شهر صنعتی چیرچیک نیز در اینجا قرار دارد. یک خبرنگار Tengrinews.kz با کودکان محلی و قزاق‌های قومی در مورد زندگی، کار و رویاهایشان گفتگو کرده است.

چیرچیک تا پایتخت ازبکستان یک ساعت با ماشین فاصله دارد. نام خود را به افتخار رودخانه چیرچیک ("پر سر و صدا") که در آنجا جاری است، دریافت کرد که عمیق‌ترین شاخه سیردریا نامیده می‌شود. کارخانه‌های بزرگ و همچنین چندین مؤسسه آموزش عالی و متوسطه در اینجا متمرکز شده‌اند.

نورلان ژومابایف 26 ساله است و در چیرچیک زندگی می‌کند. از مدرسه بین‌المللی فارغ‌التحصیل شده است. او زبان‌های قزاقی، ازبکی، روسی، انگلیسی، ترکی و کره‌ای را می‌داند. در حال حاضر در حال تحصیل در شاخه علوم انسانی است و می‌خواهد در آینده درس‌های ادبیات، تاریخ و انگلیسی تدریس کند.

پدربزرگش توریسپک، یکی از شرکت‌کنندگان در جنگ جهانی دوم، پس از جنگ در منطقه یونس‌آباد تاشکند زندگی می‌کرد. او در میان قزاق‌های محلی مشهور بود.

به گفته نورلان «در آن سال‌ها، بسیاری از قزاق‌هایی که در قلمرو تاشکند بودند، در میان روستاها پراکنده بودند و نمایندگان همان قبیله در هر روستا زندگی می‌کردند. به عنوان مثال، کیپساک‌ها در یک روستا و سیرگلی‌ها در روستای دیگر زندگی می‌کنند. مردم سعی می‌کردند به قبیله خود نزدیک بمانند، زیرا که راهی برای بقا بود. اگر مشکلی در خانواده رخ می‌داد و شوهر فوت می‌کرد، همسایه‌ها می‌توانستند از همسر و فرزندان او مراقبت کنند.

- شما در قزاقستان بودید؟ آیا فکر می‌کنید قزاق‌ها در قزاقستان و ازبکستان به نوعی با یکدیگر متفاوت هستند؟

- بله، در قزاقستان بودم و می‌توانم بگویم که متوجه چند تفاوت شدم. به عنوان مثال، در واژگان ما کلمات ازبکی وجود دارد، در قزاقستان چنین کلماتی استفاده نمی‌شود. در ازبکستان معمولاً با جمله "لطفا مهربان باشید"  شروع می‌کنند، یعنی همیشه خودمان را «شما» خطاب می‌کنیم، حتی اگر آن شخص از ما کوچک‌تر باشد.

- آیا زبان های ازبکی و قزاقی با یکدیگر تفاوت زیادی دارند؟

- 80 درصد کلمات یکسان هستند. ازبکی و قزاقی هر دو زبان ترکی هستند. تنها آواهای صدادار متفاوت دارند. قزاق‌ها در برخی کلمات ”اَ“ و ازبک‌ها ”آ“ را در همان کلمات تلفظ می‌کنند. اما، با وجود تفاوت‌ها، هر دو کاملا یکدیگر را درک می‌کنند. به یاد دارم یک بار به بازاری رفتم و در آنجا خریداران به زبان ازبکی سؤال می‌کردند و فروشندگان به قزاقی پاسخ می‌دادند. و همه همدیگر را درک می کردند. تفاوت زبان‌ها هنگام برقراری ارتباط از بین می‌رود.

در حین گفتگو، به خارج از چیرچیک به منطقه کبری حرکت می‌کنیم. در آنجا رستورانی وجود دارد که یکی از خوشمزه‌ترین بشبارماک‌های منطقه را سرو می‌کند. همیشه مهمانان زیادی اینجا هستند. یک مهمان از آلمان به نام لوکاس که در آلماتی تحصیل می‌کند و همچنین یک مهمان از چین به نام  سیوی همراه ما هستند.

- قزاق‌های محلی چه سنت‌های غذایی دارند؟

- قزاق‌های محلی منوی بسیار غنی دارند. غذای اصلی گوشت است. وقتی مهمان‌ها می‌رسند معمولا پلو درست می‌کنند. در عروسی‌ها غذای اصلی پلو، بشبارماک، نارین (گوشت و خمیر ریز خرد شده) و کازان کباب (گوشت با سیب‌زمینی) نیز اغلب تهیه می‌شود. همچنین در ازبکستان غذایی شبیه بشبارماک قزاقستانی به نام شیلپیلدوک وجود دارد. افزون بر مواد اصلی (خمیر و گوشت)، سبزیجات، نخود و سبزی نیز به آن اضافه می‌کنند.

در جشن نوروز، مردم بین خود به توافق می‌رسند و در خانه شخصی شروع به تهیه غذاهای جشن می‌کنند، نظیر حلیم (فرنی که از دانه‌های گندم خالص و گوشت تهیه می‌شود) و سومالک (غذای تهیه‌شده از دانه‌های جوانه زده گندم). سومالک  را حداقل به مدت 12 ساعت می‌پزند، در این مدت هر کسی می‌تواند به دیگ نزدیک شود، آرزو کند و یک سنگریزه کوچک داخل آن بیندازد.

قزاق‌های بخارا چگونه زندگی می‌کنند؟

در منطقه بخارای ازبکستان یک روستای قزاق واقعی وجود دارد. قزاق‌های قومی در اینجا زندگی می‌کنند.  

ما جستجوی خود را برای یافتن مردم در بخارا، یکی از قدیمی‌ترین شهرهای آسیا، که جاده بزرگ ابریشم (مسیر تجاری که شرق و غرب را به هم متصل می‌کند) از طریق آن می‌گذشت، آغاز کردیم. قدمت بخارا بر اساس محققان به بیش از 2500 سال می‌رسد. در قرون وسطی این شهر مرکز اصلی الهیات و فرهنگ اسلامی بود. بسیاری از مدارس، مساجد و مقبره‌های باستانی که از قرن نهم ساخته شده‌اند در اینجا حفظ شده‌اند.

ما با تیمور سلطانوف، ساکن محلی و راهنمای پاره وقت، آشنا می شویم. به گفته او تعداد کمی از خانواده‌های قزاق در خود بخارا زندگی می‌کنند. اکثر قزاق‌ها (نمایندگان کیشی ژوز) در شهر کاراولبازار زندگی می‌کنند. این شهر در 65 کیلومتری بخارا واقع‌شده است. چند خانواده دیگر نیز در حومه شهر در نزدیکی مجموعه یادبود بهاءالدین نقشبندی ساکن شدند. اولین جایی بود که رفتیم.

مجموعه یادبود از دور دیده می‌شود. از یک مدرسه، دو مسجد و یک مناره تشکیل شده است.

امروزه مؤمنان اینجا زیارت می‌کنند. در چند ده متری این مکان چندین روستا وجود دارد. مردم محلی در تجارت، هتلداری و خدمات راهنما مشغول هستند.  

حدود 25 خانواده قزاق در یکی از نزدیکترین روستاها زندگی می‌کنند. نوع فعالیت آنها ربطی به گردشگری ندارد. آنها عمدتاً به کشاورزی و دامداری می‌پردازند. مردان در کارخانه‌های شهر کار می‌کنند، زنان کارهای خانه را انجام می‌دهند و برخی در مزارع پنبه یا باغ‌ها کار می‌کنند. این روستا بین‌المللی محسوب می‌شود. افزون بر قزاق‌ها، ازبک‌ها، تاجیک‌ها و تاتارها نیز در اینجا زندگی می‌کنند.

مکان بعدی شهر کاراولبازار است. به گفته تیمور سلطانوف، این شهر در زمان سلطنت سلسله شیبانیان به این نام رسیده است، تپه‌ای که اینجا برج مراقبت سربازان امیر بخارا بود. زمانی که بخارا پایتخت خانات بخارا بود و کاروان‌ها به این سمت می‌رفتند، توسط یک برج نگهبانی متوقف می‌شدند، کاروان‌های شتر با کالاهای «بدون مجوز» اجازه ورود به شهر را نداشتند و بازاری مخصوص این کالاها ایجاد شد.

کاراولبازار امروزه دارای شرکت‌های صنعتی، ساختمانی و حمل و نقل است. این شهر به خاطر میادین نفت و گازش مشهور است. بسیاری از ساکنان در پالایشگاه نفت کار می‌کنند.

چگونه قزاق‌ها در منطقه اوچکودوک  زندگی می‌کنند؟

تا سال 1979، اوچکودوک یک مرکز استراتژیک مخفی بسته بود. در سال 1982 منطقه اوچکودوک تشکیل شد. در حال حاضر حدود 37 هزار نفر در آنجا زندگی می‌کنند که 25 درصد آنها قزاق هستند. اکنون اوچکودوک بخشی از منطقه ناوائی است اما در دهه 1960 متعلق به منطقه بخارا بود. اوچکودوک در بخش مرکزی بیابان کیزیلکم واقع شده است.

قیزیلوردا نزدیکترین شهر قزاقستان به اوچکودوک کمتر از سیصد کیلومتر فاصله دارد. در دسامبر 2021، طرح ساخت راه و راه آهن بین کشورها امضا شد. این منطقه به دلیل استخراج اورانیوم و طلا مشهور است. بسیاری از ساکنان در کارخانه معدن و متالوژی ناوی کار می‌کنند. ده ها شرکت مختلف در این منطقه فعالیت می‌کنند. قزاق‌های قومی زیادی در این شهر هستند که به موسیقی، خواندن و یادگیری زبان های خارجی مشغول هستند. به ورزش نیز توجه می‌شود.

ساکنان اوچکودوک دوستانه زندگی می‌کنند، همه یکدیگر را می‌شناسند. «می‌توانی کیفت را بگذاری و بروی، کسی به آن دست نمی‌زند.» این جمله را در این مکان‌ها زیاد می‌شنوید. مردم می‌گویند که جرمی در این شهر اتفاق نمی افتد ، شهر امن است.

در روستاهای منطقه اوچکودوک، جایی که  قوم  قزاق زندگی می‌کنند، زنان شاغل زیادی وجود دارند - خیاط، آشپز، معلم و غیره. دولت به کسانی که می‌خواهند کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کنند یارانه می‌دهد.

منابع:

https://tengrinews.kz/article/delaem-te-je-toi-kak-jivut-kazahi-v-uzbekistane-2299/

https://tengrinews.kz/article/menya-tyanulo-moy-malenkiy-karaulbazar-jivut-buharskie-2304/

https://tengrinews.kz/article/nas-priglashali-gollivud-jivut-kazahi-pustyine-kyizyilkum-2325/