ماه ژانویه[۱] برای بعضی ها سیاه بود.
ولیمجان تانیریکوف، عرب شناس، استاد دانشگاه و رئیس مرکز اسلام شناسی دانشگاه دولتی بیشکک.
تانیریکوف از سال ۱۹۶۳ الی ۱۹۶۷میلادی به عنوان مترجم ارتش شوروی در سوریه خدمت کرده است. او از شاهدان جنگ های اعراب و اسرائیل که ازآن به عنوان جنگ شش روزه یاد می شود؛، بوده است. به عنوان مترجم زبان انگلیسی و آلمانی به سوریه رفت ولی پس از یک سال مترجم عربی هم شد.
- آقای ولیمجان تانیریکوف، در روزهای اول ژانویه ۲۰۲۰ جهان شاهد اختلاف و تنش جدی بین ایران و آمریکا بود. در این اتفاقات کدام طرف را محق و کدام را مقصر می دانید؟
- از دیدگاه من آمریکا در این قضایا مقصر(گناهکار) است. اگر یادتان باشد، پس از آنکه دوتالد ترامپ بعنوان رئیس جمهور انتخاب شدبلافاصله مخالفت خود را با برجام که در سال ۲۰۱۵ با تلاش های زیاد بین ایران و گروه ۵+۱ ( شامل چین، فرانسه، روسیه، انگلیس، آمریکا و آلمان ) در وین اتریش به امضا رسیده بود؛ اعلام نمود. ترامپ در آن زمان اعلام کرد که برجام اولا در چارچوب منافع آمریکا نیست و دوم اینکه ج.ا.ایران تعهدات خود در برجام را نقض می کند. برهمین اساس رئیس جمهور امریکا امضای قرارداد جدیدی را پیشنهاد داد که بموجب آن فهرست تعهدات ایران افزایش پیدا می کرد. با توجه به اینکه پیشنهاد ترامپ از سوی هیچیک از کشورهای عضو برجام مورد پذیرش و حمایت قرار نگرفت؛ آمریکا در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته ای خارج شد و تحریم های جدیدی را بر علیه ایران اعمال کرد. ایالات متحده امریکا همچنین دیگر کشورها را با تهدید از خرید نفت ایران برحذر داشت. بدنبال آن کاخ سفید با هدایت اسرائیل تحریم ها بر ضد ایران را تشدید نمود.
ترور ژنرال قاسم سلیمانی رئیس نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ابو مهدی مهندس فرمانده نیروی مقاومت عراق پیوند منطقی در زنجیره عمل های واشنگتن در تشدید تنش بوده است. در نتیجه در اوایل سال ۲۰۲۰ جهان در آستانه جنگ جهانی سوم قرار گرفت. استدلال و بهانه ترامپ برای صدور دستور رسمی حمله به کاروان قاسم سلیمانی این بود که گویا او (سردار سلیمانی) در راس تجاوز به سفارت آمریکا در بغداد بود و همچنین او در صدد برنامه ریزی برای حملاتی جدید در آینده بود.
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا پس از گذشت یک هفته از این قتل(ترور) خطاب به خبرنگران در کاخ سفید گفت: "ما اطلاعات جدی راجع به تهدیدات اجتناب ناپذیر داشتیم. این تهدیدات شامل حمله به اماکن آمریکا از جمله سفارتخانه ها، پایگاه های نظامی و غیره در تمام مناطق بوده است."
ولی اطلاعاتی که رهبران آمریکا در دست داشتند جدی و درست نبوده است، همان پمپئو در گفتگو با شبکه تلویزیونی فاکس نیوز در رابطه با حملات ادعا شده گفت: "ما زمان دقیق این حملات را نمی دانیم و دقیق نمی دانیم در کجا است."
- در رسانه ها مطالب و تحلیل هایی از برخی کارشناسان سیاسی منتشر می شود مبنی بر اینکه "سردار سلیمانی در کشور خود نفوذ بیشتری نسبت به حسن روحانی رئیس جمهور ایران داشت، رئیس جمهوری سیاست خارجی ایران را نه از طریق رهبری بلکه بیشتر از طریق محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه آریستوکرات و خنده روی ایران پیش می برد...." همچنین گفته می شود که ژنرال سلیمانی معمار و طراح جنگ در سوریه بود و همو بود که ولادیمیر پوتین را برای ورود به جنگ سوریه متقاعد نمود. نظر شما در خصوص این گفته ها چیست؟ درست است؟
- تماممی این گفته ها و اظهارات فرضیه و انگاره هستند. نظرات مختلف بستگی به منابعی دارد که از انجا منتشر می شوند. مسلما، ژنرال سلیمانی یک شخصیت متنفذ و تاثیرگذار در کشور خود بوده است. احتمال دارد نفوذش بیشتر از روحانی رئیس جمهور آن کشور باشد.. امام خامنه ای رهبر رسمی و واقعی ایران است. سلیمانی برنامه های عملی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در یمن، عراق و سایر کشورها طراحی می کرد. ولی هیچ کس نمی تواند تایید کند که ژنرال سلیمانی با چند سفر به مسکو پوتین رئیس جمهور روسیه را متقاعد ساخته که برای مقابله با سازمان تروریستی داعش در سوریه کمک کند. البته قاسم سلیمانی به عنوان فرمانده سپاه قدس نقش مهمی در حضور نظامی ایران در سوریه داشت.
- تا چه حد این ایده که سردار سلیمانی هلال شیعی از مرزهای ایران از طریق عراق و سوریه تا سواحل لبنان در دریای مدیترانه را در سرمی پروراند؟
- چنین ادعاهایی را نمی توان انکار کرد. ایران از سال ها پیش به "حزب الله" لبنان کمک می کند و اسرائیل به نوبت خود حزب الله را دشمن سرسخت خود که مورد حمایت تهران است، می شمارد. به
همین سبب تل آویو از سیاست ترامپ نسبت به ایران حمایت می کند. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل چندین بار در این مورد اعلام کرده و اخیرا وقتی رئیس جمهور آمریکا تحریم های اقتصادی جدید نسبت به تهران اعمال نمود نخست وزیر اسرائیل از بریتانیا، فرانسه و آلمان نیز خواست که به تلاش های آمریکا بپیوندند.
در نظر من هدف ایران وحدت شیعیان تمام جهان است و یکی از مسیرهای این سیاست سلیمانی است. به همین خاطر در برخی از کشورهای مستقل تلاش های زیادی برای به حکومت آوردن شیعیان انجام می شود.
- منظور شما صدور انقلاب اسلامی است؛ سیاستی که از سال ۱۹۷۹ ایران را بدان متهم می سازند؟
- بله، و تلاش ایران نیز معلوم است: این کشور مرکز شیعه است و تنها کشور در جهان است که از امام علی چهارمین رهبر مسلمانان پیروی می کند. امام علی نخستین امام شیعیان است و منتظر دوازدهمین امام است که محمد بن الحسن المهدی نام دارد. امام مهدی در آستانه روز قیامت ظهور می کند و عدالت را در زمین حکمفرما می کند.
یک پارادوکسال ولی واقعیتی هست و آن اینکه آمریکا با سرنگونی صدام حسین در عراق و نابودی ارتش آن کشور که ارتشی قدرتمند در خاورمیانه محسوب می شد؛ کمکی اصلی به ایران برای رسیدن به اهدافش کرده است. در حال حاضر هم در دولت و هم در پارلمان عراق اکثریت با شیعیان است. همچنین قدرتمندترین گروه شبه نظامی در عراق که مخالف حضور امریکا در این کشور هستند متعلق به شیعیان هستند. درست دو روز پس از قتل(ترور) سردار سلیمانی؛ پارلمان عراق در جلسه ای فوق العاده به خروج تمامی نیروهای خارجی از جمله نیروهای امریکایی از ان کشور رای داد. اخیرا مقتدی الصدر رئیس ائتلاف اکثریت پارلمان عراق طی راهپیمایی میلیون ها نفر ضد حضور نظامی آمریکا را شعار کرد. هادی امیری فرمانده "سپاه بدر" نیروی مقاومت "حشد الشعبی" از این شعار حمایت کرد. لازم به ذکر است که هادی امیری رئیس ائتلاف دیگر در پارلمان عراق است. مقتدی الصد در سال های ۲۰۰۴ الی ۲۰۰۸ رئیس قیام شیعیان عراق علیه اشغالگری آمریکا ایستاده بود.
گفتنی است که در عراق علاوه بر روحیات ضد آمریکایی، بعضا روحیات و احساسات ضد ایرانی هم مشاهده می شود. مردم گله دارند از اینکه پس از سرنگونی صدام حسین چیزی تغییر نیافته است- فساد و بیکاری که قبلا هم بوده؛ افزایش یافته است. مردم عراق از دولت میخواهند زیر نفوذ و سلطه آمریکا و ایران نباشد. به عنوان مثال در اکتبر سال ۲۰۱۹ میتینگی در بغداد برگزار شد و در آن شعارهایی همچون "بغداد آزاد خواهد بود! تهران دست خود را بردار!" بود و یا عکس های قاسم سلیمانی را آتش زدند.
- پس از ترور ژنرال سلیمانی و پاسخ موشکی ایران به پایگاه های نظامی آمریکا در عراق برخی کارشناسان گفتند که در آستانه جنگ بزرگی قرار داریم. ولی در حال حاضر اینجوری نمی نویسند. آیا امکان بروز جنگ بزرگ بین ایران و آمریکا در آینده می توان متصور شد؟
- من تصور می کردم وقتی امام خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران برای ترور ژنرال سلیمانی مجازات و انتقام سختی وعده داد و پس از سخنان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایرا): "تاکنون ۱۳ سناریوی انتقام در شورا مطرح شده و حتی اگر بر ضعیف‌ترین سناریو هم اجماع صورت بگیرد اجرای آن می‌تواند یک کابوس تاریخی برای آمریکایی‌ها باشد"(، انتظار و پیش بینی ام این بود که واقعا پایگاه های نظامی آمریکا و مکان های تمرکز نیروهای آمریکایی مورد هدف قرار گرفته و بمباران خواهند شد. ولی حملات موشکی ایران به دو پایگاه آمریکا در عراق که تلفات و خسارات قابل توجهی نیز نداشت محدود شدو به بنظرمن نمی توان از آن بعنوان انتقام سخت ذکر نمود. اولین واکنش و توئیت ترامپ به حملات موشکی ایران هم "همه چیز خوب است" بود.
منبع: روزنامه «سخن قرقیزستان»
تاریخ: ۲۱ ژانویه سال ۲۰۲۰
[۱] ماه ژانویه در تقویم میلادی دومین ماه زمستان، ماه برف و سفیدی و شادی عید سال نو است.
نظر شما