ما شی توئی (Ma shi tou)

     در این کتاب، خداوند قوانین رفتار انسان، چیزهای قانونی و غیرقانونی را که انسان باید دنبال کند، توضیح می دهد و تعداد زیادی مثال، بسیاری از داستان ها و برخی از منابع مکرر را به منظور روشن کردن هشدارها می دهد. همانطور که در یک آیه می گوید: "مَّا فَرَّطۡنَا فِی ٱلۡکِتَٰبِ مِن شَیۡءٖۚ"، معنی این آیه این است که: "ما فرو گذاشت نکرده ایم در کتاب (یعنی لوح محفوظ) هیچ چیزی را"  (آیه 38 سوره الانعام).

     برای متفکران، قرآن آموزنده است و برای ناظران، قرآن یک هشدار است. قرآن بر بشر نازل شده است و پند و نصیحت آن نه تنها در مورد  پیشینیان بلکه در مورد حال، نه تنها برای اعراب بلکه برای مردم سراسر جهان نیز صدق می کند؛ به عبارت دیگر، قرآن نه تنها برای مردم است تا خوانده شود، بلکه برای مردم  است تا محتویات آن  رعایت شود. با این حال، این یک مشکل واقعی است که همه در زبان عربی مهارت ندارند، بنابراین یکی از مأموریت های مهم دانشمندان مسلمان معاصر این است که مردم خود  و منطقه خود را از قرآن آگاه کنند و هشدارهای آن را بپذیرند.

     در کشور من، مسلمانان کمتر از دو درصد جمعیت را تشکیل می دهند، مردم از زبان چینی استفاده می کنند، و تعداد بسیار کمی از مردم هستند که در عربی مهارت دارند، و تعداد بسیار کمی از مردم می توانند به سادگی الفبای عربی را بخوانند، هیچ چیز در مورد محتوا این کتاب مقدس نمی دانند. در نتیجه، مردم به تدریج قرآن را به عنوان "مواد خواندنی" در نظر گرفتند. ما به هیچ وجه منکر این نیستیم که برای خواندن قرآن، پاداش وجود دارد. اما خواندن قرآن به این معنی نیست که بخواند و کفایت می کند ، قرآن یک پیام، یک فرمان،  یک راهنمای برای رفتار انسان و یک دستور العمل ها وکد های زندگی هست ، همان طور که خداوند بزرگ می فرماید: وَأُوحِیَ إِلَیَّ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانُ لِأُنذِرَکُم بِهِۦ وَمَنۢ بَلَغَۚ أَئِنَّکُمۡ. معنی این آیه این است که: "وحی کرده شد به سوی من این قرآن تا بیم کنم شما را با آن و بیم کنم آن را نیز که قرآن به او برسد" (آیه 19 سوره الانعام).

         اگرچه قرآن شامل قوانین دقیق نیست، اما دستورالعمل های اساسی برای تمام جنبه های فعالیت های انسانی است که بر اساس آن انسان ها می توانند شیوه زندگی خود را تنظیم کنند و مسیر درست را دنبال کنند. بنابراین، اهمیت، عملی بودن و هدایت قرآن بر اساس درک مردم از محتویات آن است. اگر همه قرآن را به عنوان یک ماده خواندنی در نظر بگیرند، حتی اگر مردم هر روز قرآن را نگه دارند، هنوز هم نادان، ناتوان و منحرف خواهند بود.  چون آنها مقررات قران در مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، حتی مقررات اجباری نماز، زکات و زیارت را که بارها ذکر شده است، نمی دانند.

     از آنجا که مردم در برخی نقاط قرآن را از یک طرف نگه می دارند و از سوی دیگر اطلاعات کمی در مورد محتوای قرآن دارند، بنابراین توسعه اسلام در مناطق غیر عربی زبان آهسته و حتی راکد بوده است و همچنین علت اصلی کیفیت اخلاقی پایین و حتی رو به زوال گذاشتن مردم در برخی مناطق است.

     به این معنا، تفسیر قرآن به زبان محلی یک کار بسیار مهم است و انجام دادن این کار مسئولیت یک از محققان نیست، بلکه وظیفه همه مسلمانان ما است. از انجا که همه به آن توجه می کنند، این کار می تواند به راحتی انجام شود.

     برای مدت طولانی، برخی استدلال کرده اند که قرآن نباید به زبان های دیگر ترجمه شود، زیرا قرآن زبان خدا و حقیقت ابدی است و درک انسان محدود است و در ترجمه قرآن اشتباهاتی وجود خواهد داشت. این نگرانی حقیقت دارد، اما جامع نیست؛ زیرا هر زبان زمینه فرهنگی منحصر به فرد خود را دارد. ترجمه یک زبان به زبان دیگر قطعا کاملا با متن اصلی متناسب نیست. به طور خاص، قرآن یک متن وحی است که شامل ایده های فلسفی عمیق است و همیشه برخی از کلمات وجود دارد که نمی تواند به طور کامل ترجمه شود. حتی مؤمن ترین و آموخته ترین محققان نمی تواند تضمین کنند که ترجمه او کامل یا حتی بدون خطا باشد.

     با این حال، این بهانه ای برای ما نیست که این کار را نادیده بگیریم یا متوقف کنیم. در واقع، هر زبان و نوشتنی ابزاری است که توسط خدا ایجاد شده است و وظیفه محققان در هر سنی است که از راحت ترین ابزارها برای انتشار قوانین خدا استفاده کنند.

    می دانید کلمات و نوشتار، ابزار هستند، ترجمه روش است، و انتشار کتاب مقدس خدا هدف است. ما نمی توانیم هر ابزاری را که با زمان سازگار است، رد کنیم، همانطور که نمی توانیم اتومبیل ها، تلفن های همراه و دستگاه های بلندگو را رد کنیم. هر دو ابزار و روش های کار در خدمت یک هدف هستند و این نظم را نمی توان معکوس کرد. به عبارت دیگر، ما می توانیم یک ابزار پیشرفته را انتخاب کنیم و می توانیم روش های کاری خود را بهبود بخشیم، اما نباید ترویج فرهنگ اسلامی را متوقف کنیم، زیرا این هدف ما است.

   انسان تنها زمانی که قرآن را درک می کند، از دستور خدا اطاعت می کند و به یک مسلمان واجد شرایط تبدیل می شود. اگر ما بیش از حد محتاط باشیم، نتیجه این خواهد بود که نه تنها ایمان کسانی که ایمان دارند ضعیف تر خواهد شد، بلکه سوء تفاهم مردم از فرقه های دیگر در مورد ما نیز از بین نخواهد رفت، چه رسد به انتشار به جهان خارج.

     اگر ما بیش از حد محتاط باشیم و کارهایی را که باید انجام شود رها کنیم، مردم را به درک غلط از اسلام و نفرت از مسلمانان هدایت کنیم، آسیب به ما حتی بیشتر خواهد بود و عواقب آن جدی تر خواهد بود. به عنوان تنها فرد معقول که به اسلام ایمان دارد، ما نباید به خاطر ترس کوچک از انجام کارهای لازم خودداری کنیم.

     همان طور که خداوند بزرگ می فرماید: إِنَّ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ یَهۡدِی لِلَّتِی هِیَ أَقۡوَمُ وَیُبَشِّرُ ٱلۡمُؤۡمِنِینَ ٱلَّذِینَ یَعۡمَلُونَ ٱلصَّـٰلِحَٰتِ أَنَّ لَهُمۡ أَجۡرٗا کَبِیرٗا. (هر آئینه این قرآن راه می نماید به خصلتی که درست تر است و آن بشارت می دهد مسلمانان را که کارهای شایسته کنند به اینکه  ایشان را باشد مزد بزرگ) (17:9)

     البته اهمیت دادن به ترجمه قرآن به معنای حمایت از تفسیر گاه به گاه قرآن نیست، چه برسد به تشویق مردم به یادگیری زبان عربی. اینها دو چیز کاملا متفاوت هستند و ما امروز در مورد آنها صحبت نخواهیم کرد.

     مترجم کتاب مقدس باید دانش خاصی از کتاب مقدس داشته باشد، که  مطابق عقل سلیم است و نیازی به تکرار آن نیست. و چیزی که من می خواهم بگویم این است که در دنیایی که مردم با انواع محصولات فرهنگی احاطه شده اند و انواع نوشته ها رواج دارند، چرا ما از محققان خود حمایت نمی کنیم و تشویق نمی کنیم که کتاب مقدس خدا را به زبان محلی خودشان تفسیر کنند؟ آیا این فقط ترس از اشتباه است؟ اگر اینطور بود، امروز کاری برای انجام دادن نداشتیم.

     ما معتقدیم که هر محققی اگر  اهل توحید باشد و تمام تلاش و وظیفه خود را برای ترویج فرهنگ اسلامی را انجام دهد، پس اگر در کار خود منحرف شود،  خدا او را خواهد بخشید (خدا بهتر می داند).

     علاوه بر این، برخی از مردم می گویند که ما در حال حاضر برخی از ترجمه ها را داریم و دیگر نیازی به انجام این کار نیست، اما در واقع، افرادی که این نوع حرف ها را می گویند، اهمیت این کار را درک نمی کنند. به عنوان مثال، در چین، محققان اولیه چندین نسخه عالی و متمایز را ترجمه کردند، اما هنگامی که آنها را می خوانید، متوجه خواهید شد که همه آنها آثاری از زمان دارند، یعنی زبان آنها محدودیت های خاصی دارد. هر ترجمه زمانی که برای اولین بار منتشر شد، قابل فهم ترین بود، اما با گذشت زمان، زمان تغییر کرد و خواندن آن برای افراد بعدی دشوار شد. بنابراین، ترجمه قرآن باید طولانی مدت، مداوم و دائما نوآورانه باشد.

     بیش از ده سال پیش کتابی به نام «خواندن قرآن توسط شی توئی» به زبان چینی و « الوعظ الحکیم من القرآن الکریم»  به زبان عربی نوشتم. این کتاب ترجمه یا تفسیر قرآن نیست، بلکه توضیح گسترده ای از برخی از آیات قرآن است که ارزش جهانی دارند، همراه با وضعیت واقعی مردم محلی و فرهنگ سنتی منطقه. از آنجا که موارد ذکر شده در این کتاب به خوبی برای مردم محلی شناخته شده بود، این کتاب پس از انتشار آن به خوبی توسط خوانندگان چینی مورد استقبال قرار گرفت و در آن زمان به کتاب پرفروش تبدیل شد، چندین بار در یک ردیف فروخته شد والان در کتابفروشی موجود نیست . این نیز یک اکتشاف و تلاش من برای ترجمه و تفسیر قرآن است. خدا را شکر که خیلی بهتر از انچه انتظار داشتم کار کرد.

     همانطور که همه ما می دانیم، قرآن زبان خدا است و محتوای عمق و وسعت سازگاری آن با نوشته های هر کسی بی نظیر است و البته برای هر کسی غیرممکن است که محتوای قرآن را به زبان دیگری ترجمه کند. هر ترجمه ای نتیجه درک یک محقق از متون مقدس در یک مرحله خاص است. بنابراین تنها یک نسخه از قرآن وجود دارد و هرگز از زمان خارج نخواهد شد، اما ترجمه های زیادی از قرآن وجود دارد و این نسخه ها منسوخ خواهد شد.

     آنچه من می خواهم منتقل کنم این است که زمان در حال تکامل است و تفسیر ما از کلاسیک ها باید ادامه یابد. به ویژه در کشورها و مناطق با تعداد کمی از مسلمانان، جذب جوانان و روشنفکران غیر مسیحی دشوار است، اگر مردم به توضیحاتی که صدها سال پیش منتشر شده است، یا اگر آنها تنها با چند نسخه که بسیار زود منتشر شده است، راضی باشند، در نتیجه، باورهای درونی به تدریج محو خواهد شد و سوء تفاهم های خارجی عمیق تر خواهد شد.

سرعت جامعه مدرن در حال شتاب گرفتن است، مردم به انواع کتاب های الکترونیکی جذب می شوند، و اوقات فراغت کمتری وجود دارد، بنابراین چه ترجمه قرآن باشد یا تفسیرهای دیگر، این فقط تبدیل کلمات نیست، این چیزی است که یک فرهنگ لغت الکترونیکی عمومی می تواند انجام دهد. کار ترجمه امروز نه تنها نیاز به کار ترجمه برای ارتباط با فرهنگ محلی، بلکه نیاز به مترجم به کار خواناتر ساختن ترجمه است، تنها در این صورت کار ترجمه، توسط مردم پذیرفته شده و جذب جوانان خواهد شد. با این حال، این به سرمایه گذاری قابل توجهی از زمان و تلاش دانشگاهیان که بر روی آن کار می کنند، نیاز دارد.

در سال های اخیر، زمانی که من در مورد بیوگرافی پیامبر اسلام در ویدئو صحبت کرده ام، هر شماره تنها 15 دقیقه است، اما چند روز از وقت من را صرف می کند. از این رو فکر کرده ام که ترجمه قرآن می تواند سال ها طول بکشد، حتی ده ها سال طول بکشد،  چقدر پشتکار لازم است!

به طور خلاصه، قرآن یک قلعه است و ترجمه متون مختلف آن مسیر این قلعه است. امروز ما به "جاده سازان" بیشتری نیاز داریم تا مسیرهای بیشتری به این قلعه بسازند تا افراد بیشتری بتوانند به راحتی به خدا نزدیک شوند و وارد خانواده اسلامی شوند. این امر مستلزم آن است که همه ما از محققانی که قرآن را ترجمه کرده اند مراقبت و حمایت کنیم و "جاده سازان" را تنها نگذاریم و اجازه ندهیم که آنها به سبب نداشتن حمایت لازم، در راه سقوط کنند.

در پایان، می خواهم به شما بگویم که اگرچه من سالهاست که بر روی ترجمه چینی قرآن کار می کنم، اما به دلیل عدم وجود محیط زبان در زندگی من، زبان عربی من بسیار ضعیف است و در آینده بیشتر تمرین خواهم کرد.

اکنون می خواهم سخنانم را با آیه ای از قرآن به پایان برسانم که در آ ن خداوند متعال می فرماید: وَمَا هُوَ إِلَّا ذِکۡرٞ لِّلۡعَٰلَمِینَ (و بحقیقت نیست این قرآن مگر پندی عالمها را) (68:52).

این پایان سخنرانی من است، از شما دوباره تشکر می کنم. از خداوند تعالی رحمت و سعادت در دنیا و آخرت برای همه مسئلت دارم !

                                ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ

منبع : متن سخنرانی