جمهوری قرقیزستان در مسأله آزادی مذهب در میان کشورهای آسیای مرکزی در رتبه اوّل قرار دارد. «قربان‌بیک­باقی‌اف»، رئیس‌جمهور سابق این کشور، اسلام را به عنوان مهم‌ترین عامل هویت ملّی قرقیزها اعلام کرده بود. سال به سال در این کشور تعداد مساجد افزایش می‌یابد و اسلام از طبقات پایین به طبقات بالای جامعه وارد می‌شود و به ابزار دست سیاستمداران تبدیل می‌گردد. در سال ۲۰۱۱ میلادی، در ساختمان پارلمان نمازخانه افتتاح شد و در سال ۲۰۱۷ «تورسونبای باقر اولو» نماینده پارلمان به جای قانون اساسی به قرآن قسم خورد.

در سال‌های اخیر نقش و جایگاه قرآن در میان جوانان اهمیت بیشتری پیدا کرده است. تعداد علاقه‌مندان به آموزش قرآن کریم افزایش یافته و در این راستا کلاس‌های زبان عربی در تمام مناطق کشور تأسیس شده است. به عنوان مثال، در دانشگاه اسلامی قرقیزستان دوره آموزش و تلاوت قرآن برای پسران و دختران فعّال است. طول این دوره آموزشی دو ماه است و کلاس‌ها هفته‌ای سه بار بعد از نماز ­مغرب تشکیل می‌شود. مدرّسان دانشگاه اسلامی قرقیزستان در این کلاس‌ها تدریس می‌کنند. هم‌چنین در مساجد متعدّد بیشکک و مناطق دیگر کشور دوره‌های آموزشی قرآن وجود دارد. هر کس که مایل باشد، می‌تواند وارد هر مسجدی بشود و با امام آن مسجد در مورد قرآن صحبت کند.

مرکز آموزشی«قیز قرآن»­ (قرآن برای دختران) از سال ۲۰۱۴ فعالیت می‌نماید و طیّ یک سال دوره‌های مختلفی از جمله آموزش قرآن، تلاوت، حفظ، زندگی پیامبر اکرم(ص)، تاریخ اسلام، عقاید و سایر کلاس‌ها را برگزار می‌کند. در این کلاس‌ها دختران از ۱۰ سال به بالا پذیرفته می‌شوند.

مرکز آموزشی دخترانه «بنت زاید» نیز دوره‌های آموزش قرآن دارد و کلاس‌هایش در سه سطح طبقه‌بندی می‌شود؛ مقدّماتی (هفته‌ای سه بار)، متوسّط (تجوید، هفته‌ای چهار بار)، و دوره چهارساله حفظ قرآن(هفته‌ای پنج بار).

بنیاد ترکی «کمک بشری» نیز برای زنان دوره‌های آموزش قرآن برگزار می‌نماید.

علاوه بر این در هر استان قرقیزستان و در مساجد روستاهای آن نیز «مراکز آموزش قرآن» فعّال‌ است.

از سال ۲۰۱۰ میلادی، هر سال مسابقه قرآن به میزبانی اداره مدیریت مسلمانان قرقیزستان (مفتیت) با همکاری بنیاد اجتماعی «ادب باشاتی» برگزار می‌شود. سال به سال سطح این مسابقه و تعداد علاقه‌مندان آن افزایش یافته است.

در سال ۲۰۱۹، مسابقات سالانه‌ای با عنوان «نهمین مسابقه قرآن در قرقیزستان» برگزار شد. در ۱۰ آوریل سال جاری نیز در تمام استان‌های کشور مسابقات قرآن برگزار شد و برندگان آن به «نهمین مسابقه قرآن در قرقیزستان» دعوت شدند.

* شرایط مسابقه برای شرکت کنندگان:

۱ـ تنها پسران زیر ۲۵ سال می‌توانستند در این مسابقات شرکت نمایند.

۲ـ برندگان سال گذشته از شرکت در مسابقات امسال محروم بودند.

۳ـ تنها برندگان مراحل استانی در رشته‌های ۳۰ جزء، ۲۰ جزء و ۱۰ جزء می‌توانستند در مسابقات ملّی شرکت کنند.

۴ـ نماینده یک استان نمی‌توانست به نام استان دیگری شرکت کند.

۵ـ ثبت نام قبلی در این مسابقات الزامی است.

۶ـ شرکت‌کننده باید شهروند قرقیزستان باشد.

نهمین مسابقه قرآن قرقیزستان در تاریخ ۲۸ آوریل سال ۲۰۱۹ در مسجد امام محمود کشغاری برگزار شد. در تمام قرقیزستان ۳۰۰ قاری زیر سن ۲۵ سال ثبت شده بودند و ۲۵ نفر در مرحله نهایی شرکت کردند.

حافظان قرقیزستان هم‌چنین سالانه در مسابقات مختلف قرآن در کشورهای مختلف از جمله کویت، ایران، اردن، مالزی، روسیه، ترکیه و سایر کشورهای جهان شرکت می‌کنند. به عنوان مثال، سال گذشته «عزیزبیک اندالیپف» در نهمین مسابقه بین‌المللی حافظان قرآن در شهر مسکو شرکت کرد. هم‌چنین قاری «راکیف» معاون مفتی قرقیزستان و خانم «آیده جایلابایوا» در مسابقه بین‌المللی قرآن در کشور مالزی شرکت کردند.

علاوه بر این، سالانه نمایشگاه‌های قرآن در شهر بیشکک برگزار می‌شود. در اوایل سال ۲۰۱۸ میلادی، نمایشگاهی با عنوان «ارزش‌های جاودانی» به میزبانی خانم اسال ملااحمدوا به مناسبت پاس‌داشت ارزش‌های معنوی، مفهوم زندگی و سایر مسائل فلسفی برگزار و صفحات طلایی و نقره‌ای قرآن عثمان از روسیه به آن مسابقات آورده شد. «قرآن طلایی» رونوشت منحصربفردی از «قرآن عثمان» متعلّق به قرن هشتم است و در جهان نظیر ندارد. تنها یک نسخه از این قرآن توسّط وزارت مالی روسیه تهیه شده است.

هم‌چنین امسال جشنواره کتاب‌های قدیمی زیر نظر اداره مسلمانان قرقیزستان (مفتیت) در مسجد مرکزی شهر بیشکک برگزار و بیش از ۲۰۰ کتاب قدیمی از تمام مناطق کشور در آن ارائه شد. قدیمی‌ترین کتاب در این نمایشگاه متعلق به قرن چهاردهم میلادی بود.

در چارچوب این جشنواره کوچک‌ترین قرآن در کشور قرقیزستان (تولید سال ۱۸۸۸م.) ارائه شد. بر اساس گزارش مفتیت، جلد این کتاب از فلز و صفحات آن از چرم درست شده است. این کتاب آن‌قدر کوچک است که آن را با استفاده از ذرّه‌بین می‌خوانند.

اکثر کتاب‌های قرآن به زبان قرقیزی و یا روسی در خارج از کشور چاپ می‌شود. قرآن کریم بیشتر از کشورهای ترکیه، روسیه و کشورهای عربی به قرقیزستان وارد می‌شود. اخیراً در شهر آنکارا (در کشور ترکیه) قرآنی به چاپ رسید که باکیفیت‌ترین قرآن به زبان قرقیزی است؛ جلد آن از چرم و صفحاتش از بهترین کاغذ موجود درست شده است.

قرقیزها کتاب قرآن را مقدّس می‌دانند و حتّی اگر نتوانند الفبای عربی را بخوانند، نسخه‌ای از آن را در خانه دارند و این کتاب مقدّس را همواره در جایی ویژه قرار می‌دهند؛ هرگز آن را با بقیه کتاب‌ها در یک قفسه نمی‌گذارند. در سنّت قرقیزها دو چیز از همه مقدّس‌تر است؛ اوّل قرآن و سپس نان.

* منابع:

http://www.pr.kg/news/kg/۲۰۱۰/۱۰/۲۵/۱۷۷۸۰/

http://ummamag.kg/ru/articles/need_to_know/۱۷۸۲_spisok_kursov_po_chteniyu_korana_v_bishkeke

https://ru.muftiyat.kg/novosti/۴۳۱/

http://www.ansar.ru/rfsng/v-bishkeke-otkrylsya-centr-izucheniya-korana

http://ummamag.kg/ru

https://www.facebook.com/۱۹۵۸۶۰۴۱۸۷۵۸۹۴۰۱/photos/a.۱۹۵۸۶۱۵۹۸۷۵۸۸۲۲۱/۲۲۲۶۵۵۹۸۶۷۴۶۰۴۹۷/?type=۳&theater