مقدمه

    بودجه (Budget) دولت برای مردم هر کشوری از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که نشان می دهد دولت چه برنامه ای برای رفاه عمومی دارد. بودجه در زندگی ما نیز اهمیت ویژه ای دارد، زیرا با بسیاری از مسائل از جمله درآمد، هزینه، اقتصاد کشور، فرصت ‌های شغلی جدید ارتباط مستقیم دارد. دولت ‌ها هر ساله بودجه را ارائه می ‌دهند و به برنامه ‌های توسعه ‌ای خود متعهد می ‌شوند. یعنی همه چیز به بودجه بستگی دارد. ماده 80 (1) قانون اساسی جمهوری اسلامی پاکستان نیز تصریح می ‌کند که دولت مرکزی پاکستان برای هر سال مالی، صورت ‌حسابی از درآمدها و هزینه ‌های تخمینی دولت برای آن سال را که به عنوان صورت‌ حساب بودجه سالانه شناخته می ‌شود، به مجلس ملی پاکستان ارائه دهد. طبق ماده 80 (2)، این صورت‌ حساب باید هزینه ‌های دریافتی و سایر هزینه‌ های صندوق تلفیقی فدرال را به طور جداگانه نشان دهد و همچنین باید هزینه ‌های مربوط به درآمد را از سایر هزینه‌ ها متمایز کند. طبق ماده 73 (1) قانون اساسی، این صورت‌ حساب پس از تصویب مجلس ملی به مجلس سنا نیز ارسال و تصویب ‌شود[1]. همانطوری که برای پیشرفت در بخشهای مختلف کشور بودجه تخصیص می یابد، برای بخش های فرهنگی کشور نیز بودجه تخصیص می یابد. از آنجایی که فرهنگ اصطلاحی است که شامل رفتار اجتماعی و هنجارهای موجود در جوامع انسانی و همچنین به دانش، باورها، هنرها، قوانین، آداب و رسوم، توانایی ‌ها و عادات افراد این گروه ‌ها شامل می ‌شود، کلمه ‌ای است که به زبان فارسی فرهنگ، به زبان اردو و عربی ثقافت و به زبان انگلیسی کلچر نام دارد که به تمدن یک ملت یا جامعه اشاره دارد، لذا بخشهای فرهنگی هر کشور نیز برای پیشرفت و توسعه فرهنگی نیاز مند به بودجه فرهنگی هستند. متأسفانه پاکستان یکی از کشورهایی است که به دلیل هجوم فرهنگ غربی، معنای روشنی برای فرهنگ آن وجود ندارد و اکثر مردم این کشور از درک معنای فرهنگ عاجزند. اگرچه مردم پاکستان قادر به تعریف زمینه ‌های فرهنگی نیستند، اما با این وجود مانند سایر کشورهای جهان در زمینه ‌های فرهنگی مختلف به سرعت در حال پیشرفت هستند. دولت ‌های پاکستان هر ساله، درست مانند سایر بخش ‌ها، بودجه ای را برای این بخش‌ های فرهنگی اختصاص می ‌دهند. تنها تفاوت با عدم درک مفهوم فرهنگ در این کشور این است که تخمین بودجه کلی فرهنگی پاکستان تا حدودی دشوار است. طبق معمول، امسال نیز دولت پاکستان در بودجه کل کشور، بودجه ‌ای را برای بخش ‌های فرهنگی مختلف اختصاص داده است که بخشی از بودجه کلی سال 2025-2026 ء است. در اینجا، بودجه برخی از بخش ‌های فرهنگی پاکستان را در چارچوب گزارش بودجه امسال بررسی می کنیم تا وضعیت بودجه فرهنگی امسال پاکستان روش گردد.

تصویب مبلغ ۱۷.۶ تریلیون روپیه (۶۲.۴۵ میلیارد دلار)  بودجه پاکستان برای سال 2025 – 2026ء.

پاکستان بودجه سال مالی 225 و 2026 ء را تصویب کرد و وزیر دارایی پاکستان تخصیص بودجه برای بخشهای فرهنگی از جمله بخش آموزش و پرورش پاکستان را توضیح داد. محمد اورنگذیب، وزیر دارایی پاکستان، بودجه تقریباً به مبلغ ۱۷.۶ تریلیون روپیه (۶۲.۴۵ میلیارد دلار) فدرال پاکستان را برای سال مالی آینده (سال 2025-2026ء) به پارلمان پاکستان ارائه کرد که در آن ۶۵۰۱ میلیارد روپیه کسری وجود دارد، ۸۲۰۷ میلیارد روپیه صرف پرداخت سود (سود وام های دریافتی دولت از کشورهای خارجی) خواهد شد، ۲۵۵۰ میلیارد روپیه برای دفاع کشور اختصاص داده شده است و بودجه شامل افزایش ۱۰ درصدی حقوق کارمندان دولت و افزایش ۷ درصدی حقوق بازنشستگی است. نشست بودجه مجلس ملی پاکستان با حضور شهباز شریف نخست وزیر پاکستان آغاز شد. وزیر دارایی  پاکستان، ضمن سخنرانی در نشست بودجه گفت: "افتخار بزرگی برای من است که بودجه سال مالی 2025-2026ء را به این مجلس ارائه می‌ دهم. این دومین بودجه دولت ائتلافی کنونی است". وی با اشاره به پیروزی دفاعی پاکستان گفت اکنون تمرکز ما بر ثبات اقتصادی کشور است. دولت تصمیمات سختی برای بهبود اقتصادی گرفته است. نهادهای اقتصادی جهانی بهبود اقتصادی ما را تایید می ‌کنند. او گفت که بهبود قابل توجهی در شاخص اعتماد تجاری رخ داده است، "فیچ" سازمانی ناظر بر اقتصاد کشورها رتبه پاکستان را ارتقا داده است، وی با اشاره به تخصیص بودجه سال آینده برای بخش های مختلف پاکستان از جمله بودجه آموزش و پرورش پاکستان گفت ۲۶ میلیون کودک بازمانده از تحصیل چالش بزرگی برای کشور هستند، ۹.۸ میلیارد روپیه برای تأسیس یازده مدرسه جدید دانش و ۱۸.۵ میلیارد روپیه برای پروژه‌ های آموزشی بیشتر اختصاص داده شده است. در زمینه آموزش عالی، ۳۹.۵ میلیارد روپیه برای ۱۷۰ پروژه به  کمیسیون آموزش عالی پاکستان (HEC) ارائه شده است، ۴.۸ میلیارد روپیه برای ۳۱ طرح علمی و فناوری در سال مالی ۲۰۲۵-۲۶ اختصاص داده شده است، همچنین توجه ویژه ‌ای به تأسیس مدارس دانش برای دانش ‌آموزان با استعداد در مناطق عقب ‌مانده شده است. محمد اورنگ زیب گفت که برنامه ‌هایی برای تأسیس ۱۱ مدرسه جدید دانش در نظر گرفته شده است، ۳ میلیارد روپیه برای بازسازی مدارس آسیب ‌دیده توسط سیل ۲۰۲۲ء در ایالت سند اختصاص داده شده است. محمد اورنگ زیب گفت که دولت متعهد به حمایت مالی از اقشار ضعیف جامعه است و ۷۱۶ میلیارد روپیه برای برنامه حمایت های مالی بی ‌نظیر بوتو (BISP) به افراد فقیر اختصاص داده شده است. وزیر دارایی گفت که دولت قصد دارد پوشش برنامه حمایت مالی بی ‌نظیر بوتو (BISP) را افزایش دهد، این برنامه حمایتی به یک میلیارد خانواده گسترش خواهد یافت. او گفت که در طول سال مالی 2024-2025ء موسسه (BISP) نقش مهمی ایفا کرد و به 9.9 میلیون خانواده مستحق با بودجه 592 میلیارد روپیه کمک نقدی ارائه داد و به 11.6 میلیون کودک در قالب بورسیه ‌های تحصیلی کمک مالی ارائه داد[2].

۳۹.۵ میلیارد برای آموزش عالی پاکستان و 9.8 میلیارد برای تاسیس 11 مدارس اختصاص یافت.

دولت پاکستان در بودجه امسال برای آموزش عالی پاکستان ۳۹.۵ میلیارد روپیه و برای تاسیس 11 مدارس دانش 9.8 میلیارد روپیه اختصاص داد. براساس گزارش رسانه ای سی و نه و نیم میلیارد روپیه در بودجه فدرال پاکستان برای آموزش عالی کشور اختصاص داده شده است. دولت پاکستان همچنین از تأسیس ۱۱ مدارس جدید بنام "دانش" خبر داده است که از این تعداد، سه مدارس در کشمیر آزاد، سه مدارس در منطقه گیلگیت و بلتستان، چهار مدارس در بلوچستان و یک مدرسه در اسلام آباد تأسیس خواهد شد. برای این کار 9.8 میلیارد روپیه بودجه اختصاص داده شده است. همچنین سه میلیارد روپیه برای بازسازی مدارس سیل ‌زده در ایالت سند اختصاص داده شده است. طبق اعلام دولت پاکستان، دامنه برنامه حمایت مالی بی ‌نظیر بوتو (BISP) به یک میلیارد خانواده گسترش خواهد یافت. پیشنهاد شده است که بودجه این برنامه ۲۱ درصد افزایش یافته و به ۷۱۶ میلیارد روپیه برسد[3].

در ذیل جزئیات بودجه فرهنگی  سال آینده 2025 و 2026ء ارائه می گردد که طبق گزارش[4] بخش مالی دولت پاکستان است:

جزئیات بودجه فرهنگی برای سال 2025-2026ء پاکستان.

جدول زیر جزئیات هزینه ‌های جاری و بودجه سال آینده را نشان می‌دهد که طبق نمودار حساب ‌ها به اقلام عملیاتی فرهنگی تقسیم شده است[5].                                                                                                         

                                                                             مبالغ زیر به میلیون روپیه است

تحلیل کارشناسی.

• برخی از مسئولین دولت از جمله وزیر دفاع پاکستان افزایش حقوق و مزایای مالی رئیس مجلس ملی و سنای پاکستان را در زمره  فساد مالی قرار داده است[6].
• کارشناسان اقتصادی پاکستان معتقدند صندوق بین‌ المللی پول اقتصاد ما را از بخش مراقبت‌ های ویژه (ICU) خارج کرده و به اتاق عمل منتقل کرده است[7].
• اپوزیسیون، این بودجه (بودجه عمومی پاکستان) را باری بر دوش فقرا خواندند[8].

منابع: