سال نو در قزاقستان، نظیر بسیاری از کشورهای دیگر، در شب ۳۱ دسامبر و ۱ ژانویه جشن گرفته می‌شود. این جشن که از دوران شوروی به کشور وارد شده، به دلیل جهانی بودن و فضای شاد خود، تبدیل به بخشی از فرهنگ قزاقستان شده است. درخت کریسمس، چراغانی‌ها، هدایا و ... نمادهایی هستند که تصور این جشن بدون آنها دشوار است. برای کودکان، زمان انتظار معجزه است و برای بزرگسالان فرصتی برای مرور سال گذشته و گذراندن وقت با خانواده. به لحاظ تاریخی، سال نو با رسوم باستانی زمستانی اسلاوها و سلت‌ها مرتبط است، اما در دنیای معاصر جنبه‌ای غیرمذهبی پیدا کرده است. در قزاقستان، این جشن نه تنها فرهنگی بلکه از نظر اقتصادی نیز اهمیت دارد. بسیاری از شرکت‌ها میهمانی‌های کاری برگزار می‌کنند و شهرها با نورپردازی و شهرک‌های یخی تزئین می‌شوند که فضای جشن را ایجاد می‌کنند.

نوروز که از ۲۱ تا ۲۳ مارس در این کشور جشن گرفته می‌شود، عیدی باستانی است و نماد بهار و تجدید حیات است و ریشه در فرهنگ زرتشتی دارد. برای قزاق‌ها، نوروز نماد آغاز سال نو در تقویم خورشیدی است. نام آن از کلمات فارسی "نو" (جدید) و "روز" (روز) گرفته شده است. ویژگی‌های اصلی نوروز شامل یورت‌ها، غذاهای سنتی نظیر نوروز-کوژه و جشن‌های مردمی است. این عید با برنامه‌های فرهنگی، بازی‌های ورزشی و فعالیت‌های خیریه همراه است. نکته قابل توجه این است که نوروز ارتباط با طبیعت، ارزش‌های خانوادگی و سنت‌های میهمان‌نوازی را برجسته می‌کند.

بیشتر قزاق‌ها هر دو عید را مثبت ارزیابی می‌کنند، اما معنای آنها بسته به ترجیحات شخصی و فرهنگی متفاوت است.

سال نو با مدرنیته، زندگی شهری و جهانی بودن مرتبط است. جوانان اغلب این جشن را به دلیل گستردگی و جذابیت آن ترجیح می‌دهند. با این حال، برخی آن را بیگانه با فرهنگ قزاق می‌دانند و تأکید می‌کنند که این عید ریشه در سنت ملی ندارد.

بالعکس، نوروز به‌عنوان جشن اصیل قزاقی شناخته می‌شود که نسل‌ها را به هم پیوند می‌دهد. این جشن به دلیل ارتباط با هویت ملی، احساسات گرمی را در مردم برمی‌انگیزد. با این حال، محبوبیت آن در میان جوانان، به‌ویژه در شهرهای بزرگ گاهی کمتر از سال نو است.

علی بکتایف، نماینده مجلس سنای قزاقستان، به طور غیرمنتظره‌ای پیشنهاد داد که جشن سال نو میلادی لغو شود. او گفت: "دیگر بس است این درخت‌های کریسمس، چراغ‌ها و تزئینات؛ این جشن متعلق به ما نیست. اما نوروز، دوره بومی چرخه خورشیدی و نو شدن طبیعت ماست." باید گفت این ایده، ، به شدت به سخره گرفته‌شد.

دلیل اصلی سخنان نماینده مجلس، هزینه‌های کلان مربوط به جشن‌های سال نو بود. به گفته او، تمام این میهمانی‌های کاری، جشن‌های رسمی مدارس و مهدکودک‌ها به بودجه قابل توجهی نیاز دارند. افزون بر این، والدین برای برآورده کردن آرزوهای فرزندانشان به دنبال خرید هدایا و اسباب‌بازی‌های گران‌قیمت هستند. این هیاهوی پیش از سال نو به کیف پول دولت و مردم فشار وارد می‌کند. اما نوروز از نظر اقتصادی ایده‌آل است.

با این حال، همان‌طور که تجربه نشان می‌دهد، سازمان‌های دولتی و شرکت‌های ملی ما نه در سال نو و نه در نوروز صرفه‌جویی نمی‌کنند. البته با عرض پوزش از مادی تاکیف، وزیر دارایی، که اطمینان داده بود جشن بهاری فقط از طریق کمک‌های مالی اسپانسرها تأمین مالی می‌شود.

به عنوان مثال، در چیمکنت، برای تزئینات سال نو ۸۰ میلیون تنگه(معادل حدودا 150 هزار دلار) و برای برگزاری جشن‌ها ۴۰.۹ میلیون تنگه ( معادل حدودا 75 هزار دلار) هزینه شد. اما نوروز نیز دست کمی نداشت و ۸۴ میلیون تنگه (حدودا 157 هزار دلار) صرف برپایی یورت‌ها، جشن‌های مردمی و برنامه‌های فرهنگی شد. زمستان تنها کمی از بهار از نظر هزینه‌ها پیشی گرفت.

پاولودار نیز از این قافله عقب نماند. برای سال نو، ۵۲ میلیون تنگه (97000 دلار) از بودجه صرف ساخت شهرهای یخی، نورپردازی و چراغانی‌ها شد. اما نوروز نیز هزینه‌های کمی نداشت. تنها دستمزد ستاره‌های دعوت شده — رُزا ریمبایوا و کایرات نورتاس — به ۱۰ میلیون تنگه ( 18هزار دلار) رسید. افزون بر این، هزینه‌های یورت‌ها، تزئینات ملی و برنامه‌های فرهنگی نیز وجود داشت. مبلغ نهایی احتمالاً از هزینه‌های سال نو فراتر رفت.

در ساتپایف بودجه‌ها مناسب تر بودند. برای سال نو ۲۰ میلیون تنگه هزینه شد، اما نوروز با ۲۱.۸ میلیون تنگه (3900 دلار) کمی گران‌تر بود.

زمانی که صحبت از آلماتی و آستانه می‌شود، بودجه‌ها به صدها میلیون می‌رسد. نورپردازی زمستانی و نمایش‌های بزرگ سال نو با یورت‌های بهاری و نمایش‌های تئاتری نوروز رقابت می‌کنند. در این رقابت چه کسی پیروز است؟ مشخص نیست. تنها چیزی که روشن است این است که در این شهرها صرفه‌جویی بارز نیست.

حقایق نشان می‌دهد که بودجه‌ها برای سال نو و نوروز تقریباً برابر است. گاهی یک جشن برنده می‌شود و گاهی دیگری. اما به نظر می‌رسد که قزاقستانی‌ها به تعادل ایده‌آلی رسیده‌اند: در زمستان درخت کریسمس و در بهار یورت شادی می‌آفریند. اما در خصوص پیشنهاد نماینده علی بکتایف، بهتر است که در آرشیو درخواست‌های نمایندگی باقی بماند. قزاقستانی‌ها قطعاً آماده انتخاب بین دو جشن پرشور نیستند، زیرا فرهنگ قزاقستان جایی برای هر دو، هم چراغ‌ها و هم گل‌های لاله، دارد. آنها بر این باورند بودجه به هر حال هزینه می‌شود، چرا دو بار شادی نکنیم؟

نکته:

جالب است که بسیاری از قزاق‌ها بین این دو عید تعادل برقرار می‌کنند. در زمستان از فضای شگفت‌انگیز سال نو لذت می‌برند و در بهار از ارزش‌های سنتی نوروز لذت می‌برند و شادی می‌کنند. این موضوع طبیعت چندفرهنگی قزاقستان را نشان می‌دهد، جایی که سنت‌ها و دیدگاه‌های مختلف در کنار هم به‌صورت مسالمت‌آمیز زندگی می‌کنند.

سال نو میلادی و نوروز جایگاه ویژه‌ای در قلب قزاق‌ها دارد و هر یک به‌شیوه‌ای خاص زندگی آنها را زینت می‌بخشند. اولی نماد جهانی بودن و مدرنیته است و دومی ارتباط با ریشه‌ها ، نیاکان و طبیعت را نشان می‌دهد. نکته مهم این است که در قزاقستان برای هر دو عید جایگاه ویژه‌ای وجود دارد؛ آنها رقابت نمی‌کنند، بلکه یکدیگر را تکمیل کرده و بین سنت و مدرنیته توازن ایجاد می‌کنند.

آستانه قزاقستان

منبع:

https://www.caravan.kz/society/novyj-god-ili-nauryz-budut-li-kazahstancy-vybirat/