ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، دستور داده است که پیش‌نویس فرمانی در مورد تعیین روز زبان‌های مردمان فدراسیون روسیه تا اول اکتبر 2025 ارائه شود. این موضوع در فهرست دستورالعمل‌های رئیس دولت که در 10 ژوئیه در وب‌سایت کرملین منتشر شد، گزارش شده است.

فرمان رئیس جمهور پس از جلسه شورای اجرای سیاست دولتی در حوزه حمایت از زبان روسی و زبان‌های مردمان فدراسیون روسیه که در تاریخ ۵ ژوئن ۲۰۲۵ برگزار گردید، صادر شد.

در این سند آمده است که روسیه همچنان در برابر تلاش‌ها برای «لغو» فرهنگ خود و محدود کردن استفاده از زبان روسی مقاومت خواهد کرد. علاوه بر این، وظایف سیاست زبانی دولت شامل کاهش استفاده از کلمات خارجی است که در زبان ملی معادل دارند.

همچنین به شورای ریاست جمهوری دستور داده شده تا پیشنهاداتی در مورد سازماندهی و برگزاری مسابقه شعر و ترانه از تمام نقاط روسیه ارائه دهند. شورای ریاست جمهوری برای اجرای سیاست‌های دولتی در زمینه حمایت از زبان روسی و زبان‌های مردمان روسیه و همچنین اتحادیه نویسندگان روسیه، در کار بر روی این ابتکار عمل شرکت خواهند کرد.

علاوه بر این، وزارت آموزش روسیه، به عنوان بخشی از اجرای سیاست زبانی کشور، باید تا اول سپتامبر 2025 تحلیلی از نیازهای کتابخانه‌های مدارس در به‌روزرسانی مجموعه‌هایشان انجام دهد.

همچنین به دولت و شورای ریاست جمهوری، دستور داده شده است تا مسائل مربوط به اجرای برنامه‌ای را که امکان استفاده از کارت کتاب کودک را برای خانواده‌های دارای فرزند سه تا شش سال فراهم می‌کند، بررسی کنند. مشخص شده است که ارزش کارت 3 هزار روبل خواهد بود. همچنین پیشنهاد شده است که سازوکاری برای انتخاب انتشارات کتاب برای ثبت در فهرست مربوطه ایجاد شود.

نکات مهمی در این فرمان ارائه شده است از جمله:

 -فدراسیون روسیه سیاستی را برای حفظ، توسعه و حمایت از تنوع زبانی موجود دنبال می‌کند که عملکرد زبان روسی به عنوان زبان دولتی فدراسیون روسیه، زبان‌های دولتی جمهوری‌های فدراسیون روسیه و سایر زبان‌های مردمان فدراسیون روسیه را در بر می‌گیرد.

 -مطابق با قانون اساسی فدراسیون روسیه، جمهوری‌های فدراسیون روسیه حق دارند زبان‌های مورد استفاده به عنوان زبان‌های دولتی را به همراه زبان رسمی فدراسیون روسیه برای حمایت دولتی تعیین کنند.

 - روسیه کشوری با بیش از هزار سال تجربه استقلال دولتی است که توسط مردم روسیه، زبان روسی و فرهنگ روسی متحد شده است. با وجود تمام تنوع قومی- فرهنگی منحصر به فرد فدراسیون روسیه، این زبان روسی است که تا حد زیادی هویت مدنی تمام روسی را تعیین می‌کند و ضامن وحدت فضای فرهنگی و انسانی روسیه است. – حق استفاده از زبان مادری (زبان‌های بومی) برای همه شهروندان فدراسیون روسیه تضمین شده است. برای اهداف این اصول، زبان مادری (زبان‌های بومی) یک یا چند زبان از میان زبان‌های مردمان فدراسیون روسیه خواهد بود که شامل زبان روسی، که زبان دولتی فدراسیون روسیه است، همچنین زبان دیگری (سایر زبان‌ها) می‌شود که یک شهروند در سنین پایین در نتیجه زندگی در یک محیط زبانی خاص، زبان گروه قومی که هویت خود را به آن معرفی می‌کند، فرا گرفته است.

 - زبان روسی زبان یک ملت دولت‌ساز است که بخشی از اتحادیه چندملیتی مردمان با حق برابر فدراسیون روسیه را تشکیل می‌دهد. زبان روسی یکی از پایه‌های دولت روسیه محسوب می‌شود و به طور جدایی‌ناپذیری با هم مرتبط است.

-زبان روسی گنجینه ملی روسیه، عنصر مهمی از فرهنگ روسیه و جهان به حساب می‌آید که مردم چندملیتی فدراسیون روسیه و سایر مردم جهان را در یک جامعه فرهنگی و تمدنی واحد از جهان روسی متحد می‌کند. در فدراسیون روسیه، تلاش‌های هماهنگ و جامعی برای حفاظت از مبانی و سنت‌های فرهنگ گفتاری جامعه روسیه در حال انجام است.

- روسیه با موفقیت در برابر تلاش‌ها برای محدود کردن استفاده از زبان روسی، «لغو» فرهنگ روسی (از جمله ادبیات روسی)، تبعیض علیه رسانه‌های جمعی روسیه و تحمیل نگرش‌های ایدئولوژیکی که با ارزش‌های معنوی و اخلاقی سنتی روسیه در تضاد است، مقاومت می‌کند.

-در فدراسیون روسیه، مطابق با قانون اساسی، اقدامات قانونی، سازمانی و اقتصادی برای تضمین حفاظت و حمایت از زبان روسی به عنوان زبان دولتی فدراسیون روسیه، زبان‌های دولتی جمهوری‌های فدراسیون روسیه و سایر زبان‌های مردمان فدراسیون روسیه، حق استفاده از زبان مادری، انتخاب آزادانه زبان ارتباطات، آموزش، تربیت و خلاقیت، حفاظت از هویت فرهنگی همه مردمان و جوامع قومی فدراسیون روسیه، تضمین حفظ تنوع قومی-فرهنگی و زبانی و همچنین حمایت بیشتر از حقوق زبانی و فرهنگی مردمان بومی فدراسیون روسیه و اقلیت‌های ملی انجام می‌شود.

- به منظور بهبود مبانی سازمانی سیاست زبان دولتی در زمینه توسعه، حفاظت و پشتیبانی از زبان روسی و تضمین حق شهروندان فدراسیون روسیه برای استفاده از زبان دولتی فدراسیون روسیه، شورایی تحت نظر رئیس جمهور فدراسیون روسیه تأسیس شد.

در بخشی از این سند ذکر شده که کاهش سطح انطباق شیوه‌های اجتماعی و گفتاری مدرن با هنجارهای زبانی مصوب زبان دولتی فدراسیون روسیه و زبان‌های دولتی جمهوری‌های فدراسیون روسیه در حوزه‌های ارتباطات رسمی باعث صدور این فرمان شده است. از جمله دلایل دیگر:

- استفاده‌ ناموجه در حوزه‌های ارتباطات رسمی از کلمات خارجی که معادل‌های رایجی در زبان روسی دارند و کلمات خارجی که در فرهنگ لغت‌های استاندارد گنجانده نشده‌اند؛

-تلاش برخی از کشورهای خارجی برای محدود کردن (کاهش) دامنه استفاده از زبان روسی؛

-کاهش تعداد گویندگان زبان‌های مردمان فدراسیون روسیه و حوزه‌های کاربرد آنها.

به عنوان راهکار برای مقابله با خطرات، تهدیدها و حل مشکلاتی که ذکر شده، در این سند لازم دانسته شده است تلاش‌های هماهنگ، جامع و گسترده‌ای برای سازماندهی و تضمین کار سیستماتیک در زمینه حفظ، توسعه و حمایت از زبان روسی، زبان‌های دولتی جمهوری‌های فدراسیون روسیه و سایر زبان‌های مردمان فدراسیون روسیه، شکل‌گیری هویت مدنی تمام روسی و همچنین ترویج زبان روسی در جهان و افزایش نقش روسیه در فضای انسانی و علمی جهانی انجام شود.

در بخش دیگری از این سند اهداف سیاست زبانی دولت در زمینه تضمین شرایط برای حفظ و توسعه زبان روسی درج شده است:

- بهبود چارچوب قانونی، شرایط سازمانی و اقتصادی برای مطالعه، استفاده و توسعه زبان روسی به عنوان زبان دولتی فدراسیون روسیه؛

-تأیید در جامعه از ایده ارزش اجتماعی بالای فرهنگ گفتاری و مهارت در زبان روسی، سواد ارتباط گفتاری و عدم پذیرش استفاده از زبان ناپسند؛ ]منظور زبان سخیف رایج شده بین جوانان بویژه[

-کاهش استفاده از کلمات خارجی که معمولاً در زبان روسی معادل دارند؛

-تضمین استفاده از الفبای سیریلیک (الفبای روسی) در فضای عمومی، مطابق با قوانین فدراسیون روسیه؛

- استفاده مؤثر از میراث ادبی و فرهنگی ایجاد شده به زبان روسی برای اهداف آموزش معنوی و اخلاقی شهروندان فدراسیون روسیه؛

-افزایش دسترسی شهروندان فدراسیون روسیه به اطلاعات در مورد هنجارهای زبان ادبی مدرن روسیه.

در این سند همچنین توسعه زبان‌های دولتی جمهوری‌های فدراسیون روسیه و سایر زبان‌های مردمان فدراسیون روسیه مدنظر قرار گرفته شده است. در این باره رئیس جمهور روسیه مواردی را ذکر کرده است:

- بهبود چارچوب قانونی، شرایط سازمانی و اقتصادی برای عملکرد زبان‌های دولتی جمهوری‌های فدراسیون روسیه و سایر زبان‌های مردمان فدراسیون روسیه به همراه زبان روسی به عنوان زبان دولتی فدراسیون روسیه؛

-حمایت از برنامه‌ها و تحقیقات علمی مربوط به زبان‌های مردمان فدراسیون روسیه، ترویج پروژه‌های قومی-فرهنگی که به حفظ تنوع زبانی در فدراسیون روسیه کمک می‌کنند؛

- ایجاد و نگهداری فهرست دولتی زبان‌های مردمان فدراسیون روسیه به منظور تضمین شرایط برای حفظ و توسعه این زبان‌ها؛

 -بهبود سیستم‌های آموزشی، تربیتی، بازآموزی و آموزش پیشرفته در مطالعه و آموزش زبان‌های مردمان فدراسیون روسیه و ادبیات به زبان‌های مردمان فدراسیون روسیه؛

-گسترش امکانات استفاده از اماکن میراث فرهنگی، ظرفیت علمی و اطلاعاتی.

در همه ادوار تاریخی بویژه پس از فروپاشی شوروی، دو رکن اساسی در اولویت سیاستگذاران روسی قرار دارد؛ 1- زبان روسی 2- مسیحیت ارتدوکس

این فرمان نشان می‌دهد علاوه بر آنکه زبان روسی به عنوان زبان دولتی و رسمی فدراسیون روسیه از اولویت اول برخوردار است، رئیس جمهور این کشور بسیار پایبند به حفظ زبان‌های ملی مردمان روسیه در کشوری با اقوام و زبان‌های گوناگون است.

لینک دسترسی به متن کامل فرمان:

http://publication.pravo.gov.ru/document/0001202507110017?index=1

منابع:

http://www.kremlin.ru/acts/assignments/orders/77432

https://iz.ru/1919300/2025-07-11/putin-poruchil-podgotovit-proekt-ukaza-o-dne-iazykov-narodov-rossii