در سال ۱۹۶۴، هنگام ساخت یک سد، سازندگان به طور تصادفی با آثاری از یک ساختمان باستانی برخورد کردند. حفاری‌های باستان‌شناسی که به دنبال آن انجام شد، بقایای یک ویلا در حومه شهر را نشان داد که مربوط به دوره‌ای بود که امپراتوری روم بر سرزمینی که اکنون جزو قلمرو بلغارستان است، حکمرانی می‌کرد. نام آن آرمیرا ویلا برگرفته از شاخه کوچک رودخانه آردا است که ویلا روی ساحل آن ساخته شده است.

ویلا مجلل، با طراحی قابل توجه، تزئینات مرمری باشکوه و موزاییک های اصلی کف بود. این یکی از قدیمی‌ترین و دقیق‌ترین مجموعه‌های ویلایی رومی است که تاکنون در بلغارستان مورد پژوهش قرار گرفته است و همچنین مجلل‌ترین کاخ خصوصی از دوره روم است که در قلمرو بلغارستان امروزی کشف شده است. این بنا در نیمه دوم قرن اول بعد از میلاد توسط یک اشرافزاده تراکیایی معروف به عنوان مرکز یک ملک بزرگ در دره رودخانه آرمیرا ساخته شد. یک ساختمان دو طبقه ۳۶۰۰ متر مربعی چشمگیر با یک تراس سرتاسری و بسیاری از اتاق‌ها و محوطه‌های مختلف که یک استخر روباز را از سه طرف احاطه کرده‌اند، در باغی زیبا و مناسب برای پیاده‌روی قرار داشتند. طبقه اول به تنهایی ۲۲ اتاق داشت.

به تدریج، ویلا برای صاحبان آن بسیار کوچک شد. بنابراین در آغاز قرن سوم میلادی با افزودن یک سالن پذیرایی به همراه محلی برای خدمه، ساختمان به سمت شرق گسترش یافت. بخشی از ساختمان دارای یک سیستم گرمایشی رومی بود که هنوز هم آثاری از آن دیده می شود.

در نیمه اول قرن دوم میلادی برای تزیین ویلا یک استودیوی هنری در آن تأسیس شد و از استادان بزرگ مجسمه سازی شهر آفرودیزیاس در آسیای صغیر، جایی که بزرگترین مدرسه مجسمه سازی در دوره روم باستان وجود داشت، برای کار در استودیو دعوت به عمل آمد. به این ترتیب با ساخت مجسمه­ هایی از سنگ مرمر سفید، ویلا به تدریج ظاهر درخشان و باشکوه یک قصر رومی واقعی را به خود گرفت.

کل طبقه اول با کاشی ها و پانل های مرمری کاملاً هم­شکل پوشیده شده بود. این کاشی­ها دیوارهای راهروها و تمام اتاق هایی که از کف تا سقف در دسترس میهمانان بود و همچنین خود حوض که با ستون دیواری و حصاری زیبا احاطه شده بود را می پوشاندند. نزدیک به ۳۰۰۰ قطعه سنگ مرمر کاملا سالم در حفاری ها کشف شد.

کمیت، تنوع و کیفیت تزئینات مرمری آرمیرا ویلا را به یک بنای تاریخی منحصر به فرد نه تنها در بلغارستان امروزی، بلکه در قلمرو استان های روم سابق در بالکان نیز تبدیل کرده است. تزئینات دیواری این بنای زیبا، آن را به یادگاری منحصر به فرد از معماری و هنر باستانی تبدیل کرده است.

تمام اتاق ها با موزاییک های هنری با کیفیت بالا پوشیده شده بودند که الگوهای نقاشی سنتی دوران باستان را به تصویر می کشیدند. به کار بردن موزاییک در اتاق خواب اصلی منحصر به فرد است. در قسمت شمالی اتاق، پرتره ای از صاحب خانه به همراه دو فرزندش وجود دارد که قدمت آن به نیمه اول قرن دوم می رسد. اینها تنها پرتره های موزاییکی از دوره رومی هستند که در بلغارستان تا کنون به جا مانده ­اند. موزاییک موجود در تریکلینیوم که بعدها (آغاز قرن سوم) گذاشته شد نیز جالب توجه است. گورگون مدوزا را به تصویر می کشد، نمادی که دائماً در دکوراسیون ویلا تکرار می شود. این بزرگترین و متنوع ترین طرح موزاییک در بلغارستان است و از نظر کمیت بیشتر از سایر موزاییک های کشف شده در قلمرو بلغارستان امروزی است.

پس از حدود ۳۰۰ سال شکوفایی، آرمیرا ویلا در نیمه دوم قرن چهارم به آتش کشیده و غارت شد. این رویداد مربوط به ویرانی عظیم منطقه اطراف هادریانوپلیس در سال ۳۷۸ بود، زمانی که ارتش روم به رهبری امپراتور والنس (۳۶۴ - ۳۷۸) توسط گوت ها شکست خورد.

این ویلا در سال ۱۹۶۸ به عنوان میراث ملی بلغارستان با شماره ۶۷ به ثبت رسیده است.

منبع :

https://bulgariatravel.org/armira-villa-ivaylovgrad/