گزارش

«جورج یاکوب کوواکادو»، رئیس بخش گفتگوی بین ادیان واتیکان، متن سند نهایی «هشتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی» (موسوم به اعلامیه صلح آستانه ۲۰۲۵) را قرائت کرد.

این اعلامیه شامل ۳۴ بند است که در آن، رهبران مذهبی بر سر موضع مشترک زیر به توافق رسیدند:

۱. ما تعهد خود را به تعمیق گفتگوی بین ادیان و بین فرهنگی به عنوان ابزاری مهم در تلاش‌ها برای دستیابی به صلح، ثبات اجتماعی و همکاری جهانی ابراز می‌کنیم. در شرایطی که درگیری‌ها و رویارویی‌های ژئوپلیتیکی رو به افزایش است، گفتگو راه را برای صلح و توسعه - که اساس بقای بشریت است می‌گشاید.

۲. ما از دولت‌های ملی، سازمان‌های بین‌المللی، رهبران مذهبی، سیاستمداران، کارشناسان، نمایندگان سازمان‌های غیردولتی، رسانه‌ها و همه افراد خیرخواه می‌خواهیم که به طور فعال گفتگوی بین فرهنگی و بین مذهبی را به عنوان مبنای وحدت بشریت ترویج دهند، مدارا، احترام به حقوق بشر، شمول‌گرایی و همزیستی مسالمت‌آمیز را تشویق کنند و زبان نفرت و خشونت را رد کنند تا صلح و تفاهم متقابل بین مردم و دولت‌ها تقویت شود.

 ۳. ما معتقدیم که بخشی از مأموریت رهبران مذهبی، ایفای نقش راهنمایان اخلاقی برای جوامع مدرن، برجسته کردن مسائل مشکل‌ساز و ترویج اعتماد و راه‌حل‌های منصفانه و همچنین حمایت از صلح‌سازی و گفتگوی سازنده در سطوح منطقه‌ای و جهانی است.

 ۴. ما خاطرنشان می‌کنیم که اجلاس ویژه حفاظت از اماکن مذهبی، که تحت نظارت اتحاد تمدن‌های سازمان ملل متحد در طول هشتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی برگزار شد، سهم قابل توجهی در حفظ تنوع فرهنگی و میراث معنوی بشریت دارد، ضمن اینکه آسیب‌ها و تخریب‌هایی را که در سال‌های اخیر در بسیاری از نقاط جهان رخ داده است، به رسمیت می‌شناسد. برگزاری آن به هدف سازمان ملل متحد برای متحد کردن تلاش‌های جهانی برای ترویج و حفاظت از آزادی مذهبی کمک می‌کند.

۵. ما بر ارزش سند برادری انسانی برای صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز که توسط واتیکان و الازهر شریف آغاز شد، اعلامیه مکه، اعلامیه ایجاد پل بین مذاهب اسلامی، و همچنین ابتکارات واتیکان، بحرین، اردن، اتحاد تمدن‌ها، اتحادیه جهان اسلام، ادیان برای صلح، مجمع بین ادیان گروه ۲۰، شورای بزرگان مسلمان، کمیسیون آزادی مذهبی بین‌المللی ایالات متحده (USCIRF) و سایر سازمان‌هایی که با هدف تقویت گفتگوی بین ادیان و درک متقابل بین پیروان ادیان و مذاهب مختلف در سراسر جهان فعالیت می‌کنند، تأکید می‌کنیم.

۶. ما با قدردانی و احترام، از سهم پاپ فرانسیس، رهبر معنوی برجسته زمان ما که زندگی خود را وقف خدمت به صلح، گفتگوی بین مردم و ادیان و دفاع از کرامت انسانی و عدالت کرد، قدردانی می‌کنیم. میراث او همچنان چراغی درخشان برای همه کسانی است که برای هماهنگی، رحمت و درک متقابل در جهان تلاش می‌کنند.

 ۷. ما قویاً از تز سازمان ملل متحد در مورد «وحدت در عین کثرت» و قطعنامه‌های مجمع عمومی سازمان ملل متحد با هدف ترویج گفتگوی بین ادیان و بین فرهنگی و مقابله با تحریک نفرت، با در نظر گرفتن ابتکاراتی مانند طرح اقدام سازمان ملل متحد برای حفاظت از اماکن مذهبی، که می‌تواند به عنوان نقطه شروع مفیدی در این زمینه باشد، حمایت می‌کنیم.

 ۸. ما نگرانی عمیق خود را از ادامه درگیری‌ها در مناطق مختلف جهان ابراز می‌کنیم. این درگیری‌ها خسارات ویرانگری به کشورها و جمعیت‌های غیرنظامی وارد می‌کند، منجر به نقض گسترده حقوق بشر می‌شود و بنیان‌های بشریت و امنیت جهانی را تهدید می‌کند. ما از همه طرف‌ها می‌خواهیم که به خشونت پایان دهند، گفتگو برقرار کنند و بر اساس منشور سازمان ملل متحد و قوانین بین‌المللی، به دنبال راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز باشند.

 ۹. ما مصرانه خواستار حفظ صلح و جلوگیری از هرگونه تلاش برای استفاده از سلاح‌های هسته‌ای و سایر سلاح‌های کشتار جمعی مرگبار هستیم که تهدیدی برای تمام بشریت محسوب می‌شوند. رهبران سیاسی و مقامات باید عقل سلیم را به کار گیرند، به اصول اخلاقی پایبند باشند و تمام تلاش خود را برای جلوگیری از تشدید درگیری‌های مسلحانه به کار گیرند و حفظ صلح و امنیت در کره زمین را در اولویت قرار دهند.

۱۰. ما توجه جامعه بین‌المللی را به لزوم تشدید تلاش‌ها برای حمایت از زنان و کودکان، سالمندان، افراد دارای معلولیت، پناهندگان و آوارگان داخلی از مناطق بحرانی و جنگی، به منظور تضمین حقوق و ادغام اجتماعی آنها جلب می‌کنیم.

 ۱۱. ما اذعان داریم که نابرابری اجتماعی به رشد دیدگاه‌های رادیکال کمک می‌کند و از رهبران سیاسی می‌خواهیم که شکاف ثروت را کاهش داده و شرایط زندگی مناسبی را برای همه تضمین کنند. ما نگرانی خود را در مورد از دست دادن هدایت معنوی و اخلاقی در جوامع مصرفی ابراز می‌کنیم و خواستار پرورش ارزش‌های معنوی و مسئولیت اخلاقی در جوامع مدرن هستیم. پیروان سنت‌های مذهبی نباید در حق آزادی مذهب مطابق با ارزش‌های معنوی خود نقض شوند.

 ۱۲. ما معتقدیم که تضادها و درگیری‌های اقتصادی و سیاسی بین کشورها نباید منجر به رشد خصومت و عدم تحمل بین فرهنگی و بین قومی شود و همچنین نباید باعث نفرت، تبعیض و خشونت بین مردم شود. جامعه مدنی و سیاستمداران باید به این موضوع توجه داشته باشند و احترام متقابل و گفتگو را با هدف پرورش فرهنگ مدارا و احترام بین افراد، جوامع و کشورها ترویج دهند.

 ۱۳. ما افراط‌گرایی، رادیکالیسم و ​​تروریسم را در هر شکل و جلوه‌ای محکوم می‌کنیم و سوءاستفاده از دین برای اهداف سیاسی را ناروا می‌دانیم. ما خواستار همکاری بین رهبران مذهبی و سیاسی در این زمینه هستیم.

 ۱۴. ما هرگونه تبلیغ نفرت مذهبی، تحریک به تبعیض، خصومت یا خشونت مبتنی بر مذهب، هتک حرمت اماکن و نمادهای مذهبی و سایر اعمال نارواداری مذهبی را محکوم می‌کنیم.

 ۱۵. ما از آموزش و پرورش و تعلیمات دینی به عنوان ابزاری در مبارزه با رادیکالیسم و ​​افراط‌گرایی حمایت می‌کنیم. آموزش باید فرهنگ احترام به سایر ادیان و جهان‌بینی‌ها را پرورش دهد و پایه و اساس همزیستی مسالمت‌آمیز و احترام متقابل در جهان را ایجاد کند.

 ۱۶. ما خواستار حفاظت از حقوق اقلیت‌های قومی و مذهبی، جلوگیری از تبعیض و ستم بر اساس نژاد، مذهب، فرهنگ و سایر تفاوت‌ها هستیم. با اذعان به اینکه تنوع انسانی منعکس کننده طرح الهی است و برابری همه مردم را پیش‌فرض می‌گیرد، بر عدم پذیرش اجبار در دین و لزوم احترام به تنوع به عنوان پایه و اساس همزیستی مسالمت‌آمیز تأکید می‌کنیم.

 ۱۷. ما از برابری و شمول به عنوان پایه و اساس توسعه پایدار حمایت می‌کنیم. ما خواستار حفاظت از حقوق همه گروه‌های مذهبی، قومی و اجتماعی و مشارکت فعال آنها در زندگی عمومی و گفتگوی سیاسی هستیم.

 ۱۸. ما پتانسیل زنان را در زندگی سیاسی و عمومی به رسمیت می‌شناسیم و تلاش می‌کنیم شرایطی را فراهم کنیم که آنها بتوانند مشارکت کامل‌تری داشته باشند و اذعان داریم که این امر به نفع کل جامعه است. ۱۹. ما بر نقش جوانان در ایجاد پل‌های تفاهم و احترام بین فرهنگ‌ها و ادیان مختلف تأکید می‌کنیم. ما از مجمع رهبران مذهبی جوان، که به عنوان بخشی از کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی برگزار می‌شود، به عنوان بستری مهم برای تحکیم تلاش‌های نسل‌های جدید و تضمین تداوم گفتگوی بین ادیان حمایت می‌کنیم.

 ۲۰. ما نگرانی خود را در مورد کند شدن اجرای دستور کار توسعه پایدار سازمان ملل ابراز می‌کنیم و از کشورهای توسعه‌یافته می‌خواهیم که حمایت مالی و فناوری خود را از کشورهای در حال توسعه برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰ تقویت کنند و از کشورهای در حال توسعه می‌خواهیم که تمام تلاش خود را برای دستیابی به توسعه پایدار به کار گیرند.

 ۲۱. ما بر اهمیت حفاظت از محیط زیست و مبارزه با تغییرات اقلیمی تأکید مجدد می‌کنیم. ما خواستار تلاش‌های جهانی برای حفظ اکوسیستم‌ها، جلوگیری از بلایای اقلیمی، کاهش اثرات تغییرات اقلیمی و سازگاری با آن هستیم. مراقبت از طبیعت وظیفه اخلاقی ما در قبال خالق خود و نسل‌های آینده است.

 ۲۲. ما به دبیرخانه کنگره دستور می‌دهیم تا سندی با عنوان «نقش ایمان در مبارزه با تغییرات اقلیمی» تهیه کند تا آن را در مجامع بین‌المللی اقلیمی ارائه دهد.

۲۳. ما خواستار استفاده مسئولانه از فناوری‌های جدید، از جمله فناوری‌های دیجیتال، هوش مصنوعی و مهندسی زیستی هستیم. استفاده از هوش مصنوعی برای تبعیض، خصومت یا تضعیف کرامت انسانی غیرقابل قبول است. ما بر لزوم تدوین هنجارهای بین‌المللی برای استفاده از هوش مصنوعی مبتنی بر حقوق بشر و اصول اخلاقی تأکید می‌کنیم. ما تأیید می‌کنیم که علیرغم پیشرفت در توسعه هوش مصنوعی، ظرفیت شفقت و عشق واقعی همچنان یک ویژگی منحصر به فرد انسانی است و پرورش این ویژگی‌ها باید به پایه و اساس توسعه انسانی، معنوی و اخلاقی بشریت تبدیل شود.

 ۲۴. ما بررسی امکان تدوین مجموعه‌ای از اصول جهانی برای استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی از منظر ارزش‌های معنوی و اخلاقی را توصیه می‌کنیم.

۲۵. ما از جامعه بین‌المللی می‌خواهیم که در چارچوب بحث‌برانگیز دستور کار جهانی و واقعیت‌های ژئوپلیتیک، به عنوان ضامن امنیت و عدالت بین‌المللی، از اهداف و اصول منشور سازمان ملل، حقوق بین‌الملل و تضمین‌های امنیت بین‌المللی حمایت کند.

 ۲۶. ما از فراخوان رئیس جمهور قزاقستان، قاسم جومارت توکایف، برای تشکیل یک جنبش صلح جهانی جدید به منظور متحد کردن تلاش‌های همه کسانی که برای غلبه بر اختلافات و درگیری‌ها، تقویت اعتماد بین مردم و تأیید آرمان‌های صلح و عدالت تلاش می‌کنند، حمایت می‌کنیم.

 ۲۷. ما قصد داریم گفتگوهای بین‌المللی را برای پیشبرد اهداف جنبش صلح جهانی تشدید کنیم و مجموعه‌ای از رویدادهای بین‌المللی میزگردها، کنفرانس‌ها و رویدادهای جانبی را با همکاری سایر پلتفرم‌های جهانی و منطقه‌ای سازماندهی کنیم تا راه‌های مؤثری برای ترویج فرهنگ صلح و هماهنگی پیدا کنیم.

۲۸. ما پیشنهاد می‌کنیم که ایده‌ها و اهداف کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی در سازمان ملل متحد و سایر مجامع بین‌المللی به طور فعال ترویج و اجرا شوند تا تلاش‌های جهانی برای ایجاد یک جامعه بین‌المللی فراگیر و هماهنگ تقویت شود.

۲۹. ما از جامعه بین‌المللی و مجمع عمومی سازمان ملل متحد می‌خواهیم که نقش مهم کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی را که بیش از ۲۰ سال است به طور فعال گفتگو و توافق بین ادیان را ترویج داده و به تقویت صلح و هماهنگی کمک کرده است، به رسمیت بشناسند. این کنگره سهم قابل توجهی در توسعه گفتگوی جهانی بین ادیان و دیپلماسی معنوی مبتنی بر احترام و همکاری متقابل داشته است.

 ۳۰. ما به دبیرخانه کنگره دستور می‌دهیم تا نقشه راهی برای ترویج و اجرای اعلامیه هشتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی تدوین کند و اجرای عملی پیشنهادها و ایده‌های مطرح شده در سطح بین‌المللی را با همکاری شرکای این مجمع تضمین نماید.

۳۱. ما به دبیرخانه کنگره توصیه می‌کنیم که یک مرکز بین‌المللی آنلاین برای دانش معنوی با یک کتابخانه الکترونیکی از متون و مطالب کنگره‌ها، سخنرانی‌های شرکت‌کنندگان و کارشناسان و همچنین پروژه‌های رسانه‌ای که منعکس‌کننده ایده‌ها و اهداف این مجمع هستند، ایجاد کند.

 ۳۲. ما تعهد مشترک خود را برای ادامه فعالیت‌های کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی مجدداً تأیید می‌کنیم و قصد خود را برای برگزاری کنگره بعدی، یعنی نهمین کنگره، در سال ۲۰۲۸ در پایتخت جمهوری قزاقستان، آستانه، ابراز می‌داریم.

 ۳۳. ما بار دیگر جمهوری قزاقستان را به عنوان یک مرکز معتبر و جهانی برای گفتگوی بین فرهنگی، بین دینی و بین ادیان به رسمیت می‌شناسیم.

۳۴. ما مراتب قدردانی صمیمانه خود را از جمهوری قزاقستان، رئیس جمهور قاسم-جومارت توکایف و همه مردم قزاقستان برای برگزاری هشتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی، و همچنین برای سازماندهی با کیفیت بالای این رویداد، گرمی و مهمان‌نوازی که به تقویت صلح و هماهنگی کمک می‌کند، ابراز می‌داریم.

این اعلامیه توسط اکثریت نمایندگان هشتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی تصویب شد و به مقامات، رهبران سیاسی و مذهبی در سراسر جهان، سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای، نهادهای جامعه مدنی و همچنین انجمن‌های مذهبی و کارشناسان برجسته ارسال می‌شود. همچنین به عنوان یک سند رسمی در هشتادمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد توزیع خواهد شد.

اصول مندرج در این اعلامیه می‌تواند در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی منتشر شود تا در تمام تصمیمات سیاسی، قانونگذاری، برنامه‌های آموزشی و رسانه‌ها در تمام کشورهای ذینفع در نظر گرفته شود.

 برچسب‌ها: ائتلاف تمدن‌های سازمان مللاعلامیه صلح آستانه - 2025تم اصلیجورج جیکوب کوواکادونتایج هشتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتیقاسم-جومارت توکایفکنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی

ملاحظه 

در دنیای پیچیده و چندگانۀ امروز، که درگیری‌های سیاسی، فرهنگی و مذهبی به طور فزاینده‌ای در سطح جهانی شدت می‌گیرد، لزوم تقویت دیپلماسی معنوی و گفت‌وگوی میان‌دینی به عنوان یک ابزار مؤثر برای برقراری صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز بیش از پیش نمایان می‌شود. هشتمین کنگره رهبران ادیان جهانی و سنتی که به میزبانی آستانه در قزاقستان برگزار شد، با انتشار «اعلامیه صلح آستانه 2025»، گامی مهم در این راستا برداشت. این اعلامیه، که متضمن 34 بند از اصول اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی است، نشان از تعهد عمیق رهبران دینی به همکاری و همفکری در راستای حل بحران‌های جهانی و تأسیس پایه‌های گفت‌وگوی سازنده دارد.

این توافق‌نامه که به تصویب اکثریت شرکت‌کنندگان رسید، فراتر از یک بیانیه ساده است. آنچه که در این اعلامیه مطرح می‌شود، یک طرح جامع و فراگیر برای مواجهه با چالش‌های جهانی از جمله درگیری‌های مذهبی، تهدیدات زیست‌محیطی، تروریسم و نقض حقوق بشر است. بندهای مختلف این سند تأکید دارند که حفظ صلح و امنیت جهانی تنها از طریق تقویت همزیستی مسالمت‌آمیز، حمایت از حقوق اقلیت‌ها، و استفاده مسئولانه از فناوری‌های نوین ممکن است.

از منظر کارشناسی، این اعلامیه نه تنها به عنوان یک فراخوان به رهبران جهانی و مقامات مذهبی در خصوص مسئولیت‌های اخلاقی و انسانی‌شان در قبال صلح و همبستگی عمل می‌کند، بلکه همچنین به سیاست‌گذاران، فعالان جامعه مدنی و عموم مردم توصیه می‌کند که در راستای تقویت دیپلماسی فرهنگی و بین‌دینی قدم بردارند. نکته کلیدی در این سند، تأکید بر همکاری‌های جهانی در زمینه‌های مختلف است: از حفاظتِ محیط‌زیست گرفته تا مبارزه با فقر و نابرابری اجتماعی، که همگی از ارکان اساسی توسعه پایدار به شمار می‌روند.

در نهایت، این اعلامیه می‌تواند به عنوان یک نقشه‌راه برای رهبران سیاسی و مذهبی، سازمان‌های بین‌المللی، و نهادهای مدنی در سراسر جهان عمل کند. اجرای مؤثر آن نیازمند هم‌افزایی میان همه طرف‌ها و توجه به توصیه‌های موجود در بندهای این سند است تا بتوان به اهداف مشترک جهانی در زمینه صلح، امنیت و توسعه پایدار دست یافت.

تهیه و تنظیم: کارشناس فرهنگی قزاقستان

 منبع:

https://kazislam.kz/ru/2025/09/o-chem-dogovorilis-lidery-mirovyh-religij-na-s-ezde-v-astane/