آشپزی گلگت-بلتستان (GB)، واقع در شمال پاکستان، مجموعه‌ای غنی از سنت‌های آشپزی است که به‌شدت با فرهنگ و محیط طبیعی این منطقه پیوند خورده است. جالب اینجاست که بسیاری از غذاهای این منطقه شباهت زیادی به غذاهای سنتی ایرانی دارند و تأثیرات مشترک، مواد اولیه مشابه و روش‌های پخت مشابهی را منعکس می‌کنند.
اینجا، برخی از غذاهای معروف گلگت-بلتستان و غذاهای ایرانی آورده شده است:
۱. چپ‌شورو و پیراشکی گوشت ایرانی
چپ‌شورو، یک نان پر از گوشت و سبزیجات است که شباهت زیادی به *پیراشکی گوشت* ایرانی دارد. هر دو غذا به شکل نان‌های پر شده تهیه می‌شوند و روش‌های پخت مشابهی دارند.
۲. مامتو و آشک ایرانی
مامتو، دامپلینگ بخارپز شده‌ای است که با گوشت چرخ‌کرده و ادویه پر می‌شود و شباهت زیادی به *آشک* ایرانی دارد که با تره یا سبزیجات و گوشت تهیه می‌شود. بخارپز شدن و ساختار دامپلینگ در هر دو غذا مشترک است.
۳. گو-لی و نان لواش ایرانی
گو-لی، نان تختی که اغلب برای صبحانه سرو می‌شود، شباهت زیادی به *نان لواش* ایرانی دارد. هر دو نان به عنوان یک جزء اصلی غذا مورد استفاده قرار می‌گیرند و معمولاً با چای یا غذاهای گوشتی سرو می‌شوند.
۴. بالای و آش رشته ایرانی
بالای، یک سوپ غلیظ با رشته و آبگوشت بز است که شباهت زیادی به *آش رشته* ایرانی دارد. هر دو غذا پر از رشته و مواد مقوی هستند و در هوای سرد محبوب هستند.
۵. پراپو و فسنجان ایرانی
پراپو، یک غذای نودلی با سس گردو و روغن زردآلو، شباهت زیادی به *فسنجان* ایرانی دارد که با گردو و رب انار تهیه می‌شود. استفاده از گردو به‌عنوان پایه سس در هر دو غذا مشترک است.
۶. گیالینگ و نان سنگک ایرانی
گیالینگ، یک نان تخت تهیه‌شده از آرد گندم سیاه، شباهت زیادی به *نان سنگک* ایرانی دارد که روی سنگ‌های داغ پخته می‌شود. طعم دودی هر دو نان به روش پخت مشابه برمی‌گردد.
۷. دیارم فیتی و حلوای ایرانی
دیارم فیتی، نانی با آرد جوانه گندم، به‌دلیل شیرینی طبیعی خود شبیه به *حلوا*ی ایرانی است. هر دو غذا انرژی زیادی دارند و طعمی شیرین و مغذی ارائه می‌دهند.
۸. پایو چا و دوغ ایرانی
پایو چا، یک چای شور از گلگت-بلتستان، شباهت زیادی به *دوغ* ایرانی دارد. هر دو نوشیدنی طعمی تند دارند و برای رفع تشنگی در نظر گرفته شده‌اند، هرچند روش تهیه آن‌ها متفاوت است.
۹. باترینگ داؤدو و شله زرد ایرانی
باترینگ داؤدو، یک سوپ زردآلوی خشک، شباهت‌هایی با *شله زرد* ایرانی دارد. هر دو غذا شیرین و مخصوص فصل زمستان هستند و خاصیت گرمابخشی دارند.
۱۰. سوپ شنبلیله و خورش کرفس ایرانی
سوپ شنبلیله از گلگت-بلتستان شباهت زیادی به *خورش کرفس* ایرانی دارد که شامل شنبلیله و سایر سبزیجات است. استفاده از گیاهان تازه یا خشک در هر دو غذا مشترک است.
۱۱. مرزان و آش گندم ایرانی
مرزان که با گندم خیس‌خورده و روغن زردآلو تهیه می‌شود، شبیه به *آش گندم* ایرانی است. هر دو غذا بر پایه گندم تهیه شده و بسیار مقوی هستند.
۱۲. گیتی و کباب کوبیده ایرانی
گیتی، که با مخلوطی از گوشت چرخ‌کرده و ادویه درون روده تهیه می‌شود، شباهت‌هایی با *کباب کوبیده* ایرانی دارد. استفاده از گوشت چرخ‌کرده با ادویه‌های خاص در هر دو غذا دیده می‌شود.
۱۳. مومو و باقلوای ایرانی
مومو، یک دامپلینگ بخارپز شده، شباهت‌هایی با *باقلوا*ی ایرانی دارد، هرچند مومو بیشتر شور است و با گوشت تهیه می‌شود.
۱۴. خار جولی و آبگوشت ایرانی
خار جولی، یک غذای غنی تهیه‌شده با کره محلی و گوشت بوفالو، شباهت زیادی به *آبگوشت* ایرانی دارد که با گوشت، نخود و سیب‌زمینی تهیه می‌شود.
۱۵. سیدرا و خورش قیمه ایرانی
سیدرا، خورشی با گوشت، سیب‌زمینی و شلغم، شباهت‌هایی با *خورش قیمه* ایرانی دارد. استفاده از گوشت و سبزیجات در هر دو غذا متداول است.
۱۶. چای تومورو و دمنوش‌های ایرانی
چای تومورو، یک دمنوش گیاهی از گلگت-بلتستان، شباهت زیادی به انواع *دمنوش*های ایرانی دارد که از گیاهان محلی تهیه می‌شوند و خواص درمانی دارند.
نتیجه‌گیری
شباهت میان غذاهای گلگت-بلتستان و ایرانی، ناشی از تأثیرات تاریخی و فرهنگی مشترک در مسیرهای تجاری قدیمی است. هر دو منطقه تأکید زیادی بر استفاده از مواد اولیه محلی، روش‌های سنتی پخت و ارتباط عمیق میان غذا و مهمان‌نوازی دارند. بررسی غذاهای گلگت-بلتستان نه‌تنها یک سفر آشپزی بلکه پلی به درک تأثیرات متقابل با سنت‌های ایرانی است.
نظر شما