۹ بهمن ۱۳۹۸ - ۱۴:۳۸

وضعیت زن در جمهوری قرقیزستان در مقایسه با دیگر کشورها به لحاظ فضای باز سیاسی متفاوت است.

همه لحظات خوب در زندگی اجتماعی قرقیزها مربوط به تلاش‌های زنان است زیرا در نتیجه فعالیت آنان خانه‌ها پر از محبت، آرامش و آسایش می‌شود.مردم قرقیز در طول تاریخ نقش مادر را والا شمرده و زنان در این کشور همواره از احترام ویژه‌ای برخوردار بودند. وظیفه ما است که این سنت را حفظ کرده به نسل‌های بعدی انتقال دهیم. امروزه زنان در فعالیت‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور شرکت می‌کنند و بسیار موفق عمل کردند. سهم زنان در تقویت صلح و وحدت اجتماعی بی‌بها است.

سوران بای جین بیک اف رئیس جمهور قرقیزستان

https://elgezit.kg/wp-content/uploads/2019/09/ajsuluu-tynybekoa-i-prezident-1024x753.jpg

اعطای جایزه یک واحد آپارتمان به آیسولو تینیبیک آوا قهرمان قرقیز کشتی زنان جهان

                                                                                                                                          

موضوع زن در آسیای مرکزی یکی از مباحث مهمی است که همانند دیگر موضوعات این منطقه با فراز و فرود همراه بوده است. وضعیت زن در جمهوری قرقیزستان در مقایسه با دیگر کشورها به لحاظ فضای باز سیاسی متفاوت است. موضوع زنان قرقیز را می توان در سه دوره مهم بررسی کرد:

· قبل از انقلاب اکتبر روسیه در سال ۱۹۱۷

· پس از انقلاب روسیه و دوران دولت های بلشویک

· دوره استقلال (۱۹۹۱ تا کنون)

دوره نخست (قبل از انقلاب ۱۹۱۷)، دوران حاکمیت نظام طایفه ای و مردسالاری در جامعه قرقیز بوده است. در این دوره، زن بیشتر در نقش «محافظ کانون خانواده» بوده و مردان به عنوان رئیس خانواده، کارهای بیرون از خانه و تنظیم روابط عمومی را به عهده داشته است. احترام نسبت به مادر، به عنوان نماد وحدت ملی در اساطیر و داستان های تاریخی قرقیزها از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و زنان مشارکت فعالانه ای در اتخاذ تصمیم های سیاسی و دولتی داشته اند.

در دوره دوم در دهه ۱۹۲۰، هنگامی که دولت های بلشویکی در سرتاسر منطقه به قدرت رسیدند، اوضاع زنان در آسیای مرکزی دستخوش تغییرات بی سابقه ای شد. با ورود جامعه قرقیزی به قلمرو و جریان تمدن غربی، ابتدا در چهارچوب امپراتوری روس و بعد به عنوان عضو اتحاد شوروی، آداب و رسوم قدیمی مربوط به زنان شکسته شده و سپس ارزشها و مقررات جدید غربی پذیرفته شدند. باید به این نکته اشاره کرد که در دوران شوروی در عین حال که در زمینه مسایل زنان تحولات بسیار خوبی صورت گرفته، اما این تحولات همراه با دیکتاتوری شدید حزب کمونیست و دولت شوروی همراه بوده است.

دوران شوروی در تاریخ ملیت قرقیز نقش بسیار مهمی را داشته است و در واقع تاثیر قابل ملاحظه ای را بر تمام جوانب زندگی اجتماعی و از جمله بر مبادلات جنسی مرد و زن نهاده است. سیاست دولت در خصوص حل مسئله زنان در واقع یک برنامه ارتقاء سطح وضعیت اجتماعی زن بوده است. حزب کمونیست با در نظر گرفتن شرایط محلی، روش های خاصی را برای ارتباط با زنان شرقی و تغییر وضعیت آنان به کار برد.

زهره خان کای نظر آوا کشاورز شایسته دهه ۱۹۷۰

برای افزایش نقش زنان در زندگی اجتماعی و دولتی، حکومت وقت سهمی مخصوص برای زنان تعیین کرد. همچنین نظارت دولتی بر تامین کار برای زنان، شرایط کاری آنها و مساعدت برای زنان دارای فرزند، خانواده های پرجمعیت و مادران قهرمان و ... انجام می شد. سازمان ها و موسسات مربوط به زنان براساس مقررات و خط مشی حزب کمونیست به طور فعالانه عملیات ایدئولوژیکی و تبلیغاتی را اجرا می کردند. نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که به رسمیت شناختن حقوق مرد و زن «بر روی کاغذ» به معنای آن نبود که در واقع بین مردان و زنان اختلاف وجود دارد.

عوامل بیولوژیکی، روان شناسی و فیزیکی، نابرابری زن و مرد را در زمینه های اقتصادی و سیاسی ایجاد می کرد. علاوه بر آن نقش مرد و زن بر اساس ایدئولوژی کمونیستی تعیین می شد.

زنان در سال‌های نخست فروپاشی شوروی احساس می‌کردند موقعیت خود را در جامعه از دست داده‌اند. آنها با مسائل و مشکلات عدیده‌ای مواجه شدند. اما با گذشت زمان توانستند موقعیت خود را در جامعه بازیابند.

دوره سوم از زمان استقلال جمهوری قرقیزستان در سال ۱۹۹۱ شروع شد. در این دوره جامعه قرقیز به دنبال جست و جوی ایدئولوژی و هویت ملی و شهروندی است و مسئله برابر جنسیتی جایگاه خاصی را در این میان دارد.

https://kabarlar.org/uploads/posts/2015-07/1435814039_11714272_844221012314257_166988021_n.jpg

احیای آداب و رسوم ملی، فکری و فرهنگی و دینی قرقیزها از یک سو و توجه عمومی به برابری جنسی با درنظر داشتن جریان های فکری بین المللی (فمینیسم) از سوی دیگر، از ویژگی های این دوره به شمار می رود. اسلام خواهی و رویکرد جامعه زنان قرقیز به معنویت و تبلیغ پوشش و حجاب اسلامی به رغم حاکم بودن فرهنگ حاکم روس و فرهنگ وارداتی غرب در این کشور رو به فزونی است.

در این دوره تعیین جایگاه و نقش زن در کشور قرقیزستان بر اساس اصول جدید انجام شده است. تغییرات اجتماعی دوران بحران و فروپاشی اتحاد شوروی هم برای زنان و هم برای مردان دشوار بود. اختلافات جنسیتی بین مردان و زنان بیش از همه در زمینه سیاست و مدیریت مشاهده می شود. به همین دلیل بین مدیران و سیاست مداران، تعداد زنان اندکی است.

زنانی که می خواستند وارد پارلمان شوند به سختی مورد انتخاب رای دهندگان قرار می گرفتند و انتخابات ۲۰۰۵ حکایت از این موضوع دارد. هیچ یک از زنان شرکت کننده در این انتخابات موفق به حضور در پارلمان نشدند. در هیئت وزیران هم تنها یک زن (خانم آی نور ریسقول آوا) رئیس سازمان دولتی کار و تامین اجتماعی بوده است. ارتقای سطح دینی در جامعه و گرایش به سمت نقش سنتی زنان به عنوان یکی از دلایل غیر مستقیم برای به وجود آمدن وضعیت فعلی می تواند باشد. حضور اکثریت مردان در سیاست باعث ایجاد خطر مربوط به نادیده گرفتن نیازمندی های اقشار مختلف جامعه و ناهماهنگی در توسعه اجتماعی شده است.

https://informburo.kz/img/inner/527/88/img_6372.jpg

به مرور شرایطی برای شکل گیری و توسعه نهضت مستقلی که از لحاظ اهداف، وظایف و نحوه فعالیت زنانه است، ایجاد شده است. نیاز به این امر بعد از فروپاشی اتحاد شوروی همراه با توقف حمایت دولتی از مادر، فرزند و خانواده، به وجود آمد. پس از وقایع تلخ اکتبر ۲۰۱۰ که به درگیری های نژادی و قومی بین قرقیزها و ازبک ها منجر شد، نقش زنان در ایجاد صلح و ثبات در جنوب کشور نمایان گشت و  به قول شهردار اوش، زنان به پلی میان مردم و مقامات تبدیل شدند و در تحکیم موضع مدنی قادر بودند که وضعیت را در دوره پس از درگیری ها در منطقه عادی کنند. مردم قرقیزستان ابتکارهایی مانند «نان صلح»، «کمک به مادران» و «خوشحال کردن کودکان» را در هماهنگ سازی روابط درون نژادی در جنوب قرقیزستان که توسط زنان صورت گرفت، هیچ گاه فراموش نخواهند کرد.

اما از آن زمان و تا کنون وضعیت حضور زنان در حوزه سیاسی قرقیزستان پررنگ تر نشده است.  طبق آمار سال ۲۰۱۸ هم اکنون وضعیت زنان فعال در هیئت دولت و پارلمان کشور قرقیزستان بشرح زیر می باشد. در هیئت دولت قرقیزستان آلتینای اموربیک آوا معاون نخست وزیر و از میان ۱۷ وزارتخانه و کمیته وابسته به دولت ۳ نفر خانم وزیر هستند.

· خانم آی نور عبدالله اوا وزیر دادگستری

· خانم گلمیره خدای بردی اوا وزیر آموزش و علوم (اخیرا استعفا داده است)

· خانم تالای گل عیسی خون آوا وزیر کار و تامین اجتماعی

از میان ۱۱۹ نفر نماینده مجلس قرقیزستان ۲۰ نفر خانم هستند:

۱. آینورو آلتیبایوا حزب سوسیال دموکرات

۲. آینور الماس بیک آوا حزب قرقیزستان

۳. گلشاد اصیل بایوا حزب پیشرفت

۴. دینارا عیسی اوا حزب جمهوری آتا جورت

۵. آیدا اسماعیل اوا حزب جمهوری

۶. ایرینا کاراموشکینا حزب سوسیال دموکرات

۷. آیدا قاسم علی اوا حزب سوسیال دموکرات

۸. عسل کدورانوا حزب سوسیال دموکرات

۹. محبت مولانوا حزب جمهوری

۱۰. آی سولو ماماشوا حزب آتا مکین (وطن)

۱۱. گل خان ملدو بیک آوا حزب سوسیال دموکرات

۱۲. جیلدیز موسی بیک آوا حزب سوسیال دموکرات

۱۳. ناتالیا نیکیتنکو حزب آتا مکین (وطن)

۱۴. کرامت اروزآوا حزب سوسیال دموکرات

۱۵. آینور عثمان آوا حزب سوسیال دموکرات

۱۶. گلناره کلارا صمد حزب آتا مکین (وطن)

۱۷. الفیا سمیگولینا حزب سوسیال دموکرات

۱۸. یوگنیا ستروکووا حزب سوسیال دموکرات

۱۹. الویرا سورابالدیوا حزب سوسیال دموکرات

۲۰. رادا تومن بایوا حزب جمهوری

https://data.vb.kg/image/big/2015-06-01_13-49-45_934445_w.jpg

آینور اموربیک آوا معاون نخست وزیر قرقیزستان

زنان قرقیز در حوزه اقتصاد از موفقیت نسبی برخوردارند که در مقایسه با دوره های پیشین و نیز در مقایسه با حضور زنان کشورهای منطقه نظیر تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان در این حوزه پر رنگ تر جلوه می نماید.

امروزه حضور زنان "بیزنس لیدی" در جامعه قرقیزستان به امری عادی تبدیل شده است. زنان شرکت و کارخانه تاسیس کرده‌اند و در کارهای ساختمانی و خدمات هم نقش مهمی را برعهده گرفته‌اند. بالعکس نقش مردان کم رنگ‌تر و ضعیف‌ترشده و علیرغم آن هنوز مشکلات اصلی خانواده بر دوش زنان است.

سازمان ها و موسسات مردم نهاد

در حال حاضر در کشور قرقیزستان سازمان ها و موسسات غیر دولتی زیادی در زمینه دفاع حقوق و بهسازی وضعیت زنان فعالیت می کنند. سهم زنان در مدیریت سازمان های غیر دولتی ۸۰ درصد است. از لحاظ اهداف و موضوع، فعالیت این سازمان ها را می توان به شرح زیر دسته بندی کرد:

۱- سازمان ها و موسساتی که با هدف دفاع از حقوق زنان تشکیل شده اند،

برای مثال: مرکز حل مشکلات و بحران های روان شناسی زنان و خانواده، مرکز حقوقی «عدالت»، مرکز «سزیم» (کمک به زنانی که مورد خشونت در خانواده قرار گرفته اند)، بنیاد آمنه، بنیاد اجتماعی زنان مسلمان «متکلم» و ...

۲- سازمان هایی که با گروه های مختلف زنان کار می کنند: کنگره زنان قرقیزستان، سازمان مساعدت به زنان تاجر قرقیزستان و ...

۳- مراکز توسعه رهبری زنان، اتحادیه موسسات غیر دولتی و موسسات غیر انتفاعی، سازمان فناوری های اجتماعی مانند: بنیاد «سمیه»، بنیاد الماس و ...

۴- مراکز تحقیقاتی و تحلیلی، انجمن «دیاموند»، مرکز مساعدت به زنان، موسسه پژوهشی آیگینه و ...

۵- سازمان های ایجاد شده جهت مبارزه با فقر زنان، سازمان های اعتباری «آق مارال»، «صوابگر»، «آق شعله» و ...

حمایت اجتماعی از زنان

در سال ۲۰۰۳ به همت سازمان های غیر دولتی زنان در مجلس جمهوری قرقیزستان قانون «دفاع حقوقی بر علیه ظلم در خانواده» تصویب شد. این قانون از حقوق انسان های سالمند که مجبورند با فرزندان خود زندگی کنند و از حقوق فرزندان نابالغ حمایت می کند. با توجه به خاصیت های ملی به عنوان اعضای خانواده نه تنها همسران بلکه همه خویشاوندانی که در یک خانه زندگی می کنند عضو خانواده محسوب می شوند. یعنی قانون، از حقوق هر یک از آنان دفاع می کند.

با این وجود پتانسیل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زنان قرقیزستان به طور کامل کاربرد ندارد. نهضت زنان در حیات سیاسی کشور یک پدیده نادر و نفوذ زنان در امور سیاسی دولت حد اقل است. در ذهن بسیاری از مردم نظرات و عقاید سنتی نسبت به زنان هنوز استوار است.

ضمیره آقباقیشوا رییس کنگره زنان قرقیزستان

یکی از عوامل کلیدی ارتقاء نقش زنان و بهسازی وضعیت در جامعه، تحصیلات است. در اواخر قرن ۲۰ برای همه شهروندان اعم از جنس، دین، عقاید سیاسی، ملیت، نژاد یا زبان حق کسب تحصیلات تأمین شده است. از این لحاظ کشور قرقیزستان رتبه قابل‌ قبولی در بین کشورهای دیگر جهان به دست آورده است.

در دوران کمونیستی در نتیجه رشد پر سرعت در زمینه تحصیل و با ایجاد یک سری از مؤسسات آموزشی، پزشکی، فرهنگی و علمی، زنان به طور فعالانه در زمینه‌های فوق حضور یافتند. زنان قرقیزستان سهم قابل‌ ملاحظه‌ای در توسعه آموزش، بهداشت و علم کشور را داشته و دارند و بخش عمده‌ای از نیروهای آموزش متوسط و عالی را تشکیل می‌دهند.

حکم رئیس جمهور وقت در تاریخ ۲۰ مارس ۲۰۰۶ در مورد «گام عملی در جهت توسعه سیاست جنسیتی» برنامه مهمی در راه اجرا و عملی ساختن مقررات بنیادی بین‌المللی در زمینه سیاست جنسی که دولت آن را به تصویب رساند، بوده است.

مشارکت اجتماعی زنان

در آئین‌نامه انتخابات سال ۲۰۰۷ یک بند در مورد سهمیه‌بندی کاندیدهایی که از طرف احزاب سیاسی معرفی شده‌اند، براساس اصول برابری جنسی وجود دارد.

در نتیجه این کار در انتخابات دسامبر۲۰۰۷، سهم زنان در پارلمان جمهوری قرقیزستان از صفر به ۲۵ درصد افزایش یافت.

در سال ۲۰۱۰ «رزا آتونبایوا» به عنوان رئیس دولت موقت و سپس دولت انتقالی و در همان سال بر اساس انتخابات عمومی به عنوان رئیس‌جمهور کشور قرقیزستان در یک دوره انتقالی یعنی تا ۳۱ دسامبر ۲۰۱۱ انتخاب شد.

بورو ساری‌گلوا، روزنامه نگار قرقیز با اشاره به نقش رزا آتونبایوا، رئیس‌جمهور زن قرقیزستان، از یک جهش تاریخی یاد می‌کند و می‌گوید که آتونبایوا برای دیکتاتورهای منطقه الگو شده است.

وی می‌افزاید: «تا به‌حال هیچ رئیس جمهوری در آسیای‌میانه مثل آتونبایوا کشور را اداره نکرده و برخلاف روسای‌ جمهور دائم‌العمر مرد، این زن به مردم وعده داده که فقط یک سال در راس حکومت باقی بماند.»

ساری‌گلوا، آتونبایوا را زنی ساده‌زیست می‌داند که با مسافران عادی به سفرهای استانی می‌رود. وی همچنین می‌گوید که «پارلمان قبلی قرقیزستان حتی یک نماینده زن نداشت، ولی حالا رئیس جمهور این کشور یک زن است و مردم به زنان سیاستمدار بیشتر باور دارند تا مردان سیاستمدار.»

در گذشته خانم «ش. جوروبیکاوا» نیز برنده جایزه ملی در زمینه علم‌ و فن، دکتر شیمی، (پروفسور) به عنوان رئیس فرهنگستان علوم ملی جمهوری قرقیزستان انتخاب شده بود.

جدا از عرصه سیاسی، حضور زنان قرقیزی در عرصه های فرهنگی، آموزشی، هنری، دینی این کشور و مسئولیت پذیری آنان همراه با تلاش زایدالوصف، واقعیتی انکارناپذیر است. با این توضیح که برای زنان و مردان آسیای مرکزی تعریفی که در کشور ما از زن و مرد می‌شود چندان رایج نیست. زیرا در این کشورها کار مفهومی مستقل از جنسیت دارد و هر کس که نامش انسان است، دستی بر کار دارد و بدین وسیله امرار معاش می‌کند، فارغ از این که زن است یا مرد. این معنی نه تنها در بین مردم عادی بلکه در بین نخبگان آنان نیز نمایان و آشکار است.

در شرایط کنونی مسائل مربوط به تأمین برابری جنسی در جامعه در حد امکانات و توانایی‌های دولت برای ایجاد شرایط لازم به منظور اجرای امکانات بالقوه زنان کشور در سیاست، تجارت و هنر مطرح و حل ‌و فصل می‌شود.

در این خصوص وزارت کشور قرقیزستان نیز با مشارکت دادن زنان در امور نظامی قصد خود را مبنی بر همکاری با سازمان امنیت و همکاری اروپا به منظور برقراری توازن جنسیتی به عنوان بخشی از اصلاحات مربوط به نهادهای انتظامی و پلیس، آشکار ساخته است.

قرقیزستان برنامه‌های دولتی از قبیل «آیالزات» (۲۰۰۰ -۱۹۹۶) جهت بهسازی وضعیت زنان و «برنامه ملی» جهت رسیدن به برابری جنسیتی (مرحله نخست ۲۰۰۶-۲۰۰۲ و مرحله بعد ۲۰۱۰-۲۰۰۷) را به تصویب رسانده است.

در این کشور تجربه مفیدی در زمینه حل مسائل مربوط به برابری جنسیتی تا حدودی کسب شده و اقدامات عملی دولت در این خصوص قابل‌اعتنا است.

حکم رئیس‌جمهور در تاریخ ۲۸ فوریه ۲۰۰۱ در خصوص نامگذاری سال ۲۰۱۱ به افتخار «کورمانجان داتکا» و ۲۰ امین سالگرد استقلال کشور قرقیزستان از توجه دولت به سیاست جنسیتی حکایت دارد.

کورمانجان‌داتکا یکی از معدود زنان سران و حاکمان کشورهای شرقی است که نزد مردم قرقیز لقب «مادر» ملت به خود گرفته و بر روی اسکناس‌های ۵۰ صومی تصویر وی چاپ شده است به همت کورمانجان داتکا بود که روابط دوستانه قرقیزها با روسیه برقرار شد.

در سال ۲۰۰۴ در بلوار «ارکیندیک» شهر بیشکک نیز مراسم افتتاحیه مجسمه «کورمانجان داتکا» برگزار شده است.

همچنین برای اولین بار در تاریخ قرقیزستان نامگذاری روز ۲۰ ماه می از سوی رئیس جمهور وقت این کشور به عنوان «روز مادر» و اعلام سال ۲۰۱۲ به عنوان سال «تحکیم خانواده» و تخصیص یک میلیارد صوم قرقیزی به آن، نشانگر توجه دولت به امر خانواده و جایگاه مهم آن دارد.

تعطیلی هشت مارس به عنوان روز جهانی زن که به تکریم و گرامیداشت دستاوردهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی زنان در گذشته، حال و آینده اختصاص یافته، نشان دیگری از توجه دولت به قشر زنان در جمهوری قرقیزستان به حساب می‌آید.

علاوه بر این، اگر چه جمهوری قرقیزستان بر اساس برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) در حقوق جنسیت‌ها در بخش آموزش موفقیت‌هایی داشته اما هنوز مسائلی در زمینه‌های توسعه اقتصادی، سیاست، بهداشت و اجتماع وجود دارد که باید حل شوند.

    اما  در این دوره بسیاری از زنان مجبور بودند با داشتن تحصیلات عالی به کار تجارت مشغول شوند و به اصطلاح نان بیار اصلی خانواده بودند. اکثر آنان با کنار گذاشتن مدرک تحصیلات عالی به بازار می رفتند و به کار خرید و فروش مواد غذایی، سبزیجات و ... مشغول می شدند.

اکنون که بیش از دو دهه از فروپاشی شوروی می‌گذرد، زنان همچنان با چالش‌های مختلفی در قرقیزستان روبرو هستند. خشونت علیه زنان، ترویج ایده‌های غربی مانند سکولاریسم به ویژه از سوی NGOهای غربی، مهاجرت کاری زنان، قاچاق زنان که با آن مواجه هستند.

دیدگاه جامعه نسبت به زن

در فرهنگ سنتی قرقیز، خانواده مکان مقدسی است که رشد ارزش ‌های ملی و حفظ دوام هر ملت را تأمین می‌کند. خانواده پایه جامعه هست و محیطی است که در آن تمام فضیلت‌ها و ارزش‌های انسانی تکامل می‌یابد. حال ‌آنکه رژیم شوروی، نهاد مقدس خانواده را با افکار خود تحت تأثیر قرار داده بود و اصول اخلاقی و معنوی و غرور ملی و اعتقادات مذهبی خانواده قرقیز را از بین برده بودند و به ‌جای آن خانواده‌ هایی ظاهراً ملی و باطناً سوسیالیستی را که با زور با ایده‌ های کمونیستی تربیت ‌شده بود، به وجود آوردند. در یک چنین خانواده‌هایی جایگاه زن به ‌شدت متزلزل و سقوط کرده بود و نقش او صرفاً به ‌عنوان یک عضو مادی در خانواده حفظ شده بود.

فرهنگ قرقیز احترام به زن را یک میراث دیرینه به‌ حساب می‌آورد و جایگاه او را به ‌عنوان پرورش‌ دهنده اعضای خانواده و حفظ و دوام آن می‌ دانست.

از دیدگاه دولت قرقیز، استقلال قرقیزستان امکان حمایت از منافع اقتصادی و اجتماعی زنان، پرورش اطفال سالم، تأمین رفاه خانواده و حفاظت اجتماعی از مادران را گسترش و افزایش داد. اعتراف به نقش زنان در نوسازی اجتماعی و سیاسی و اداری از سوی مسئولان جمهوری، دلیل روشنی بر اعتماد به توانایی زنان است. بعد از استقلال، تشکیلات غیردولتی زیادی در راستای حقوق زنان به وجود آمد.زنانی که در سال‌های بعد از استقلال در رشته‌های گوناگون کار کردند و به پیشرفت جامعه کمک کردند و حتی به عناوین مختلف مورد تقدیر و تشویق قرار گرفتند.

به رغم اینکه زنان جامعه قرقیزستان نیمی از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند و با وجود صدور برخی از فرامین دولتی برای توجه به نقش و جایگاه زنان اما همچنان رفتار عمومی با زنان جامعه قرقیز برآمده از نگاه و رفتار سنتی با این بخش از جامعه در سطح خرد و کلان آن در محیط های خانوادگی و اجتماعی است که نمود آن را می‌توان در شاخص های مختلفی همچون خشونت علیه زنان، تجاوز جنسی، پدیده چند همسری، خشونت خانوادگی و ...  مشاهده کرد.

http://theopenasia.net/upload/medialibrary/9f5/9f5de4cf708da14cdbd77b5e04f25c51.jpg

با این حال شاهد جدال همیشگی سنت و مدرنیسم در قرقیزستان نیز بوده‌ایم. باید به این موضوع توجه داشت که در این کشور نیز به مانند بسیاری از کشورهای دیگر، همواره دو دیدگاه در برابر هم وجود داشته است. از یک طرف عده‌ای بر این باورند که نقش اصلی زنان خانه‌داری و تربیت صحیح فرزندان برای آینده بهتر است. بر همین اساس نیز بسیاری از نشریات قرقیز خواهان بازگشت زنان به آغوش خانواده و امتناع از مشاغل نامناسب هستند. این نشاندهنده دغدغه برخی از رسانه‌های قرقیز برای صیانت از جایگاه زنان و لزوم پایان یافتن این سنت غلط دوران کمونیسم است که از زنان در مشاغل عمومی سطح پایین نظیر رفتگری معابر استفاده می ‌شد. در عین حال برخی دیگر بر این باورند که محدود کردن زنان به صرف خانه‌داری و تربیت بچه به نفع زنان نبوده و قابل قبول نیست.

قرقیزستان می‌کوشد تا با افزایش نقش اجتماعی زنان در جامعه به سمت توسعه قدم بگذارد. تلاش‌ هایی شده است تا جنس زن و نهاد خانواده بتواند از ارزش و جایگاه خاصی در بین سایر نهادهای اجتماعی برخوردار گردد. تصویب مفاهیم جدیدی مانند مجموعه قوانین خانواده توسط پارلمان، تصویب ده‌ ها سند بین‌المللی به منظور تأمین منافع زنان، ایجاد رشته‌ هایی از قبیل حقوق خانواده و زنان و ایجاد تدابیری در عرصه اقتصادی و اجتماعی زنان از جمله اقدامات صورت گرفته است. هر چند که این اقدامات در عرصه عمل، چندان پاسخگوی نیازهای زنان نبوده است و کماکان زنان با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند.

در این میان، حضور زنان در عرصه سیاست نیز چندان خوشایند نبوده است. همانطور که آمار نشان داد حضور زنان نسبت به مردان در حوزه سیاسی به مراتب کمرنگ تر است.

در زمینه حقوق اقتصادی زنان، هرچند تغییر جهت اقتصادی قرقیزستان از سیستم مبتنی بر برنامه‌ریزی متمرکز دوران شوروی به سیستم اقتصاد بازار با برخی فرصت‌ها همراه بود، اما موجب مهاجرت شدید قرقیزها هم از روستاها به شهرها و هم به کشورهای خارجی شد. دولت قرقیزستان با رویکرد لائیک خود و با آگاهی از محدودیت‌های موجود در راه اشتغال زنان، تلاش نموده است تا با ترویج فعالیت‌های اقتصادی و تعریف برخی استراتژی‌ها، زمینه‌های افزایش استفاده از زنان در نیروی کار را فراهم نماید. حاصل این تلاش در برخی موارد مثبت بوده است، ولی با حد مطلوب فاصله‌ های زیادی دارد.

یکی از دلایل نارضایتی شغلی در قرقیزستان عدم تفکیک صحیح حوزه‌های کاری زنان و مردان است. از نظر کارشناسان قرقیز، برابری جنسیتی باید شامل شاخصه‌ هایی مانند سیاست گذاری درباره زنان، حضور مفید و مؤثر زنان در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی متناسب با توانمندی‌های جسمی، روحی و شخصیت آن‌ها باشد. تعداد زیادی از زنان در قرقیزستان هنوز با موانعی در راه ایفای نقش اجتماعی و اقتصادی خود مواجه می‌باشند. در زمینه اقتصاد، هنوز تعداد زیادی از زنان روستایی از بحران بیکاری رنج می‌برند و همین عدم توجه به مشاغل روستایی از عوامل گسیل شدن زنان به شهرها و بروز مشکلات مختلف شده است.

فقر و بیکاری مردم این کشور موجب مهاجرت بخشی از نیروی انسانی آن به کشورهایی مانند روسیه و ترکیه نیز شده است. پدیده‌ای که با وجود تلاش های گسترده برای مهار آن، همچنان روی ناخوش خود را به جامعه می‌نمایاند.

بر خلاف مواضع دولت قرقیز که معتقد است حمایت ‌های گسترده و جدی حقوق بشری از زنان انجام می‌دهد، دیده بان حقوق بشر معتقد است در این کشور زنان دارای رنج و دردهای زیادی مانند خشونت خانگی هستند که دولت در حل آن ناتوان بوده است.

از نظر کارشناسان قرقیز، مقامات محلی به جای کمک کردن به زنانی که قربانی خشونت‌های خانگی می‌شوند، در تلاش هستند تا فقط به دلیل پایین نگه داشتن آمار طلاق، آشتی صوری بین زنان و شوهران برقرار کنند. این در حالی است که دیدبان حقوق بشر بارها از دولت قرقیزستان خواسته است راه حل‌های مناسبی برای معضلاتی از قبیل خشونت خانگی و عروس ربایی پیدا کند.

زنان قرقیز و حجاب اسلامی

در دهه اخیر، تمایل زنان قرقیز به دین اسلام افزایش یافته است به طوری که حتی زنانی دارای خانواده‌های غیر متدین نیز به خاطر میل شخصی و نه به خاطر تأثیرات خانوادگی، به دین اسلام روی می‌آورند. 

این مسئله بیشتر در مناطق شمالی این کشور که اکثریت آنان سکولار هستند و همچنین در مناطق جنوبی که دارای بافت سنتی هستند دیده می‌شود.

http://static-2.akipress.org/st_reporter/3/105581.hd.jpg

https://static-2.akipress.org/st_limon/9/1444640791_0.jpg

در مناطق مذکور فروشگاه ‌های بسیاری جهت فروش تولیدات اسلامی چون حجاب و غذاهای حلال تأسیس شده است و زنان تازه مسلمان نیز به خرید لباس های پوشیده و اسلامی روی آورده اند. 

در میان زنان مسلمان قرقیز، خانم های موفق زیادی هستند که نمونه آنها الیانا مریم ستاروا سردبیر نشریه اسلامی امت و مبتکر اقدامات فرهنگی و اجتماعی مختلف با جنبه دینی در قرقیزستان است.

مهمترین آمار حوزه زنان قرقیزستان

· جمعیت زنان در قرقیزستان: ۳۲۱۶۹۰۰ نفر (۵۰.۴درصد)

· میانگین سن: ۲۷ سال

· هر زن ششم فعال در حوزه اقتصادی کشور در سن ۲۹-۲۵ سال می باشد.

· مهمرین حوزه های فعالیت زنان: بهداشت، خدمات اجتماعی، آموزش، املاک، هتل داری و رستوارن داری

· تعداد ازدواج ها در سال ۲۰۱۸ : ۴۹۵۷۹

· تعداد طلاقها در سال ۲۰۱۸: ۱۰۴۳۴

· سن متوسط ازدواج اول: ۲۳.۷ ساله

· سن متوسط ازدواج مجدد: ۳۶.۸ ساله

جمعیت زنانو مردان قرقیزستان

جمعیت کل (به درصد)

از جمله

جمعیت ثابت (هزار نفر)

سال

زنان

مردان

زنان

مردان

۵۰,۵

۴۹,۵

۲ ۹۷۸,۱

۲ ۹۱۷,۰

۵ ۸۹۵,۱

۲۰۱۵

۵۰,۵

۴۹,۵

۳ ۰۳۸,۶

۲ ۹۸۰,۹

۶ ۰۱۹,۵

۲۰۱۶

۵۰,۴

۴۹,۶

۳ ۰۹۷,۷

۳ ۰۴۲,۵

۶ ۱۴۰,۲

۲۰۱۷

۵۰,۴

۴۹,۶

۳ ۱۵۴,۹

۳ ۱۰۱,۸

۶ ۲۵۶,۷

۲۰۱۸

۵۰,۴

۴۹,۶

۳ ۲۱۹,۹

۳ ۱۶۹,۶

۶ ۳۸۹,۵

۲۰۱۹

گروه های سنی زنان و مردان (آمار ۱ ژانویه ۲۰۱۹)

       زنان : خاکستری                                            مردان :آبی                                   سن

در اوایل سال ۲۰۱۹ میانگین سن مردم در قرقیزستان ۷،۲۷  سال (مردان ۲۶،۷ سال، زنان ۶،۲۸ سال) است.

منابع:

* www.stat.kg

* wsc.kg/vydayushhiesya-zhenshhiny-istorii-kyrgyzst

* www.dw.com

* https://۲۴.kg

* knews.kg/۲۰۱۸/۰۳/۰۳/zhenshhiny-kyrgyzstana-tsifry-i-fakty

* https://www.farsnews.com

* https://kloop.kg

رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران در قرقیزستان

کد خبر 552

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 12 =