و هفت پسر تحقق می یابد.

پس از مرگ معاویه و جانشینی یزید و بیعت نکردن امام و دریافت سی هزار نامه از سوی کوفیان، امام حسین (ع) از مکه خارج شدند و حج خود را ناتمام گذاشتن به سوی کوفه حرکت کردند. در میان راه امام به همه قبایل نامه های جداگانه ای ارسال می کنند و خواستار کمک و یاری آنها شدند. یکی از این نامه ها به دست قبیله برهمن ها در بغداد می رسد. به نوشته «تاریخ موهیال»، که در سال ۱۹۱۱ منتشر شده، آمده است که : «همزمان با نبرد کربلا حدود ۱۴۰۰ هندو برهمن در عراق حضور داشته‌اند. البته دیگر مورخان نظریه‌های متفاوتی را نیز ابراز داشته اند که در مورد تعداد هندوان اختلاف نظر وجود دارد. این نامه را قبیله برهمن ها که به سرپرستی راهب دات سینگ که آن زمان در شمال غرب هند سکنی داشتند، دریافت می کنند . او به همراه پسرانش با وجود خطرات زیاد بلافاصله و بدون درنگ برای یاری امام حسین (ع) و یاران باوفایشان راهی می شوند. آنها به قافله امام حسین (ع) نمی رسند اما به یاری و کمک قافله اسرای کربلا به رهبری امام سجاد (ع) می پردازند که پس از واقعه هولناک کربلا به سوی شام در حرکت بودند و هفت پسر او در مقابل سپاهیان شمر بن ذی الجوشن شهید می شوند. خانم «سونیتا راجهنیگا» ـ  Sunita Ranjhinga ـ که خود را از قبیله موهیال ـ Mohyial ـ و از نوادگان راهب دات سینگ می داند، اینگونه عنوان می کنند: «راهب دات با آگاهی کامل از مخالفت و اعتراض امام حسین (ع) به ظلمی که یزید در حق اسلام و مردم روا می داشت، به  یاران آن امام همام و جنگ علیه یزید پیوست و به خوبی می دانست که آن حضرت برای اسلام ناب می جنگد که جدش پیامبر عظیم الشان اسلام حضرت محمد مصطفی (ص) پایه حکومت اسلامی را بر آن استوار کرده است.  پس از شهادت فرزندان راهب دات وی به زیارت خواهر امام حسین(ع)، حضرت زینب کبری (س) نایل آمد و از همان زمان شروع به نگارش حوادث واقعه کربلا و افشاگری علیه حکومت فاسق یزید کرد.»  طبق ادعای یکی دیگر از حسینی برهمن ها به نام Vipin Mohan Jhingaran درباره چگونگی نام گذاری این کاست به «حسینی برهمن» اظهار داشت: «پس از رویارویی حضرت زینب (س) با راهب دات سینگ اشک در چشمان  آن حضرت حلقه زده است و اینگونه خطاب به جد ما کرده اند که از این به بعد شما فقط یک برهمن  نیستید بلکه شما را باید حسینی برهمن نامید.»

باید گفت که علیرغم سهم و مشارکت آنها در دوران باز تعریف شده از تاریخ اسلام، اما همچنان برخی از مسلمانان در هند و پاکستان آنان را تایید نمی کنند و بر آنچه که حسینی برهمن ادعا دارند اعتقادی ندارند و صحه نمی گذارند و اظهار می دارند که چنین رخدادی هیچگاه رخ نداده و هیچ نویسنده مسلمانی آنرا تصدیق نکرده و در مکتوبات به آن استناد نشده است. اما یک روحانی شیعه ساکن لاهور به نام حجت الاسلام و المسلمین «حسن ظفر نقوی» حضور قبیله موهیال ها را در واقعه‌ی کربلا تصدیق می کند و اینگونه اعلام می دارد که این قبیله برهمن با حضرت علی ( ع) نیزارتباط داشته اند. بنابراین حسینی برهمن بر این باورند که جدشان راهب دات به همراه پسرانش خواهان شرکت در واقعه کربلا همراه امام حسین (ع) علیه یزید بودند ولی توفیق نیافتند.

 برخی دیگر بر این باورند که راهب دات سینگ در دربار پادشاهی لاهور به نام  Chandragupt   مشغول به خدمت بوده است و در زمان وقوع ماجرای کربلا تنها دو برهمن در عراق حاضر بودند که احتمالا یکی از آنها راهب دات سینگ می باشد. وی به تجارت پوشاک مشغول بوده و به محض اینکه از چنین نبردی خصمانه  آگاه میگردد به آن می پیوندد. راهب دات بر این باور بوده که این نبرد کربلا نیز همانند جنگ هایی است که در کتب مقدس هندو (رامایانا و مهابهارات) ـ  Ramayana یا Mahabharata ـ عنوان است .  با وجود اینکه می دانست این جنگ ناعادلانه و یک جانبه است و سپاه امام حسین (ع) در مقابل سپاه یزید بسیار اندک است با این همه، با پسرانش خواستار شرکت در این نبرد می شود اما دیر به این جنگ می رسند. اما پس از آن واقعه در جنگ با سپاهیان کوفه و شام شرکت کرده و تمام پسرانش را در این کارزار ناعادلانه از دست داده است، وفقط خودش زنده ماند. بعد از اتمام جنگ به دیدار برخی از اعضای خانواده امام حسین (ع) مشرف می شود و خاندان رسول خدا (ص) نام حسینی برهمن را بر آنها می نهند. باوری در میان حسینی برهمن هست که  عنوان می کنند همه‌ آنها زخمی در گردن خود دارند که نمادی از عزاداری و سوگواری برای امام حسین (ع) و یادگار برادران برهمنی کشته شده در در واقعه پس از کربلا می باشد. 

در حال حاضر برهمنان حسینی کجا ساکن هستند ؟

حسینی برهمن در دوران قبل از  تفکیک شبه قاره هند در مناطقی از پاکستان ساکن بودند و اغلب با نام های خانوادگی Bali, Chibber, Dutt, Bakshi, Lav, Bimwal and Jhingran  شناخته می شوند و بعد از تجزیه به مناطقی از هند مهاجرت کرده و ساکن شدند. براساس برخی آمارهای غیر رسمی حدود ۱۲۵ خانوار از حسینی برهمن در شهر پونا هند نیز سکونت دارند. تعدادی نیز در دهلی مستقر هستند وهمه ساله مراسم عزاداری و سوگواری  محرم برگزار می‌کنند. گفته می شود که بیشتر حسینی برهمن‌ها تا حدود سال  ۱۹۴۷ در لاهور مستقر بودند و بعد از آن به مناطق دیگرشبه قاره مهاجرت کردند.

افراد معروف و شناخته شده حسینی برهمن

این فرقه به آن اندازه که تصور می گردد، کوچک و ناشناخته نیست و افرادی همچون سونیل دات هنرپیشه فقید معروف هند ، کشمیری لال ذاکر، شبیر دات و یا ویکرام کیشور ناند (نویسندگان اردو زبان) در زمره این گروه می باشند. هم اکنون نیز بازیگران سینما همچون سانجی دات در عرصه سینمای هند معروف است، افزون بر آن خواهر ایشان پریا دات نیز در صحنه سیاست در ایالت مهاراشترا حضور دارد و با ایرانیان مقیم بمبئی  نیز رابطه بسیارخوبی دارد. دیگر اعضای این گروه نیز در پست های مهم اداری هند مشغول هستند و برخی نیز اساتید دانشگاه های مختلف هند می باشند.  

اعتقادات گروه حسینی برهمن

گروه حسینی برهمن دارای تاریخچه غنی در هند می باشند و در مراسم سوگواری و عزاداری همراه با شیعیان شرکت می کنند و حتی قمه می زنند. اعضای این گروه در شبکه های اجتماعی به معرفی خود می پردازند و به جد خود افتخار می کنند. این گروه همانند شیعیان معتقدند که بایستی در صیانت از اهداف قیامامام حسین (ع) به جد پاسداری وصیانت کنند و ماه محرم را ماه برادری و احترام متقابل با مسلمانان عنوان می کنند و از همه جمعیت اکثریت هند می خواهند که به آرمان های والای امام حسین (ع) ارج گذارند و جالب آن که دولت هند نیز روز عاشورا را روز حسین (ع) نامیده و تعطیل عمومی کرده است.

گروه حسینی برهمن در این ماه در مراسم سوگواری سید و سالار شهیدان و یاران باوفایشان شرکت می کنند و به هیچ وجه خود مراسم ازدواج و یا جشن و سروربرپا نمی کنند و حتی در برنامه های دیگران نیز شرکت نمی کنند.

مرحوم «عبداللطیف موسوی شوشتری» مشاهدات خود را در کتاب «تحفه العالم» و «ذیل التحفه» که پس از بازگشت سفر هند در سال ۱۲۱۶ هجری به نگارش درآورده است، درباره عزاداری هندو ها در شهر ویجی‌نگر چنین عنوان می کند: «عجیب است که در آن شهر با این حالت که بویی از مسلمانی و بانگ محمدی (ص) نیست، اعاظم و متمولین هندو مراسم تعزیه‌خوانی  عالی به تکلف دارند. بعد از دیدن هلال ماه محرم، همگی رخت سوگواری پوشند و ترک لذات کنند و بسیاری‌اند که بالمره از طعام و شراب، کف نفس نمایند، نه در تمام عشره چیزی از گلوی ایشان به زیر نرود. شبها و روزها به زبان هندی و فارسی مرثیه‌خوانی و سینه‌زنی کنند و هرکس به قدر وسع در اطعام فقرا و مساکین می کوشد و در هر کوچه و بازار آبهای گلابی سبیل کنند و شبیه به ضرایح مقدسه از چوب یا کاغذ سازند و نزد آن به سجده روند و برخاک غلتند و طلب مطالب نمایند. بعد از انقضای ایام عاشورا آنها را در رودخانه غرق کنند یا در جایی دفن کنند و آن را کربلا گویند.»

باید گفت که حسینی برهمن همچون دیگر برهمنان هند به اصول و عقاید دین هندویی پایبندند، اما در طول سال در ده روز نخست ماه محرم با پوشیدن لباس سیاه و روزه گرفتن به عزاداری و سوگواری برای سید و سالار شهیدان (ع) مشغول می‌شوند و در ایام محرم از هرگونه حرکت و برنامه ایی که به خوشی و شعف روح و روان منجر شود خودداری می‌کنند. با اینکه رنگ سیاه در میان اهل هندو مورد پسند نیست، اما در این ایام به نشانه ماتم لباس سیاه را می‌پوشند و زنان با پوشیدن ساری سیاه، لباس خاص و عدم استفاده از لوازم آرایشی سوگواری می‌کنند.

عزاداری در میان دیگر هندوها

حسینی برهمن تنها فرقه ای نیستند که به عزاداری برای امام حسین می پردازند بلکه در مذهب هندو و در شهر لکهنو پایتخت ایالت اوترا پرادش هند کسانی هستند که به عزاداری برای امام حسین در ماه محرم همراه با مرثیه خوانی آن هم در مکان هایی خاص با عنوان عاشورا خانه می پردازند. Chunnu Lal Dilgeer (۱۷۷۸-۱۸۴۶)  ، مشهورترین شاعر هندو است که به مرثیه سرایی نیز پرداخته است. آمده است که وی حدود ۷۰۰۰۰ دو بیتی در وصف امام حسین (ع) و واقعه کربلا سروده است. مردم بر این باورند که دوبیتی های وی برمبنای حوادث صحیح تاریخی سروده شده اند و برگرفته از افسانه ها و داستانها نمی باشند. این بیت بیانگر گوشه ای از عشق وی به امام حسین می باشد به عنوان مثال: « غیر از غم حسین/  غم دیگری ندارم و نداشته ام»« بار الها از تقصیرات من در روز حساب درگذر/ که من از عزاداران حسین بوده‌ام». اما منتقدان بسیاری نیز بر این باورند که وی و اشعارش نقش چشمگیری در تکامل مرثیه های رایج در زبان اردو داشته اند. در برهه ای از زمان که این شاعر گرانقدر شعر می سروده است تعامل میان هندوها و مسلمانان رایج و امری عادی بود.

دیگر شاعران معروفی از آیین هندو همچون مردم عادی به عزاداری برای امام حسین (ع) در مراسمات محرم در مکانهای مختلف  می پرداختند. رام موا ـ Mewa Ram عضو دیوان قاضی الدین حیدر ( آخرین وزیر نواب در ایالت اودا) پیرو جان بر کف امام حسین ( ع) بود که امامباره و  عاشورا خانه را بنا کرد و حتی در ماه محرم در محل سکونت خود مراسم تعزیه خوانی برگزار می نمود.

یکی دیگر از شاعران آن زمان Rai Shatab Singh Bedar.  بود که  معروف به سرودن اشعار عارفانه  همراه با عشق به امام حسن (ع) توام با همخوانی بود.

خانه فرهنگ ج.ا.ایران –  بمبئی هند