سید زبیر احمد[۱] در مقاله ای عنوان« ایران در حال مبارزه است. اما هنوز در جنگ ایدئولوژیک برنده است» به‌طور عمیق به موضوع نفوذ ایدئولوژیک و سیاسی ایران در خاورمیانه و فراتر از آن می‌پردازد. در این تحلیل می‌توان چند محور کلیدی را مشخص کرد که هر یک از آن‌ها نقش مهمی در شکل‌دهی به جایگاه فعلی ایران در معادلات منطقه‌ای و جهانی ایفا می‌کنند.

زبیر احمد می نویسد که ایران با ترکیبی از قدرت نرم، نفوذ فرهنگی و توانایی نظامی، به یک بازیگر کلیدی در خاورمیانه تبدیل شده است. این کشور، برخلاف ادعاهای غرب، منزوی نیست و با پیوستن به سازمان‌هایی مانند بریکس و سازمان همکاری شانگهای، نشان داده است که جایگاه خود را در معادلات بین‌المللی حفظ کرده است. در مقابل، عربستان سعودی، که زمانی رقیب اصلی ایران در جهان اسلام بود، به دلیل تغییر رویکرد و بی‌توجهی به موضوع فلسطین، از نظر ایدئولوژیک ضعیف‌تر شده است. این روند نشان می‌دهد که ایران، علیرغم تمام چالش‌ها، همچنان می‌تواند در جنگ ایدئولوژیک منطقه‌ای پیروز باشد و حتی مخاطبان جدیدی را در میان مسلمانان اهل سنت جذب کند.

یکی از نکات برجسته مقاله، تأکید بر این مسئله است که ایران در میان کشورهای مسلمان به نماد مقاومت در برابر قدرت‌های بزرگ، به‌ویژه ایالات متحده و اسرائیل، تبدیل شده است. این موقعیت، به‌ویژه در کشورهای مسلمان سنی که خود از سیاست‌های کشورهایشان ناراضی هستند، مورد تحسین قرار گرفته است. حمایت ایران از گروه‌های مقاومت مانند حزب‌الله لبنان، حماس در فلسطین، و حتی حوثی‌های یمن، بخشی از این استراتژی است. این حمایت‌ها باعث شده ایران فراتر از اختلافات مذهبی به‌عنوان مدافع مظلومان جهان اسلام شناخته شود.

ایران به‌خوبی توانسته است از ابزارهای قدرت نرم برای تقویت نفوذ خود بهره ببرد. این قدرت نرم شامل ساخت مدارس، بیمارستان‌ها، مراکز ورزشی و مذهبی در مناطق محروم لبنان و یمن و حتی در میان جوامع شیعی در کشمیر و افغانستان است. این پروژه‌ها نه‌تنها به بهبود شرایط زندگی مردم کمک کرده بلکه باعث گسترش ایدئولوژی ایران در این مناطق شده است. این اقدامات نشان‌دهنده برنامه‌ریزی دقیق و بلندمدت ایران برای ساخت شبکه‌ای از متحدان وفادار است.

زبیر احمد به تأثیر فرهنگ شیعی بر مقاومت اشاره دارد و می نویسد که فرهنگ شیعه، با محوریت تراژدی کربلا و مفهوم «شهادت»، نقش مهمی در مقاومت ایران ایفا می‌کند. در باور شیعی، شهادت امام حسین و یارانش در کربلا به نمادی از مبارزه علیه ظلم تبدیل شده است. این ایدئولوژی، در جمهوری اسلامی ایران نیز به یک اصل راهبردی تبدیل شده که نه‌تنها در سیاست داخلی بلکه در سیاست خارجی این کشور نیز دیده می‌شود. هر حمله یا تحریم علیه ایران، نه به‌عنوان تهدید بلکه به‌عنوان فرصتی برای تقویت این روحیه مقاومت تلقی می‌شود.

یکی دیگر از نکات مهم مقاله زبیر احمد، رقابت ایران و عربستان سعودی برای جذب افکار عمومی مسلمانان است. عربستان، از طریق صدور ایدئولوژی وهابیت، تلاش کرده است نقش رهبری جهان اسلام را به دست گیرد. اما اکنون این کشور به دلیل حمایت از گروه‌های افراطی مانند طالبان و القاعده و همچنین بی‌توجهی به مسئله فلسطین، جایگاه خود را تضعیف کرده است. در مقابل، ایران توانسته است با موضع‌گیری فعال در حمایت از فلسطین و مقابله با اسرائیل، به‌ویژه پس از حمله موشکی اخیر به این کشور، حمایت بیشتری از جوامع مسلمان کسب کند.

نویسنده با تاکید بر موفقیت‌های ایران علیرغم تحریم‌ها معتقد است که تحریم‌های اقتصادی و فشارهای بین‌المللی علیه ایران، اگرچه آسیب‌های زیادی به اقتصاد این کشور وارد کرده، اما نتوانسته است مانع پیشرفت‌های استراتژیک آن شود. ایران نه‌تنها در تولید موشک و پهپاد به خودکفایی رسیده بلکه توانسته است محور مقاومتی شامل حزب‌الله، حوثی‌ها و گروه‌های متحد خود در عراق و سوریه ایجاد کند. این دستاوردها نشان‌دهنده توانایی ایران در تبدیل تهدیدها به فرصت است.

یکی از نکات برجسته در این تحلیل، تأکید بر قدرت نرم ایران است. برخلاف تصور رایج که ایران را تنها از منظر نظامی می‌بیند، این کشور توانسته از طریق نفوذ فرهنگی، ایدئولوژیک و حمایت از گروه‌های هم‌فکر خود، شبکه‌ای پیچیده از نفوذ در منطقه ایجاد کند. از حزب‌الله در لبنان گرفته تا حوثی‌ها در یمن و حتی جوامع شیعی در افغانستان و کشمیر، ایران ایدئولوژی خود را در این مناطق گسترش داده است.

در مقاله به یک مسئله مهم اشاره شده است: چرا ایران از فلسطینی‌ها حمایت می‌کند، با وجود آن‌که آن‌ها اهل سنت هستند و انقلاب شیعی ایران را نپذیرفته‌اند؟ پاسخ در اعتقاد شیعیان به حمایت از مظلوم و مقابله با ظالم نهفته است. این اصل در ایدئولوژی جمهوری اسلامی ایران ریشه دارد و نمادی از مقاومت در برابر ظلم است که در تراژدی کربلا ریشه دارد.

مقاله به نقش تاریخی و فرهنگی شیعه در تقویت مقاومت در برابر ظلم اشاره می‌کند. فرهنگ شیعه، به‌ویژه در ایران، از تراژدی کربلا الهام می‌گیرد که نمادی از ایستادگی در برابر استبداد است. این ایدئولوژی به ایران اجازه داده است تا در برابر فشارهای اقتصادی و نظامی غرب مقاومت کند و به‌عنوان نیرویی برای دفاع از مظلومان جهان شناخته شود.

#ذکریایی

https://www.ndtv.com/opinion/iran-is-under-fire-but-its-still-winning-the-ideological-war-۶۸۱۶۵۸۳