وزارت علوم و آموزش عالی در پاسخ به درخواست "مقامات" اعلام کرد که توسعه الفبای قزاقی بر اساس خط لاتین در قزاقستان ادامه دارد. در حال حاضر، تجزیه و تحلیل علمی نتایج آزمایش در حال انجام است.

در اعلامیه وزارتخانه آمده است: "دانشمندان زبان‌شناس آزمایشی را برای تعیین حروف "и"، "й"، "ы" و "і" در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش زبان در شهرهای آستانه، آلماتی و استان‌های آکمولا، ژامبیل، ژتیسو و قراقندی انجام دادند. در حال حاضر، تجزیه و تحلیل علمی نتایج آزمایش در حال انجام است."

این وزارتخانه مشخص نکرد که این حروف چگونه نشان داده خواهند شد. در سال 2023، وزارت علوم گزارش داد که حرف "Ы, ы" با نماد "I, ı" نشان داده می‌شود و همچنین از علائم دیاکریتیک مانند اوملات (ä, ï, ö, ü)، بریویس (ğ)، تیلدا (ñ)، سدیل (ş) و ماکرون (ū) استفاده خواهد شد.

مطابق اعلام وزارتخانه، دانشمندان زبان‌شناس موسسه زبان‌شناسی به نام A. Baitursynuly، مرکز علمی و عملی ملی زبان قزاقی "Тіл-Қазына" به نام Shaysultan Shayakhmetov و مؤسسات آموزش عالی در حال توسعه پیش‌نویس الفبا هستند.

در پاسخ همچنین آمده است: "در هنگام توسعه پیش‌نویس الفبای زبان قزاقی بر اساس خط لاتین، دانشمندان زبان‌شناس، تطابق کلی نمادها با الفبای آوایی بین‌المللی و استاندارد یونیکد برای تشخیص حروف در رایانه و همچنین الفبای مشترک ترکی را در نظر گرفتند."

این وزارتخانه مشخص نکرد که چقدر بودجه برای انتقال به لاتین قبلاً هزینه شده است، اما خاطرنشان کرد که "بخش عمده‌ای از وجوه" اختصاص یافته برای انتقال از سال 2018 به بودجه بازگردانده شده است. "بخش کوچکی" از این وجوه صرف سازماندهی آزمایش و تحقیقات علمی و عملی شده است.

علیرغم اینکه خط لاتین الفبای قزاقی هنوز تأیید نشده است، یک شاخص هدف برای دستیابی به سهم شرکت‌کنندگان در ارتباطات نوشتاری که از الفبای لاتین زبان قزاقی استفاده می‌کنند، در مفهوم توسعه سیاست زبان برای سال‌های 2023-2029 اضافه شده است: تا سال 2027 - 5٪، تا سال 2028 - 10٪ و تا سال 2029 - تا 15٪. وزارتخانه گزارش می‌دهد که پس از تصویب الفبا و قوانین املای خط لاتین زبان قزاقی به این نتایج دست خواهد یافت.

این وزارتخانه همچنین تغییرات در شاخص هدف "سهم جمعیتی که به زبان دولتی تسلط دارند" را توضیح داد. در برنامه دولتی برای اجرای سیاست زبان در جمهوری قزاقستان برای سال‌های 2020-2025 پیش‌بینی شده بود که تا سال 2025، 95 درصد از جمعیت به زبان دولتی تسلط خواهند داشت. با این حال، در سال 2023، این برنامه لغو و در مفهوم توسعه سیاست زبان در جمهوری قزاقستان برای سال‌های 2023-2029 ادغام شد. علاوه بر این، شاخص‌های هدف برنامه دولتی قبلی تنظیم شدند. به گفته این وزارتخانه، مبنای این کار داده‌های سرشماری سال 2021 بود که بر اساس آن، تعداد افرادی که به زبان دولتی تسلط دارند، 80 درصد بود. اکنون، طبق محاسبات سازمان دولتی، تا سال 2025، 82 درصد از جمعیت به زبان دولتی تسلط خواهند داشت و این شاخص سالانه 0.5 درصد رشد خواهد کرد و تا سال 2029 به 84 درصد خواهد رسید.

نکته: جریان های ملی گرا به شدت دنبال توسعه زبان قزاقی در برابر زبان روسی هستند ولی از آنجا قزاقهای روس زبان و روس تبار در قزاقستان زندگی می کنند با این روند مخالف هستند. دولت قزاقستان نیز در قالب برنامه ها و سیاست های میانه رو در حال توسعه و ترویج زبان قزاقی به عنوان یکی از مولفه های هویت یابی ملی است ولی موانع و مشکلات فراوانی در این میان وجود دارد.

تهیه شده در وابستگی فرهنگی سرکنسولگری ج. ا. ایران-آلماتی قزاقستان

منبع:  https://vlast.kz/novosti/61718-minnauki-prodolzaet-razrabatyvat-kazahskij-alfavit-na-osnove-latinskoj-grafiki.html