معرفی

غسان سلیم عبد الأمیر حمدان نویسنده، مترجم، روزنامه نگار، پژوهشگر و کارشناس امور ایران در سال  ۱۹۷۳ در بغداد زاده شد. وی بخشی از دوران نوجوانی و جوانی خود را در ایران گذراند.  وی توانست در دانشگاه تهران به تحصیل در رشته جامعه شناسی بپردازد.در سال ۱۹۹۹ به سوریه مهاجرت کرد و در دمشق سکنی گزید.در دمشق بود که مسیر زندگی ادبی وی آغاز شد و شروع به ترجمه کتاب و سرودن شعر کرد وی با داستان های و رمان های ایرانی شروع به کار کرد و متعاقب آن علاقه مند به ادبیات دری افغانستانی شد.وی بعدا به ترجمه برخی از آثار شعرای کرد نیز مشغول شد.در سوریه او به تدریس زبان فارسی همت گذاشت و به عنوان مترجم در دفتر نمایندگی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در سوریه مشول به کار بود.پس از شروع حوادث سوریه  در سال ۲۰۱۱ به عراق بازگشت.غسان حمدان علاوه بر مترجم به عنوان پژوهشگر و شاعرنیز شناخته می شود.

نگاهی به آثار غسان حمدان

 آثار غسان حمدان را می توان در چند دسته تقسیم بندی کرد.دسته نخست ترجمه های وی از زبان فارسی به زبان عربی است که تمرکز آن بیشتر بر روی داستان ها و رمان های ایرانی از نویسندگانی چون بزرگ علوی،جلال آل احمد،صادق هدایت و ... بوده است.دسته دوم کارهای وی ترجمه از زبان عربی به زبان فارسی بوده است. تمرکز وی در این حوزه بر داستان های و رمان های نویسندگان معاصر عرب بوده است.دسته سوم کارهای او کارهای پژوهشی است که در حوزه های چون جامعه‌شناسی، تصوف، ادبیات و تاریخ انجام شده است. وی هم چنین  دارای سروده هایی به زبان فارسی است .بر اساس همین تقسیم بندی به بررسی آثار وی خواهیم پرداخت.

ترجمه از زبان عربی به فارسی

در زمینه کتاب های ترجمه شده از زبان عربی به فارسی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- گزیده‌های شعر از فروغ فرخزاد، سوریه

۲- گزیده‌های شعر از سهراب سپهری، سوریه

۳- گزیده‌های شعر از احمد شاملو، سوریه

۴- "شوهر آمریکایی" گزیده داستانهای جلال آل احمد، سوریه

۵- رمان چشمهایش از بزرگ علوی، سوریه

۶- روی ماه خداوند را ببوس، مصطفی مستور، مصر

۷- استخوان خوک و دستهای جذامی، مصطفی مستور، مصر

۸- روضه قاسم، امیرحسن چهلتن، مصر

۹- همنوایی شبانه ارکستر چوبها، رضا قاسمی، مصر

۱۰- البعثه الاسلامیه، صادق هدایت، لبنان

۱۱- آثار داستانی کامل صادق هدایت، لبنان

۱۲- نون والقلم، جلال آل احمد، مصر

۱۳- ترانه‌های عمر خیام، صادق هدایت، لبنان

۱۵- گاوخونی، جعفر مدرس صادقی، لبنان

۱۶- ترجمه مقدمه و حواشی بر رسایل فلسفی ملا صدرا (۴ جلد)، لبنان

۱۷- همراه با باد، شعرهای عباس کیارستمی، لبنان

۱۸- آبی، خاکستری، سیاه، گزیده شعرهای حمید مصدق، بلغارستان/ آلمان

۱۹- سرگذشت کندوها، جلال آل احمد، لبنان

۲۰- هشت کتاب، سهراب سپهری، لبنان

۲۱- دریغا ملاعمر، آصف سلطان زاده، لبنان

۲۲- آخرین انار دنیا، بختیار علی، کویت

۲۳- ناشاد، محمدحسین محمدی، لبنان

۲۴- پیراهن سه شنبه: ۱۲ داستان کوتاه ایرانی، کویت

۲۵- در عین حال، محمد قاسم زاده، کویت

۲۶- مردی که خواب می‌فروخت، محمد قاسم زاده، کویت

۲۷- داستان‌های عامیانه و اساطیر ایرانی، محمد قاسم زاده، کویت

۲۸- دکتر نون زنش را از بیشتر از مصدق دوست دارد، شهرام رحیمیان، لبنان

۲۹- افغانی، عارف فرمان، اردن

۳۰-حصار و سگ‌های پدرم، شیرزاد حسن، عراق

۳۱- خانه گربه‌ها، هیوا قادر، کویت

۳۲- اشراق درخت گوجه سبز، شکوفه آذر، دمشق

۳۳- زنی در استانبول، علی اصغر حقدار، عربستان

۳۴- این سگ می‌خواهد رکسانا را بخورد، قاسم کشکولی، لبنان

۳۵- مشارکت در ترجمه و ویرایش شعرهای بختیار علی

 ترجمه‌های منتشر نشده: داستان‌های کوتاه صادق چوبک، داستان‌های کوتاه بزرگ علوی، رمان پرنده من از فریبا وفی، رمان سپیده دم ایرانی نوشته امیر حسن چهلتن، رمان مدیر مدرسه از جلال آل احمد....

ترجمه از زبان عربی به زبان فارسی

 در زمینه آثار ترجمه شده توسط غسان حمدان از زبان عربی به زبان فارسی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱-  اشکهای آبی، اشکهای زرد، گزیده اشعار محمد ماغوط، نشر مروارید

۲-  پزشکی قانونی بغداد، رمانی از برهان شاوی، نشر بوتیمار

۳- عبد نگهبان معبد، رمانی از ادهم العبودی، نشر بوتیمار

۴- تپش‌های شیدایی، نامه‌های عاشقانه غسان کنفانی به غاده السمان، نشر کتاب سده

۵- سرای شابندر، رمانی از محمد حیاوی، نشر مهری

۶- بورکینی، رمانی از مایا الحاج، نشر واژه، افغانستان

۷- زندیق بغداد، آنچه که ابن راوندی روایت کرد، جعفر رجب، نشر تاک، افغانستان

۸- اعجام، رمانی از سنان آنطون

۹- زمستان خانواده، رمانی از علی بدر

۱۰- هملت دیر بیدار می‌شود، نمایشنامه، ممدوح عدوان

۱۱- سردیس، رمانی از حسن فرطوسی

۱۲- سماهانی، رمانی از عبدالعزیز برکه ساکن

پژوهش های انجام شده توسط غسان حمدان

 در زمینه کارهای پژوهشی غسان حمدان در زمینه تاریخ و ادبیات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

گفتگوی تمدنها از دید جامعه‌شناسی ایرانی، تاریخ جامعه‌‍‌شناسی در ایران، مشروعیت نظام دموکراسی، جهانی‌سازی از دید اقتصاد، آرای سهروردی در حکمت الاشراق، نور و فرشتگان از دید سهروردی، یادداشتهایی درباره دین زرتشتی، تصوف در سرزمین شام و ده‌ها مقاله درباره شعرا و نویسندگان ایرانی.

اشعار

در زمینه اشعار غسان حمدان تاکنون  ۴ مجموعه شعر به زبان فارسی از  وی در کشورهای مختلف چون ایران ،افغانستان و انگلیس منتشر شده است که عبارتند از:

● یادداشتهای یک شاهزاده بازنشسته، نشر مضمون

● روز دهم آفرینش، نشر هونار

● تا آسمان آبی است، نشر مهری (لندن)

● جای خالی بودا، نشر آی خانم (کابل)

فرجام سخن

بدون شک غسان حمدان به عنوان یک مترجم چیره دست نقشی بسیار ارزنده در شناساندن زبان و ادبیات فارسی به جهان عرب داشته است.اکثر آثار وی در کشورهای عربی چون مصر ،لبنان و سوریه منتشر شده است.حوزه تمرکز وی یعنی معرفی و شناساندن ادبیات معاصر ایران  درخور تحسین بوده زیرا شناخت اندکی از ادبیات معاصر ایران در جهان عرب وجود دارد.تلاش وی در زمینه ترجمه آثار از زبان فارسی دری و زبان کردی نشانه اهتمام وی به لهجه های مختلف زبان فارسی  و زبان های هم ریشه با زبان فارسی است. حوزه پژوهشی وی نیز تاریخ و ادبیات ایران بوده است حوزه ای که کمتر پژوهشگری عرب بر آن متمرکز شده است. هر چند توجه او بیشتر به آثار و گرایش های روشنفکری در ایران است اما تلاش او در معرفی ادبیات معاصر ایران قابل توجه است .