نویسنده: آ.ج.س. کاریاواسام

عبادت و آیین آغازین

بودیسم فاقد هرگونه مراسم یا مناسک آیینی آغاز یا پذیرش مانند "اوپانایانا" در هندو یا "غسل تعمید" در مسیحیت می باشد. روش سنتی بودایی شدن تکرار فرمول "سه پناهگاه" (تی سارانا)[1] و "پنج دستور" (پنچه سیلا)[2]  است که آنها به طور رسمی توسط یک راهب بودایی راهنمایی می شوند. فرمول سه پناهگاه به شرح زیر است:

"بودهام سارانام گاچامی"[3]

من به بودا پناهنده می شوم.

"دمّام سارانام گاچامی"[4]

من به دمّه پناهنده می شوم.

"سانگام سارانام گاچامی"[5]

من به سانگا پناهنده می شوم."

این اظهار اعتماد به گوهر سه گانه (تی راتانا)که بودا، دمّه و سانگا است، برای بار دوم (مثلاً "دوتیامپی بودهام سارانام گاچامی") و بار سوم ( مثلا "تاتیامپی بودهام سارانم گاچامی..." ) تکرار می شود. در مرحله بعد، پنج دستور بودا را که برای نظم بخشیدن به زندگی اخلاقی او است، به صورت زیر تکرار می کند:

"پاناتی پاتا ویرامانی سیکگاپادام سامادی یامی"[6]

 من این دستور را می پذیرم که از تخریب زندگی خودداری کنم

"آدین نادانا ویرامانی سیکگاپادام سامادی یامی"[7]

 من این دستور را می پذیرم که از گرفتن چیزهایی که داده نشده است، خودداری کنم.

"کاماسو میچ چاکارا ویرامانی سیکگاپادام سامادی یامی"[8]

 من این دستور را به عهده می‌گیرم که از رفتار نادرست جنسی خودداری کنم.

"موساوادا ویرامانی سیکگاپادام سامادی یامی"[9]

من این دستور را به عهده می گیرم که از گفتار دروغ پرهیز کنم.

"سورامارایا ماججا پامادات دانا ویرامانی سیکگاپادام سامادی یامی"

 این دستور را بر عهده می‌گیرم که از مصرف مشروبات مقطر و تخمیر شده که باعث مستی و غفلت می‌شود، خودداری کنم.

با این روش، یک فرد غیر بودایی غیر روحانی، شاگرد و پیرو غیر روحانی بودا (اوپاساکا)  می شود. در اینجا باید متذکر شد که منظور از پناه بردن به بودا، دامّه و سانگا، اعتماد به دستاوردهای بودا به عنوان یک معلم و کارآمدی دامّه به عنوان وسیله ای مطمئن برای رهایی و نجات یابی است. اصطلاح "سانگا" در اینجا به "آریا سانگا" اشاره دارد که شامل چهار جفت نجیب (هشت شخص نجیب) است، یعنی چهار نفر برای دستیابی به ثمره "نیروانا" (رهایی) تمرین می کند و چهار نفر به هدف "نیروانا" (رهایی) رسیده است.

در این مراسم آغاز به رسمیت شناختن رستگاری از طریق فیض خدا یا منجی مانند ادیان خداباور وجود ندارد. شخص به عنوان راهی برای ابراز عزم خود برای پیروی از راه بودا به سوی رهایی، به پناهندگی بودا می رود، اما باید این را نیز درک کند که وظیفه پیمودن مسیر به عهده خود شخص است. این روش پذیرش رسمی یک تازه وارد به آیین بودایی است.

همچنین در هنگام تولد کودکی از والدین بودایی، اعمال آیینی خاصی که مشاهده می شود، اولین سفر کودک به معبد خواهد بود. هنگامی که می خواهند کودک را برای اولین بار بیرون بیاورند، باید از در مناسب استفاده کنند و والدین یک روز مبارک یا یک ماه کامل را انتخاب کنند و کودک را به نزدیکترین معبد برند. آنها ابتدا کودک را در کف اتاق حرم یا در مقابل مجسمه بودا قرار می دهند تا برکات گوهر سه گانه را به دست آورند.

این یک منظره رایج در "دالادا مالیگاوا" (معبد یادگار دندان مقدس) در شهر کندی است. در زمان مراسم مذهبی روزانه (پوجا) در معبد، می توان مشاهده کرد که چگونه مادران نوزادان خود را به یک فرد غیر روحانی (کاپووا) می سپارند و او در داخل اتاق حرم که به نوبه خود آن را برای چند ثانیه روی زمین نزدیک "اتاقک یادگار" نگه می دارد و به مادر تحویل می دهد. مادر بچه را می پذیرد و برای خدمات ارائه شده هزینه کمی یا هدیه ای به "کاپووا" می دهد. این عمل را نیز می‌توان به عنوان یک آیین آغازین توصیف کرد.

عبادت شخصی

برای پیروان آیین بودا، آیین پرستش اساساً به رسمیت شناختن محترمانه عظمت بودا به عنوان یک معلم معنوی است. این آیین همچنین به معنای ابراز قدردانی از بودا است که مسیری را که از انبوه رنج های دنیوی منتهی می شود، کشف کرده و برای بشریت آشکار کرده است. هر دوی این عوامل در کنار هم این آیین را به بیانی از فداکاری نیز تبدیل می کند.

رایج‌ترین مراسم روزانه بودایی ‌ها، عبادت شخصی است که بسیاری از بودایی ‌های معتقد روزانه در خانه‌های خود انجام می‌دهند. در سطح جمعی، این مراسم در روزهای ماه کامل در هر ماه (پویا) در یک معبد یا یک صومعه انجام می شود.

ممکن است بین سلام احترام آمیز ساده ("پاناما" یا "پانامانا") و عبادت آیینی (واندانا) که با ارائه پیچیدگی فزاینده از جمله غذا، نوشیدنی و لباس همراه است، تمایز قائل شود. نوع اول فقط بیان احترام و تکریم است، مانند زمانی که شخصی در ژست عبادت در مقابل یک نماد مذهبی (مثلاً مجسمه بودا، درخت بودی، "داگابا" و غیره) دستان خود را به هم می ‌بندد و تلاوت می‌کند. یک عبارت ساده است مانند فرمول معروف "نامو تاسسا" به زیر مراجعه کنید. امروزه اصطلاح "سادو" در میان بوداییان سینهالی برای این منظور بسیار رایج شده است.

در قالب آیینی عبادت، اقلام هدایایی (عمدتاً گل ها) ابتدا با احترام در محراب مقابل مجسمه بودا یا "داگابا" یا هر مکان دیگر با اهمیت مذهبی که در آن چنین عبادتی انجام می شود، قرار می گیرند. در مرحله بعد، عابد و پرستش کننده، دستان خود را به نشانه عبادت (انجلی کما) به هم می ‌بندد و مصراع ‌ها و فرمول ‌های مختلف را به طور رسمی می‌خواند و بدین وسیله نذورات را رسمیت می ‌بخشد. هر عبادت بودایی با فرمول شناخته شده ادای احترام به بودا، آغاز می شود که سه بار تکرار می شود. پس از آن فرمول پناهگاه و پنج دستوری که قبلاً اشاره شد، دنبال می شود.

گام بعدی ادای احترام به سه گوهر در سه فرمول جداگانه است که نه فضیلت بودا، شش فضیلت"دامّا" و نه فضیلت "سانگا" را تلاوت می کند. این فرمول ها از "پالی نیکایا" استخراج شده اند و به فرمول های استانداردی تبدیل شده اند که سه گوهر را با آن پرستش می کنند.

وضعیت بدنی که پیروان بودایی، هنگام انجام این عبادات اتخاذ می کنند، ممکن است بر حسب جشن مراسم یا درجه عبادت عابدین و پرستش کنندگان متفاوت باشد. در محترمانه ترین شکل عبادت، به عنوان مثال، هنگام پرستش یک "داگابا" که در آن یادگارها از جمه استخوان، مو، کاسه و غیره بودا در آن گنجانده شده است، شخص با "پاسانگا پیهیتو وا" یعنی پنج قسمت بدن (اعضای سجده)، زمین را لمس می کند و سجده می کند. دو حالت "اوکوتیکا" (چمباتمه زدن) و زانو زدن (با یک یا هر دو زانو) نیز محبوب هستند. وضعیت "پالانگا" (پاهای ضربدری) و وضعیت ایستاده نیز گاهی اوقات اتخاذ می شود. وضعیت هر چه که باشد، باید با دستانی که به نشانه ستایش به هم گره خورده اند (آنجالیم پاناماتوا)، همراه باشد.

از میان بسیاری از وسایل عبادتی که در حال حاضر در این نوع عبادت در سریلانکا استفاده می شود، گل ها مهمترین و محبوب ترین آنها شده اند. آنها حداقل نیاز را برای هر نوع عبادت بودایی تشکیل می دهند. می توان مشاهده کرد که پیروان بودایی چگونه گل ها را در نقش های مختلف بر روی محراب چیده اند. رنگ (وانا)، بو (گاندا) و کیفیت (گونا) گلها در انتخاب آنها برای عرضه در نظر گرفته می شود. قبل از عرضه، گل ها با آب صاف شده، شسته می شوند. گاهی در سینی (واتیا) چیده شده و ارائه می شود. شکوفه دادن یک گل در تماس با نور به عنوان نمادی از دستیابی به روشنگری در نظر گرفته می شود. از این رو گل ها به یک چیز مناسب برای تقدیم به بودا، تبدیل می شوند.

همانطور که قبلاً ذکر شد، بخش مهمی از آیین نذر گل، تلاوت مصراع پالی زیر است که به موجب آن نذر معتبر می شود:

"واننا گاندا گوناپیتام

ایتام کوسوما سانتاتیم

پوجایامی مونینداسا

سیریپادا ساروروهی

پوجامی بوددام کوسومینا نینا

پوننینا میتینا چا هوتو موکگام

پوپهام میلایاتی یادا ایدام می

کایو تادا یاتی ویناساباهاوام"

"این انبوه از گل‌ های دارای رنگ، عطر و کیفیت را به پای نیلوفر مانند پادشاه حکیمان تقدیم می‌کنم. من بودا را با این گل‌ ها می‌پرستم. با شایستگی این می ‌توانم به آزادی برسم. حتی همانطور که این گل ‌ها انجام می‌دهند، پژمرده می شوند، بدن من هم نابود می شود".

توجه به این نکته جالب است که این بیت ایده بودایی "ناپایداری همه پدیده ها" (آنیچا) را در بر می گیرد. کسب شایستگی نیز به عنوان کمک به دستیابی به آزادی (نیبانا) در نظر گرفته می شود.

یکی دیگر از وسایل عبادتی محبوب بسیار مهم، لامپ های روشن، معمولا از روغن نارگیل ("تیپا پوجا" یا "پاهان پوجا") می باشد. از آنجایی که بودا را برطرف کننده تاریکی جهل می دانند، هنگامی که چراغ های روشن به نام او ارائه می شود، این تضاد استعاری بین نور دانش و تاریکی جهل به عنوان مبنای نظری برای این آیین در نظر گرفته می شود. این نوع نمادگرایی برای اکثریت قریب به اتفاق مردم عادی بیش از حد عمیق است، انگیزه آنها برای این مراسم معمولاً تمایل به کسب شایستگی یا جلوگیری از تأثیر شیطانی "یک پیوند سیاره ای بد" (طالع بینی) است. با این حال، این یک ایده پیشینه ای است که در مصراع سنتی توسط بوداییان سریلانکا استفاده می شود.

مصراع سنتی به صورت زیر اشاره شده است:

"غاناساراپادیتنا

دیپنیا تمادامسینا

تیلوکادیپام سامبودهام

پوجایامی تامونودام"

"با این چراغ روشن با کافور که همه تاریکی ها را از بین می برد، من نورانیت کامل را می پرستم که چراغی است برای سه جهان و رفع کننده تاریکی ها."

واژه های "تیلوکادیپا" (چراغ به سوی سه جهان) و "تامونودا" (دفع تاریکی) که در مورد بودا به کار می رود، در این زمینه قابل توجه است. به نظر می رسد که خود مصراع گواه محبوبیت عرضه کافور (غاناسارا) در دوران اولیه که توسط کافور چراغ را روشن می کردند. اما امروزه، حتی زمانی که روغن نارگیل جایگزین کافور شده است، این بند مصراع بدون تغییر باقی مانده است.

اهدای لامپ های روشن حتی در زمان های قدیم نیز یک آیین رایج بوده است. درخت بودی و کنبد داگابا (همچنین به عنوان "استوپا"، "چیتییا" یا "چایتیا" نیز شناخته می‌شود) دو شی یا مکان اصلی هستند که معمولاً در آن مراسم انجام می‌شود. تقدیم لامپ یکی از جنبه های اصلی پرستش درخت بودی (بودی پوجا) است. از آنجایی که بودا در زیر درخت بودی به روشنگری دست یافته بود، کاملاً طبیعی است که لامپ هایی در زیر آن درخت روشن شود، نه تنها به یاد این رویداد بزرگ، بلکه به عنوان مراسمی که به موجب آنف یک پیرو بودایی می تواند انتظار داشته باشد که پرتوی از نور را به دست آورد. آن نور خرد که حکیم بزرگ به آن دست یافت. بنابراین، کل مراسم به یک تمرین معنوی تبدیل می ‌شود که محاسن آن به سایر موجودات، خدایان، انسان‌ها و ارواح (بوتا) منتقل می ‌شود.

کنبد "داگابا" مکان دیگری است که در آن دعاها و درخواست های محبوب توسط پیروان بودایی ارائه می شود. در نتیجه، همراه با محراب گل، چراغدان نیز جزء ضروری داگاباها شده است. همچنین می توان دید که درخت بودی در بیشتر معابد با سکویی که از آجر یا سنگ ساخته شده است احاطه شده است که در آن طاقچه هایی برای نگه داشتن چراغ های نفتی روشن ساخته شده است. طاقچه ها برای محافظت از لامپ ها از باد و باران است. در هر معبد بودایی مکان‌های زیادی وجود دارد که می‌توان لامپ‌ ها را به این روش روشن کرد. گاهی اوقات چراغ های مخصوصی برای این منظور ساخته می شوند. چراغی به نام "دولاسماهه پاهانا" ( چراغ دوازده ماهه) از اهمیت ویژه ای برخوردار است که گاهی در معابد بودایی و "دیوالایا" یافت می شود. به این دلیل نامیده می شود که انتظار می رود در تمام طول سال در حال روشن باشد.

در مناسبت های فرخنده نیز دعاها و درخواست های ویژه نور انجام می شود. در روزهایی که ماه کامل است، زمانی که پیروان بودایی به معابد هجوم می‌آورند، لامپ ‌ها به تعداد زیاد روشن می‌شوند. زیرا در میان بودایی ‌های سریلانکا این رسم است که همیشه در بازدید از معبد، گل و روغن نارگیل را به عنوان دو عبادت ضروری می ‌برند. همچنین مواقعی وجود دارد که جانبازان تعداد زیادی لامپ را برای مقاصد خاص، مانند بازخرید نذر (بارایا) یا در مناسبت‌های خاص مانند روز "ویساک"، روشن می‌کنند و عرضه می‌کنند. بسیاری از بوداییان مراسم تقدیم نور (پاهان پوجا) را انجام می دهند. برای مقابله با تأثیرات شیطانی سیاره ای برای به دست آوردن حداکثر نتیجه از این مراسم، ارادتمندان قبل از شرکت در مراسم، با استحمام و پوشیدن لباس های تازه و تمیز، خود را به طور کامل پاکسازی می کنند. روغن نارگیل که به عنوان روشن کننده استفاده می شود به طور خاص برای این منظور تهیه شده و جدا از روغن نارگیل مورد استفاده برای مصارف خانگی گرفته می شود. فتیله ها از یک پارچه تمیز، سفید و تازه تهیه می شوند. گاهی اوقات ساکنان کل یک روستا برای روشن کردن یک لامپ در مقیاس انبوه همکاری می کنند. به عنوان مثال، آنها ممکن است 84000 لامپ روشن را به یاد 84000 عنصر دامّه (دامّه گاندا) که شامل تعلیم بودا است، ارائه دهند.

این آیین مهم بودایی حتی در سریلانکای باستان نیز انجام می شد. شاه "دوتوگامونو" (قرن دوم قبل از میلاد) ثبت شده است که هزار لامپ را با روغن مایع به عنوان روشن کننده و با فتیله های سفید روشن در دوازده مکان مقدس در منطقه آنوراداپورا روشن کرده است. همچنین گفته می شود که پادشاه "واسابا" (قرن اول پس از میلاد) هزار چراغ نفتی را در شهر های "سیتی یاپابباتا"، "توپاراما"، "ماهاتوپا" و درخت بودی روشن کرده است.

امروزه این آیین چنان محبوب و مفصل شده است که مراسم سالانه "ویساک" که به یاد تولد، روشنگری و پارینیبانای بودا (روز مرگ بودا به عنوان روز رسیدن به مقام جاودانگی) است، کم و بیش به جشنواره نور تبدیل شده است. در این روز فانوس های ویساک در انواع و اشکال مختلف در خانه های بودایی روشن می شود. پاندال‌ها و صحنه هایی که به خوبی با لامپ ‌های برقی چند رنگ روشن شده‌اند، صحنه‌های مختلفی از زندگی راهبان بزرگ و داستان ‌های "جاتاکا" (داستان های عبرت آمیز) را به تصویر می‌کشند، همچنین نوعی پیشکش نور به بودا را تشکیل می‌دهند.

جنبه دیگری از مراسم نذری نور سوزاندن کافور در نزدیکی عبادتگاه مانند داگاباها، مجسمه های بودا و غیره است. کافور هنگام سوختن بوی معطری می دهد و همچنین شعله ای بسیار خالص دارد، هرچند دود اثر سیاه‌کنندگی قوی دارد. کافور سوز در معابد باستانی پیدا شده است که نشان می دهد این یک عمل باستانی بوده است.

عرضه غذا و نوشیدنی از دیگر جنبه های عبادت است. وقتی غذا در یک مکان مذهبی به بودا ارائه می شود، معمولاً در مقابل تصویر بودا انجام می شود. اگر وعده سحری باشد، برای صبحانه، معمولاً شیربرنج (کیریبت) مناسب است. اگر ناهار باشد، غذای معمولی برنج و کاری (خورشت) است و همیشه قبل از ظهر ارائه می شود. در معابد "دالادا مالیگاوا" در شهر کندی و "سری ماهابودی" در شهر آنوراداپورا، این آیین‌ها به طور منظم و با دقت و همچنین تا حدودی دقیق و همراه با آیین‌ های فرعی دیگر مانند زدن طبل انجام می‌شوند. بخش مهمی از این آیین این است که هر غذایی که به این شکل عرضه می شود، باید جداگانه و با دقت خاصی تهیه شود و قبل از انجام نذری از آن میل نشود. مصراعی که عموماً برای عرضه غذا استفاده می شود، به شرح زیر است:

"آدیواسیتو نو بانته

بوجانائ پاریکاپپیتام

آنوکامپام اوپادایا

پاتیگانهاتوموتتاما"

"پروردگارا (بودا)، این غذا را که به صورت تشریفاتی تهیه شده است، به لطف بپذیر"

در مورد عرضه نوشیدنی ها و آب میوه ها، مرسوم است که این نوشیدنی ها از آب میوه ها تهیه شود. برخلاف غذاهای جامد، این غذاها ممکن است در بعد از ظهر، مطابق با عادات غذایی راهبان بودایی، ارائه شوند. ارائه چوب های بخور معمولاً از چوب های جوس تشکیل شده است که اینها راحت‌ترین در دسترس هستند. در غیر این صورت این پیشکش با ریختن انواع خاصی از پودرهای خوشبو یا بخور در زغال چوبی درخشان انجام می شود تا به خوبی دود شود. نوعی رزین که در محلی به نام "سامبرانی" شناخته می شود ، گونه ای است که معمولاً مورد استفاده قرار می گیرد.

جویدن فوفل (داهات ویتا) یکی دیگر از موارد ارائه شده است. این بیشتر برای مصرف بعد از غذا می باشد و شامل برگ فوفل، نعناع و برخی مواد دیگر مانند میخک، جوز هندی، هل و غیره است که هنگام جویدن بوی مطبوع و طعم تند می دهد. برای هر نوع پیشکش، بندهای جداگانه ای مانند آنچه قبلاً برای غذا نقل شد وجود دارد. این مصراع ها به زبان پالی سروده شده اند که قرار است زبانی باشد که بودا آموزه خود را با آن موعظه کرد.

هنگام بازدید از معبد، هدف عبادتی که در رتبه اول قرار می گیرد، کنبد "داگابا" است که آثار استخوانی بودا را در خود جای داده است. سه دسته از اشیاء عبادی وجود دارد: اولی، یادگارهای بدن، که شامل استخوان هایی است که پس از سوزاندن جمع آوری می شوند (ساریریکا). دومی، آن اشیایی که بودا استفاده کرده است، مانند کاسه صدقه، درخت بودی، و غیره (پاریبوگیکا) وسومی، آن دسته از یادبودهایی که به‌ عنوان نشانه‌ای از یادگاری (اوددیسیکا) به حساب او ساخته شده‌اند ، مانند مجسمه ها، تصاویر، نقاشی ‌ها، و غیره. از پرستش کنندگان انتظار می رود که اینها را به ترتیب مناسب بخوانند و بندهای مصراع مناسب را بخوانند و حداقل چند گل تقدیم کنند.

یکی از جنبه های مهم پرستش کنبد "داگابا" و درخت بودی، رسم طواف و دور زدن (پاداکینا) به عنوان نشانه احترام است. معمولاً سه دور انجام می‌شود، همیشه عبادت را در سمت راست و با دست‌های گره‌ شده در حالت ستایش نگه می‌دارند. در مورد پرستش داگابا در سریلانکا، بوداییان محلی برای عبادت هر یک از شانزده مکان مقدسی که بودا در سه دیدارش از این جزیره مقدس کرده است، مصراع جداگانه ای دارند. همچنین یک بیت مشهور وجود دارد که به طور کلی هر سه دسته از عبادات ذکر شده در بالا را پوشش می دهد:

"واندامی چیتیام سابام

ساباتانیسو پاتیتیتم،

ساریریکاداتو ماهابودیم

بوداروپام ساکالام سادا"

"من برای همیشه تمام داگاباها را که در همه جا قرار دارند، تمام آثار جسمانی، ماهابودی (درخت بودی) و تصاویر بودا را می پرستم."

پرستش کنبد "داگابا" یا "ایستوپا" در سریلانکا و همچنین در دیگر سرزمین ‌های بودایی، یک عمل مهم بودیسم است. اولین چنین کنبد داگابایی که پس از معرفی رسمی بودیسم به کشور توسط ماهیندای آراهانت ساخته شد، کنبد توپاراما در شهر آنوراداپورا بود که استخوان یقه بودا را در خود جای داده است. این توسط اولین حاکم بودایی سریلانکا، پادشاه"دیوانامپی یا تیسا" ساخته شد، در قرن سوم از آن زمان داگاباها تبدیل شده اند تا در میان بودایی ها محلی محبوب است که تقریبا در هر معبد روستا دارای یک داگابا به عنوان یک ویژگی ضروری است. یک آیین خاص که با داگابا مرتبط است، نگهداری از آثار است که با مراسم بسیار در یک لحظه فرخنده نجومی انتخاب شده به نام "ناکاتا" انجام می شود. آیینی مشابه، "اوج گیری" (کوت پالانداویما) است که مرحله پایانی ساخت داگابا است.

در اینجا لازم به ذکر است که تأیید کتاب مقدس برای پرستش داگابا در سخنان خود بودا در "ماها پارینیبانا سوتا" یافت می شود. جایی که او چهار دسته از افراد شایسته کنبد داگابا را برشمرده است. اینها "تاتاگاتا" (یک از مقامات بودا)، پاچچاکابودّا (یکی دیگر از مقامات بودا)، یکی از شاگردان تاتاگاتا، و یک پادشاه جهانی بنام "راجا کاکاواتین" هستند. عبادت و هدایایی که پس از مرگ بودا به بدن او انجام شده نیز می تواند به عنوان نمونه ای در این رابطه ذکر شود.

مهمترین موردی که در نوع شیء مقدس "اوددیسیکا" قرار می گیرد، تصویر بودا است که در هر معبدی در خانه تصویر (ویهاراگه) آن یافت می شود. علاوه بر تصویر یا تصاویر مرکزی، دیوارهای داخلی معبد - و گاهی اوقات سقف نیز - با نقاشی هایی پوشیده شده است که وقایع زندگی بودا و همچنین از زندگی گذشته او به عنوان یک "بودیساتّا را به تصویر می کشد که در داستان های "جاتاکا" ثبت شده است. مراسم مهمی که با تصویر بودا مرتبط است، آیین نقاشی چشمان آن (نیترا-پینکاما) است که در یک مناسبت فرخنده به عنوان آخرین مورد از ساخت آن با دقت فراوان انجام می شود تا زمانی که این کار انجام نشود، تصویر به‌ عنوان نمایش مناسبی از بودا در نظر گرفته نمی‌شود.

 (ادامه دارد...)

منبع:

· https://www.accesstoinsight.org/lib/authors/kariyawasam/wheel402.html#intro

 

---