۲۹ مارس ۲۰۲۲

۲۹ مارس سال جاری بستگان و والدین قرقیزهایی که در اردوگاه های شمال سوریه هستند، نشست خبری در خبرگزاری «آکی پرس» واقع در بیشکک برگزار کردند. حمیده یعقوب اوا و فریده کیزی یوا، مدیران بنیاد خیریه «دست یاری بده»، از طرف نمایندگان ۳۰ خانواده از رئیس جمهور، رئیس کمیته دولتی امنیت ملی، دبیر شورای امنیت و وزیر امور خارجه جمهوری قرقیزستان درخواست کمک برای بازگشت زنان و کودکان از سوریه به قرقیزستان کردند.

بر اساس اعلام این بنیاد، ۱۱۵ زن و ۲۸۵ کودک قرقیز در اردوگاه های شمال سوریه هستند.

در این نشست خبری در آکی پرس، بستگان جزئیات زندگی در این اردوگاه ها را به اشتراک گذاشتند: «الان فرصت ارسال کمک های بشردوستانه به بستگان را نمی دهند، یک ماه پیش فرستادیم و به ما گفتند که این آخرین بار است که ما کمک های بشردوستانه می فرستیم. آنها کمک های بشردوستانه را فقط از آمریکا می پذیرند و کمک های بعدی به اوکراین می روند. اکنون در آنجا مبارزه برای بقا در کار است. وضعیت سلامتی بچه های ما بد است، آنها معاینه نمی شوند، به آنها کمک پزشکی نمی کنند، به جز آموکسی سیلین و پاراستامول چیزی نمی دهند. در آنجا بیماران زیادی از جمله کودکان هستند. هر روز یک نفر می میرد. و آنها هر روز به تدریج امید به خانه برگشتن را از دست می دهند».

خبرگزاری «وِچِرْنی بیشکک». چرا ما نمی توانیم بچه ها را از سوریه برگردانیم؟

سْوِتْلانا لاپْتِوا، خبرنگار «وِچِرْنی بیشکک» در بررسی خود می نویسد که مرحله اولیه، یعنی بازگشت کودکان از عراق، به خوبی انجام شد: «تقریباً همه کودکان بازگشته پس از دوره اولیه توانبخشی در مدارس تحصیل می کنند، به مهدکودک  می روند و روند ادغام مجدد را طی می‌کنند. بچه ها به خانواده های اقوام منتقل شدند تا کارهای مقدماتی نیز با آنها انجام شود و آنها به آنها کمک کردند تا با برگشتگان که بیشتر آنها نوزاد هستند، ارتباط برقرار کنند».

در عین حال، این خبرنگار اذعان می کند که «هنوز درک بی چون و چرای این موضوع در جامعه وجود ندارد. بسیاری از این بیم دارند کودکانی که از سوریه بازگشته اند و معلوم است که توسط داعش بزرگ شده اند، تأثیر بدی روی همسالان خود بگذارند و ممکن است در آینده خطری برای جامعه باشند و لذا نباید به آنها حق بازگشت داده شود. چنین نظرات و دیدگاه هایی؛ هم در میان خبرنگاران و هم در میان ائمه وجود دارد».

اوضاع مربوط به کودکان برگشته از سوریه چگونه پوشش شود؟

خبرگزاری Prevention Media ویدئوی توضیحی به زبان روسی و قرقیزی تولید کرده است که عملیات بشردوستانه انجام شده توسط دولت های کشورهای آسیای مرکزی را برای بازگرداندن ایمن شهروندان خود از عراق و سوریه توصیف می کند.

علاوه بر این توصیه هایی برای نمایندگان رسانه ها در خصوص پوشش صحیح این موضوع حساس که سخنان نفرت انگیز و کلیشه ای زیادی پیرامون آن وجود دارد، داده شده است. عبارات «اصطلاحات «برگشتگان» و «بازگشتگان» رسمی نیست، اما رایج است.

آیا قرقیزستان می تواند شهروندان خود را از اردوگاه های پناهندگان بازگرداند؟

بله، می تواند. در بازه زمانی ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ بستگان شهروندان قرقیزستان که در اردوگاه‌های پناهندگان سوریه و زندان های عراق به سر می برند، بارها از مقامات رسمی قرقیزستان برای کمک و سازماندهی بازگشت بستگان و دوستان خود از مناطق درگیری درخواست کردند. در طول سال ها، تعداد زیادی گزارش و مطالب در مورد درگیری در خاورمیانه در رسانه های قرقیزستان منتشر شده است.

بر اساس داده های کمیته دولتی امنیت ملی جمهوری قرقیزستان، تا سال ۲۰۲۰، ۸۵۰ تبعه قرقیزستان عازم منطقه جنگی در سوریه شدند که از این تعداد ۱۵۰ نفر در آنجا کشته شدند. خاطرنشان می شود در میان بازداشت شدگان در سوریه ۱۴۰ زن دیگر وجود دارد.

به گفته بنیاد «دست یاری بده»، امروز در اردوگاه الهول واقع در منطقه الحسکه ۲۸۵ کودک و ۱۱۵ زن زندگی می کنند که همه آنها شهروندان قرقیزستان هستند.

به گفته بستگان، در این اردوگاه زود زود آتش سوزی ها به دلیل بی احتیاطی با آتش رخ می دهد، زیرا زنان مجبور هستند برای گرم کردن چادرها آتش روشن کنند. پس از آغاز درگیری های نظامی بین روسیه و اوکراین، تقریباً تمام کمک های بشردوستانه به آنجا ارسال می شود و خود بستگان نمی توانند به تنهایی کمک های بشردوستانه را به اردوگاه های پناهندگان در سوریه ارسال کنند.

به گفته نزدیکان، شورای امنیت، کمیته دولتی امنیت ملی، وزارت امور خارجه، وکیل حقوق کودکان با آنها همکاری می کنند، اما هر بار به آنها پاسخ داده می شود که «کار در حال انجام است» و قرقیزستان از کمک کشورهای دیگر خودداری می کند. یکی از رهبران این بنیاد می گوید: «ماه اوت من به وزارت خارجه مراجعه کردم تا زنان و کودکان بیمار و زخمی را بیاورند، اما کمیته دولتی امنیت ملی درخواست ما را رد کرد، اگرچه اوکراین کمک خود را برای بازگشت آنها پیشنهاد داد. آنها پاسخ دادند: «ما خودمان شهروندانمان را می آوریم، داریم کار می کنیم». زنان در اردوگاه سعی می کنند بچه های ۱۵-۱۲ ساله خود را زودتر برگردانند، زیرا پسران را به زندان می برند و آموزش می دهند تا سرباز آنها شوند و دختران در این سن مورد خشونت قرار می گیرند».

نمایندگان ۳۰ خانواده که بستگانشان در اردوگاه پناهندگان در سوریه به سر می برند، با درخواست کمک برای بازگرداندن آنها به وطن، به صادر جباراف رئیس جمهور قرقیزستان مراجعه کردند.

بدون شک مشکلات و مسائل دشواری وجود دارد، مانند مذاکرات دیپلماتیک با مقامات رسمی سوریه و تماس غیررسمی با سران قبایل کرد که قلمرو اردوگاه های پناهندگان را در اختیار دارند. همچنین مذاکرات با ترکیه و سایر کشورها، جلب رضایت برای همکاری با سازمان های بین المللی و مهمتر از همه، تشکیل مرکزی برای پذیرش این گونه افراد، ارتباط با نزدیکان و آموزش مردم و جامعه محلی ضروری است. کار اطلاع رسانی زیادی باید انجام داد و باید رسانه ها را آماده کرد. اما از همه مهمتر پایه مادی و فنی است، هرچند بستگان پناهجویان نیز در این زمینه آماده کمک هستند.

رسانه ها نباید هنگام انتشار اخبار مثل گذشته به اشتباه راه دهند، وقتی زادبوم و اسامی بستگان کودکان بازگشته از عراق علیرغم درخواست سازمان های دولتی و یونیسف مبنی بر عدم انتشار منتشر شده بود.

بدیهی است که در ماه مبارک رمضان، رهبری جمهوری قرقیزستان و سازمان های مجری قانون می توانند زنان و کودکان را از اردوگاه های پناهندگان سوریه بیاورند. به نظر می رسد که آنها به اشتباهات خود پی برده اند و این یک نمونه بارز برای دیگران خواهد بود.

منبع:

https://prevention.kg/?p=12437

تهیه وتنظیم: غلامحسین علی محمدی

کارشناس فرهنگی قرقیزستان