شمشان گات در راولپندی نمادی از تنوع فرهنگی و تاریخی این شهر است، اما وضعیت فعلی آن نشان‌دهنده سال‌ها بی‌توجهی و کمبود حفاظت است. این محل که در جاده تیپو و در نزدیکی ناله لِهی واقع شده، تنها محل سوزاندن جسد برای جامعه هندو در راولپندی و مناطق اطراف آن است. 

اهمیت تاریخی

طبق سنت‌های مذهبی هندو، شمشان گات در نزدیکی رودخانه‌ها یا جویبارهای آب شیرین ساخته می‌شود تا خاکستر جسد پس از سوزاندن در آب پراکنده شود. در گذشته، ناله لِهی یک جویبار آب شیرین بود و این محل نقش خود را به‌عنوان یک مکان مذهبی ایفا می‌کرد. این شمشان گات در سال ۱۹۲۳ توسط خانواده لالا تنسوخ رای صاحب سیال، یکی از چهره‌های برجسته راولپندی، ساخته شد. همچنین در این مجموعه، ساختمانی قدیمی به نام دارمسالا-همراه-معبد وجود دارد که نقش مهمی در آیین‌های مذهبی داشت. 

چالش‌ها پس از تقسیم

پس از تقسیم هند در سال ۱۹۴۷، اکثر جمعیت هندو و سیک به هند مهاجرت کردند و شمشان گات برای چندین سال متروک ماند. در سال ۱۹۴۹، این محل به جامعه باقی‌مانده هندو تحویل داده شد تا آیین‌های مذهبی خود را انجام دهند. با این حال، مساحت اصلی ۲۷۷ کنال زمین این مکان در طی سال‌ها به دلیل تصرفات غیرقانونی و سوءاستفاده به دو یا سه کنال کاهش یافته است. 

وضعیت کنونی

وضعیت نامناسب این مکان از طریق ساختمان‌های فرسوده و کاهش مساحت آن آشکار است. علی‌رغم تلاش‌های بازسازی در سال ۲۰۱۲ که شامل ساخت یک ساختمان جدید برای محل سوزاندن بود، معبد مجاور همچنان در حالت متروکه و خراب باقی مانده است. 

حکاکی‌های هنری روی ستون‌های معبد هنوز نشانه‌هایی از طراحی باشکوه آن را نشان می‌دهد، اما کمبود نگهداری باعث آسیب‌دیدگی شدید شده است. همچنین، یک حوض کوچک در مجموعه وجود دارد که وضعیت نامناسب آن گویای بی‌توجهی است. 

نگرانی‌های جامعه

رهبران جامعه هندو، از جمله جگموهان کومار آرورا، رئیس انجمن رفاه اجتماعی هندوان و سیک‌های پاکستان، نگرانی‌های خود را نسبت به تخریب این مکان اعلام کرده‌اند. در سال ۲۰۱۰، تلاش‌هایی برای اجاره و تخریب بخشی از معبد توسط یک گروه رسانه‌ای صورت گرفت که با اعتراض جامعه هندو و سیک متوقف شد. آرورا به کاهش زمین اختصاص‌یافته به شمشان گات اشاره کرد و از دولت خواست تا معبد را بازسازی کند و به جامعه اجازه دهد آیین‌های مذهبی خود را به‌آرامی انجام دهند. 

موهان‌لال کاشیاپ، یکی دیگر از اعضای جامعه هندو، تأکید کرد که این مکان تنها محل سوزاندن جسد برای خانواده‌های هندو در راولپندی است. وی درخواست جامعه را برای بازسازی و حفاظت از معبد تکرار کرد و گفت: «ما از دولت چیزی نمی‌خواهیم، فقط حق مردن با آرامش را به ما بدهید.»

ساکنان اطراف همچنان خواستار انتقال این شمشان گات به جای دیگری هستند.

نتیجه‌گیری

شمشان گات در راولپندی بخش مهمی از میراث فرهنگی شهر است و نقش حیاتی برای جامعه هندو ایفا می‌کند. با این حال، دهه‌ها بی‌توجهی و تصرف زمین‌ها وضعیت این مکان را به خطر انداخته است. اقدام فوری برای بازسازی این مکان و معبد آن ضروری است تا این فضای مقدس به خدمت خود برای نسل‌های آینده ادامه دهد. احترام به حقوق اقلیت‌ها برای حفظ آیین‌های مذهبی، برای ترویج شمول‌پذیری و همزیستی فرهنگی در پاکستان امری حیاتی است.

https://www.dawn.com/news/1150796

https://www.bolnews.com/pakistan/2022/01/shifting-of-shamshan-ghat-demanded/