ماهی از جشن، تأمل و همبستگی
رمضان در پاکستان ماهی است که مانند هیچ ماه دیگری نیست. به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای مسلمان جهان، این ماه مقدس با شور و اشتیاق فراوان، معنویت عمیق و سنت‌های غنی آشپزی گرامی داشته می‌شود.
رمضان تنها به روزه‌داری از طلوع تا غروب خورشید محدود نمی‌شود؛ بلکه زمانی برای تفکر، بخشندگی و گردهمایی‌های خانوادگی است. یکی از ویژگی‌های بارز این ماه در پاکستان، غذاهای خوش‌عطر و لذیذی است که در خانه‌ها، خیابان‌ها و مساجد برای سحر و افطار تهیه می‌شود.
برای درک بهتر ماه رمضان در پاکستان، با سمیه جمیل، معلم آشپزی و کارشناس غذاهای پاکستانی مقیم بریتانیا، صحبت کردیم تا از تجربیات و مشاهدات او درباره این ماه بدانیم.
آمادگی برای رمضان: هیجان و تهیه مواد غذایی
در خانه‌های پاکستانی، آمادگی برای رمضان چند هفته قبل از آغاز این ماه شروع می‌شود. فضای خانه‌ها مملو از شور و اشتیاق برای تهیه مواد لازم برای پخت غذاهای سنتی رمضان است.
سمیه خاطرات خود را از این آماده‌سازی‌ها چنین توصیف می‌کند:
> "چند هفته قبل از رمضان، مادرم مواد ضروری این ماه را تهیه می‌کرد: عدس، رشته برشته‌شده، خرما، روح‌افزا (نوشیدنی گلاب)، آرد برای پخت نان‌های پراته و سمبوسه، آرد نخودچی برای پاکورا، نخود سیاه و سفید، و برنج. مواد تازه همیشه در همان روز خریداری می‌شدند. آماده‌سازی برای این ماه به اندازه خود رمضان لذت‌بخش بود."
اما این خرید تنها برای مصرف شخصی نبود. در روحیه همدلی و کمک به دیگران، خانواده‌های پاکستانی همچنین بسته‌های غذایی برای نیازمندان آماده می‌کنند تا کسی در این ماه مبارک بدون غذا نماند.
"برای ما، این ماه زمانی است برای قدردانی از غذا، منبع آن و توجه به نیازمندان. ما همیشه بسته‌هایی از مواد خشک را برای خانواده‌های محروم آماده می‌کردیم و قبل از شروع رمضان آن‌ها را توزیع می‌کردیم.".
بازارهای رمضان در پاکستان: جشن رنگ و بو
در طول ماه رمضان، بازارهای پاکستان به محیطی پرجنب‌وجوش و سرشار از رایحه‌های خوش و رنگ‌های زنده تبدیل می‌شوند.
یکی از تصاویر نمادین رمضان در پاکستان، کیسه‌های روح‌افزا است که در مغازه‌ها و دکه‌ها دیده می‌شود. این نوشیدنی محبوب تقریباً روی تمام سفره‌های افطار پاکستانی‌ها حضور دارد.
مغازه‌های میوه‌فروشی نیز پر از خرما، انبه، هندوانه و موز هستند، که همگی مواد غذایی متداول برای افطار محسوب می‌شوند. فروشندگان خیابانی نیز قبل از غروب آفتاب، مشغول تهیه‌ی پاکورا، سمبوسه و جلیبی‌های شیرین و ترد هستند، و عطر گرم ادویه‌ها، روغن حیوانی و چای تازه دم شده، سراسر بازار را پر می‌کند.
چگونه پخت و پز رمضان با سایر اوقات سال متفاوت است؟
رمضان در پاکستان، زمانی برای لذت بردن از غذاهای غنی، مقوی و پر از طعم و ادویه است. در این ماه، مردم تمایل دارند که بیشتر از روغن حیوانی (گھی)، لبنیات و غذاهای سرشار از کربوهیدرات‌های دیر هضم مانند عدس و نخود استفاده کنند تا انرژی لازم برای روزه‌داری را تأمین کنند.
> "ما در طول سال غذاهای مشابهی می‌خوریم، اما در رمضان خیابان‌ها پر از غذاهای سرخ‌شده‌ای مانند پاکورا، سمبوسه و جلیبی‌های شیرین می‌شود که تنها مخصوص این ماه هستند!"– سمیه جمیل
اگرچه بسیاری از خانواده‌ها در خانه آشپزی می‌کنند، اما بسیاری نیز برای تکمیل سفره‌های خود، از دکه‌های خیابانی میان‌وعده‌های رمضان را خریداری می‌کنند.
تجربه افطار در پاکستان: جشن طعم و سنت
با شنیدن اذان مغرب که زمان افطار را اعلام می‌کند، خانه‌های پاکستانی پر از رایحه‌های خوش غذاهای داغ و لذیذ می‌شود.
افطار معمولاً با خرمای مدجول آغاز می‌شود، که پس از آن نوشیدنی روح‌افزا همراه با تخم شربتی مصرف می‌شود، زیرا اعتقاد بر این است که به آبرسانی سریع بدن و افزایش انرژی کمک می‌کند.
غذاهای محبوب افطار پاکستانی:
- دهی بَره (Dahi Baray) – کوفته‌های عدسی که در ماست زده‌شده خیسانده و با نعناع، گشنیز، فلفل سبز، و ماسالای چاٹ تزئین می‌شوند.
- چنا چات (Chana Chaat) – سالاد نخود با سس تمر هندی، گشنیز، نعناع، گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی.
- شامی کباب (Shami Kebab) – کباب‌های چرخ‌کرده‌ی گوشت و عدس، طعم‌دار شده با گرام ماسالا.
- پاکورا (Pakora) – سبزیجاتی مانند سیب‌زمینی، بادمجان، بامیه و فلفل سبز، در خمیر نخودچی آغشته و سرخ‌شده.
- حلیم (Haleem) – خوراکی غلیظ از گندم، عدس و گوشت گوساله یا مرغ، همراه با زنجبیل و سبزیجات معطر.
- جلیبی (Jalebi) – شیرینی‌های ترد و مارپیچی که در شربت قند آغشته شده‌اند.
- سمبوسه (Samosa) – خمیر سرخ‌شده‌ای که با سیب‌زمینی، گوشت چرخ‌کرده یا پنیر پر شده است.
- چای (Chai) – چای شیرین پاکستانی که با هل دم می‌شود و جزء جدانشدنی افطار است.
سحری: وعده‌ای برای حفظ انرژی روزه‌داران
سحری، وعده‌ای است که قبل از طلوع خورشید خورده می‌شود تا روزه‌داران انرژی کافی برای روز پیش‌رو داشته باشند.
غذاهای محبوب سحری در پاکستان:
- دهی و گُر (Dahi aur Gur) – ماست محلی با خامه و شیره نیشکر.
- تخم‌مرغ ادویه‌دار (Khageena) – تخم‌مرغ همزده با زیره، گوجه‌فرنگی و فلفل سبز.
- پراته (Paratha) – نان روغنی پاکستانی، ساده یا پر شده با سیب‌زمینی یا گوشت.
- پوری (Puri) – نان پف‌کرده سرخ‌شده که معمولاً با نخود سرو می‌شود.
- نهاری (Nihari) – خوراک گوشتی آرام‌پز با ادویه‌های قوی.
- سویان (Seviyan) – رشته‌فرنگی شیرین با زعفران، مغزها و کشمش.
سنت‌های اجتماعی رمضان در پاکستان: روحیه بخشندگی و همبستگی
یکی از زیباترین جنبه‌های رمضان در پاکستان، روحیه همبستگی و بخشندگی مردم است. در بسیاری از مساجد افطار رایگان توزیع می‌شود و خانواده‌ها به نیازمندان غذا اهدا می‌کنند، به‌ویژه در روزهای مهمی مانند بیست‌وهفتم رمضان و آخرین جمعه (جمعه‌الوداع).
پس از افطار، مردم برای نماز تراویح به مسجد می‌روند و برخی نیز تا سحر بیدار می‌مانند، به بازی‌های شبانه مثل والیبال و کریکت می‌پردازند.
نتیجه‌گیری: جشنی از ایمان، خانواده و غذا
رمضان در پاکستان ترکیبی از معنویت، بخشندگی و لذت‌های آشپزی است. این ماه زمانی برای با هم بودن، قدردانی از نعمت‌ها و ایجاد خاطرات ماندگار است.
نظر شما