بله، تعداد زیادی از راوین­ها از شهرهای بزرگ روسیه، از کالنینگراد گرفته تا ولادیواستوک به این اجلاس آمدند. زیرا در این اجلاس موضوعات مهم و حیاتی مطرح می­شود. نزدیک به دو سال است که به دلیل همه­گیری ویروس کرونا، نشست­ها و کنفرانس­های حضوری لغو می­شوند و در این مدت اتفاقات بسیار زیادی در روسیه و در تمام دنیا رخ داده است. باید به موضوعات مهمی رسیدگی می‌کردیم و تصمیماتی اتخاذ می­کردیم: به طور مثال اینکه چطور افراد در شرایط پاندمی با هم معاشرت داشته باشند، چطور طرح­ها و برنامه­های آموزشی خودمان را پیش ببریم و از خانواده ­های خودمان و افرادی که به این ویروس مبتلا شده ­اند حمایت کنیم.

· چه موضوعاتی در اجلاس مطرح شد؟ یا به عبارت بهتر دغدغه اصلی شما چیست؟

طیف وسیعی از موضوعات را مطرح کردیم؛ نقش جامعه یهود در شرایط خاص کنونی کشور. امروز دیگر شک نداریم که مسأله کووید، بسیار جدی و طولانی مدت است، پس باید برنامه زندگی خود را بر مبنای آن تغییر دهیم. منظور من، موضوعات دینی از قبیل برگزاری عبادت جمعی با رعایت پروتکل­ها و برگزاری جشن­ها و مراسم مذهبی و مشابه آن است. مسأله تربیت فرزندان و معاشرت با همسن­ و سالها در شرایط آموزش از راه دور نیز برای ما مهم است. این دغدغه ­ها بین یهودیان و غیریهودیان مشترک است و نیاز زمانه تلقی می­شود.

· آیا در حال حاضر یک سازمان مسئول برای رسیدگی به امور راوین­های کشورهای سابق اتحاد جماهیر شوروی یا کشورهای مستقل همسود وجود دارد؟ ریاست آن بر عهده کیست؟ نشست بعدی شما چه موقع است؟

اتحادیه راوین­های کشورهای مستقل همسود وجود دارد که بنده حقیر ریاست آن را به عهده دارم. اما در حقیقت، این سازمان تنها بخشی از یک ساختار وسیع است. در چند دهه گذشته، شرایط به گونه­ ای بوده است که جوامع یهودیان روس زبان در اسرائیل، اروپا و قاره امریکا تشکیل شده که وجه اشتراک همه آنها زبان و فرهنگ مشترک و ارتباطات تنگاتنگ نسبی است. ما به طور واقعی در کشورهای مستقل همسود کار می­کنیم و حتی مرزهای فعالیت ما فراتر از آن است.

· شما سطح یهودستیزی در کشورهای سابق شوروی به طور کل و جزء را با اروپا چطور مقایسه می­کنید؟

اوضاع در هر یک از کشورهای سابق شوروی متفاوت است، اما به طور بسیار بهتر از وضعیت یهودستیزی در اروپا است و حتی از نظر من جای مقایسه ندارد. به عنوان مثال، در کشور قزاقستان، عملا یهودستیزی مشاهده نمی­شود و این کشور نسبت به نمایندگان سایر فرهنگ­ها و ادیان خصومت و دشمنی نشان نمی­دهد. همین موضوع در برگزاری اجلاس ما مشهود بود، زیرا مقامات محلی تمام تلاش خود را برای حمایت و برگزاری انجام دادند. رئیس جمهوری قزاقستان آقای توکایف پیام تبریک و خوشآمد خود را به اجلاس ارسال کرد. ما قدردان تمام زحمات آنها در این اجلاس هستیم. اما همانطور که مطلع هستید، یهودیان روس زبان در سراسر کشورهای سابق شوروی و حتی کشورهای اروپایی پخش هستند، به همین خاطر موضوع یهودستیزی در دستور کار جلسه قرار داشت. امیدواریم که کشورهای خاور دور از تجربه ارزشمند روسیه و قزاقستان الگو و درس بگیرند.

· تعداد یهودیانی که مهاجرت می­کنند زیاد است؟بیشتر از کدام کشورها مهاجرت می­کنند و به چه دلیل؟

ما ضرب­ المثلی داریم که می­گوید: یک یهودی همیشه در حال حرکت است. امروز، دلیل عمده مهاجرت در داخل جامعه و به دلیل شیوع بیماری است. افراد زیادی شغل یا کسب و کار خود را از دست داده­اند و باید به دنبال راه و امکانات دیگر باشند. تا جایی که من می­دانم، مهاجرت بین کشورهای آسیای مرکزی عملا صفر است. شمار بسیار محدودی هم به کشورهای خاور دور می­روند، البته به استثنای اسرائیل!

· واکنش یهودیان به تلاش­های سایرین برای تحریف تاریخ، بویژه در زمان جنگ جهانی دوم و بی­ ارزش کردن پیروزی ارتش سرخ در مبارزه با فاشیسم چیست؟

رویکرد سنتی ما چنین است: با احمق بحث بیهوده نکن، بهتر است به کار مفیدتری بپردازی. مقاومت در برابر دروغ بسیار ساده­ است، اما کار صحیح­، انتشار واقعیت است. مردم باید آگاه شوند. ما در جامعه خودمان برنامه آموزش تاریخ هولوکاست را در پس زمینه تاریخ مبارزه با نازیسم قرار داده ­ایم. موزه یهود در مسکو به خوبی این وظیفه را انجام داده است، زیرا در این محل بخشی از آثار به این صفحات هولناک تاریخ قرن بیستم اختصاص یافته ­اند. در اجلاس اخیر ما تصمیم گرفتیم در چند شهر نه چندان بزرگ، موزه ­های تاریخ جنگ جهانی دوم را ایجاد کنیم و همانطور که متوجه هستید، واقعیت را درباره فاشیسم و نقش سرنوشت‌ساز ارتش سرخ در نابودی فاشیسم به تصویر بکشیم.

· چه تصمیمات دیگری در این اجلاس اتخاذ شده است؟

ما به طور سنتی عادت داریم پیوسته قطعنامه‌هایی به صورت مکتوب تنظیم می­کنیم. برخی از توافقات را برایتان عنوان کردم که عمدتا به جامعه یهود در شرایط کرونا، کمک به آسیب‌دیدگان و تربیت فرزندانمان می­شود. بخش دیگر تصمیمات به شرایط و موضوعات روز دنیا مربوط می­شوند: در وهله اول باید آن دسته از یهودیانی را پیدا کنیم که ناخواسته از جامعه و سنت­ها و آیین و فرهنگ ما جدا افتاده ­اند. باید به آنها کمک کنیم تا به ریشه ­های خود و ارزش­های جاودان ما وصل شوند.