پرویز قاسمی رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در قرقیزستان؛ دارای مدرک کارشناسی زبان و ادبیات روسی و کارشناس ارشد روسیه شناسی از دانشگاه تهران است. موضوع پایان‌نامه وی سیاست‌های فرهنگی روسیه در قبال اقوام و ملیت‌های این کشور با تأکید بر جمهوری تاتارستان بوده است. وی قبل از مأموریت قرقیزستان؛ در سمت رایزن فرهنگی ایران در تاتارستان فعالیت داشته و سال ها به عنوان کارشناس ارشد مسائل  فرهنگی روسیه و اوکراین در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ایران خدمت نموده است. در کارنامه کاری رایزن فرهنگی ایران در قرقیزستان؛ همچنین سابقه مطالعات پژوهشی در حوزه کشورهای روس زبان و مستقل مشترک المنافع( (CIS و روابط و مناسبات فیمابین ایران و این کشورها و تحقیق و مطالعه در خصوص فعالیت های سازمان ها؛ مراکز و موسسات اجتماعی- فرهنگی خارجی در کشورهای آسیای مرکزی، قفقاز و روسیه  به چشم می خورد.

- چرا زبان و ادبیات روسی را به‌عنوان شغل خود انتخاب کرده‌اید؟

من اصالتا از آذری‌های ایران هستم و از دوران کودکی‌ به زبان‌های خارجی علاقه داشتم. شهر زادگاهم در نزدیکی مرز ایران و شوروی سابق قرار داشت و ما به شبکه‌های تلویزیونی شوروی به زبان روسی دسترسی داشتیم. راستش را بخواهید ابتدا می‌خواستم تحصیلاتم را در رشته زبان انگلیسی ادامه دهم اما نهایتا زبان روسی را انتخاب کردم. فکر می‌کنم این انتخاب تصادفی نبود، سرنوشت بود... زمان ورود من به دانشگاه تهران و دوره تحصیلی‌ام مصادف با سال‌های آخر اتحاد شوروی بود. ما و همکلاسی هایمان در آن دوره زبان روسی را در شرایط سختی خواندیم زیرا با کمبود کتاب و منابع آموزشی روسی مواجه بویم. اساتید ما بیشتر متخصصان و مترجمان ایرانی بودند که قبلا در  کارخانه ذوب‌آهن اصفهان با مهندسان روسی کار کرده بودند.

روسی یکی از زبان‌های سخت دنیا است. به همین دلیل از میان کسانی که  این زبان را برای تحصیل انتخاب می کنند؛ شاید همه نتوانند تا آخر آن را ادامه دهند. زمانی که هنوز دانشجو بودم ؛ با وزارت فرهنگ ایران همکاری داشتم. در آن دوره کارشناس آشنا به زبان روسی خیلی کم بود  و جامعه به این متخصصان احتیاج داشت. افراد آشنا و مسلط به زبان های روسی و ترکی آذری طبیعتا امتیاز و شانس بیشتری برای  ورود به بازار کار داشتند . علاقه و جدیت برای فراگیری  زبان روسی و تسلط به زبان ترکی آذری در کنار آن  به من کمک کرد تا آغاز کارم با موفقیت همراه باشد.

... چون به دوره جوانی‌ام اشاره‌کردید، مایل هستم خاطره‌ای را از ماه های پایانی اتحاد شوروی بگویم. این خاطره نشان‌دهنده نزدیکی ملت‌هاست. شهر محل زادگاهم – خوی- در نزدیکی نخجوان شوروی قرار دارد. درست در روزهای کودتای ۱۹۹۱[۱] در شوروی؛ در نزدیکی روز ارس بودم ؛ رودی در مرزهای مشترک ایران و شوروی. در آن‌سوی مرز آذری‌های شوروی و این‌سوی رود آذری های ایران جمع شده بودند. آن‌ها نامه ها و  یادداشت‌های خود را به سنگ می‌بستند و به‌طرف ما پرتاب می‌کردند. آنها در این یادداشت‌ها با نوشتن اسامی؛ بدنبال یافتن اقوام و بستگان خود در این سوی آب بودند. علیرغم گذشت سال‌های زیاد که ملت‌ها را از هم جدا کرده بودند آنان اقوام خود را فراموش نکرده بودند و حالا در این شرایط می‌خواستند همدیگر را پیدا کنند...

- در حال حاضر در جامعه ایران چقدر نیاز به متخصصان زبان روسی احساس می‌شود؟

با توجه به ارتباطات و همکاری‌های گسترده بین ج.ا.ایران و فدراسیون روسیه و نیز سایر کشورهای مستقل همسود در طول سال های گذشته ، نیاز به این دسته از متخصصان و کارشناسان ده ها برابر شده است. در اوایل سال‌های ۱۹۹۰ میلادی زبان روسی به‌عنوان رشته تحصیلی فقط در دانشگاه تهران تدریس می‌شد و اکنون در ۱۷ دانشگاه ایران این رشته دایر است. این زبان در برخی دانشگاه‌ها در مقطع کارشناسی، در برخی دیگر در  هر دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و در دانشگاه‌های تهران و تربیت مدرس نیز تا مقطع دکتری دایر می‌باشد. در رشته‌های مرتبط با زبان روسی گرایش‌های مترجمی، زبان‌شناسی و نیز روسیه شناسی وجود دارد. در دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران دفتر نمایندگی بنیاد "روسکی میر"، در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، بزرگ‌ترین دانشگاه شمال شرق کشور اتاق نمایندگی "روسکی میر" و همچنین در دانشگاه الزهرا تنها دانشگاه جامع دخترانه در خاورمیانه شعبه انستیتو دولتی زبان روسی پوشکین گشایش‌یافته است. در سال‌های ۱۹۹۰ تقریبا هیچ متخصصی از ایران در همایش‌های مربوط به  زبان و ادبیات روسی در روسیه شرکت نمی‌کرد. اکنون استادان زبان روسی ؛ ؛ کارشناسان و صاحبنظران روس شناس ایرانی شرکت‌کنندگان فعال این همایش‌ها هستند. آنان حتی مقالات خود را به زبان روسی ارائه می‌دهند.

بین دانشگاه های ایران و دانشگاه های روسیه همکاری های خوبی در زمینه تربیت متخصصان زبان روسی وجود دارد و این همکاری ها توسعه می یابد. طبق توافق های موجود دانشجویان زبان روسی ما می‌توانند یک‌ترم تحصیلی در دانشگاه‌های روسیه تحصیل نمایند.

پس از فروپاشی شوروی؛ برخی دانشجویان ایرانی در دانشگاه های کشورهای تازه استقلال یافته ( آذربایجان؛ ارمنستان؛ تاجیکستان؛ بلاروس ؛ روسیه و اوکراین) مشغول به تحصیل شدند.  درگذشته جوانان ایرانی ترجیح می‌دادند برای کسب تحصیلات عالی به کشورهای اروپایی، مالزی، هند و ...بروند. در مقاطعی  روسیه و برخی کشورهای СIS مورد استقبال جوانان ایرانی برای ادامه تحصیل قرار گرفت . برای نمونه در سال‌های ۲۰۰۰ میلادی تعداد دانشجویان ایرانی تنها در کشور اوکراین بالغ‌بر ۵۰۰۰ نفر بوده است.  البته این وضعیت بخصوص پس از ورود جدی وزارت علوم به بحث رتبه بندی دانشگاه های خارج از کشور و مطرح شدن موضوع اعتبار مدارک دانشگاه های خارج تا حدود زیادی تغییر یافته است . اطلاعات  و بررسی های شخصی بنده در مورد بازار کار زبان روسی در ایران در سال های گذشته این بوده که با توجه به گسترش روابط و مناسبات در حوزه های مختلف با کشورها و مناطق روس زبان؛  تقاضا برای جذب و بکارگیری فارغ التحصیلان این رشته بسیار خوب بوده و حتی برخی نیز در مقطعی می گفتند در جایگاه دوم پس از زبان انگلیسی( در مورد امکان جذب و اشتغال) قرار دارد. در سال‌های اخیر طبق سیاست های وزارت علوم ج.ا.ایران و همسو با روابط و مناسبات سیاسی و اقتصادی بین ج.ا.ایران و فدراسیون روسیه؛ اعزام دانشجو برای تحصیل در دانشگاه های روسیه (و چین ) در اولویت قرار داشته است.

توضیح نگارنده:

کارخانه ذوب‌آهن اصفهان بزرگ‌ترین واحد صنعتی ایران است که در سال‌های ۱۹۷۰-۱۹۶۰ میلادی احداث‌شده بود. این دوره توسعه فعال روابط اقتصادی، تجاری و فرهنگی ایران و اتحاد شوروی بوده است. در همین دوره با کمک متخصصان شوروی کارخانه ماشین‌سازی اراک، کارخانه تراکتورسازی تبریز، خط لوله گاز فرامرزی ایران و نیز واحد سازه‌های هیدرولیکارس در مرز آذربایجان شوروی احداث‌شده بود...

 در دوره ای کوتاه سهم اتحاد شوروی در حجم مبادلات ایران دو برابر شده و به ۱۰،۴ درصد رسیده بود. قرارداد احداث کارخانه ذوب‌آهن در ۴۵ کیلومتری جنوب غرب اصفهان  در سال ۱۹۶۴ میلادی امضاء شد. عملیات ساخت در سال ۱۹۶۷ آغازشد و قالب آن در سال ۱۹۷۹ به بهره‌برداری رسید. در آن سال بود که  انقلاب اسلامی در ایران به پیروزی رسید. حدود ۳ هزار متخصص شوروی در احداث کارخانه ذوب‌آهن اصفهان مشارکت داشته‌اند. الکساندر سادوونیکوف سفیر وقت روسیه در ایران در سال ۲۰۰۶ ضمن بازدید از این کارخانه، آن را پایه و اساس روابط دوستانه روسیه و ایران عنوان کرد."

- جنابعالی در خصوص فروپاشی اتحاد شوروی چه دیدگاهی دارید؟ آیا به نظر شما این فروپاشی فقدان و تلفاتی برای بشر و توسعه جهانی بوده است؟

یقیناً کسی که در اتحاد شوروی زندگی کرده است بهتر می‌تواند پاسخ این سؤال را بدهد؛ اما بنده فکر می‌کنم اتحاد شوروی هم نقش مثبت و هم نقش منفی در سرنوشت اقوام ساکن آن ایفا کرده است. یکی از نقاط ضعف آن نبود آزادی‌های دینی بوده است. امام خمینی(ره) در زمان حیات خود نامه‌ای به  گورباچف فرستاد و از او خواست از سیاست پیشینیان که "انکار خدا و دین در جامعه" است صرف‌نظر نماید. وی سقوط نظام کمونیستی را پیش‌بینی کرده و برای گورباچف چنین نوشته بود: "مشکل شما در نداشتن ایمان واقعی به خدا است. این امر غرب را به باتلاق فساد و بن‌بست می‌کشاند. مشکل اصلی شما در مبارزه طولانی و بی‌هدف علیه خدا به‌عنوان منشأ اصلی هستی است". گورباچف زمانی اصلاحات را آغاز کرد که دیگر دیر شده بود.

-شما در تاتارستان و جمهوری آذربایجان فعالیت داشته اید و در اوکراین نیز حضور داشته اید؟ چه نظری در خصوص نقش و جایگاه زبان روسی در این کشورها دارید؟

- درست است که نباید نقش زبان روسی را در توسعه و گسترش فرهنگ جهانی و بهره‌مندی جماهیر شوروی از گنجینه‌های ادبیات و هنر جهانی و اینکه دستاوردهای فرهنگی این کشورها نیز جزء میراث تمام بشریت شده است انکار کرد. ولی اگر بخواهم از مأموریت اولم یعنی جمهوری آذربایجان که حدود ۱۷ سال پیش بود بگویم (که همزمان بود با پذیرفته شدنم در دانشگاه تاراس شفچنکوی کی یف)، زبان روسی آن زمان کاربرد بیشتری نسبت به امروز داشته است. روند کسب استقلال باعث احیای زبان‌های بومی، انتقال خط الفبا از سیریلیک به الفبای ملی شد و نقش زبان روسی با گذشت زمان کمرنگ‌تر شده است. در برخی جمهوری‌ها مانند قزاقستان این روند گذار از الفبای سیریلیک به الفبای لاتین به‌آرامی انجام می‌شود. در برخی نیز همچون گرجستان و اوکراین با پدیده روس هراسی همراه است...

- اگر بخواهیم جایگاه زبان روسی کشورهای یادشده با جایگاه آن در کشور قرقیزستان مقایسه کنیم به نظر شما وضعیت این زبان در قرقیزستان متفاوت‌تر است؟

- همسایگی قرقیزستان با روسیه در طول چندین قرن، جمعیت قابل‌توجه روس زبان، ارتباطات اقتصادی، علائق مشترک و همکاری های فی‌مابین در تضمین امنیت و مقابله با تروریسم و دیگر عوامل نقش بسزایی در حفظ و گسترش زبان روسی در قرقیزستان دارد.

مشخص است که این زبان در قرقیزستان اهمیت بسیار و استفاده همه‌جانبه دارد. اختصاص سهمیه بسیار  بورس‌های تحصیلی برای اتباع قرقیزی در دانشگاه‌های روسیه نشان‌دهنده آن است که زبان روسی در این کشور توجیه‌پذیری بسیار دارد.

- قبل از آمدن به قرقیزستان چه چیزهایی از این کشور می‌دانستید؟

- بخشی از آشنایی من با کشور شما به سال های اول استقلال قرقیزستان و زمانی که در ایران میزبان هیئت های قرقیز بودیم؛ بر می گردد؛ هیئت هایی که برای شرکت در برنامه‌های مختلف از جمله همایش های بین المللی ؛ نمایشگاه‌ کتاب و ... به ایران سفر می‌کردند. یادم می آید اولین قرقیزی که با او آشنا شدم؛ مددکان شریم قول اف رئیس وقت مجلس قرقیزستان بود. پس از  گذشت سال ها ایشان را اخیرا در مراسم سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در بیشکک دیدم. طی ۲۰ سال اخیر بنده مشغول رصد و پایش و مطالعه وقایع و رویدادهای کشورهای مستقل مشترک المنافع ازجمله قرقیزستان بوده‌ام. من آثار چنگیز آیتماتوف را نیز مطالعه کرده‌ام. جالب است باوجوداینکه از دور مطالعه و شناخت کافی از آسیای مرکزی داشته‌ام ولی طی دو دهه اخیر هیچ سفری به این منطقه نداشته ام . نکته جالب و گفتنی دیگر اینکه که سال ها پیش به پیشنهاد یکی از مراکز زیر مجموعه صدا و سیمای ج.ا.ایران( مرکزمستند سازی)  طرحی پژوهشی را در خصوص انقلاب های رنگی در جمهوری های شوروی سابق( با محوریت انقلاب لاله ای قرقیزستان) انجام داده ام. تمرکز اصلی در  این طرح مطالعه و بررسی در خصوص میزان و چگونگی مشارکت سازمان‌های غیردولتی غربی در سازماندهی و انجام انقلاب‌های رنگی در کشورهای شوروی سابق بوده است.

- آیا پاسخ سؤال خود را یافته‌اید؟

- ما می‌خواستیم نقش واقعی این سازمان‌ها در انجام انقلاب‌های رنگی ( لاله‌ای، نارنجی و مخملی و ...) را بررسی ؛ احصا و مشخص کنیم.

- نخستین خاطره‌ای که از قرقیزستان دارید ؟

- من در آستانه عید نوروز به قرقیزستان آمدم. وقتی این همه وجوه مشترک در آئین های نوروزی و دیگر اشتراکات فرهنگی بین دو کشور  را بعینه دیدم ؛ شگفت‌زده شدم. در این ایام مردم ایران و قرقیزستان خانه‌ها و محیط بیرون خانه‌های خود را تمیز می‌کنند، درخت می‌کارند، نان و شیرینی سنتی می‌پزند. در نوروز به دیدن اقوام و بستگان خود می‌روند و احترام و حرمت خاصی را برای بزرگان خانواده ادا می‌کنند. ترکیب مواد و طعم مهم‌ترین عنصر سفره نوروزی – سمنوی ایرانی یا سومولوک به قرقیزی کاملاً مشابه است. همواره وجوه مشترک زیادی در دو فرهنگ پیدا و ظرفیت‌های جدیدی را برای گسترش و تعمیق همکاری‌های فیمابین شناسایی می‌کنیم.

- کشورهای آسیای مرکزی در سیاست خارجی ایران چه اهمیتی دارند؟

- باید بگویم که منطقه آسیای مرکزی جایگاهی مهم در استراتژی و دکترین سیاست خارجی کشورمان دارد. باوجوداینکه ایران مرز جغرافیایی مشترک با بسیاری از کشورهای این منطقه ندارد اما همه ما جزء یک حوزه تاریخی، فرهنگی و تمدنی هستیم. ما تاریخ، دین، فرهنگ و زبان‌های مشترک داریم. آثار تاریخی کشورهای آسیای مرکزی شباهت بسیاری با آثار باستانی ایران داشته  و نمایانگر وحدت شگفت‌انگیز تمدنی می‌باشد. ملت‌ها و اقوام این منطقه نیز به ایران علاقه‌ دارند و می‌فهمند که نزدیک شدن به ایران باعث ایجاد دسترسی به اسناد و آثار ارزشمند خودشان به زبان فارسی می‌شود؛ بنابراین در بسیاری از دانشگاه‌ها و مراکز علمی-آموزشی کشورهای این منطقه زبان فارسی آموزش داده می‌شود. ما از این گرایش و علاقه همواره استقبال و حمایت کرده‌ایم و می‌کنیم. ایران مانند کشورهای آسیای مرکزی علاقمند تعامل و نزدیکی بوده زیرا علاوه بر داشتن سفارتخانه‌ها؛  دفاتر رایزنی‌های فرهنگی خود را در پنج کشور منطقه دارد. همکاری‌های فرهنگی فیمابین ایران و کشورهای آسیای مرکزی به‌طور عام و با تک‌تک جمهوری‌ها به‌طور خاص همواره موضوع مذاکرات مقامات کشورهای ما و نیز دیدارها و نشست‌های مجامع و سازمان های منطقه‌ای ازجمله سازمان همکاری شانگهای بوده و هست.

- می‌دانم که پسوند "ستان" در نام‌های همه جمهوری‌های آسیای مرکزی ریشه در زبان فارسی دارد. آیا چنین است؟

- بلی، واقعاً پیشینه و تاریخ کشورهای ما درهم‌تنیده است. در زبان‌های ملت‌های آسیای مرکزی ازجمله زبان قرقیزی، قزاقی، ازبکی وام‌واژه‌های فارسی بسیار وجود دارد. به گفته متخصصان تعداد وام‌واژه‌های فارسی در زبان قرقیزی بالغ‌بر دو هزار واژه است. بسیاری از واژه‌های پرکاربرد امروزی مرتبط با فرهنگ، دین و تجارت بوده و ریشه فارسی دارند. به‌علاوه، امروزه کمتر قرقیزی را می‌توان یافت که شناختی از عمر خیام، فردوسی، سعدی، حافظ و دیگر اندیشمندان و شاعران مشرق زمین نداشته باشد. در بزرگ‌ترین اثر فرهنگی ماناس که نماد هویت ملی قرقیزها می‌باشد تأثیر و ردپای زبان و ادبیات فارسی مشاهده می‌شود. حماسه‌های ماناس قرقیزی و شاهنامه فردوسی نماد شباهت فکری دو ملت می‌باشد.

قبل از حکومت شوروی بسیاری از فرمان‌ها و حکم‌ها و نیز اسناد زمین به زبان فارسی تنظیم می‌شده است. اولین بیانیه‌های بلشویکی خطاب به مردمان این منطقه نیز به زبان فارسی ترجمه می‌شده است.

زبان فارسی تا به امروز در اعلام و گویش‌های مناطق جنوب غربی قرقیزستان و دره فرغانه ظهور و نمود پیدا می‌کند. نمونه‌های آن‌ها را در نام‌های شهرها و روستاهای استان بادکن قرقیزستان نظیر "قدمجای" (به فارسی "قدمگاه") و روستای "زردآلی" (به فارسی "زردآلو"؛ می‌دانیم که استان بادکن به زردآلوهای خود معروف است)، آبشار "آبشیر آتا" واقع در استان اوش می‌بینیم. صدها واژه دارای ریشه فارسی در صحبت‌های روزمره قرقیزها بکار می‌رود، مثلاً داری خانا (داروخانه)، آشکانا (آش خانه)، چایخانا (چایخانه)، پیغمبر (پیغمبر)، کوچو (کوچه)، پریشته (فرشته)، توزُک (دوزخ)، بِئیش (بهشت)، قاشیق (قاشق)، ارزان (ارزان)، صامین (صابون) و ...

آیا داستان شهر ترساکند را شنیده‌اید؟

- بلی، این شهر ازجمله شهرهای آسیای مرکزی بوده که از بین رفته است...

- نام این شهر از کلمه ایرانی "ترسا" به معنی مسیحی و کلمه سغدی "کنت" به وجود میاید. باستان شناسان می‌گویند که این شهر یک اقامتگاه بزرگ مسیحیان بوده و در محل بیشکک کنونی در دوره گسترش مسیحیت نستوری واقع بوده است. زمانی که لشکر تیمور به ترساکند حمله کرد، ساکنان آن طی ۴۰ روز مقاومت می‌کردند اما سرانجام این شهر به دست آنان مغلوب و از بین برده شد.

... بنده خوشحال هستم که پس از استقلال جمهوری‌های آسیای مرکزی، زبان فارسی که زمانی زبان دین و علم برای مردمان این منطقه بوده است مجدداً در اینجا احیا می‌شود. بسیاری از دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی قرقیزستان تلاش دارند عناصر فرهنگ ملی خود را تقویت نمایند زیرا زبان فارسی و ایران‌شناسی جایگاه شایسته‌ای در این کشور دارند. برای مثال زبان فارسی از سال ۱۹۹۲ در دانشگاه علوم انسانی بیشکک تدریس می‌شود. این زبان در دانشگاه‌های قرقیزی-روسی اسلاویانی، دانشگاه بین‌الملل، دانشگاه دولتی اوش و نیز در پنج مدرسه بیشکک به‌عنوان زبان دوم و یا اختیاری آموزش داده می‌شود.

- لطفاً از فعالیت‌های رایزنی فرهنگی بگویید. چه اقدامات و برنامه‌های مهمی طی سال‌های اخیر به‌عمل‌آمده است؟

- ایران و قرقیزستان موافقت‌نامه برقراری و تنظیم روابط فرهنگی را منعقد نموده و در سال ۲۰۱۶ طی سفر رئیس‌جمهوری ایران به بیشکک برنامه کاری اجرای همکاری‌های علمی-آموزشی میان دو کشور به امضاء رسیده است. ولی رایزنی فرهنگی ایران در قرقیزستان چند سال قبل از آن یعنی در سال ۲۰۱۰ گشایش یافته و مدت ده سال است که در قالب رایزنی فرهنگی سفارت ایران تلاش داریم عظمت و غنای فرهنگ  ایران زمین، دستاوردهای ادبی، هنری آن و ایران امروز  و دستاوردهای آن را برای مردم قرقیزستان معرفی کنیم. در خصوص حمایت از رشته ایران‌شناسی و گسترش زبان فارسی در مدارس و دانشگاه‌های این کشور پیش‌تر گفته شد. از میان ابتکارات و برنامه‌های موفقیت‌آمیز این رایزنی می توان برگزاری نمایشگاه‌های کتاب و صنایع‌دستی، هفته‌های فیلم، تبادل هیئت‌های فرهنگی و هنری دو کشور، سفرهای ارباب جراید و رسانه‌های گروهی قرقیز به ایران، همایش‌های علمی مشترک، ترجمه و انتشار آثار ایرانی به زبان‌های قرقیزی و روسی را مورد اشاره قرار داد. ما همکاری‌های خوبی با کتابخانه ملی علی قول عثمانف، دانشگاه دولتی فرهنگ و هنر، موزه هنرهای تجسمی آیتیف، مرکز فرهنگی کودکان و نوجوانان سیتک و سایر مراکز فرهنگی قرقیزستان داریم. تاکنون کتاب‌های شاهنامه فردوسی، گلستان سعدی، رباعیات خیام و دیگر کتاب‌های فارسی را ترجمه و منتشر نموده‌ایم. برخی فیلم ها و مجموعه‌های تلویزیونی ایرانی نیز با حمایت رایزنی فرهنگی به زبان قرقیزی دوبله شده است.  بولتن تحلیلی الکترونیکی جامعه و فرهنگ قرقیزستان را  نیز به زبان فارسی منتشر می‌کنیم.

- از برنامه‌های جالب امسالتان کدام برنامه‌ها خواهد بود؟

- برنامه‌ها و فکرهای ابتکاری زیاد داریم. ازجمله برنامه‌ها و طرح‌های پیش‌بینی‌شده تأسیس مرکز گفتگوهای فرهنگی ایران و آسیای مرکزی در بیشکک، برگزاری همایش بزرگداشت چنگیز آیتماتوف با حضور آیتماتوف شناسان قرقیز و ایرانی در تهران، تاسیس پل ادبی ایران و قرقیزستان ( بین شعرا و نویسندگان دو کشور)، مشارکت در نمایشگاه ها؛ جشنواره ها و فستیوال های فرهنگی و هنری قرقیزستان  مانند جشنواره صنایع‌دستی "اویمو"، شبی با کتاب در کتابخانه ملی و ... را می توان ذکر نمود. همچنین در نظر داریم کتاب معرفی شعرای فارسی نوشته کوبانیچبیک باسیل بیک اف، خدمات متقابل اسلام و ایران اثر مرتضی مطهری اندیشمند و اسلام شناس ایرانی و  یک اثر با موضوع تصوف  را ترجمه و منتشر نماییم.

- تاکنون از چه مناطق قرقیزستان دیدن کرده‌اید؟

 در افتتاحیه بازی‌های جهانی عشایر در استان تالاس حضور داشته ام. چند بار به اوش سفر کرده ام. اخیرا  در همین شهر هفته فیلم ایران را برگزار کردیم. به استان ایسیک کول نیز سفر کرده ام. . ان‌شاءالله در سال آینده بنا داریم برنامه هایی را در استان‌های ایسیک کول و تالاس در قالب روزهای فرهنگی ایران برگزار نماییم.

با توجه به اینکه فعالیت رایزنی فرهنگی در سال‌های قبل عمدتاً در بیشکک متمرکز بوده است، مایل هستیم در سایر  استان‌ها و شهرهای قرقیزستان نیز فعالیت و برنامه داشته باشیم.

... برای من منطقه جنوب کشور جالب به نظر آمد. بار اول در ایام ماه مبارک رمضان در افطاری‌های خیرخواهانه برای نیازمندان آن منطقه مشارکت داشته‌ایم. به نظر من مردم جنوب قرقیزستان در مقایسه با سایر مناطق پایبندی بیشتری به دین و مذهب دارند. همان‌طور که زائر بیک ارگشوف رئیس کمیسیون دولتی ادیان قرقیزستان طی دیداری که داشتیم گفته بود ، درگذشته عرفان و تصوف در جنوب قرقیزستان رواج داشته است. وی اعتقاد داردکه تصوف امروز نیز می‌تواند نقشی اساسی در پیشگیری از افراط‌گرایی داشته باشد. این موضوع بسیار جالب و مبرم روز می‌باشد. بنظرم لازم و ضروری است که محققان و کارشناسان قرقیزستان به تحقیق و مطالعه در این موضوع  مهم همت گمارند.

- نزدیک یک سال است که در قرقیزستان زندگی می‌کنید. از کدام رفتارها، قواعد عرفی یا چگونگی بودوباش مردم قرقیزستان متعجب و ناراضی هستید؟پ

احساس می کنم رانندگان قرقیز صبر و حوصله کافی در هنگام رانندگی ندارند، اگر احیاناً ماشین را درست پارک نکنی یا از جای نادرست رد بشوی فوراً بوق می‌زنند. البته این اتفاق در ایران نیز می افتد. راستش را بخواهید چه بسا رانندگان اینجا در مقایسه با ایرانیان نظم و انضباط بیشتری در هنگام رانندگی دارند؛ اما اگر ترافیک تهران به اینجا می‌آمد آن‌وقت چه‌کار می‌کردند؟ به‌علاوه در قرقیزستان تابلوهای با نام‌های خیابان‌ها بسیار کم است یا اینکه بسیار ریز نوشته‌شده‌اند.

- شهر بیشکک در مقایسه با تهران ازنظر زندگی تا چه اندازه مناسب است؟

 به‌عنوان ساکن تهران با جمعیت ۱۲ میلیون نفری و ترافیک سنگین، بیشکک شهری آرام و راحت به نظر می‌رسد. باید در تهران زندگی کرده باشید تا این مسئله را درک کنید. در تهران حدود یک ساعت و نیم تا دو ساعت را برای رسیدن به محل کار و برعکس صرف می‌کنیم و در اینجا ظرف این وقت می‌توانیم تمام شهر را بگردیم. مردم مهربان و شهر خوب... اما در ماه‌های اخیر آلودگی شدید هوا دیده می‌شود. جالب این است زمانی که میزان آلودگی در تهران از شاخص‌ معینی بالا رود، مدارس و بعضا ادارات  تعطیل می‌شوند ولی در اینجا این‌گونه نیست... بلوار ارکیندیک را خیلی دوست دارم، فضا و محیط خاص آن را. در یادداشت‌هایم زیاد به این بلوار اشاره‌کرده‌ام.

- نمی‌خواستم وارد سیاست بشوم اما نمی‌توان از این موضوع گذشت. می‌دانیم که تهران برنامه‌های هسته‌ای خود را پس از خروج یک‌ جانبه آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های سخت‌گیرانه‌تر علیه ایران احیا نموده است. آیا شانس این وجود دارد که توافقنامه جدید امضاء شود؟

- این سؤال خارج از صلاحیت بنده است اما اگر نظر شخصی را بدانید، باید بگویم که توافق برجام می‌توانست روشن‌ترین نمونه رعایت توافقات بین‌المللی و حل سایر بحران ها به روش دیپلماتیک و صلح‌آمیز باشد. شروط ایران در مورد برجام کاملاً مشخص است و از سوی مسئولان ذیربط کشورمان بارها اعلام‌شده است و آن برداشتن تحریم‌های بانکی و نفتی است.

- آیا ایران انتظاراتی نیز از روسیه دارد؟

برخی کشورهای عضو برجام نقش مثبتی در حفظ این توافق ‌ایفا کرده‌اند. روسیه یکی از آن‌ها بوده است. ایران و روسیه دیدگاه‌های مشترک و مواضع نزدیک در بسیاری از مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای دارند. همین نزدیکی و اتفاق‌نظر باعث می‌شود همکاری نزدیک در زمینه‌های بسیار داشته باشیم.

... متأسفانه پخش هدفمند یک ویدئو در شبکه اینترنت می‌تواند تأثیر چندین برابر بیشتری از برگزاری یک نمایشگاه هنر که گویای غنای معنوی ملت و اهداف صلح‌آمیز آن می‌باشد داشته باشد. در سال های اخیر شاهد انبوهی از سیاه نمایی‌ها علیه ایران و اتهامات بی‌اساس بوده‌ایم. این در حالی است که ایران خود یکی از قربانیان اصلی اقدامات تروریستی بوده است.

.....یکی از اهداف رایزنی فرهنگی سفارت ج.ا.ایران؛  معرفی  واقعی و درست ایران امروز و دستاوردهای آن پس از پیروزی انقلاب اسلامی در زمینه‌های علمی، فرهنگی، هنری، آموزشی، پزشکی و ... است. ایران کشوری است که تلاش برای برقراری پل‌ها بین ملت‌ها دارد نه برای تخریب آن. فکر می‌کنم کسی که حداقل یک‌بار به ایران سفر نموده است کاملاً به این عقیده و باور رسیده است.

تدوین: کفایت عسکرآوا

منبع:

                                                                                                                                                                                                                       https://slovo.kg/?p=۱۱۴۵۲۲ ۶ مارس                  ۲۰۲۰