در گذشته، بسیاری از فیلم‌های پاکستانی تولید شده‌اند که در آن‌ها هنرمندانی از صنایع سینمایی کشورهای مختلف حضور داشته‌اند. بااین‌حال، تعداد کمی از این هنرمندان توانسته‌اند در فیلم‌هایی موفق ظاهر شوند و فرصت بازی در فیلم‌های بیشتری را کسب کنند.
نخستین فیلم پاکستانی که در این زمینه به ذهن می‌آید، فیلم "انوکھی" محصول 1956 به کارگردانی شاهنواز است. برای نقش اصلی این فیلم، شیلا رومانی از هند انتخاب شد.
شیلا رومانی که در منطقه‌ای واقع در پاکستان امروزی (سند) متولد شده بود، حرفه سینمایی خود را در بمبئی آغاز کرد. او برای بازی در "انوکھی" به‌طور خاص از بمبئی به پاکستان آورده شد و در این فیلم اجرای قابل‌توجهی داشت. ترانه‌ی مشهور "گاڑی کو چلانا بابو ذرا ہلکے ہلکے کہیں دل کا جام نہ چھلکے" با بازی او بسیار محبوب شد، اما این فیلم در گیشه شکست خورد.
دهه ۱۹۵۰ و حضور هنرمندان خارجی در سینمای پاکستان
در سال 1959، تهیه‌کننده نعمان تأثیر از کراچی و کارگردان اِی. جے. کاردار از لاهور تصمیم گرفتند اولین فیلم اردوزبان را در بنگلادش (پاکستان شرقی آن زمان) تولید کنند. داستان این فیلم بر اساس رمانی از نویسنده بنگالی مانک بندوپادهای انتخاب شد که فقر و سختی‌های زندگی ماهیگیران شرق بنگال را به تصویر می‌کشید.
برای نقش اول زن، تریپوتی مترا از سینمای هنری هند انتخاب شد. او نقش زنی فقیر اما مهربان را ایفا کرد. فیلم "جاگو هوا سویرا" اثری در سبک سینمای موازی بود که در باکس‌آفیس موفق نشد اما در جشنواره‌های بین‌المللی تحسین شد. فیلمنامه و ترانه‌های این فیلم به قلم فیض احمد فیض نوشته شده بود.
دهه ۱۹۷۰: همکاری سینمایی پاکستان با آلمان و ایتالیا
در اوایل دهه ۷۰، کارگردان اقبال شهزاد فیلمی به نام "تایگر گنگ" را با همکاری پاکستان و آلمان تولید کرد. در این فیلم، محمد علی و زیبا از پاکستان در کنار تونی کندل از ایتالیا و براد پریس از آلمان به ایفای نقش پرداختند.
فیلم در نیویورک، کوه‌های مرزی پاکستان و افغانستان، و شهرهای لاهور و کراچی فیلم‌برداری شد. این فیلم در آلمان با عنوان "عملیات اف‌بی‌آی در پاکستان" در سال ۱۹۷۱ اکران شد، اما نسخه پاکستانی آن در سال ۱۹۷۴ منتشر شد و در گیشه چندان موفق نبود.
دهه ۱۹۸۰: همکاری پاکستان با اندونزی، سریلانکا و نپال
در سال ۱۹۸۰، شرکت کاشف لیمیتد فیلم "بندش" را با همکاری اندونزی تولید کرد. در این فیلم ندیم و شبنم نقش‌های اصلی را داشتند و برای نقش سوم، دایانا کریستینا از اندونزی انتخاب شد. او در نقش دختر یک ماهیگیر فقیر بازی کرد که با یک گردشگر (ندیم) ازدواج می‌کند، اما بعداً متوجه می‌شود که او قبلاً ازدواج کرده و حافظه‌اش را از دست داده است.
ترانه‌های فیلم، از جمله "اچھا اچھا لاگو رے" و "تجھے دل سے لگا لوں" بسیار محبوب شدند و دایانا کریستینا جایزه ویژه نگار را برای بازی در این فیلم دریافت کرد. "بندش" رکوردی تاریخی در سینمای پاکستان ثبت کرد و در هر دو شهر بزرگ کراچی و لاهور، جشن پلاتینیوم جوبیلی برگزار شد. بااین‌حال، دایانا کریستینا دیگر در هیچ فیلم پاکستانی بازی نکرد.
در سال ۱۹۸۳، کارگردان نظر شباب فیلم "کبھی الوداع نہ کہنا" را با همکاری سریلانکا ساخت. در این فیلم، سبیتا، بازیگر مشهور سریلانکایی، در کنار شبنم و جاوید شیخ در نقش اصلی زن ظاهر شد. این فیلم در گیشه موفق شد و باعث شد سبیتا در فیلم‌های دیگری مانند "مس کولمبو"، "روبی" و "بوبی" بازی کند.
در همان سال، کارگردان نظر الاسلام فیلم "لو استوری" را با همکاری کنیایی-پاکستانی تولید کرد. برای نقش اول زن، لیلا از بریتانیا انتخاب شد. او در این فیلم، نقش دختر یک تاجر ثروتمند را ایفا کرد و فیلم به پلاتینیوم جوبیلی رسید.
در سال ۱۹۸۵، کارگردان جاوید فاضل فیلم "ہم سے ہے زمانہ" را با حضور بازیگر نپالی شیوا ساخت. فیلم موفق شد و شیوا در فیلم‌های بیشتری مانند "زمین آسمان"، "ہم ایک ہیں"، "چوروں کی بارات"، و "بنکاک کے چور" بازی کرد.
در همین سال، کارگردان قدیر خان فیلم "زمین آسمان" را با حضور ششما شاهی از نپال ساخت. او نقش کنیز یک شاهزاده را به زیبایی ایفا کرد و در فیلم‌های دیگری مانند "چوروں کی بارات"، "آندھی"، و "لاوا" نیز ظاهر شد. بعدها، او با کارگردان اقبال کشمیری ازدواج کرد و در پاکستان ماند.
دهه ۱۹۸۰: همکاری با ترکیه
در سال ۱۹۸۵، کارگردان پرویز ملک فیلم "هُلچل" را ساخت و برای نقش دوم زن، بازیگر ترک نازان سانچی را انتخاب کرد. او در کنار جاوید شیخ و شبانہ بازی کرد. ترانه "جان من جانان من" با اجرای نازان سانچی محبوب شد و او در فیلم‌های "زنجیر" و "تلاش" نیز نقش ایفا کرد.
دهه ۲۰۰۰: حضور هنرمندان هندی در سینمای پاکستان
در سال ۲۰۰۷، شعیب منصور فیلم "خدا کے لیے" را ساخت و برای نقش قاضی، بازیگر هندی نصیرالدین شاه را انتخاب کرد. اجرای او مورد تحسین قرار گرفت و بعداً در فیلم "زندہ بھاگ" و "جیون هاتھی" نیز ظاهر شد.
در سال ۲۰۱۶، نبیل قریشی برای فیلم "ایکٹر اِن لاء" بازیگر سرشناس هندی اوم پوری را برای نقش وکیل صادق و اصول‌گرا (پدر فهد مصطفی) انتخاب کرد. فیلم در گیشه موفق شد و به پرفروش‌ترین فیلم سال تبدیل شد.
نتیجه‌گیری
در طول تاریخ سینمای پاکستان، بسیاری از هنرمندان خارجی در فیلم‌های پاکستانی بازی کرده‌اند. از شیلا رومانی تا سبیتا، شیوا، لیلا، نازان سانچی و اوم پوری، هر یک اثری از خود در سینمای پاکستان به‌جای گذاشته‌اند. علاوه بر این، فهرست هنرمندانی که در فیلم‌های پاکستانی کار کرده‌اند بسیار طولانی است که از جمله می‌توان به گیتا کماری، روزینا، نوتنگامنی فونسیگا، سهیل خان، سنترا، فایزه کمال، ادیتی سینگ، شیوینا تیواری، جانی لیور، ریشی کاپور و سمرنکس اشاره کرد.
فیلم "جناح" ساخته جمیل دهلوی نیز بازیگر بین‌المللی کریستوفر لی را در نقش محمدعلی جناح معرفی کرد که از مهم‌ترین نقش‌آفرینی‌های یک بازیگر خارجی در سینمای پاکستان به شمار می‌آید.
نظر شما