تئاتر آستانه اپرا
پس از کسب استقلال قزاقستان تحولات اساسی در همه حوزه ها: سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی این کشور صورت گرفته است. در آن سال ها تئاترهای قزاقستان عمدتا برنامه‌ها و نمایشنامه های دوره شوروی را اجرا می‌کردند. اما به مرور موضوعات جدید بویژه با هدف جستجوی هویت ملی وارد نمایشنامه های تئاترها شد. رشد خودشناسی و احیای هویت ملی باعث افزایش علاقه قزاق ها نسبت به گذشته تاریخی و مخصوصا صفحات تاریکی از تاریخ این کشور شد. نمایشنامه های تاریخی، آثار کلاسیک ملی و نمایشنامه های فولکلوریک در سال های اول پس از کسب استقلال اجرا می گردید. چهره‌های تاریخی مانند آبلای خان، محمبت، امیر تیمور، تومیریس و ... شخصیت های اصلی نمایشنامه های تئاترهای قزاقستان بود. همچنین نمایشنامه های فولکلوریک با موضوعات غنایی و حماسی مانند «ینلیک کبک»، «قره قوز» و «آبای» از مختار عیوض اف و ل. سوبولف، داستان های ملی ادبیات شفاهی «بیان – سولو»، «قزو کورپش» و ... اجرا می شد. در این نمایشنامه ها بویژه شعر و زیبایی فولکلور، ارزش های اخلاقی، دیدگاه های عمیق در خصوص هستی، خیر و شر جای داشت. در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن ۲۱ در بیشتر نمایشنامه ها، به موضوعات فلسفی و تمثیل ها توجه می شد امروزه در کنار نمایشنامه های تاریخی و فولکلوریک، نمایشنامه هایی با سبک واقع گرایی اجرا می شود.
در سال ۲۰۱۹، ۶۴ تئاتر در قزاقستان با گرایش های مختلف در سراسر کشور فعالیت می کنند که برنامه های خود را به شش زبان مختلف اجرا می نمایند از جمله این تئاترها، ۹ تئاتر زیر نظر وزارت فرهنگ و ۴۳ تئاتر زیر نظر شهرداری ها و استانداری های کشور هستند. رتبه اول را از نظر تعداد تئاتر ها شهر آلماتی با ۱۹ تئاتر و رتبه دوم را استان قزاقستان جنوبی با ۸ تئاتر و رتبه سوم را شهر نورسلطان با ۶ تئاتر دارد. در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۴ هزار نمایشنامه روی صحنه های تئاترهای قزاقستان اجرا شده است که تعداد ۲، ۴ میلیون نفر از آن تماشا کردند. در قزاقستان ۳۶ تئاتر درام، ۱۶ تئاتر عروسکی، ۵ تئاتر کودک، ۴ تئاتر کمدی موزیکال و ۳ تئاتر اپرا و باله فعالیت دارند.
نمایشنامه ها توسط نویسندگان بومی و خارجی نوشته می شود. مهمترین ژانرهای تئاترهای قزاقستان باله، اپرا، کمدی، تراژدی و نمایشنامه های موسیقایی هستند. هر تئاتر سالیانه پنج – شش نمایش جدید در برنامه خود اضافه می کند. مهمترین تئاترهای قزاقستان تئاتر اپرای آبای آلماتی، تئاتر دولتی اپرا و باله آستانه، تئاتر دولتی کمدی موزیکال کاراگاندی، تئاتر دولتی درام روسی موسوم به لرمونتوف آلماتی، تئاتر دولتی درام قزاقی کوستانای، تئاتر درام استان قزاقستان شرقی و ... هستند که بطور مستمر تورهای هنری در داخل و خارج کشور دارند. شایان توجه است که تئاترهای قزاقستان جز تئاترهای ۳۰ کشورهای برتر جهان هستند. از میان تئاترهای اقلیت های قزاقستان، تئاتر موسیقایی و دراماتیک ایغوری قزاقستان یک کانون فرهنگ نمایشی و موسیقایی ملت ایغور و بخشی از تئاترهای چندزبانه کشور قزاقستان است. علاوه بر تئاتر ایغوری تئاترهای سایر اقلیت ها مانند آلمانی و کره ای نیز در قزاقستان فعالیت دارند. تئاتر عروسکی کودک نیز از جمله تئاترهای موضوعی فعال این کشور است. این تئاتر سالهاست که تبدیل به یک تئاتر خانوادگی شده است. از جمله نمایشنامه های نمونه ای آن آثار آسترید لیندگرن، ویلیامس گیبسون، الکساندر گرین است.
تئاتر آستانه اپرا از جمله تئاترهای مدرن است که در پروژه فرهنگ معاصر قزاقستان در جهان و برنامه احیای معنوی شرکت می کند. بهترین هنرپیشه های بومی و ستارگان هنر موسیقی جهان در صحنه این تئاتر برنامه اجرا می کنند. گروه های هنری از تئاترهای مطرح جهان نیز به این تئاتر می آیند. شاهکارهای آثار کلاسیک ملی و خارجی در برنامه اجراهای این تئاتر می باشد. این تئاتر دارای ساختمان بسیار زیبا و مجللی است که در مساحت ۶۴ هزار متر مربع در پایتخت کشور قزاقستان قرار گرفته است. این ساختمان را معماران و مهندسانی از ۳۳ کشور جهان ساخته اند. در صحنه این تئاتر ۱۰۰۰ نفره، اپرای بوگما اثر ج. پوچینی، باله «دون کیشوت» اجرا شده است. از ویژگی های این تئاتر استفاده از جلوه های ویژه سه بعدی و طرح های لباس طراح معروف فرانسوی ایو سنت لوران است. به گفته اصغر بوریبایف رئیس تئاتر دولتی اپرا و باله آبای قزاقستان که سابقه ۸۵ ساله دارد امروزه با رشد علاقه مخاطبان نسبت به تئاتر روبه رو هستیم که یکی از نشانه های موفقیت هنر تئاتر می باشد. وی گفت آمار دقیقی در دست ندارد اما در دو سال اخیر شاهد رشد علاقه و توجه مردم نسبت به هنر تئاتر بوده ایم. چند سال پیش در روزهای کاری به سختی می توانستیم سالنی را برای نمایشی که ساعت ۱۸:۳۰ عصر آغاز می شد پر کنیم. اکنون در ساعت ۱۷:۰۰ بعد از ظهر از میان ۷۹۰ صندلی فقط ۱۰۰ صندلی خالی داریم و البته افرادی هستند که بلیط تئاتر را در آخرین لحظه نیز می خردند.
به گفته یوری یاکوشف رئیس تئاتر دولتی درام روسی موسوم به لرمونتوف واقع در آلماتی، پنچ شش سال پیش بسیاری از تئاترها با مسئله مخاطبان مسن مواجه می شدند. امروزه این وضعیت تغییر کرده است و از سال ۲۰۱۳ عمده مخاطبان ما ۱۸ الی ۳۵ ساله هستند و این دسته مخاطبان رو به افزایش است. شاید یکی از علت های اصلی رشد علاقه جوانان به تئاتر راه اندازی فروش الکترونیکی بلیط تئاتر بوده است. امروزه ۲۷ درصد بلیط ها بصورت آنلاین فروخته می شود. عالم احمدیاراف رئیس تئاتر اپرا آستانه نیز به رشد مخاطبان جوان اشاره داشته است. وی گفت: تئاتر امروز ژانرهای محتلف دارد. استفاده از جلوه های ویژه، آتش، مجسمه های زنده، سایه، تکنولوژی های فنی روز از جمله تکنولوژی سه بعدی باعث می شود تئاتر با سینما رقابت کند.
قیمت متوسط بلیط در تئاترهای دولتی قزاقستان ۲۰۰۰-۱۵۰۰ تنگه و بالاترین بلیط ها حدود ۵۰۰۰ تنگه می باشد. وی افزود: البته در قزاقستان شرکت ها و سازمان هایی هستند که می توانند سالن تئاتر را اجاره کرده گروه هنری از خارج دعوت نمایند. در اینصورت قیمت بلیط به ۴۰۰۰۰ تنگه هم می رسد. مخاطب قزاق به هنرنمایی گروه های خارجی علاقه بسیار دارد حتی اگر نمایشهای آنان کیفی نباشد.
تئاترهای دولتی وابسته به وزارت فرهنگ و ورزش می باشد که نوع و موضوع برنامه ها و نمایش نامه ها هم باید به تایید این وزارتخانه برسد. در سال حدود ۴ الی شش نمایش جدید بسته به امکانات گروه های هنری و تامین مالی در هر تئاتر اجرا می شود. مشکل اصلی عمده تئاترهای قزاقستان میزان پایین حقوق هنرمندان و سایر کارمندان تئاتر است. ۷۰ درصد بودجه تئاترها بصورت سوبسید دولت و ۳۹ درصد منابع مالی درآمدهای تئاترها می باشد که بعضا توسط حامیان مالی (بانک ها و یا شرکت های موبایل و خودرو فروشی و ...) تامین می شود.
در آلماتی تنها دانشگاه هنر (آکادمی هنر ژورگنوف) فعالیت دارد که کادر تئاترهای درام کشور را تربیت می کند. این دانشگاه با تربیت کادرهای جدید باعث می شود هنرپیشه های جدید وارد تئاترهای کشور شوند. گاهی هنرمندانی را از شهرهای مسکو و سنت پترزبورگ دعوت می کنند.
حقوق ماهیانه کارمندان تئاتر بطور متوسط ۱۲۰-۱۰۰ هزار تنگه می باشد. حقوق هنرمندان کمتر از بقیه کارمندان تئاتر می باشد. در مواردی در صورت همکاری با سازمان های بین المللی مقیم قزاقستان هنرمندان فرصت بیشتری برای کسب درآمد پیدا می کنند. برای نمونه اخیرا نمایشنامه ای تحت عنوان «داستان زشتی» با سفارش سازمان ملل متحد اجرا شده است
به گفته کارمندان تئاترهای قزاقستان دولت باید توجه بیشتر برای پیوند دادن تئاترهای شهر با تئاترهای شهرستان بدهد. تئاترهای مستقل بعضا از حضور تئاترهای دیگر خبر ندارند. ترتیب دادن تورهای هنری و کارگاه های آموزشی به شهرستان ها هزینه زیاد می طلبد. به گفته رئیس تئاتر خصوصی آرتیشوک طی ۱۷ سال ۲۵ بار تور اروپا داشتیم ولی یک بار هم در شهرستان های قزاقستان برنامه اجرا نکرده ایم.
نظر شما